1. Βασιλεία του ηρακλείου (610-641)
Αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις

2. Εξωτερικοί κίνδυνοι
Αβαροσλαβικές ε π ιδρομές στη Χερσόνησο του Αίμου

3. Α. Εξωτερικοί κίνδυνοι

Οι αβαροσλαβικές επιδρομές
συνεχίζονται

Kαταστρέφονται πόλεις,

H Θεσσαλονίκη πολιορκείται
επανειλημμένα,

O πληθυσμός συρρικνώνεται
στο εσωτερικό της
Βαλκανικής – διατηρείται στις
παράκτιες περιοχές Η θριαμβευτική είσοδος του αυτοκράτορα
Ιουστινιανού Β΄ (685-695/705-711) στη
Θεσσαλονίκη μετά τη νίκη του εναντίον των

Οι Σλάβοι δημιουργούν Σλάβων.
μόνιμες εγκαταστάσεις, τις Τοιχογραφία στο νότιο τοίχο του ναού του
Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη. 7ος
σκλαβηνίες αιώνας.

4. ΠΕΡΣΕΣ
Οι Πέρσες κατέκτησαν
το 613 τη Συρία
�
το 614 τα Ιεροσόλυμα, αφαίρεσαν τον
Τίμιο Σταυρό και τον μετέφεραν στην
πρωτεύουσά τους Κτησιφώντα
■ Ο Ηράκλειος το 619 έκλεισε
συνθήκη ειρήνης με το Χαγάνο 4
των Αβάρων
και μετακίνησε το στρατό του στο
μέτω πο της Μ . Ασίας
Ο σημαντικότερος από τους βασιλιάδες της
δυναστείας των Σασσανιδών, Χοσρόης Α', όπως
εικονίζεται στο αποκαλούμενο ""κύπελλο του
Σολομώντα"" (Εθνική Βιβλιοθήκη, Παρίσι). "

5. Ο π όλεμος του Ηρακλείου κατά των Περσών

Έγινε σε ατμόσφαιρα θρησκευτικής
έξαρσης

α περιόριστη η ηθική και υλική στήριξη του
βυζαντινού αυτοκράτορα α πό την πλευρά
της εκκλησίας

ο πατριάρχης Σέργιος παραχώρησε στον
Ηράκλειο , ως δάνειο , (μαρτυρία χρονογράφου
Θεοφάνους)

�ταχρήματα των φιλανθρω πικών ιδρυμάτων
τα πολυκάνδηλα και άλλα λειτουργικά
σκεύη της εκκλησίας

ο θρησκευτικός χαρακτήρας των εκστρατειών
ήταν προφανής : στρεφόταν κατά :

των πυρολατρών Περσών που κατείχαν τους
Αγίους Τό πουςκαι α πειλούσαν τη Ρωμανία
(Βυζαντινή Αυτοκρατορία)

6. Μάχη Ηρακλείου – Χοσρόη Β' Piero della Francesca, 1460

7. Ο πόλεμος κρίθηκε στη μάχη της Νινευί

ο περσικός στρατός κυριολεκτικά
αφανίστηκε

ο νέος Πέρσης βασιλιάς Σιρόης συνήψε
συνθήκη ειρήνης

το Βυζάντιο ανέκτησε όλα τα εδάφη που
είχε χάσει στο χώρο της Εγγύς Ανατολής

ο Ηράκλειος έγινε θριαμβευτικά δεκτός
στην Κωνσταντινού πολη , ως τροπαιούχος

το 630 (21-3) ύψωσε πανηγυρικά στα
Ιεροσόλυμα τον Τίμιο Σταυρό που ανέκτησε
από τους Πέρσες
Δεξιά: 15ος αι. Ισπανία. Ο Ηράκλειτος επιστρέφει το
σταυρό στα Ιεροσόλυμα.

8. Χερουβίμ και ο Ηράκλειος δέχονται την υποταγή του Χοσρόη Β'
Από σταυρό, 1160-1170, Παρίσι, Λούβρο.

9. Ο Ηράκλειος επιστρέφει το σταυρό στα Ιεροσόλυμα
Adam Elsheimer (1578-1610) Μουσείο Städel Φρανκφούρτη

10. β . Εσωτερική αναδιοργάνωση
Για α π οτελεσματικότερη διακυβέρνηση του
κράτους
Επ ιδιώ χθηκε εκτεταμένη διοικητική
μεταρρύθμιση , η δημιουργία των
θεμάτων .
■ Έγιναν μεταβολές στη δομή της κρατικής
μηχανής
Διοικητική μεταρρύθμιση , η δημιουργία των
θεμάτων .
■ Θέματα

ήταν αρχικά στρατιωτικές μονάδες ,
μετακινούμενες ανά την επ ικράτεια.

