SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  20
 mÉÉuÉxÉÉcÉå jÉåÇoÉ, fÉÉQûÉcÉÏ TüVåû ½ÉÇlÉÉ ZÉÉsÉÏ mÉQûhrÉÉxÉÉPûÏ
MüÉåhÉiÉå oÉsÉ aÉÌiÉqÉÉlÉ MüUiÉå? mÉ×juÉÏMüQåû uÉxiÉÔ MüzÉÉ
AÉMüwÉïsrÉÉ eÉÉiÉÉiÉ?
 aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉ: lrÉÔOûlÉlÉå mÉërÉÉåaÉ AÉÍhÉ ÌlÉËU¤ÉhÉå ½É²ÉUå
AxÉå ÌuÉkÉÉlÉ qÉÉÇQûsÉå MüÐ MÑüPûsrÉÉWûÏ SÉålÉ uÉxiÉÔÇqÉkÉå
LMüqÉåMüÉÇmÉëiÉÏ AÉMüwÉïhÉÉcÉå oÉsÉ AxÉiÉå. ½ÉsÉÉ
aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉÉcÉå oÉsÉ qWûhÉiÉÉiÉ.
 aÉÉåsÉÉMüÉU ÌTüUhÉÉUÏ uÉxiÉÔ, aÉÉåsÉÉcrÉÉ MåÇüSìxjÉÉlÉÏ
AxÉhÉÉîrÉÉ uÉxiÉÔcrÉÉ AÉMüwÉïhÉÉcrÉÉ oÉsÉÉqÉÑVåû ÌTüUiÉ
UWûÉiÉå. AzÉÉ oÉsÉÉsÉÉ MåÇüSìMüÐrÉ oÉsÉ qWûhÉiÉÉiÉ. aÉëWû uÉ
xÉÔrÉï ½ÉiÉÏsÉ MåÇüSìMüÐrÉ oÉsÉÉqÉÑVåû aÉëW xÉÔrÉÉïpÉÉåuÉiÉÏ ÌTüUiÉ
AxÉiÉÉiÉ.
 lrÉÔOûlÉcÉÉ aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉcÉÉ ÌlÉrÉqÉ: MÑüPûsrÉÉWûÏ SÉålÉ
uÉxiÉÔÇqÉkÉÏsÉ AÉMüwÉïhÉÉcÉå oÉsÉ irÉÉÇcrÉÉ uÉxiÉÑqÉÉlÉÉÇcrÉÉ
aÉÑhÉÉMüÉUÉzÉÏ xÉqÉÉlÉÑmÉÉiÉÏ uÉ uÉxiÉÔÇqÉkÉÏsÉ AÇiÉUÉcrÉÉ
urÉxiÉÉlÉÑmÉÉiÉÏ AxÉiÉå.
http://erc-pune.org/index.php/component/option,com_seyret/Itemid,0/catid,3/
 F = G m1. m2 / r2
F – aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉÉcÉå
oÉsÉ
 m1 , m2 – uÉxiÉÔqÉÉlÉå
 r - uÉxiÉÔÇqÉkÉÏsÉ AÇiÉU
 G WûÉ ÎxjÉUÉÇMü AxÉÔlÉ irÉÉsÉÉ aÉÑÃiuÉÎxjÉUÉÇMü qWûhÉiÉÉiÉ.
uÉUÏsÉ xÉqÉÏMüUhÉÉiÉ eÉU m1 = m2 AÉÍhÉ AxÉåsÉ uÉ r
= 1 AxÉåsÉ iÉU G = F. ½ÉcÉÉ AjÉï AxÉÉ MüÐ,
 SÉålÉ LMü LMüMü uÉxiÉÑqÉÉlÉÉÇqÉkÉÏsÉ AÇiÉUWûÏ eÉU LMü
LMüMü AxÉåsÉ, iÉU irÉÉqÉkÉå AxÉhÉÉîrÉÉ AÉMüwÉïhÉÉcÉå oÉsÉ
WûÉcÉ aÉÑÃiuÉÎxjÉUÉÇMü AxÉiÉÉå.
 G = F r2 / m1 m2
 SI mÉ®iÉÏiÉ G cÉå LMüMü N-m2 / kg2 Wåû AÉWå,
CGS mÉ®iÉÏiÉ dyne-cm2 / gm2 Wåû LMüMü AÉWåû.
 G cÉÏ mÉërÉÉåaÉÉÇlÉÏ MüÉRûsÉåsÉÏ ÌMÇüqÉiÉ 6.678 10-11 Nm2 /
kg2 LuÉRûÏ AxÉiÉå.
 SÉålÉ uÉxiÉÔÇmÉæMüÐ LMüÉcÉå uÉxiÉÔqÉÉlÉ ZÉÔmÉ eÉÉxiÉ AxÉåsÉ iÉU
eÉÉxiÉ uÉxiÉÔqÉÉlÉÉcrÉÉ ÌSzÉålÉå irÉÉ SÉålÉ uÉxiÉÔiÉÏsÉ
aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉÉcÉå mÉËUhÉÉqÉÏ oÉsÉ sÉÉaÉiÉå.
