SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  123
Télécharger pour lire hors ligne
DATACENTER & RESTWARMTE
WELKOM OP
2017
#DCRW17
#DvdD17
AGENDA
13:30 Kick-off
14:00 Presentatie cases & vragenvuur - deel I
Werking datacenters, hergebruik en efficiency Arjan Westerhof, Schuberg Philis
Restwarmte in praktijk op de High-Tech campus
Eindhoven
Paul Driessen, NLDC
15:10 Koffiepauze
Presentatie cases & vragenvuur - deel II
15:30 Datacenter restwarmte cases Stockholm en Finland Martien Arts, Royal Haskoning
16:05 Strategie rond Laag Temperatuur restwarmte Lammert van Wijk, Liandon
Elevator pitches
17:00 Slotwoord en borrel
#DCRW17
#DvdD17
Transitie naar een duurzame wereld…
Oude business modellen
moeten op de schop…
Waarom?
De energietransitie
We leven niet in een tijdperk van
veranderingen, maar in een verandering van
tijdperken.
Jan Rotmans - Hoogleraar Transitiekunde
De digitale transformatie
De bestaande economie (3.0) zal
getransformeerd worden naar een nieuwe
economie, aangeduid als 4.0.
In de wereld van 4.0 staan digitalisering en innovatieve technologieën
centraal.
De arbeidsmarkt zal daardoor spectaculair
veranderen.
De opmars van het gebruik van innovatieve technologieën, zoals
kunstmatige intelligentie, big data, 3D-printen, robotica, blockchain, nano-
en biotechnologie.
Permanentte om-, her- en bijscholing op alle niveaus
moet zich richten op de arbeidsmarkt van 4.0.
Strategiefase Ontwerpfase
Door training en opleiding kunnen maatwerkoplossingen gecreëerd worden
Strategisch
personeels-
planning
Uitvoerings-
fase
Oplevering
Exploitatie
fase
De sleutel is co-creatie
Hoe kunnen al deze veranderingen naar de
nieuwe economie elkaar versterken?
Door co-creatie, o.a. tussen Rusland en Amerika, zijn we in staat om
het ruimtestation ISS in een baan rondom de aarde te krijgen.
Door co-creatie kan de doelstelling van Amsterdam worden behaald;
‘In 2050 van het gasnet’.
Neem leiderschap in deze snel veranderende
wereld.
Transitie naar een digitale en duurzame
wereld:
‘Als we het willen kan het!’
Nico van Egmond
Robert de Wit
DATACENTER & RESTWARMTE
2017
#DCRW17
#DvdD17
www.greendatacenterplatform.nl
DATACENTER & RESTWARMTE
2017
#DCRW17
#DvdD17
AGENDA
13:30 Kick-off
14:00 Presentatie cases & vragenvuur - deel I
Werking datacenters, hergebruik en efficiency Arjan Westerhof, Schuberg Philis
Restwarmte in praktijk op de High-Tech campus
Eindhoven
Paul Driessen, NLDC
15:10 Koffiepauze
Presentatie cases & vragenvuur - deel II
15:30 Datacenter restwarmte cases Stockholm en Finland Martien Arts, Royal Haskoning
16:05 Strategie rond Laag Temperatuur restwarmte Lammert van Wijk, Liandon
Elevator pitches
17:00 Slotwoord en borrel
#DCRW17
#DvdD17
DATACENTER &
RESTWARMTE
DATACENTER & RESTWARMTE
DATACENTER &
RESTWARMTE
Operations
• 2000 - Abovenet & Metro Media Fiber Network
• 2003 - Schuberg Philis
• 2009 - atom86
• “No customer effecting down-time” – Allways on
Duurzaamheid
• 2013 86% energiebesparing koelinstallatie
• Combinatie WKO & koeltorens
• Verdere optimalisatie
• 2017
• Meer dan 90% afvalwater besparing en chemicaliën vrij
WIE ZIJN WE?
DATACENTER &
RESTWARMTE
HET INTERNET
DATACENTER &
RESTWARMTE
IEDEREEN EN OP ELKE PLEK
DATACENTER &
RESTWARMTE
HET INTERNET
DATACENTER &
RESTWARMTE
KOELING EN WARMTE
DATACENTER &
RESTWARMTE
ENERGIE VERNIETIGEN
DATACENTER &
RESTWARMTE
GEZAMENLIJK ENERGIE UITWISSELEN
Gezamenlijke bewust worden Wie heeft wat ? Onderzoek Uitvoering
DATACENTER &
RESTWARMTE
ENERGIE UITWISSELEN
DATACENTER &
RESTWARMTE
Warmte Koude Opslag
• WKO biedt mogelijkheden voor het opslaan van energie,
bufferwerking.
• Vergelijkbaar met een Tesla accu voor elektriciteit
• WKO levert:
• Koude opwekking voor datacenter
• Warmte opwekking voor andere toepassingen
Ontdooien van koeltoren tijdens de winter
• Laat 1 ventilator een korte periode andersom draaien
• Resultaat: warm water uit datacenter ontdooit de koeltoren
• Door warmte te gebruiken kan er in koude periode optimaal
gekoeld worden
MOGELIJKHEDEN
DATACENTER &
RESTWARMTE
Immersed Computing
• Servers in olie, geen ventilatoren
• 22 kW vermogen bij 40-60°C traject
• Warm water te gebruiken voor verschillende toepassingen
• Vloer verwarming
• Voorverwarmen diesel motoren ?
Waternet
• Inzet van waterleiding net als transport medium voor het
uitwisselen van warmte en koeling tussen bijvoorbeeld
datacenters en tuinbouw kassen
MOGELIJKHEDEN
DATACENTER &
RESTWARMTE
MOGELIJKHEDEN: ROTERENDE UPS
Huidige situatie:
• Eén installatie waarvan:
• Generator & inductiekoppeling gekoeld word
• Dieselmotor verwarmd wordt
Mogelijke nieuwe situatie
• Voorverwarmen diesel motor met warmte van de
generator & inductiekoppeling
• Scheiden van de ruimte door toepassen van
demonteerbare wand
• Minder koeling nodig
• Setpoint elektrische verwarming dieselmotor
verhogen
DATACENTER &
RESTWARMTE
Is er behoefte aan een nieuw transport netwerk
waarbij iedereen koeling en verwarming van het
netwerk kan afnemen of inbrengen ?
• Transport 1.0: gas, water en elektriciteit
• Transport 2.0: koel en verwarming vermogen
Overeenkomsten ?
• Start aanleg uniek biogasnetwerk in Noord Deurningen
Het is de eerste in zijn soort: een ruim tien kilometer
lang uniek biogasnetwerk dat biogas van 7
melkveehouderijen rechtstreeks transporteert naar
industriële energiegebruikers.
VOORSTEL WARMTE / KOUDE NET ?
DATACENTER &
RESTWARMTE
Totaal energie verbruik datacenter 1250
megawatt
( bron: Dutch Datacenter Association )
1 MILJOEN HUISHOUDENS VERWARMEN
Restwarmte in praktijk.
Datacenter Eindhoven
Datacenter locaties
Tier III en TierIV
Grote getallen
> 20.000 m² data vloer
> 25 MW beschikbaar
vermogen
24.400.000 kilo beton
11.250.000 kilo staal
1.400.000 kilo koper
(exclusief databekabeling)
963.000 kilo aluminium
50.000 m² isolatiemateriaal
30.000 m² brandwerende
muren
150.000.000 kWh p.j.
(45.000 huishoudens)
Inspired by Cradle-to-Cradle®
Materiaal
• Materiaalkeuze met in gedachte restwaarde en hergebruik
• Vastleggen toegepaste materialen in een materialenbank en -paspoort
• Bij verwerken van materialen rekening houden met demontage
• Rekening houden met toekomstige andere functie pand
Energiestromen
• Duurzame energie gebruiken
• Minder energie gebruiken
• Energie lenen in plaats van verbruiken
Een 2 MW datacenter kan
750-1000 huishoudens verwarmen!
Energiestromen in huidige DC’s
Energiestromen DC Eindhoven
Energie uitwisseling
Koeling Datacenter Eindhoven
