Багш: Н. Отгондаваа /докторант/

1. Хэрэглэгчийн онол

2. Бүтээгдэхүүн үйлчилгээний зах
зээл дээр эрэлтийг хувь хүн,
өрх гэр үүсгэдэг.
Хэрэглэгчийн онол нь эдгээр
хувь хүн, өрх гэрийн үйл хөдлөлийг
судалдаг. Эн тэргүүнд хэрэглэгчийн
таашаал ба ханамж гэсэн
ойлголтууд үүсдэг.

3. • Хэрэглэгч тус б рийн рийн т л в буюуү өө ө ө
орлогодоо тулгуурлан ханамжаа
нэмэгд лэх днээс янз б рийн бараанаасүү үү ү
сонголт хийнэ. Сонголт хийхэд ханамжаа
хамгийн их байлгах зарчмыг баримталж янз
б рийн барааг хооронд нь жишижү
харьцуулна. нийн рчл лт ньҮ өө ө
хэрэглэгчийн сонголтонд хэрхэн н л л хө өө ө
вэ? гэсэн асуулт гарна.

4. Тухайн барааны зах зээлийн нэү
хямдрах нь эрэлт б хий барааны тоо хэмжээг нэмэгд лэхийг н хц лд лж хоёрү үү ө ө үү
ндсэн р дагаварт х рнэ. нд:ү ү ү Үү
• Орлогын р д нү ү
Хэрэглэгчийн м нг н орлого нь тогтмолө ө
т вшинд тухайн барааны зах зээлийн нэү ү
буурах нь хэрэглэгчдэд урьдийнхаас илүү
их бараа худалдан авах боломж
б рд лэхийг орлогын р д н гэнэ.ү үү ү ү
• 2. Орлуулалтын р д нү ү
Тухайн барааны зах зээлийн нэ буурснаарү
уг бараа нь бусад бараатай харьцуулахад
ил хямд нэтэй байна. Ийм н хц лдүү ү ө ө

5. Хэрэглэгчийн сонголтод дараах
ндсэн х чин з йл н л лн .ү ү ү ө өө ө
• нэ: Хэрэглэгчийн худалдан авахаар х сч байгааҮ ү
ямар ч бараа йлчилгээ зохих нэ цэнэтэй байна.ү ү
• 2. Т с в: Хэрэглэгчийн м нг н орлого тодорхойө ө ө ө
хязгаартай тул зарцуулах т с вч хязгаарлагдмалө ө
байна
• 3. Хэрэглэгчийн таашаал: Хэрэглэгч рийнхөө өө
худалдан авч хэрэглэх барааны нэмэлт нэгж
б рээс зохих хэмжээний таашаал авч сонголтү
хийнэ.
4. Хэрэглээ: Хэрэглэгч рйин м нг н орлогооөө ө ө
ил их ханамж авахаар хуваарилсан байх ёстой.үү

6. Таашаал ба ханамж
Хэрэглэгч ямар нэгэн
барааг таашаасны үндсэн
дээр хэрэглэдэг. Тухайн
барааг хэрэглэсний дараа
ханамж үүсдэг гэж үздэг.

7. • Хэрэглэгч тухайн т рлийн барааг хэдий ихө
хэмжээгээр худалдан авч хэрэглэнэ тэр
хэмжээгээр уг барааны нэмэлт нэгжийг авах
гэсэн эрмэлзлэл нь улам багасна. Энэхүү
зэгдлийг ахиуц ханамж буурах хуулиарү
тайлбарлана.

8. Нийт ханамж ба ахиу ханамж
Тухайн барааг хэрэглэх тусам
хэрэглэгчийн нийт ханамж нэмэгдэх ба
харин ахиу ханамж буурах хандлагатай
байдаг.
Total Utility – TU - нийт ханамж
Marginal Utility – MU = ΔTU/ΔQ

9. Нийт ба ахиу ханамжийн хамаарал
Хэмжээ
Q
Нийт
ханамж
TU
Ахиу ханамж
MU
0 0 -
5 100 20
10 190 18
15 250 12
20 300 10
25 325 5

10. хэмжээ Нийт
ханамж
Ахиу
ханамж
0 0 -
1 50 50
2 70 20
3 84 14
4 90 6
5 95 5

11. Эрэлтийн мэдрэмж
Elasticity
• нээс хамаарсан эрэлтийн мэдрэмжҮ
• Орлогоос хамаарсан эрэлтийн мэдрэмж
• Эрэлтийн солбисон мэдрэмж

12. Үнээс хамаарсан эрэлтийн
мэдрэмж
Үнэ 1 хувиар өөрчлөгдөхөд түүнээс
хамаарч эрэлтийн тоо хэмжээ хичнээн
хувиар өөрчлөгдөх вэ гэдгийг үнээс
хамаарсан эрэлтийн мэдрэмж
илэрхийлнэ. Demand

13. Ed > 1 Эрэлтийн мэдрэмж сайтай бараа
P+ Q- TR-
P- Q+ TR+
Ed < 1 Эрэлтийн мэдрэмж муутай бараа
P+ Q- TR+
P- Q+ TR-
Ed = 1 Нэгж мэдрэмжтэй бараа

14. Орлогоос хамаарсан эрэлтийн
мэдрэмж
Орлого 1 хувиар өөрчлөгдөхөд
түүнээс хамаарч эрэлтийн тоо хэмжээ
хичнээн хувиар өөрчлөгдөх вэ гэдгийг
орлогоос хамаарсан эрэлтийн мэдрэмж
илэрхийлнэ. Revenue

15. Er > 0 Хэвийн бараа
R+ Q+
R- Q-
Er < 0 Чанар муутай бараа дорд бараа
R+ Q-
R- Q+

16. Солбисон мэдрэмж
У барааны үнэ 1 хувиар
өөрчлөгдөхөд түүнээс хамаарч Х
барааны эрэлтийн тоо хэмжээ хичнээн
хувиар өөрчлөгдөх вэ гэдгийг солбисон
мэдрэмж илэрхийлнэ.

17. Ex,y > 0 орлох бараа
Py
+ Qx
+
Py
- Qx
-
Ex,y < 0 хослох бараа
Py
+ Qx
-
Py
- Qx
+

18. Анхааран сонссон
та бүхэнд баярлалаа