mÉÚjuÉÏcÉå aÉÑÃiuÉ iuÉUhÉ:
 mÉÚjuÉÏuÉU MüÉåhÉiÉÏWûÏ uÉxiÉÔ WûuÉåiÉÔlÉ ZÉÉsÉÏ rÉåiÉ AxÉåsÉ iÉU
irÉÉqÉkÉå LMüxÉqÉÉlÉ iuÉUhÉ ÌlÉqÉÉïhÉ WûÉåiÉå MüÉUhÉ irÉÉuÉU
mÉ×juÉÏcÉå oÉsÉ MüÉrÉï MüUiÉ AxÉiÉå. rÉÉsÉÉcÉ aÉÑÃiuÉ iuÉUhÉ
( g ) qWûhÉiÉÉiÉ.
 aÉäsÉÏsÉÏAÉå lÉÉuÉÉcrÉÉ zÉÉx§É¥ÉÉlÉå mÉërÉÉåaÉÉlÉå AxÉÉ ÌlÉwMüwÉï
MüÉRûsÉÉ MüÐ, aÉÑÃiuÉ iuÉUhÉ Wåû ZÉÉsÉÏ rÉåhÉÉîrÉÉ uÉxiÉÔcrÉÉ
uÉxiÉÔqÉÉlÉÉuÉU AuÉsÉÇoÉÔlÉ lÉxÉiÉå. iÉå Tü£ü mÉÚjuÉÏcrÉÉ
uÉxiÉÔqÉÉlÉÉuÉU AÉÍhÉ uÉxiÉÔcrÉÉ mÉ×juÉÏmÉÉxÉÔlÉcrÉÉ AÇiÉUÉuÉU
AuÉsÉÇoÉÔlÉ AxÉiÉå.
 g = GM/ r2
M = mÉ×juÉÏcÉå uÉxiÉÑqÉÉlÉ
 mÉ×juÉÏcrÉÉ mÉ׸pÉÉaÉÉuÉU g cÉå qÉÔsrÉ g = 9.8 m/s2
LuÉRåû AÉWåû. aÉÑÃiuÉ iuÉUhÉÉcÉÏ ÌSzÉÉ lÉåWûqÉÏ mÉ×juÉÏcrÉÉ
MåÇüSìÉMüQåû AxÉsrÉÉlÉå g cÉÏ ÌMÇüqÉiÉ lÉåWûqÉÏ GhÉ brÉÉuÉÏ.
 uÉxiÉÔ uÉU TåüMüsÉÏ AxÉiÉÉ uÉxiÉÔcÉÏ aÉiÉÏ
aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉÉcrÉÉ ÌuÉî AxÉsrÉÉlÉå uÉxiÉÔqÉkÉå AuÉiuÉUhÉ
ÌMÇüuÉÉ qÉÇSlÉ WûÉåiÉå. irÉÉqÉÑVåû uÉxiÉÔcÉÏ aÉiÉÏ MüqÉÏ WûÉåiÉ
eÉÉiÉå. iÉÏ zÉÔlrÉ fÉÉsrÉÉuÉU uÉxiÉÔ ZÉÉsÉÏ rÉåhrÉÉxÉ xÉÑUuÉÉiÉ
WûÉåiÉå.
 g crÉÉ ÌMüqÉiÉÏiÉ WûÉåiÉ eÉÉhÉÉUå oÉSsÉ
 (A) EÇcÉÏ lÉÑxÉÉU g qÉkÉå oÉSsÉ
 mÉ×juÉÏcrÉÉ MåÇüSìÉmÉÉxÉÔlÉ SÕU eÉÉiÉÉlÉÉ g cÉå qÉÔsrÉ MüqÉÏ WûÉåiÉ
eÉÉiÉå. eÉU uÉxiÉÔ mÉ×juÉÏcrÉÉ mÉ׸pÉÉaÉÉmÉÉxÉÔlÉ h LuÉžÉ
EÇcÉÏuÉU AxÉåsÉ iÉU g cÉÏ ÌMÇüqÉiÉ 1/ (R+h) 2 ½É
mÉëqÉÉhÉÉiÉ oÉSsÉiÉå.
 R = mÉ×juÉÏcÉÏ Ì§ÉerÉÉ
 (oÉ) ZÉÉåsÉÏlÉÑxÉÉU g qÉkÉÏsÉ oÉSsÉ
 mÉ×juÉÏcrÉÉ MåÇüSìÉeÉuÉVû eÉÉF sÉÉaÉsrÉÉxÉ g cÉå qÉÔsrÉ MüqÉÏ
WûÉåiÉ eÉÉiÉå. mÉÚjuÉÏcrÉÉ AÉiÉ g xÉÉPûÏ uÉUÏsÉ xÉ賈 sÉÉaÉÔ
WûÉåiÉ lÉÉWûÏ. mÉ×juÉÏcrÉÉ MåÇüSìÉmÉÉzÉÏ g cÉå qÉÔsrÉ zÉÔlrÉ
AxÉiÉå.
 mÉ×juÉÏcrÉÉ mÉ׸pÉÉaÉÉuÉU g cÉå qÉÔsrÉ xÉaÉtrÉÉiÉ eÉÉxiÉ
AxÉiÉå.
 (Mü) mÉ×jÉÏcrÉÉ AÉMüÉUÉmÉëqÉÉhÉå g qÉkÉÏsÉ oÉSsÉ
 mÉ×juÉÏ uÉÉOûÉåVûÏ lÉxÉÔlÉ kÉëÑuÉÉÇeÉuÉVû ÌiÉcÉÉ AÉMüÉU jÉÉåQûÉ
cÉmÉOûÉ AÉWåû.
 mÉ×juÉÏcÉÏ Ì§ÉerÉÉ kÉëÑuÉÉÇeÉuÉVû MüqÉÏ qWûhÉÔlÉ g eÉÉxiÉ
(g = 9.83 m/s2 ) iÉU ÌuÉwÉÑuÉuÉרÉÉuÉU ̧ÉerÉÉ eÉÉxiÉ
qWûhÉÔlÉ g MüqÉÏ
( g = 9.78 m/ s2 ) AÉWåû.
 g cÉÏ xÉUÉxÉUÏ ÌMÇüqÉiÉ 9.8 m/s2 bÉåiÉsÉÏ eÉÉiÉå.
uÉeÉlÉ uÉ uÉxiÉÑqÉÉlÉ