Is ‘PUE’ de heilige graal van energiebesparing?
Vroeger Regulier Best Practice DC Eindhoven
Lighting
Networking
Power Distribution
Cooling
Computer
Verbeteren energieverbruik & “geleende” energie hergebruiken
Verbeteren &
hergebruiken
Het blijft een
datacenter
Continue energievoorziening
Continue koeling
(afvoer van warmte)
Flexibiliteit voor ICT
hardware
Beschermd tegen brand
Connectiviteit voorzieningen
Afgeschermde racks of
ruimtes
TIER IV
1.500 m2 datavloer
2 MW leverbaar vermogen
High power density
48 uur diesel op voorraad
Concurrently Maintainable en
Fault Tolerant: Tier IV
De hoogst haalbare
betrouwbaarheid voor ICT
apparatuur
Koffiebreak
Datacenter & Restwarmte
Case Studies Finland
10 Oktober 2017
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Mechanical & Electrical
Architectural
Environmental
PermittingStructural
Project Management
Data Centres
Cost Management
Martien Arts
Mission Critical Facilities
T: +31 88 3486521
M: +31 6 11398965
E: martien.arts@rhdhv.com
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Inhoud
 Context restwarmte benutting
 Case Study Telia - Helsinki
 Case Study Yandex – Mäntsäla
 Lessons Learned
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Context: Finland vs Nederland
Finland Nederland
Collectief Individueel
Stadverwarming Gas (HR ketel)
Goedkope(re) stroom Referentie (trend naar beneden)
Nucleair/Hydro/Biomass Gas / Kolen/Wind
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
 1) Give back my exergy flow!
 2) Add energy to enable
re-use possibilities
 3) Efficient destruction of
my exergy output
Context: Trias energetica exergetica?
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Telia - Helsinki
Yandex - Mäntsäla
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
wie isTelia?
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Datacenter - Helsinki
Client: Telia Finland (Sonera)
Location: Helsinki, Finland
• 15,000 m2 White Space;
• 24 MW IT load.
Ambition: The most energy efficiënt. secure and sustainable
multi-tenant datacenter in Finland
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Datacenter - Helsinki
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Datacenter – Basis Concept
Traditioneel:
• Free-Cooling: Droge koelers
• Post-Cooling: koelmachine
• ,máár met....
Een doelstelling van100% restwarmte uitwisseling !!
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Datacenter – Inkoppeling-opties
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Datacenter – Inkoppeling op SV
Hoe gaan we het doen? Wat is ons verdienmodel?
LT of HT én HT: …o
C?
Waar WP opstellen?
Uitbouwplanning DC?
Uitbouwplanning WOS?
Afmetingen infrastructuur?
…..etc.
Wie investeert?
Wie operate?
Bedrijfszekerheid?
Wat is de warmteprijs?
Gekoppeld aan elektriciteitsprijs?
….etc.
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Datacenter – Multi-Criteria Analyses
Space
Phasing
Reliability
Flexibility
Maintainance
Technical
Performance
Investment
Costs
Operational
Costs
Scalability
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Resultaat
Telia :
• (mede)investeerder in WP
• Warmtepompen in datacenter
• WP: gefaseerd uitbouwen tot max. 24 MW
• Warmte levering tegen vergoeding
Fortum (SV bedrijf Helsinki):
• (mede)investeerder in Infra
• Connectie na minimaal restwarmte vermogen
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Wie is Yandex?
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Datacenter Yandex, Finland
Client: Yandex
Location: Mäntäsäla, Finland
Period: 2012-2014
#:
• 4 x 2,500 m2 White Space;
• 40 MW IT load.
Type: Greenfield
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Datacenter Concept
• High Density: +/- 15 kW per rack
• 100% direct buitenlucht;
• Adiabatisch koeling (wordt niet gebruikt in praktijk)
• dT: 15K (2540).
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Restwarmte concept
Aanvullende warmtewisselaar
Note:
- Maximale waarden
- Normaal bedrijf: +/- 10K lager
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Stadsverwarming – Connectie concept
Stad: 20.000 inwoners
Warmte pomp gebouw
Yandex DC
4 fasen x 10 MW
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Warmteterugwinning – Warmteoverdracht
WTW-Warmtewisselaars
Warmtepompen
(industrieel)
WTW-Leidingsysteem
Afvoerlucht-ventilatorwand
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Warmtebalans Datacenter en SV behoefte
Belastingduurkromme SV Mäntsälä
Yandex –fase 2
Yandex –fase 1
Datacenter kan grotendeels
voorzien in de warmtebehoefte van
Mäntsälä
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
 Financien:
 SV-energieprijs: +/- 5% lager
 Yandex: vergoeding voor LT- warmte
 Milieu:
 1e fase: - 40% van CO2  EU doelstelling 2030
 2e fase: - 90% van CO2
- Winterpiek alleen biomassa (geen gas!)
Balans Datacenter en SV
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Ontwikkeling belasting op Gas Ontwikkeling elektriciteits prijs
Drivers for Succes: Financieel
Gas Elektriciteit
Stadsverwarmingssysteem Mäntsälä:
• Gasgestookte centrale
• Biomassa centrale
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Drivers for Succes: Lokale samenwerking
Yandex
Warmte-leverancier
Calefa
Equipment-leverancier
Mäntsälän Sähkö
Warmte-distributeur
Mäntsälä
Warmte-afnemer
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Data Centre Yandex, Russia
Client: Yandex
Location: Vladimir, Russia
Period: 2015-2017
#:
• 4 x 2,500 m2 White Space;
• 40 MW IT load.
Type: Greenfield
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
Lessons Learned
Finland Nederland
Collectief Individueel
Stadverwarming Gas (HR ketel)
Goedkope(re) stroom Referentie (trend naar beneden)
Nucleair/Hydro/Biomass Gas / Kolen/Wind/Zon
Goede Intenties – Goede Samenwerking – Goede Business case
Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
10-10-2017
Lammert van Wijk
Liandon Energy Consulting
Zullen we het samen doen?
Datacenter & restwarmte
Landelijke dag voor de duurzaamheid
Breaking news
Facebook gaat woningen verwarmen met restwarmte
8 september 2017
Facebook kondigt aan woningen te gaan verwarmen met
restwarmte uit zijn datacenters. Concreet heeft het bedrijf
aangekondigd dat restwarmte uit zijn nieuwe datacenters in
de Deense stad Odense ingezet zal worden voor het
verwarmen van 6.900 Deense woningen.
Liandon Energy Consulting
Een warme band met Almere
Onze visie