όταν οι μονάδες αυτές απ έκτησαν μόνιμη
εγκατάσταση

�ονομάστηκαν οι περιοχές εγκατάστασής
τους, οι οπ οίες εξελίχθηκαν σε διοικητικές
περιφέρειες

11. Στα θέματα

Ο στρατηγός ασκούσε την ανώτατη στρατιωτική και
πολιτική εξουσία του θέματος

ι Οι στρατιώτες διέθεταν στρατιωτό πα , τα οποία ήταν
κτήματα :

από τα έσοδα των οποίων οι στρατιώτες εξασφάλιζαν
και συντηρούσαν το άλογο και τον ο πλισμό τους

μεταβιβάζονταν α πό τον πατέρα στον πρωτότοκο
γιο, μαζί με την υποχρέωση για στρατιωτική υπηρεσία
■ Οργανώθηκαν :
�� Στη Μ . Ασία (αρχικά, περί τα μέσα του 7ου αι.)
�� Στη Βαλκανική Χερσόνησο (επεκτάθηκαν αργότερα)
■ Α ποτέλεσαν τη βάση της οργάνωσης του
Μεσοβυζαντινού Κράτους

13. Είχαν σημαντικές συνέ πειες
για το αμυντικό σύστημα του Βυζαντίου

εξέλι παν οι μισθοφόροι

οι νέοι στρατιώτες -αγρότες αγωνίζονταν με αυτα πάρνηση ,γιατί παράλληλα υπερασπίζονταν την
ιδιοκτησία τους
�για την κοινωνική οργάνωση του Βυζαντίου

�ενισχύθηκαν η μικρή και μεσαία ιδιοκτησία (η ενίσχυση οφείλεται και στον αποδεκατισμό των
μεγάλων γαιοκτημόνων εξαιτίας των αβαροσλαβικών ε πιδρομών και των περσικών πολέμων ,
καθώς τα κτήματά τους καταλαμβάνονται από ακτήμονες και ελεύθερους μικρογαιοκτήμονες)

οι ελεύθεροι αγρότες συγκροτούσαν τη δυναμικότερη τάξη της κοινωνίας

ανώθηκαν σε εύρωστες και ομοιογενείς κονότητες χωρίων

η μεσοβυζαντινή κοινωνία αναδιαρθρώθηκε ριζικά
��

14. Αναδιοργάνωση της κρατικής μηχανής
Δημιουργούνται τα λογοθέσια – Ο
Λογοθέτης του Γενικού ( υπεύθυνος των
οικονομικών ) και ο Λογοθέτης του
Δρόμου ( ένα είδος πρωθυπουργού )
Βυζαντινοί αποκρισιάριοι προσέρχονται στο χαλίφη
Αλ Μααμούν. Μικρογραφία από χειρόγραφο ,
12ος αι.

Δίπλα: Πριν γίνει αυτοκράτορας ο Νικηφόρος
Α', (802-811) διορίστηκε Λογοθέτης του
Γενικού από την αυτοκράτειρα Ειρήνη.

15. Γ. Εξελληνισμός του κράτους :
Το Βυζαντινό κράτος χάνει
μεγάλο μέρος των ανατολικών
επαρχιών, αλλά κερδίζει
εθνολογική ομοιογένεια – ο
περισσότεροι κάτοικοι Έλληνες ή
εξελληνισμένοι – τα ελληνικά
επίσημη γλώσσα του κράτους
Ο Ηράκλειος εγκαταλείπει τους
ρωμαϊκούς τίτλους και Αργυρό Δηνάριο Οκταβιανού με την επιγραφήCAESAR
ονομάζεται πιστός εν Χριστώ AUGUSTUS στον εμπροσθότυποκαι DIVUS IULIU(S)
στον οπισθότυπο
βασιλεύς

16. 
"ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΤΩ ΘΕΩ ΠΙΣΤΟΣ
Στο κάτω μέρος του Επιτάφιου που δώρησε ο αυτοκράτορας Ιωάννης
ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΩΡ ΡΩΜΑΙΩΝ Ο Στ' ο Καντακουζηνός στην Μονή Βατοπαιδίου, διαβάζουμε την επιγραφή
ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΣ" (από χειρόγραφο της "ΔΩΡΟΝ ΕΥΣΕΒΟΥΣ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΤΩΝ
έκθεσης, Μονή Βατοπεδίου) ΡΩΜΑΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΥ". Από κάτω βλέπουμε
το σήμα της Μονής, το οποίο εκείνη χρησιμοποιεί έως σήμερα.