 uÉxiÉÑqÉÉlÉ ( m ) qWûhÉeÉå uÉxiÉÑqÉkÉå AxÉhÉÉîrÉÉ mÉSÉjÉÉïcÉÉ xÉÇcÉrÉ.
uÉxiÉÑqÉÉlÉ Wåû xÉuÉï§É xÉÉUZÉåcÉ AxÉiÉå. lrÉÔOûlÉcrÉÉ mÉWûÏsrÉÉ ÌlÉrÉqÉÉlÉÑxÉÉU
uÉxiÉÑqÉÉlÉ Wåû uÉxiÉÑcrÉÉ eÉQûiuÉÉcÉå qÉÉmÉlÉ AÉWåû. uÉxiÉÑqÉÉlÉÉcÉå SI
LMüMü ÌMüsÉÉåaÉëäqÉ AÉWåû. iÉUÉeÉÔ lÉåWûqÉÏ uÉxiÉÑqÉÉlÉÉÇcÉÏ iÉÑsÉlÉÉ MüUiÉÉå.
 uÉxiÉÔcÉå uÉeÉlÉ ( w ) qWûhÉeÉå uÉxiÉÔuÉU MüÉrÉï MüUhÉÉUå mÉ×juÉÏcÉå
aÉÑÃiuÉoÉsÉ.
 w = m (GM / R2 ) = mg
uÉeÉlÉ uÉ uÉxiÉÑqÉÉlÉ
 uÉxiÉÑqÉÉlÉ ( m ) qWûhÉeÉå uÉxiÉÑqÉkÉå AxÉhÉÉîrÉÉ mÉSÉjÉÉïcÉÉ
xÉÇcÉrÉ. uÉxiÉÑqÉÉlÉ Wåû xÉuÉï§É xÉÉUZÉåcÉ AxÉiÉå. lrÉÔOûlÉcrÉÉ
mÉWûÏsrÉÉ ÌlÉrÉqÉÉlÉÑxÉÉU uÉxiÉÑqÉÉlÉ Wåû uÉxiÉÑcrÉÉ eÉQûiuÉÉcÉå
qÉÉmÉlÉ AÉWåû. uÉxiÉÑqÉÉlÉÉcÉå SI LMüMü ÌMüsÉÉåaÉëäqÉ AÉWåû.
iÉUÉeÉÔ lÉåWûqÉÏ uÉxiÉÑqÉÉlÉÉÇcÉÏ iÉÑsÉlÉÉ MüUiÉÉå.
 uÉxiÉÔcÉå uÉeÉlÉ ( w ) qWûhÉeÉå uÉxiÉÔuÉU MüÉrÉï MüUhÉÉUå
mÉ×juÉÏcÉå aÉÑÃiuÉoÉsÉ.
 w = m (GM / R2 ) = mg
 g cÉÏ ÌMÇüqÉiÉ xÉaÉVûÏMüQåû xÉÉUZÉÏ lÉÉWûÏå. irÉÉqÉÑVåû
mÉ×juÉÏuÉU uÉxiÉÔcÉå uÉeÉlÉ kÉëÑuÉÉuÉU eÉÉxiÉ pÉUiÉå iÉU
ÌuÉwÉÑuÉuÉרÉÉuÉU MüqÉÏ pÉUiÉå.
 uÉeÉlÉÉcÉå LMüMü, lrÉÔOûlÉ Wåû AÉWåû MüÉUhÉ uÉeÉlÉ Wåû
uÉxiÉÔuÉUcÉå aÉÑÃiuÉoÉsÉ AxÉiÉå.
 mÉëirÉåMü aÉëWûÉxÉÉPûÏ g cÉå qÉÔsrÉ uÉåaÉVåû AxÉsrÉÉlÉå mÉëirÉåMü
aÉëWûÉuÉU uÉxiÉÔcÉå uÉeÉlÉ uÉåaÉVåû pÉUåsÉ.
qÉÑ£ümÉiÉlÉ
 eÉU LZÉÉSÏ uÉxiÉÔ Tü£ü aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉÉlÉå ZÉÉsÉÏ mÉQûiÉ
AxÉåsÉ iÉU ÌiÉcÉå qÉÑ£ümÉiÉlÉ WûÉåiÉ AÉWåû AxÉå qWûhÉsÉå eÉÉiÉå
uÉ irÉÉ uÉxiÉÔcrÉÉ aÉiÉÏsÉÉ AÉmÉhÉ qÉÑ£ümÉiÉlÉÉcÉÏ aÉiÉÏ
qWûhÉiÉÉå.
 WûuÉåqÉkÉÔlÉ uÉxiÉÔ ZÉÉsÉÏ mÉQûiÉÉlÉÉ qÉÑ£ümÉiÉlÉ WûÉåF zÉMüiÉ
lÉÉWûÏ MüÉUhÉ WûuÉÉ qÉÑ£ümÉiÉlÉÉsÉÉ ÌuÉUÉåkÉ MüUiÉå.
 Tü£ü ÌlÉuÉÉïiÉ eÉÉaÉåiÉ xÉuÉï uÉxiÉÔ LMüxÉÉUZrÉÉ aÉÑÃiuÉ-
iuÉUhÉÉlÉå ZÉÉsÉÏ rÉåiÉÉiÉ.
 qÉÑ£ümÉiÉlÉÉiÉ ZÉÉsÉÏ mÉQûhÉÉîrÉÉ uÉxiÉÔÇxÉÉPûÏ aÉÑÃiuÉ-iuÉUhÉ
g AxÉsrÉÉlÉå aÉiÉÏÌuÉwÉrÉMü xÉqÉÏMüUhÉå
 (ÌuÉUÉåkÉ zÉÔlrÉ qÉÉlÉÔlÉ) ZÉÉsÉÏsÉmÉëqÉÉhÉå WûÉåiÉÉiÉ,
 v = u + gt, S = ut + ½ gt2, v2 =
u2 + 2gs
 ½É xÉqÉÏMüUhÉÉiÉÏsÉ xÉÇ¥ÉÉÇcÉå AjÉï AÉkÉÏ AÉsrÉÉmÉëqÉÉhÉåcÉ
AÉWåûiÉ.