Er vindt een overgang plaats van huidige enkelvoudige energienetten naar
integrale, multidisciplinaire energienetten.
Warmte
Beheersbaarheid
Technische complexiteit van integrale energienetten
- Beheren en optimaliseren van de energiestromen tot op componentniveau
Beheersbaarheid
Financiële complexiteit van integrale energienetten
- Gezonde businesscase voor LT-systemen, begrijpelijk voor iedere stakeholder
Wat hebben wij al gedaan
40⁰C
25⁰C
24⁰C 39⁰C
75⁰C
40⁰C
Waste Heat Akzo
LT consumers
Heat transfer station
HT consumers
Further
Extension
Electricity
HEAT
Pump
Twente channel
Wat hebben wij al gedaan
40⁰C
25⁰C
24⁰C 39⁰C
75⁰C
40⁰C
Waste Heat Akzo
LT consumers
Heat transfer station
HT consumers
Further
Extension
Electricity
HEAT
Pump
Twente channel
Warm gebaar
Bedankt daarvoor!
What’s in it for you?
Impact is groot
- Koude / koeling
- van grote eindverbruiker naar transformator, omzetting van elektrische
energie naar warmte en data. Waarde toevoegend in de gehele keten
- lokaal gericht, verbonden met de omgeving
- vestigingsvoordeel
De effort voor de datacenters daarentegen is minimaal
- leveren van warmte om niets
- inspanning niet meer dan anders (NMDA pricipe)
Wat maakt ons tot een aantrekkelijke
partner?
Samen beginnen?
AGENDA
#DCRW17
#DvDD17
Elevator pitches (5 minuten)
16:40 > Datacenter restwarmte op Science Park Klaasjan van der Maas, Unica
16:50 > Onderzoek koppeling DC op hoog temperatuur netwerk Robert de Boer, ECN
16:45 > Business cases lage temperatuur netwerken Jeanke van der Haar, ENGIE
16:55 > Integratie Restwarmte in Amsterdam Maarten van Blijderveen, Liandon
17:00 Slotwoord Stijn Grove, DDA
Sciencepark Amsterdam (ca. 1 jaar geleden)
http://www.aerophotostock.com/
https://www.unica.nl/over-unica/downloads/whitepapers.aspx
www.ecn.nl
Restwarmte van datacenter naar
warmtenet
Beoordeling van warmtepomptoepassing
Robert de Boer, Anton Wemmers, Soledad van Eijk, ECN
Hans Schelvis, Equinix
Hans Rödel, Bart de Vries, Nuon
Stijn Grove, DDA
Dinsdag 10 oktober, 2017
Huidige situatie
koeling
15°C
9°C elektriciteit
warmte
koeling
20°C
12°C elektriciteit
warmte
koeling
30°C
20°C elektriciteit
warmte
WKK
Gas
Warmte
116-90°C
77-65°C
Kracht
GAS
KETELGas
Warmtenet
Het Idee: Nieuwe situatie
107
GAS
KETEL
gas
warmte
90- 116°C
65-77°CWarmte
pomp
elektriciteit
Condensor
verdamper
koeling
15°C
9°C elektriciteit
warmte
36°C
koeling
20°C
12°C elektriciteit
warmte
36°C
koeling
30°C
20°C elektriciteit
warmte
36°C
condensor
~ 10 MW
• Welke technologie
• Energie Efficiency
• CO2 emissie
• Opex
• Capex
?
• Aannames:
– 10 MWth restwarmte van datacenter continu
opwaarderen naar warmtenet
– Alle warmte wordt in warmtenet afgenomen
• Berekeningen:
– Datacenter restwarmte constant op 36°C
– aanvoertemperatuur warmtenet varieert 90-116°C
– koelers bij datacenter constant aan, geen vrije koeling
• Uitkomsten
– Elektriciteitsverbruik, Gasverbruik, Primaire Energie
– CO2 emissie
– Operationele kosten
Warmtepomp technologie
108
Warmte
pomp
elektriciteit
Condensor
verdamper
condensor
~ 10 MW
36°C
90-116°C
RESULTATEN: Energiehuishouding
109
Huidig Nieuw
Gasketels als referentie
• DataCenter meer elektriceiteitsverbruik
• Warmtenet minder gas, meer elektrisch
• Primaire Energie: 39% besparing
• CO2 emissie: 26% reductie
• Overall energiekosten: 40% besparing
• Prijs geleverde warmte: ca 4,10 €/GJ (obv huidige E-prijzen)
• Warmtepomptechniek +/-
• Investeringskosten WP 4.5-9 M€  business case ??
Conclusies
110
Warmtepomp tov
referentiesituatie
Warmte uit WKK
Gasketels
Energiebesparing
-- +
CO2 emissie reductie
-- +
Kosten voor geleverde warmte
- +
Dank voor uw aandacht
ECN
Westerduinweg 3 P.O. Box 1
1755 LE Petten 1755 ZG Petten
The Netherlands The Netherlands
T +31 88 515 49 49 info@ecn.nl
F +31 88 515 44 80 www.ecn.nl
111
ZOEnergy
Restwarmte datacenters A’dam ZO
10 oktober, 2017
Jeanke van der Haar
ZOEnergy
ZOEnergy
ENGIE NL Smart Area 11317-7-2017
ZOEnergy is een samenwerking met als doel Amsterdam ZO CO2 neutraal te maken.
• De energietransitie is complex en vraagt inzet van ons allen. Iedereen is verantwoordelijk, niemand
is eigenaar.
• De initiatiefnemers willen dit doorbreken:
• Het organiseren van de energievraag
• Het aanbieden van lokale, duurzame, energie
Restwarmte datacenters
ENGIE NL Smart Area 11417-7-2017
In Amsterdam ZO zijn 8 datacenters die een mogelijke
duurzame bron zijn warmte.
Organiseren van de vraag:
• Nieuwbouw Bullewijkpad als afnemer van duurzame
warmte
Organiseren van aanbod:
1. Bestaand warmtenet NUON
2. Bestaand koudenet NUON
3. Nieuw Lage Temperatuur Warmtenet
Altijd onderdeel van een systeem
ENGIE NL Smart Area 11517-7-2017
Business case bij bestaand net: vermeden kosten van huidige opwek voorziening.
warmtevraag
aanbod
restwarmte
Business case bij nieuw net: integraal bekijken.
• Systeemontwerp om vraag en aanbod te matchen
– gelijktijdigheid. Piek en backup.
• Niet onnodig verwarmen: 40 oC voor ruimte
verwarming, 60 oC voor tapwater. Beperkt inzet
warmtepomp restwarmte en piek.
• Optimalisatie door combinatie met andere
systemen (bv koude).
• Nieuwe verdienmodellen; waarde voor alle
betrokkenen.
jan feb … jun jul … nov dec
Haalbaarheidsstudie Lage Temperatuur Net
ENGIE NL Smart Area 11617-7-2017
warmtevraag
aanbod
restwarmte
• Vermijden kosten opwaardering restwarmte
naar hoge temperatuur
• Biogas als piek obv lokale afvalstromen
• Warmtepompen icm lokale zonnepanelen
• Hogere duurzaamheidsscore
• Toekomstbestendig en schaalbaar
Maar… nog niet rendabel
• Hoge kosten leiding en piekvoorziening
• Leveringsrisico op restwarmte
• Waardering duurzaamheid voor afnemer
377 ton CO2
besparing
“Ik heb geen geheim van succes. Gewoon je best doen,
iets leuk vinden en goede mensen om je heen
verzamelen. Want alleen kan je niks en met zijn allen
kun je alles.“
Johan Cruijff
10 oktober
Datacenters en gebouwde omgeving
Maarten van Blijderveen
Liandon Energy Consulting
Nieuwe kansen
119
120
121
Contact
122
Maarten van Blijderveen
Liandon Energy Consulting
T 06-15048016
E maarten.van.blijderveen@alliander.com
Robert de Wit
USG Engineering
T 06-18499971
E robert.dewit@usgengineering.nl
Nico van Egmond
Liandon Energy Consulting
T 06 - 11798648
E nico.van.egmond2@alliander.com
DATACENTER & RESTWARMTE
WOE 10 OKTOBER 2018
#DCRW17
#DvdD17
Namens
USG Engineering, Liandon en de Dutch
Data Center Association
Dank voor uw komst !
#DCRW17
#DvdD17
Datum
Titel van de presentatie
125