Contenu connexe

Tendances (18)

namantar news
namantar newsnamantar news
namantar news
 
School pren
School prenSchool pren
School pren
 
Basic Electricity
Basic ElectricityBasic Electricity
Basic Electricity
 
Gandiv 8 13-2020
Gandiv 8 13-2020Gandiv 8 13-2020
Gandiv 8 13-2020
 
Press note
Press notePress note
Press note
 
Ποδηλατώ με ασφάλεια
Ποδηλατώ με ασφάλειαΠοδηλατώ με ασφάλεια
Ποδηλατώ με ασφάλεια
 
Class X Sanskrit Study Material
Class X Sanskrit Study MaterialClass X Sanskrit Study Material
Class X Sanskrit Study Material
 
Saheera r. i t based lesson plan
Saheera r. i t based lesson planSaheera r. i t based lesson plan
Saheera r. i t based lesson plan
 
Resmi powerpoint work final
Resmi  powerpoint work   finalResmi  powerpoint work   final
Resmi powerpoint work final
 
Parnindeche vyasan Jyoti Shinde
Parnindeche vyasan  Jyoti ShindeParnindeche vyasan  Jyoti Shinde
Parnindeche vyasan Jyoti Shinde
 
Keisuud
KeisuudKeisuud
Keisuud
 
Mehfooz
MehfoozMehfooz
Mehfooz
 
Vol. 01 Iss. 04
Vol. 01 Iss. 04Vol. 01 Iss. 04
Vol. 01 Iss. 04
 
Imagine One Ll (2)
Imagine One Ll (2)Imagine One Ll (2)
Imagine One Ll (2)
 
Kandivali times
Kandivali timesKandivali times
Kandivali times
 
15 dec 2013 pavitra samay
15 dec 2013 pavitra samay15 dec 2013 pavitra samay
15 dec 2013 pavitra samay
 
7 july 2016 sab ki khabren
7 july 2016 sab ki khabren7 july 2016 sab ki khabren
7 july 2016 sab ki khabren
 
Revathi
RevathiRevathi
Revathi
 

En vedette

Satellites presentation
Satellites presentationSatellites presentation
Satellites presentationVikas Sharma
 
रासायनिक अभिक्रिया आणि त्यांचे प्रकार
रासायनिक अभिक्रिया आणि त्यांचे प्रकार रासायनिक अभिक्रिया आणि त्यांचे प्रकार
रासायनिक अभिक्रिया आणि त्यांचे प्रकार Jnana Prabodhini Educational Resource Center
 

En vedette (20)

तारे आणि आपली सूर्यमाला
तारे आणि आपली सूर्यमाला  तारे आणि आपली सूर्यमाला
तारे आणि आपली सूर्यमाला
 
Suryamala
SuryamalaSuryamala
Suryamala
 
रोग
रोगरोग
रोग
 
Suryamala
SuryamalaSuryamala
Suryamala
 
Satellites presentation
Satellites presentationSatellites presentation
Satellites presentation
 
Water
WaterWater
Water
 
Houses
HousesHouses
Houses
 
जैविक विविधता
जैविक विविधता जैविक विविधता
जैविक विविधता
 
सामाजिक पर्यावरण
सामाजिक पर्यावरणसामाजिक पर्यावरण
सामाजिक पर्यावरण
 
आपली पृथ्वी : आपली सूर्यमाला
आपली पृथ्वी : आपली सूर्यमाला आपली पृथ्वी : आपली सूर्यमाला
आपली पृथ्वी : आपली सूर्यमाला
 
पाण्याचे गुणधर्म
पाण्याचे गुणधर्म पाण्याचे गुणधर्म
पाण्याचे गुणधर्म
 
पशुपालन
पशुपालन पशुपालन
पशुपालन
 
रासायनिक अभिक्रिया
रासायनिक अभिक्रिया रासायनिक अभिक्रिया
रासायनिक अभिक्रिया
 
प्रकाशाचे संक्रमण
प्रकाशाचे संक्रमणप्रकाशाचे संक्रमण
प्रकाशाचे संक्रमण
 
सजीवांचे वर्गीकरण
सजीवांचे वर्गीकरणसजीवांचे वर्गीकरण
सजीवांचे वर्गीकरण
 
वातावरणीय दाब
वातावरणीय दाब वातावरणीय दाब
वातावरणीय दाब
 
ध्वनीचे प्रसारण
ध्वनीचे प्रसारण ध्वनीचे प्रसारण
ध्वनीचे प्रसारण
 
उष्णतेचे परिणाम
उष्णतेचे परिणामउष्णतेचे परिणाम
उष्णतेचे परिणाम
 
पाण्याचे गुणधर्म
पाण्याचे गुणधर्मपाण्याचे गुणधर्म
पाण्याचे गुणधर्म
 
रासायनिक अभिक्रिया आणि त्यांचे प्रकार
रासायनिक अभिक्रिया आणि त्यांचे प्रकार रासायनिक अभिक्रिया आणि त्यांचे प्रकार
रासायनिक अभिक्रिया आणि त्यांचे प्रकार
 

Plus de Jnana Prabodhini Educational Resource Center

Plus de Jnana Prabodhini Educational Resource Center (20)

Vivek inspire
Vivek inspireVivek inspire
Vivek inspire
 
Chhote Scientists
Chhote Scientists Chhote Scientists
Chhote Scientists
 
PSA Exam Pattern
PSA Exam Pattern PSA Exam Pattern
PSA Exam Pattern
 
Food and Nutrition
Food and Nutrition Food and Nutrition
Food and Nutrition
 
Measurement Estimation
Measurement EstimationMeasurement Estimation
Measurement Estimation
 
Food and preservation of food
Food and preservation of food Food and preservation of food
Food and preservation of food
 
Reproduction in Living Things
Reproduction in Living ThingsReproduction in Living Things
Reproduction in Living Things
 
The Organisation of Living Things
The Organisation of Living Things The Organisation of Living Things
The Organisation of Living Things
 
Effects of Heat
Effects of HeatEffects of Heat
Effects of Heat
 
Motion and Types of motion
Motion and Types of motionMotion and Types of motion
Motion and Types of motion
 
क्रांतीयुग
क्रांतीयुगक्रांतीयुग
क्रांतीयुग
 
Electric Charge
Electric ChargeElectric Charge
Electric Charge
 
Circulation of Blood
Circulation of BloodCirculation of Blood
Circulation of Blood
 
Transmission of Heat
Transmission of HeatTransmission of Heat
Transmission of Heat
 
Propagation of Sound
Propagation of SoundPropagation of Sound
Propagation of Sound
 
वैदिक संस्कृती
वैदिक संस्कृतीवैदिक संस्कृती
वैदिक संस्कृती
 
Propagation of Light
Propagation of Light Propagation of Light
Propagation of Light
 