Contenu connexe

Similaire à Presentations

Ochtendsessie - HEMS & Domotica.pdf
Ochtendsessie - HEMS & Domotica.pdfOchtendsessie - HEMS & Domotica.pdf
Ochtendsessie - HEMS & Domotica.pdfDutch Power
 
Conferentie energie-opslag en -distributie
Conferentie energie-opslag en -distributie Conferentie energie-opslag en -distributie
Conferentie energie-opslag en -distributie Berenschot
 
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&MatchFreek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&MatchCLICKNL
 
Zelfvoorzienend huis via Modulair Woning Energie Systeem (MWES)
Zelfvoorzienend huis via Modulair Woning Energie Systeem (MWES)Zelfvoorzienend huis via Modulair Woning Energie Systeem (MWES)
Zelfvoorzienend huis via Modulair Woning Energie Systeem (MWES)duurzame verhalen
 
4. Stedin - John Hodemaekers
4. Stedin - John Hodemaekers 4. Stedin - John Hodemaekers
4. Stedin - John Hodemaekers Dutch Power
 
Klimaatplein presentatie eneco karen miedema
Klimaatplein presentatie eneco karen miedemaKlimaatplein presentatie eneco karen miedema
Klimaatplein presentatie eneco karen miedemawww.klimaatplein.com
 
Jack Doomernik - Energietransitie CIRED voorbereidingsdag. (Workshop)
Jack Doomernik - Energietransitie CIRED voorbereidingsdag. (Workshop)Jack Doomernik - Energietransitie CIRED voorbereidingsdag. (Workshop)
Jack Doomernik - Energietransitie CIRED voorbereidingsdag. (Workshop)Dutch Power
 
Stork Webinar: "Klaar voor waterstof?!"
Stork Webinar: "Klaar voor waterstof?!"Stork Webinar: "Klaar voor waterstof?!"
Stork Webinar: "Klaar voor waterstof?!"Stork
 
Joost Brinkman - Update Groene Netten
Joost Brinkman - Update Groene NettenJoost Brinkman - Update Groene Netten
Joost Brinkman - Update Groene NettenDutch Power
 
Duurzame energie In Noord-Holland
Duurzame energie In Noord-HollandDuurzame energie In Noord-Holland
Duurzame energie In Noord-HollandChris Westra
 
DC grid Nieuw Reijerwaard
DC grid Nieuw ReijerwaardDC grid Nieuw Reijerwaard
DC grid Nieuw ReijerwaardDutch Power
 
Presentatie Healthy & Healing Environments
Presentatie Healthy & Healing EnvironmentsPresentatie Healthy & Healing Environments
Presentatie Healthy & Healing EnvironmentsCroonwolter&dros
 
2018 01-11-Enexis: samenwerken aan de toekomst van onze energievoorziening- j...
2018 01-11-Enexis: samenwerken aan de toekomst van onze energievoorziening- j...2018 01-11-Enexis: samenwerken aan de toekomst van onze energievoorziening- j...
2018 01-11-Enexis: samenwerken aan de toekomst van onze energievoorziening- j...Carmen Oude Wesselink
 

Similaire à Presentations (20)

Topsector Energie en de Gebouwde Omgeving
Topsector Energie en de Gebouwde OmgevingTopsector Energie en de Gebouwde Omgeving
Topsector Energie en de Gebouwde Omgeving
 
Ochtendsessie - HEMS & Domotica.pdf
Ochtendsessie - HEMS & Domotica.pdfOchtendsessie - HEMS & Domotica.pdf
Ochtendsessie - HEMS & Domotica.pdf
 
Conferentie energie-opslag en -distributie
Conferentie energie-opslag en -distributie Conferentie energie-opslag en -distributie
Conferentie energie-opslag en -distributie
 
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&MatchFreek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
 
Zelfvoorzienend huis via Modulair Woning Energie Systeem (MWES)
Zelfvoorzienend huis via Modulair Woning Energie Systeem (MWES)Zelfvoorzienend huis via Modulair Woning Energie Systeem (MWES)
Zelfvoorzienend huis via Modulair Woning Energie Systeem (MWES)
 
4. Stedin - John Hodemaekers
4. Stedin - John Hodemaekers 4. Stedin - John Hodemaekers
4. Stedin - John Hodemaekers
 
Klimaatplein presentatie eneco karen miedema
Klimaatplein presentatie eneco karen miedemaKlimaatplein presentatie eneco karen miedema
Klimaatplein presentatie eneco karen miedema
 
Workshop Deerns
Workshop DeernsWorkshop Deerns
Workshop Deerns
 
Jack Doomernik - Energietransitie CIRED voorbereidingsdag. (Workshop)
Jack Doomernik - Energietransitie CIRED voorbereidingsdag. (Workshop)Jack Doomernik - Energietransitie CIRED voorbereidingsdag. (Workshop)
Jack Doomernik - Energietransitie CIRED voorbereidingsdag. (Workshop)
 
200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village
200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village
200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village
 
Stork Webinar: "Klaar voor waterstof?!"
Stork Webinar: "Klaar voor waterstof?!"Stork Webinar: "Klaar voor waterstof?!"
Stork Webinar: "Klaar voor waterstof?!"
 
Joost Brinkman - Update Groene Netten
Joost Brinkman - Update Groene NettenJoost Brinkman - Update Groene Netten
Joost Brinkman - Update Groene Netten
 
Duurzame energie In Noord-Holland
Duurzame energie In Noord-HollandDuurzame energie In Noord-Holland
Duurzame energie In Noord-Holland
 
Meest duurzame campus
Meest duurzame campusMeest duurzame campus
Meest duurzame campus
 
HAN Lean Event 2017 - Luc Kikkert
HAN Lean Event 2017 - Luc KikkertHAN Lean Event 2017 - Luc Kikkert
HAN Lean Event 2017 - Luc Kikkert
 
DC grid Nieuw Reijerwaard
DC grid Nieuw ReijerwaardDC grid Nieuw Reijerwaard
DC grid Nieuw Reijerwaard
 
20171130 Booosting Branchevreemd bij Tesla - Mieke Oostra
20171130 Booosting Branchevreemd bij Tesla - Mieke Oostra20171130 Booosting Branchevreemd bij Tesla - Mieke Oostra
20171130 Booosting Branchevreemd bij Tesla - Mieke Oostra
 
Presentatie Healthy & Healing Environments
Presentatie Healthy & Healing EnvironmentsPresentatie Healthy & Healing Environments
Presentatie Healthy & Healing Environments
 
2018 01-11-Enexis: samenwerken aan de toekomst van onze energievoorziening- j...
2018 01-11-Enexis: samenwerken aan de toekomst van onze energievoorziening- j...2018 01-11-Enexis: samenwerken aan de toekomst van onze energievoorziening- j...
2018 01-11-Enexis: samenwerken aan de toekomst van onze energievoorziening- j...
 
Coverinterview.pdf
Coverinterview.pdfCoverinterview.pdf
Coverinterview.pdf
 

Presentations

  • 1. DATACENTER & RESTWARMTE WELKOM OP 2017 #DCRW17 #DvdD17
  • 2. AGENDA 13:30 Kick-off 14:00 Presentatie cases & vragenvuur - deel I Werking datacenters, hergebruik en efficiency Arjan Westerhof, Schuberg Philis Restwarmte in praktijk op de High-Tech campus Eindhoven Paul Driessen, NLDC 15:10 Koffiepauze Presentatie cases & vragenvuur - deel II 15:30 Datacenter restwarmte cases Stockholm en Finland Martien Arts, Royal Haskoning 16:05 Strategie rond Laag Temperatuur restwarmte Lammert van Wijk, Liandon Elevator pitches 17:00 Slotwoord en borrel #DCRW17 #DvdD17
  • 3. Transitie naar een duurzame wereld… Oude business modellen moeten op de schop…
  • 6. We leven niet in een tijdperk van veranderingen, maar in een verandering van tijdperken. Jan Rotmans - Hoogleraar Transitiekunde
  • 8. De bestaande economie (3.0) zal getransformeerd worden naar een nieuwe economie, aangeduid als 4.0. In de wereld van 4.0 staan digitalisering en innovatieve technologieën centraal.
  • 9. De arbeidsmarkt zal daardoor spectaculair veranderen. De opmars van het gebruik van innovatieve technologieën, zoals kunstmatige intelligentie, big data, 3D-printen, robotica, blockchain, nano- en biotechnologie.
  • 10. Permanentte om-, her- en bijscholing op alle niveaus moet zich richten op de arbeidsmarkt van 4.0. Strategiefase Ontwerpfase Door training en opleiding kunnen maatwerkoplossingen gecreëerd worden Strategisch personeels- planning Uitvoerings- fase Oplevering Exploitatie fase
  • 11. De sleutel is co-creatie Hoe kunnen al deze veranderingen naar de nieuwe economie elkaar versterken?
  • 12. Door co-creatie, o.a. tussen Rusland en Amerika, zijn we in staat om het ruimtestation ISS in een baan rondom de aarde te krijgen.
  • 13. Door co-creatie kan de doelstelling van Amsterdam worden behaald; ‘In 2050 van het gasnet’.
  • 14.
  • 15. Neem leiderschap in deze snel veranderende wereld. Transitie naar een digitale en duurzame wereld: ‘Als we het willen kan het!’
  • 18.
  • 19.
  • 20.
  • 21.
  • 22.
  • 24.
  • 25.
  • 27. AGENDA 13:30 Kick-off 14:00 Presentatie cases & vragenvuur - deel I Werking datacenters, hergebruik en efficiency Arjan Westerhof, Schuberg Philis Restwarmte in praktijk op de High-Tech campus Eindhoven Paul Driessen, NLDC 15:10 Koffiepauze Presentatie cases & vragenvuur - deel II 15:30 Datacenter restwarmte cases Stockholm en Finland Martien Arts, Royal Haskoning 16:05 Strategie rond Laag Temperatuur restwarmte Lammert van Wijk, Liandon Elevator pitches 17:00 Slotwoord en borrel #DCRW17 #DvdD17
  • 29. DATACENTER & RESTWARMTE Operations • 2000 - Abovenet & Metro Media Fiber Network • 2003 - Schuberg Philis • 2009 - atom86 • “No customer effecting down-time” – Allways on Duurzaamheid • 2013 86% energiebesparing koelinstallatie • Combinatie WKO & koeltorens • Verdere optimalisatie • 2017 • Meer dan 90% afvalwater besparing en chemicaliën vrij WIE ZIJN WE?
  • 35. DATACENTER & RESTWARMTE GEZAMENLIJK ENERGIE UITWISSELEN Gezamenlijke bewust worden Wie heeft wat ? Onderzoek Uitvoering
  • 37. DATACENTER & RESTWARMTE Warmte Koude Opslag • WKO biedt mogelijkheden voor het opslaan van energie, bufferwerking. • Vergelijkbaar met een Tesla accu voor elektriciteit • WKO levert: • Koude opwekking voor datacenter • Warmte opwekking voor andere toepassingen Ontdooien van koeltoren tijdens de winter • Laat 1 ventilator een korte periode andersom draaien • Resultaat: warm water uit datacenter ontdooit de koeltoren • Door warmte te gebruiken kan er in koude periode optimaal gekoeld worden MOGELIJKHEDEN
  • 38. DATACENTER & RESTWARMTE Immersed Computing • Servers in olie, geen ventilatoren • 22 kW vermogen bij 40-60°C traject • Warm water te gebruiken voor verschillende toepassingen • Vloer verwarming • Voorverwarmen diesel motoren ? Waternet • Inzet van waterleiding net als transport medium voor het uitwisselen van warmte en koeling tussen bijvoorbeeld datacenters en tuinbouw kassen MOGELIJKHEDEN
  • 39. DATACENTER & RESTWARMTE MOGELIJKHEDEN: ROTERENDE UPS Huidige situatie: • Eén installatie waarvan: • Generator & inductiekoppeling gekoeld word • Dieselmotor verwarmd wordt Mogelijke nieuwe situatie • Voorverwarmen diesel motor met warmte van de generator & inductiekoppeling • Scheiden van de ruimte door toepassen van demonteerbare wand • Minder koeling nodig • Setpoint elektrische verwarming dieselmotor verhogen
  • 40. DATACENTER & RESTWARMTE Is er behoefte aan een nieuw transport netwerk waarbij iedereen koeling en verwarming van het netwerk kan afnemen of inbrengen ? • Transport 1.0: gas, water en elektriciteit • Transport 2.0: koel en verwarming vermogen Overeenkomsten ? • Start aanleg uniek biogasnetwerk in Noord Deurningen Het is de eerste in zijn soort: een ruim tien kilometer lang uniek biogasnetwerk dat biogas van 7 melkveehouderijen rechtstreeks transporteert naar industriële energiegebruikers. VOORSTEL WARMTE / KOUDE NET ?
  • 41. DATACENTER & RESTWARMTE Totaal energie verbruik datacenter 1250 megawatt ( bron: Dutch Datacenter Association ) 1 MILJOEN HUISHOUDENS VERWARMEN
  • 42.
  • 45. Grote getallen > 20.000 m² data vloer > 25 MW beschikbaar vermogen 24.400.000 kilo beton 11.250.000 kilo staal 1.400.000 kilo koper (exclusief databekabeling) 963.000 kilo aluminium 50.000 m² isolatiemateriaal 30.000 m² brandwerende muren 150.000.000 kWh p.j. (45.000 huishoudens)
  • 46.
  • 47. Inspired by Cradle-to-Cradle® Materiaal • Materiaalkeuze met in gedachte restwaarde en hergebruik • Vastleggen toegepaste materialen in een materialenbank en -paspoort • Bij verwerken van materialen rekening houden met demontage • Rekening houden met toekomstige andere functie pand Energiestromen • Duurzame energie gebruiken • Minder energie gebruiken • Energie lenen in plaats van verbruiken Een 2 MW datacenter kan 750-1000 huishoudens verwarmen!
  • 48.
  • 52.
  • 54. Is ‘PUE’ de heilige graal van energiebesparing? Vroeger Regulier Best Practice DC Eindhoven Lighting Networking Power Distribution Cooling Computer Verbeteren energieverbruik & “geleende” energie hergebruiken Verbeteren & hergebruiken
  • 55. Het blijft een datacenter Continue energievoorziening Continue koeling (afvoer van warmte) Flexibiliteit voor ICT hardware Beschermd tegen brand Connectiviteit voorzieningen Afgeschermde racks of ruimtes