Natural Resources
Natural ResourcesNatural Resources
Natural Resources
 
हडप्पा संस्कृती
हडप्पा संस्कृतीहडप्पा संस्कृती
हडप्पा संस्कृती
 
जैन धर्म
जैन धर्मजैन धर्म
जैन धर्म
 

Lesson12

  • 1.
  • 2.  mÉÉuÉxÉÉcÉå jÉåÇoÉ, fÉÉQûÉcÉÏ TüVåû ½ÉÇlÉÉ ZÉÉsÉÏ mÉQûhrÉÉxÉÉPûÏ MüÉåhÉiÉå oÉsÉ aÉÌiÉqÉÉlÉ MüUiÉå? mÉ×juÉÏMüQåû uÉxiÉÔ MüzÉÉ AÉMüwÉïsrÉÉ eÉÉiÉÉiÉ?
  • 3.  aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉ: lrÉÔOûlÉlÉå mÉërÉÉåaÉ AÉÍhÉ ÌlÉËU¤ÉhÉå ½É²ÉUå AxÉå ÌuÉkÉÉlÉ qÉÉÇQûsÉå MüÐ MÑüPûsrÉÉWûÏ SÉålÉ uÉxiÉÔÇqÉkÉå LMüqÉåMüÉÇmÉëiÉÏ AÉMüwÉïhÉÉcÉå oÉsÉ AxÉiÉå. ½ÉsÉÉ aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉÉcÉå oÉsÉ qWûhÉiÉÉiÉ.
  • 4.  aÉÉåsÉÉMüÉU ÌTüUhÉÉUÏ uÉxiÉÔ, aÉÉåsÉÉcrÉÉ MåÇüSìxjÉÉlÉÏ AxÉhÉÉîrÉÉ uÉxiÉÔcrÉÉ AÉMüwÉïhÉÉcrÉÉ oÉsÉÉqÉÑVåû ÌTüUiÉ UWûÉiÉå. AzÉÉ oÉsÉÉsÉÉ MåÇüSìMüÐrÉ oÉsÉ qWûhÉiÉÉiÉ. aÉëWû uÉ xÉÔrÉï ½ÉiÉÏsÉ MåÇüSìMüÐrÉ oÉsÉÉqÉÑVåû aÉëW xÉÔrÉÉïpÉÉåuÉiÉÏ ÌTüUiÉ AxÉiÉÉiÉ.
  • 5.  lrÉÔOûlÉcÉÉ aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉcÉÉ ÌlÉrÉqÉ: MÑüPûsrÉÉWûÏ SÉålÉ uÉxiÉÔÇqÉkÉÏsÉ AÉMüwÉïhÉÉcÉå oÉsÉ irÉÉÇcrÉÉ uÉxiÉÑqÉÉlÉÉÇcrÉÉ aÉÑhÉÉMüÉUÉzÉÏ xÉqÉÉlÉÑmÉÉiÉÏ uÉ uÉxiÉÔÇqÉkÉÏsÉ AÇiÉUÉcrÉÉ urÉxiÉÉlÉÑmÉÉiÉÏ AxÉiÉå. http://erc-pune.org/index.php/component/option,com_seyret/Itemid,0/catid,3/
  • 6.  F = G m1. m2 / r2 F – aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉÉcÉå oÉsÉ  m1 , m2 – uÉxiÉÔqÉÉlÉå  r - uÉxiÉÔÇqÉkÉÏsÉ AÇiÉU
  • 7.  G WûÉ ÎxjÉUÉÇMü AxÉÔlÉ irÉÉsÉÉ aÉÑÃiuÉÎxjÉUÉÇMü qWûhÉiÉÉiÉ. uÉUÏsÉ xÉqÉÏMüUhÉÉiÉ eÉU m1 = m2 AÉÍhÉ AxÉåsÉ uÉ r = 1 AxÉåsÉ iÉU G = F. ½ÉcÉÉ AjÉï AxÉÉ MüÐ,  SÉålÉ LMü LMüMü uÉxiÉÑqÉÉlÉÉÇqÉkÉÏsÉ AÇiÉUWûÏ eÉU LMü LMüMü AxÉåsÉ, iÉU irÉÉqÉkÉå AxÉhÉÉîrÉÉ AÉMüwÉïhÉÉcÉå oÉsÉ WûÉcÉ aÉÑÃiuÉÎxjÉUÉÇMü AxÉiÉÉå.
  • 8.  G = F r2 / m1 m2  SI mÉ®iÉÏiÉ G cÉå LMüMü N-m2 / kg2 Wåû AÉWå, CGS mÉ®iÉÏiÉ dyne-cm2 / gm2 Wåû LMüMü AÉWåû.  G cÉÏ mÉërÉÉåaÉÉÇlÉÏ MüÉRûsÉåsÉÏ ÌMÇüqÉiÉ 6.678 10-11 Nm2 / kg2 LuÉRûÏ AxÉiÉå.
  • 9.  SÉålÉ uÉxiÉÔÇmÉæMüÐ LMüÉcÉå uÉxiÉÔqÉÉlÉ ZÉÔmÉ eÉÉxiÉ AxÉåsÉ iÉU eÉÉxiÉ uÉxiÉÔqÉÉlÉÉcrÉÉ ÌSzÉålÉå irÉÉ SÉålÉ uÉxiÉÔiÉÏsÉ aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉÉcÉå mÉËUhÉÉqÉÏ oÉsÉ sÉÉaÉiÉå.