  • 56. TIER IV 1.500 m2 datavloer 2 MW leverbaar vermogen High power density 48 uur diesel op voorraad Concurrently Maintainable en Fault Tolerant: Tier IV De hoogst haalbare betrouwbaarheid voor ICT apparatuur
  • 57.
  • 59. Datacenter & Restwarmte Case Studies Finland 10 Oktober 2017
  • 60. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Mechanical & Electrical Architectural Environmental PermittingStructural Project Management Data Centres Cost Management Martien Arts Mission Critical Facilities T: +31 88 3486521 M: +31 6 11398965 E: martien.arts@rhdhv.com
  • 61. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Inhoud  Context restwarmte benutting  Case Study Telia - Helsinki  Case Study Yandex – Mäntsäla  Lessons Learned
  • 62. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Context: Finland vs Nederland Finland Nederland Collectief Individueel Stadverwarming Gas (HR ketel) Goedkope(re) stroom Referentie (trend naar beneden) Nucleair/Hydro/Biomass Gas / Kolen/Wind
  • 63. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017  1) Give back my exergy flow!  2) Add energy to enable re-use possibilities  3) Efficient destruction of my exergy output Context: Trias energetica exergetica?
  • 64. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Telia - Helsinki Yandex - Mäntsäla
  • 65. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 wie isTelia?
  • 66. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Datacenter - Helsinki Client: Telia Finland (Sonera) Location: Helsinki, Finland • 15,000 m2 White Space; • 24 MW IT load. Ambition: The most energy efficiënt. secure and sustainable multi-tenant datacenter in Finland
  • 67. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Datacenter - Helsinki
  • 68. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Datacenter – Basis Concept Traditioneel: • Free-Cooling: Droge koelers • Post-Cooling: koelmachine • ,máár met.... Een doelstelling van100% restwarmte uitwisseling !!
  • 69. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Datacenter – Inkoppeling-opties
  • 70. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Datacenter – Inkoppeling op SV Hoe gaan we het doen? Wat is ons verdienmodel? LT of HT én HT: …o C? Waar WP opstellen? Uitbouwplanning DC? Uitbouwplanning WOS? Afmetingen infrastructuur? …..etc. Wie investeert? Wie operate? Bedrijfszekerheid? Wat is de warmteprijs? Gekoppeld aan elektriciteitsprijs? ….etc.
  • 71. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Datacenter – Multi-Criteria Analyses Space Phasing Reliability Flexibility Maintainance Technical Performance Investment Costs Operational Costs Scalability
  • 72. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Resultaat Telia : • (mede)investeerder in WP • Warmtepompen in datacenter • WP: gefaseerd uitbouwen tot max. 24 MW • Warmte levering tegen vergoeding Fortum (SV bedrijf Helsinki): • (mede)investeerder in Infra • Connectie na minimaal restwarmte vermogen
  • 73. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Wie is Yandex?
  • 74. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Datacenter Yandex, Finland Client: Yandex Location: Mäntäsäla, Finland Period: 2012-2014 #: • 4 x 2,500 m2 White Space; • 40 MW IT load. Type: Greenfield
  • 75. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Datacenter Concept • High Density: +/- 15 kW per rack • 100% direct buitenlucht; • Adiabatisch koeling (wordt niet gebruikt in praktijk) • dT: 15K (2540).
  • 76. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Restwarmte concept Aanvullende warmtewisselaar Note: - Maximale waarden - Normaal bedrijf: +/- 10K lager
  • 77. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Stadsverwarming – Connectie concept Stad: 20.000 inwoners Warmte pomp gebouw Yandex DC 4 fasen x 10 MW
  • 78. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Warmteterugwinning – Warmteoverdracht WTW-Warmtewisselaars Warmtepompen (industrieel) WTW-Leidingsysteem Afvoerlucht-ventilatorwand
  • 79. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Warmtebalans Datacenter en SV behoefte Belastingduurkromme SV Mäntsälä Yandex –fase 2 Yandex –fase 1 Datacenter kan grotendeels voorzien in de warmtebehoefte van Mäntsälä
  • 80. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017  Financien:  SV-energieprijs: +/- 5% lager  Yandex: vergoeding voor LT- warmte  Milieu:  1e fase: - 40% van CO2  EU doelstelling 2030  2e fase: - 90% van CO2 - Winterpiek alleen biomassa (geen gas!) Balans Datacenter en SV
  • 81. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Ontwikkeling belasting op Gas Ontwikkeling elektriciteits prijs Drivers for Succes: Financieel Gas Elektriciteit Stadsverwarmingssysteem Mäntsälä: • Gasgestookte centrale • Biomassa centrale
  • 82. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Drivers for Succes: Lokale samenwerking Yandex Warmte-leverancier Calefa Equipment-leverancier Mäntsälän Sähkö Warmte-distributeur Mäntsälä Warmte-afnemer
  • 83. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Data Centre Yandex, Russia Client: Yandex Location: Vladimir, Russia Period: 2015-2017 #: • 4 x 2,500 m2 White Space; • 40 MW IT load. Type: Greenfield
  • 84. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017 Lessons Learned Finland Nederland Collectief Individueel Stadverwarming Gas (HR ketel) Goedkope(re) stroom Referentie (trend naar beneden) Nucleair/Hydro/Biomass Gas / Kolen/Wind/Zon Goede Intenties – Goede Samenwerking – Goede Business case
  • 85. Mission Critical Facilities DDA Datacenter en Restwarmte 10-10-2017
  • 86. 10-10-2017 Lammert van Wijk Liandon Energy Consulting Zullen we het samen doen? Datacenter & restwarmte Landelijke dag voor de duurzaamheid
  • 87. Breaking news Facebook gaat woningen verwarmen met restwarmte 8 september 2017 Facebook kondigt aan woningen te gaan verwarmen met restwarmte uit zijn datacenters. Concreet heeft het bedrijf aangekondigd dat restwarmte uit zijn nieuwe datacenters in de Deense stad Odense ingezet zal worden voor het verwarmen van 6.900 Deense woningen.
  • 89. Een warme band met Almere
  • 90. Onze visie Er vindt een overgang plaats van huidige enkelvoudige energienetten naar integrale, multidisciplinaire energienetten. Warmte
  • 91. Beheersbaarheid Technische complexiteit van integrale energienetten - Beheren en optimaliseren van de energiestromen tot op componentniveau
  • 92. Beheersbaarheid Financiële complexiteit van integrale energienetten - Gezonde businesscase voor LT-systemen, begrijpelijk voor iedere stakeholder
  • 93. Wat hebben wij al gedaan 40⁰C 25⁰C 24⁰C 39⁰C 75⁰C 40⁰C Waste Heat Akzo LT consumers Heat transfer station HT consumers Further Extension Electricity HEAT Pump Twente channel
  • 94. Wat hebben wij al gedaan 40⁰C 25⁰C 24⁰C 39⁰C 75⁰C 40⁰C Waste Heat Akzo LT consumers Heat transfer station HT consumers Further Extension Electricity HEAT Pump Twente channel
  • 96. What’s in it for you? Impact is groot - Koude / koeling - van grote eindverbruiker naar transformator, omzetting van elektrische energie naar warmte en data. Waarde toevoegend in de gehele keten - lokaal gericht, verbonden met de omgeving - vestigingsvoordeel De effort voor de datacenters daarentegen is minimaal - leveren van warmte om niets - inspanning niet meer dan anders (NMDA pricipe)
  • 97. Wat maakt ons tot een aantrekkelijke partner?
  • 99. AGENDA #DCRW17 #DvDD17 Elevator pitches (5 minuten) 16:40 > Datacenter restwarmte op Science Park Klaasjan van der Maas, Unica 16:50 > Onderzoek koppeling DC op hoog temperatuur netwerk Robert de Boer, ECN 16:45 > Business cases lage temperatuur netwerken Jeanke van der Haar, ENGIE 16:55 > Integratie Restwarmte in Amsterdam Maarten van Blijderveen, Liandon 17:00 Slotwoord Stijn Grove, DDA
  • 100.
  • 101. Sciencepark Amsterdam (ca. 1 jaar geleden) http://www.aerophotostock.com/
  • 103. www.ecn.nl Restwarmte van datacenter naar warmtenet Beoordeling van warmtepomptoepassing Robert de Boer, Anton Wemmers, Soledad van Eijk, ECN Hans Schelvis, Equinix Hans Rödel, Bart de Vries, Nuon Stijn Grove, DDA Dinsdag 10 oktober, 2017
  • 104. Huidige situatie koeling 15°C 9°C elektriciteit warmte koeling 20°C 12°C elektriciteit warmte koeling 30°C 20°C elektriciteit warmte WKK Gas Warmte 116-90°C 77-65°C Kracht GAS KETELGas Warmtenet
  • 105. Het Idee: Nieuwe situatie 107 GAS KETEL gas warmte 90- 116°C 65-77°CWarmte pomp elektriciteit Condensor verdamper koeling 15°C 9°C elektriciteit warmte 36°C koeling 20°C 12°C elektriciteit warmte 36°C koeling 30°C 20°C elektriciteit warmte 36°C condensor ~ 10 MW • Welke technologie • Energie Efficiency • CO2 emissie • Opex • Capex ?
  • 106. • Aannames: – 10 MWth restwarmte van datacenter continu opwaarderen naar warmtenet – Alle warmte wordt in warmtenet afgenomen • Berekeningen: – Datacenter restwarmte constant op 36°C – aanvoertemperatuur warmtenet varieert 90-116°C – koelers bij datacenter constant aan, geen vrije koeling • Uitkomsten – Elektriciteitsverbruik, Gasverbruik, Primaire Energie – CO2 emissie – Operationele kosten Warmtepomp technologie 108 Warmte pomp elektriciteit Condensor verdamper condensor ~ 10 MW 36°C 90-116°C
  • 107. RESULTATEN: Energiehuishouding 109 Huidig Nieuw Gasketels als referentie • DataCenter meer elektriceiteitsverbruik • Warmtenet minder gas, meer elektrisch • Primaire Energie: 39% besparing • CO2 emissie: 26% reductie • Overall energiekosten: 40% besparing • Prijs geleverde warmte: ca 4,10 €/GJ (obv huidige E-prijzen)
  • 108. • Warmtepomptechniek +/- • Investeringskosten WP 4.5-9 M€  business case ?? Conclusies 110 Warmtepomp tov referentiesituatie Warmte uit WKK Gasketels Energiebesparing -- + CO2 emissie reductie -- + Kosten voor geleverde warmte - +
  • 109. Dank voor uw aandacht ECN Westerduinweg 3 P.O. Box 1 1755 LE Petten 1755 ZG Petten The Netherlands The Netherlands T +31 88 515 49 49 info@ecn.nl F +31 88 515 44 80 www.ecn.nl 111
  • 110. ZOEnergy Restwarmte datacenters A’dam ZO 10 oktober, 2017 Jeanke van der Haar ZOEnergy
  • 111. ZOEnergy ENGIE NL Smart Area 11317-7-2017 ZOEnergy is een samenwerking met als doel Amsterdam ZO CO2 neutraal te maken. • De energietransitie is complex en vraagt inzet van ons allen. Iedereen is verantwoordelijk, niemand is eigenaar. • De initiatiefnemers willen dit doorbreken: • Het organiseren van de energievraag • Het aanbieden van lokale, duurzame, energie
  • 112. Restwarmte datacenters ENGIE NL Smart Area 11417-7-2017 In Amsterdam ZO zijn 8 datacenters die een mogelijke duurzame bron zijn warmte. Organiseren van de vraag: • Nieuwbouw Bullewijkpad als afnemer van duurzame warmte Organiseren van aanbod: 1. Bestaand warmtenet NUON 2. Bestaand koudenet NUON 3. Nieuw Lage Temperatuur Warmtenet
  • 113. Altijd onderdeel van een systeem ENGIE NL Smart Area 11517-7-2017 Business case bij bestaand net: vermeden kosten van huidige opwek voorziening. warmtevraag aanbod restwarmte Business case bij nieuw net: integraal bekijken. • Systeemontwerp om vraag en aanbod te matchen – gelijktijdigheid. Piek en backup. • Niet onnodig verwarmen: 40 oC voor ruimte verwarming, 60 oC voor tapwater. Beperkt inzet warmtepomp restwarmte en piek. • Optimalisatie door combinatie met andere systemen (bv koude). • Nieuwe verdienmodellen; waarde voor alle betrokkenen. jan feb … jun jul … nov dec
  • 114. Haalbaarheidsstudie Lage Temperatuur Net ENGIE NL Smart Area 11617-7-2017 warmtevraag aanbod restwarmte • Vermijden kosten opwaardering restwarmte naar hoge temperatuur • Biogas als piek obv lokale afvalstromen • Warmtepompen icm lokale zonnepanelen • Hogere duurzaamheidsscore • Toekomstbestendig en schaalbaar Maar… nog niet rendabel • Hoge kosten leiding en piekvoorziening • Leveringsrisico op restwarmte • Waardering duurzaamheid voor afnemer 377 ton CO2 besparing
  • 115. “Ik heb geen geheim van succes. Gewoon je best doen, iets leuk vinden en goede mensen om je heen verzamelen. Want alleen kan je niks en met zijn allen kun je alles.“ Johan Cruijff
  • 116. 10 oktober Datacenters en gebouwde omgeving Maarten van Blijderveen Liandon Energy Consulting Nieuwe kansen
  • 117. 119
  • 118. 120
  • 119. 121
  • 120. Contact 122 Maarten van Blijderveen Liandon Energy Consulting T 06-15048016 E maarten.van.blijderveen@alliander.com Robert de Wit USG Engineering T 06-18499971 E robert.dewit@usgengineering.nl Nico van Egmond Liandon Energy Consulting T 06 - 11798648 E nico.van.egmond2@alliander.com
  • 121. DATACENTER & RESTWARMTE WOE 10 OKTOBER 2018 #DCRW17 #DvdD17
  • 122. Namens USG Engineering, Liandon en de Dutch Data Center Association Dank voor uw komst ! #DCRW17 #DvdD17
  • 123. Datum Titel van de presentatie 125