  • 10. mÉÚjuÉÏcÉå aÉÑÃiuÉ iuÉUhÉ:  mÉÚjuÉÏuÉU MüÉåhÉiÉÏWûÏ uÉxiÉÔ WûuÉåiÉÔlÉ ZÉÉsÉÏ rÉåiÉ AxÉåsÉ iÉU irÉÉqÉkÉå LMüxÉqÉÉlÉ iuÉUhÉ ÌlÉqÉÉïhÉ WûÉåiÉå MüÉUhÉ irÉÉuÉU mÉ×juÉÏcÉå oÉsÉ MüÉrÉï MüUiÉ AxÉiÉå. rÉÉsÉÉcÉ aÉÑÃiuÉ iuÉUhÉ ( g ) qWûhÉiÉÉiÉ.
  • 11.  aÉäsÉÏsÉÏAÉå lÉÉuÉÉcrÉÉ zÉÉx§É¥ÉÉlÉå mÉërÉÉåaÉÉlÉå AxÉÉ ÌlÉwMüwÉï MüÉRûsÉÉ MüÐ, aÉÑÃiuÉ iuÉUhÉ Wåû ZÉÉsÉÏ rÉåhÉÉîrÉÉ uÉxiÉÔcrÉÉ uÉxiÉÔqÉÉlÉÉuÉU AuÉsÉÇoÉÔlÉ lÉxÉiÉå. iÉå Tü£ü mÉÚjuÉÏcrÉÉ uÉxiÉÔqÉÉlÉÉuÉU AÉÍhÉ uÉxiÉÔcrÉÉ mÉ×juÉÏmÉÉxÉÔlÉcrÉÉ AÇiÉUÉuÉU AuÉsÉÇoÉÔlÉ AxÉiÉå.
  • 12.  g = GM/ r2 M = mÉ×juÉÏcÉå uÉxiÉÑqÉÉlÉ  mÉ×juÉÏcrÉÉ mÉ׸pÉÉaÉÉuÉU g cÉå qÉÔsrÉ g = 9.8 m/s2 LuÉRåû AÉWåû. aÉÑÃiuÉ iuÉUhÉÉcÉÏ ÌSzÉÉ lÉåWûqÉÏ mÉ×juÉÏcrÉÉ MåÇüSìÉMüQåû AxÉsrÉÉlÉå g cÉÏ ÌMÇüqÉiÉ lÉåWûqÉÏ GhÉ brÉÉuÉÏ.  uÉxiÉÔ uÉU TåüMüsÉÏ AxÉiÉÉ uÉxiÉÔcÉÏ aÉiÉÏ aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉÉcrÉÉ ÌuÉî AxÉsrÉÉlÉå uÉxiÉÔqÉkÉå AuÉiuÉUhÉ ÌMÇüuÉÉ qÉÇSlÉ WûÉåiÉå. irÉÉqÉÑVåû uÉxiÉÔcÉÏ aÉiÉÏ MüqÉÏ WûÉåiÉ eÉÉiÉå. iÉÏ zÉÔlrÉ fÉÉsrÉÉuÉU uÉxiÉÔ ZÉÉsÉÏ rÉåhrÉÉxÉ xÉÑUuÉÉiÉ WûÉåiÉå.
  • 13.  g crÉÉ ÌMüqÉiÉÏiÉ WûÉåiÉ eÉÉhÉÉUå oÉSsÉ  (A) EÇcÉÏ lÉÑxÉÉU g qÉkÉå oÉSsÉ  mÉ×juÉÏcrÉÉ MåÇüSìÉmÉÉxÉÔlÉ SÕU eÉÉiÉÉlÉÉ g cÉå qÉÔsrÉ MüqÉÏ WûÉåiÉ eÉÉiÉå. eÉU uÉxiÉÔ mÉ×juÉÏcrÉÉ mÉ׸pÉÉaÉÉmÉÉxÉÔlÉ h LuÉžÉ EÇcÉÏuÉU AxÉåsÉ iÉU g cÉÏ ÌMÇüqÉiÉ 1/ (R+h) 2 ½É mÉëqÉÉhÉÉiÉ oÉSsÉiÉå.  R = mÉ×juÉÏcÉÏ Ì§ÉerÉÉ
  • 14.  (oÉ) ZÉÉåsÉÏlÉÑxÉÉU g qÉkÉÏsÉ oÉSsÉ  mÉ×juÉÏcrÉÉ MåÇüSìÉeÉuÉVû eÉÉF sÉÉaÉsrÉÉxÉ g cÉå qÉÔsrÉ MüqÉÏ WûÉåiÉ eÉÉiÉå. mÉÚjuÉÏcrÉÉ AÉiÉ g xÉÉPûÏ uÉUÏsÉ xÉ賈 sÉÉaÉÔ WûÉåiÉ lÉÉWûÏ. mÉ×juÉÏcrÉÉ MåÇüSìÉmÉÉzÉÏ g cÉå qÉÔsrÉ zÉÔlrÉ AxÉiÉå.  mÉ×juÉÏcrÉÉ mÉ׸pÉÉaÉÉuÉU g cÉå qÉÔsrÉ xÉaÉtrÉÉiÉ eÉÉxiÉ AxÉiÉå.
  • 15.  (Mü) mÉ×jÉÏcrÉÉ AÉMüÉUÉmÉëqÉÉhÉå g qÉkÉÏsÉ oÉSsÉ  mÉ×juÉÏ uÉÉOûÉåVûÏ lÉxÉÔlÉ kÉëÑuÉÉÇeÉuÉVû ÌiÉcÉÉ AÉMüÉU jÉÉåQûÉ cÉmÉOûÉ AÉWåû.  mÉ×juÉÏcÉÏ Ì§ÉerÉÉ kÉëÑuÉÉÇeÉuÉVû MüqÉÏ qWûhÉÔlÉ g eÉÉxiÉ (g = 9.83 m/s2 ) iÉU ÌuÉwÉÑuÉuÉרÉÉuÉU ̧ÉerÉÉ eÉÉxiÉ qWûhÉÔlÉ g MüqÉÏ ( g = 9.78 m/ s2 ) AÉWåû.  g cÉÏ xÉUÉxÉUÏ ÌMÇüqÉiÉ 9.8 m/s2 bÉåiÉsÉÏ eÉÉiÉå.