Notes de l'éditeur

  1. We kennen internet vooral van een website en het versturen van allerlei documenten
  2. Inmiddels zijn er veel verschillende toepassingen die gebruik maken van het internet en een leven zonder kunnen we ons niet meer voorstellen
  3. Het internet bestaat uit servers ( computers ) die in gebouwen staan die we datacenters noemen Deze servers staan in de hele wereld met elkaar in verbinding via allerlei verschillende soorten verbindingen zoals glasvezels die op de oceaan bodem liggen.
  4. Deze servers zijn eigenlijk niets meer dan kachels en als deze te warm waren gaan ze stuk. Dit is dan ook de reden dat ze gekoeld moeten worden
  5. We zijn tegelijkertijd aan het verwarmen en koelen.
  6. Vandaag zijn we bij elkaar om niet te spreken over efficiënt koelen maar de opgewekte warmte nuttig in te zetten Iedereen hierin denkt “groot” en dat moeten we blijven doen maar er zijn ook veel andere interessante kleine verbeteringen toe te passen Naast ieder datacenter een tropisch zwembad ?
  7. Veel datacenters -> veel materiaal – wat doe je daarmee als het datacenter een andere functie moet krijgen / haar functie verliest (“alles is eindig”). Warmte als afval; alle energie die onze datacenters inkomt wordt warmte en dat gooien wij (niet alleen wij, maar ook alle andere datacenters) voor het grootste deel weg in de atmosfeer (natuurlijk gebruiken wij deze warmte om onze eigen kantoren in het datacenter te verwarmen en ook voor het voorverwarmen van de noodstroomsystemen, maar dat is maar een klein deel van alle warmte; de rest van de warmte wordt dus “vernietigd”, net zoals in andere datacenters). We gebruiken 100% groene stroom, duurzaam geproduceerd in Nederland -> ongeveer 150.000.000 kWh per jaar (ca. 45.000 huishoudens). Gebruik van groene stroom is uiteraard duurzaam. Maar deze groene stroom wordt in het datacenter omgezet in warmte. En deze warmte vernietigen we (in ieder geval voor het grootste deel). Eind 2012 zijn wij gaan nadenken of dat niet anders kan……
  8. Cradle-to-Cradle gedachte (circulaire economie) – afval bestaat niet, afval = voedsel.
  9. 100% duurzame groene stroom Minder energie gebruiken Energie lenen i.p.v. verbruiken
  10. Warmte oogsten… Als de energie-uitwisselring onbeschikbaar is (is zelf al N+1 met NSA’s) dan draaien we volledig eilandbedrijf zoals met het energienet en de noodstroomvoorzieningen. Geen waterverbruik.
  11. We hebben ons de laatste jaren vooral bezig gehouden met het verlagen van de energie verliezen in UPS’n en koeling. En niet zonder succes denk o.a. aan onze warmte wielen. Dit deel is echter zo klein geworden dat verdere optimalisering een steeds kleinere invloed zal hebben.
  12. Uiteraard is dit datacenter ook uitstekend beveiligd. ISO 27001, PCI-DSS gecertificeerd, SAE 3000, ISO 14001. Brandveilig. Carrier neutraal, geografisch gescheiden ontsloten.
  13. Warmte oogsten… Als de energie-uitwisselring onbeschikbaar is (is zelf al N+1 met NSA’s) dan draaien we volledig eilandbedrijf zoals met het energienet en de noodstroomvoorzieningen. Geen waterverbruik.
  14. Introductie Geweldig om hier vandaag te zijn. Het is een onderwerp waar ik voor warmloop/warme gevoelens voor heb. Ik weet al dat jullie veel warmte over hebben en ik hoop dat jullie ook nog genoeg energie over hebben voor het laatste half uur/voor mijn presentatie. Persoonlijke noot waarom ik het nu leuk vind. ` Nico , dankjewel. Ik vind het fijn om hier te zijn waarbij ik jullie mag vertellen waarom ik geloof dat de combinatie datacenters en restwarmte een fantastische combinatie is. Ik wil jullie graag meenemen in ons idee waarom wij denken dat de combiantie van DC en restwarmte een fantastische combinatie is om het technische en econimisch verantwoord in te zetten. voor de verwarming van onze woningen
  15. Om te beginnen dit. Een paar weken geleden verscheen dit bericht in de pers: Facebook gaat in Denemarken 7000 huizen van warmte voorzien. Hoe gaaf is dat? Hier refereren (eventueel) aan de collega’s van Haskoning/DHV Maar: dit is het buitenland, wij zien de mogelijkheden in Nederland. Ik wil jullie graag meenemen in het idee dat wij als Liandon Energy Consulting hebben om dit ook in Nederland mogelijk te maken. En daarvoor zoeken wij een partner/samenwerking/match. Wij hebben diverse contacten met Deense vak collega’s Dus ik vertel graag eerst iets over wie wij zijn, wat onze visie op de toekomst is en hoe wij denken lage temperatuur mogelijk kunnen maken in Nederland.
  16. Liandon Energy Consulting is een onafhankelijk kennisbureau met veel kennis over en ervaring met energienetten. Als je een energienetwerk goed wilt realiseren dan is in onze optiek kennis van de bron van energie en de eindgebruiker cruciaal: wij kijken dan ook integraal naar energiesystemen en niet alleen naar energienetwerken. Wij hebben ervaring met elektriciteit, hoogspanning, middenspanning, gastoepassingen en warmte. Wij geloven in samenwerking met andere partijen in de markt. Integraal concept, producent, netwerk, klant ( betrouwbaar betaalbaar bereikbaar) Betrouwbaar ( meerjarig , meerdere bronnen, toekomstvast). Aan de voorkant steeds bezig met optimaliseren zonder dat de klant het merkt ( veranderende energielandschap)
  17. Wisten jullie dat de plek waar we nu zitten met stadswarmte wordt verwarmd? Wij waren als kennisbureau 30 jaar geleden al betrokken bij de ontwikkeling van het stadswarmteproject hier in Almere, toen vanuit hoog temperatuur. Toen hebben we ervaren hoe belangrijk het is om samen te werken met bron, leveranciers, adviesbureaus en klanten. 25 jaar later zien wij de uitdaging om ook laagtemperatuursystemen te gaan ontwikkelen en toepassen in Nederland. En we weten hoe cruciaal samenwerking is om dit mogelijk net als HT succesvol te maken.
  18. Het energielandschap is traditioneel gericht op 1 energiedrager. Wij zien dat het energielandschap aan het veranderen is, bijvoorbeeld van meet centraal naar decentraal. En wij voorzien een ontwikkeling naar meer hybride energiesystemen: combinaties van warmte en elektriciteit of warmte en nieuwe gassen, , buffering, WKO en last but not least de combinatie HT en LT. Wij zien dat de energietransitie voor een heel groot deel een warmtetransitie is. Deze sheet bevat systeemvisie/ontwikkeling Eindigen met: energietransitie is warmtetransitie “Energieconcepten van vandaag voor de technologie van morgen” - technologie van morgen ook kunnen toelaten - open netten - marktwerking - lokale initiatieven - gecombineerde technieken - gefaseerde transitie slimmere toepassingen, combinaties met WKO en of buffering en last but not least combinaties van laag- en hoogtemperatuursystemen.
  19. Warmte lijkt relatief eenvoudig, maar blijkt complex. En wordt alleen nog maar complexer wanneer we meerdere bronnen van temperatuurniveaus en verschillende bedrijfstijden (24/7 of door-de-weekse bedrijven). HIER verhaal over warmte/technisch (KORT!!) Hier ook automatisering , system integrator, EMS achtige dingen Niet alleen technisch complex, maar zeker ook financieel , wij zien dat er gezonde BC mogelijk zijn met LT warmte en woningbouw ( Warmte systemen). Plaatje HEAT ( BC) De sheet gaat over warmte: inhoudelijk en casusietiek (zie volgende sheet) Cruciaal voor realisatie: Systeemdenken vereist, zoals u hier kunt zien, een goeie samenwerking tussen al deze partijen. Samenwerken is voorwaardelijk voor succes. Vandaag is daar al een mooi voorbeeld van: de conferentie is het resultaat van samenwerking tussen USG, DDA en Liandon. Technische en economisch BC gezond
  20. Warmte lijkt relatief eenvoudig, maar blijkt complex. En wordt alleen nog maar complexer wanneer we meerdere bronnen van temperatuurniveaus en verschillende bedrijfstijden (24/7 of door-de-weekse bedrijven). HIER verhaal over warmte/technisch (KORT!!) Hier ook automatisering , system integrator, EMS achtige dingen Niet alleen technisch complex, maar zeker ook financieel , wij zien dat er gezonde BC mogelijk zijn met LT warmte en woningbouw ( Warmte systemen). Plaatje HEAT ( BC) De sheet gaat over warmte: inhoudelijk en casusietiek (zie volgende sheet) Cruciaal voor realisatie: Systeemdenken vereist, zoals u hier kunt zien, een goeie samenwerking tussen al deze partijen. Samenwerken is voorwaardelijk voor succes. Vandaag is daar al een mooi voorbeeld van: de conferentie is het resultaat van samenwerking tussen USG, DDA en Liandon. Technische en economisch BC gezond
  21. Ik begon mijn ppt met het bericht van FB en vertelde dat ik erin geloofd dat het ook in NL mogelijk is om LT netten te bedenken en te bouwen. Dit zei ik niet omdat ik erin geloof en wellicht daarin hoopvol ben, nee ik durf dit te zeggen omdat wij dit nu al doen. Op dit moment zijn wij voor onze OG Alliander DGO bezig met de afronding van het LT warmteproject in Hengelo. Dus we zeggen niet alleen dat het kan, wij doen het ! Ook di tproject is weer uniek, samenwerkeing met producent, leveranciers, gemeente overheden , aannemerij is wederom hier noodzakelijk gebleken om er ook hie rweer een succes val te maken. Vertellen over het traject die wij hebben ingezet en begeleid inzake Hengelo Tapwater Vertellen over het traject die wij hebben ingezet en begeleid inzake Hengelo In heneglo hebben het LT net ontwikkeld, technsich, econimisch en vervolgens gebouwd. Het betreft een een LT systeem waarbij de bron 30-35 graden LT warmte aanbied. Plaatje net, AKZO, hallen, Wijk, AKZO vervangen voor een DC.
  22. Vertellen over het traject die wij hebben ingezet en begeleid inzake Hengelo In heneglo hebben het LT net ontwikkeld, technsich, econimisch en vervolgens gebouwd. Het betreft een een LT systeem waarbij de bron 30-35 graden LT warmte aanbied. Plaatje net, AKZO, hallen, Wijk, AKZO vervangen voor een DC.
  23. Wij NL hebben dit jaar een groot cadeau gekregen, verhaal cadeau DDA, inhoudelijke reflectie op DDA en warmte. Verhaal over leveringszekerheid, en daardoor een betrouwbare leverancier van warmte ( wisten jullie dit), een erg betrouwbare warmtebron Voor wat hoort wat, vinden wij. We zijn heel blij met het aanbod en het heeft ons getriggerd om na te denken over wat wij jullie omgekeerd kunnen bieden? Goede en betrouwbare leverancier is voorwaardelijk, en tegelijkertijd nog geen garantie voor een goed werkend systeem !
  24. Wij zien: Van grote eindverbruiker naar transformator van energie naar data en warmte, waarde toevoegen in de hele keten. Lokaal gericht, verbonden met de buurt Vestigingsvoordeel, geen keiharde eisen Kosteneffectief vanwege lange investeringstermijn Netwerken NMDA “grapje”. Het kost jullie geen extra moeite, en je levert wel meerwaarde !
  25. Plaatje, waar zijn we goed in. En daardoor een aantrekkelijke partner. Hiermee moet de organisatie en daardoor de ervaring, expertise en geboden stabiliteit makkelijk uit te leggen zijn.
  26. Jullie hebben de warmte aangeboden, jullie zijn een betrouwbare leverancier en daarmee een zeer aantrekkelijke partner. Wij hebben de kennis en ervaring om hier in Nederland samen met jullie succesvolle projecten te ontwikkelen. Foto schop in de grond (hiermee eindigt het DDA rapport)