  • 16. uÉeÉlÉ uÉ uÉxiÉÑqÉÉlÉ  uÉxiÉÑqÉÉlÉ ( m ) qWûhÉeÉå uÉxiÉÑqÉkÉå AxÉhÉÉîrÉÉ mÉSÉjÉÉïcÉÉ xÉÇcÉrÉ. uÉxiÉÑqÉÉlÉ Wåû xÉuÉï§É xÉÉUZÉåcÉ AxÉiÉå. lrÉÔOûlÉcrÉÉ mÉWûÏsrÉÉ ÌlÉrÉqÉÉlÉÑxÉÉU uÉxiÉÑqÉÉlÉ Wåû uÉxiÉÑcrÉÉ eÉQûiuÉÉcÉå qÉÉmÉlÉ AÉWåû. uÉxiÉÑqÉÉlÉÉcÉå SI LMüMü ÌMüsÉÉåaÉëäqÉ AÉWåû. iÉUÉeÉÔ lÉåWûqÉÏ uÉxiÉÑqÉÉlÉÉÇcÉÏ iÉÑsÉlÉÉ MüUiÉÉå.  uÉxiÉÔcÉå uÉeÉlÉ ( w ) qWûhÉeÉå uÉxiÉÔuÉU MüÉrÉï MüUhÉÉUå mÉ×juÉÏcÉå aÉÑÃiuÉoÉsÉ.  w = m (GM / R2 ) = mg
  • 17. uÉeÉlÉ uÉ uÉxiÉÑqÉÉlÉ  uÉxiÉÑqÉÉlÉ ( m ) qWûhÉeÉå uÉxiÉÑqÉkÉå AxÉhÉÉîrÉÉ mÉSÉjÉÉïcÉÉ xÉÇcÉrÉ. uÉxiÉÑqÉÉlÉ Wåû xÉuÉï§É xÉÉUZÉåcÉ AxÉiÉå. lrÉÔOûlÉcrÉÉ mÉWûÏsrÉÉ ÌlÉrÉqÉÉlÉÑxÉÉU uÉxiÉÑqÉÉlÉ Wåû uÉxiÉÑcrÉÉ eÉQûiuÉÉcÉå qÉÉmÉlÉ AÉWåû. uÉxiÉÑqÉÉlÉÉcÉå SI LMüMü ÌMüsÉÉåaÉëäqÉ AÉWåû. iÉUÉeÉÔ lÉåWûqÉÏ uÉxiÉÑqÉÉlÉÉÇcÉÏ iÉÑsÉlÉÉ MüUiÉÉå.  uÉxiÉÔcÉå uÉeÉlÉ ( w ) qWûhÉeÉå uÉxiÉÔuÉU MüÉrÉï MüUhÉÉUå mÉ×juÉÏcÉå aÉÑÃiuÉoÉsÉ.  w = m (GM / R2 ) = mg
  • 18.  g cÉÏ ÌMÇüqÉiÉ xÉaÉVûÏMüQåû xÉÉUZÉÏ lÉÉWûÏå. irÉÉqÉÑVåû mÉ×juÉÏuÉU uÉxiÉÔcÉå uÉeÉlÉ kÉëÑuÉÉuÉU eÉÉxiÉ pÉUiÉå iÉU ÌuÉwÉÑuÉuÉרÉÉuÉU MüqÉÏ pÉUiÉå.  uÉeÉlÉÉcÉå LMüMü, lrÉÔOûlÉ Wåû AÉWåû MüÉUhÉ uÉeÉlÉ Wåû uÉxiÉÔuÉUcÉå aÉÑÃiuÉoÉsÉ AxÉiÉå.  mÉëirÉåMü aÉëWûÉxÉÉPûÏ g cÉå qÉÔsrÉ uÉåaÉVåû AxÉsrÉÉlÉå mÉëirÉåMü aÉëWûÉuÉU uÉxiÉÔcÉå uÉeÉlÉ uÉåaÉVåû pÉUåsÉ.
  • 19. qÉÑ£ümÉiÉlÉ  eÉU LZÉÉSÏ uÉxiÉÔ Tü£ü aÉÑÃiuÉÉMüwÉïhÉÉlÉå ZÉÉsÉÏ mÉQûiÉ AxÉåsÉ iÉU ÌiÉcÉå qÉÑ£ümÉiÉlÉ WûÉåiÉ AÉWåû AxÉå qWûhÉsÉå eÉÉiÉå uÉ irÉÉ uÉxiÉÔcrÉÉ aÉiÉÏsÉÉ AÉmÉhÉ qÉÑ£ümÉiÉlÉÉcÉÏ aÉiÉÏ qWûhÉiÉÉå.  WûuÉåqÉkÉÔlÉ uÉxiÉÔ ZÉÉsÉÏ mÉQûiÉÉlÉÉ qÉÑ£ümÉiÉlÉ WûÉåF zÉMüiÉ lÉÉWûÏ MüÉUhÉ WûuÉÉ qÉÑ£ümÉiÉlÉÉsÉÉ ÌuÉUÉåkÉ MüUiÉå.  Tü£ü ÌlÉuÉÉïiÉ eÉÉaÉåiÉ xÉuÉï uÉxiÉÔ LMüxÉÉUZrÉÉ aÉÑÃiuÉ- iuÉUhÉÉlÉå ZÉÉsÉÏ rÉåiÉÉiÉ.
  • 20.  qÉÑ£ümÉiÉlÉÉiÉ ZÉÉsÉÏ mÉQûhÉÉîrÉÉ uÉxiÉÔÇxÉÉPûÏ aÉÑÃiuÉ-iuÉUhÉ g AxÉsrÉÉlÉå aÉiÉÏÌuÉwÉrÉMü xÉqÉÏMüUhÉå  (ÌuÉUÉåkÉ zÉÔlrÉ qÉÉlÉÔlÉ) ZÉÉsÉÏsÉmÉëqÉÉhÉå WûÉåiÉÉiÉ,  v = u + gt, S = ut + ½ gt2, v2 = u2 + 2gs  ½É xÉqÉÏMüUhÉÉiÉÏsÉ xÉÇ¥ÉÉÇcÉå AjÉï AÉkÉÏ AÉsrÉÉmÉëqÉÉhÉåcÉ AÉWåûiÉ.