11. Γιατί διασυνδεόμαστε;
Ικανοποιούμε την ανάγκη μας
να ανήκουμε σε μία ομάδα,
μας αρέσει η συναναστροφή
με άλλους, αλλά και να
βλέπουμε ότι είμαστε κι εμείς
επιθυμητοί για συναναστροφή
16. Γιατί κοινοποιούμε
την παρουσία μας;
Επειδή θεωρούμε άξιο
αναφοράς τόσο το μέρος
που βρισκόμαστε, όσο και
τη δραστηριότητα που
εκτελούμε.
17. Τα καλά των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης
• Μένουμε σε επαφή με τους φίλους μας
• Παρατηρούμε πώς εκφράζονται οι άλλοι
• Διασκεδάζουμε όταν τα χρησιμοποιούμε
• Τα αξιοποιούμε για να βελτιώσουμε την
εικόνα μας στους άλλους (personal
branding)
• Είναι εύχρηστα
• Είναι δωρεάν (ή έτσι νομίζουμε;)
18. …και τα όχι και τόσο καλά
• Είναι εθιστικά, σταδιακά αποκτούμε την ανάγκη
να τα χρησιμοποιούμε συνέχεια (FOMO)
• Αποσπούν την προσοχή μας από τη μελέτη, την
εργασία, τη συζήτηση με τους φίλους μας
• Το περιεχόμενο που αναρτούμε μπορεί να
χρησιμοποιηθεί και παρά τη θέλησή μας
• Αντικαθιστούν τους άλλους τρόπους επαφής και
μας κάνουν «παθητικούς»
• Κίνδυνοι για υποκλοπή δεδομένων και ενέργειες
εκφοβισμού (bullying)
Καλησπέρα σε όλους!
Είμαι η Φανή Κύρκου και σήμερα θα μοιραστώ μαζί σας κάποια θεωρητικά στοιχεία σχετικά με την Επικοινωνία, αλλά και πώς αυτή βλέπουμε να υλοποιείται στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, τα γνωστά μας και ως Social Media.
Να ξεκινήσουμε;
Ας πάμε λοιπόν να δούμε μαζί τι είναι και τι δεν είναι Επικοινωνία.
Θα το λέγαμε αυτό Επικοινωνία;
Ας πάμε να δούμε.
Υπάρχει το Μήνυμα, που είναι βασικό στοιχείο της Επικοινωνίας.
Το Μήνυμα στάλθηκε από κάποιον Πομπό, επίσης βασικό στοιχείο της Επικοινωνίας.
Ο Πομπός έχει πρόθεση να επικοινωνήσει (για συναισθηματικούς ή ρεαλιστικούς λόγους), κι αυτό μετράει στα συν.
Αλλά δεν υπάρχει Δέκτης, εξίσου βασικό στοιχείο της Επικοινωνίας.
Μέχρι τη στιγμή που κάποιος δει το περιεχόμενο του χαρτιού μέσα στο μπουκάλι, Επικοινωνία δεν υφίσταται.
Αυτό; Θα το λέγαμε Επικοινωνία;
Εστιάζουμε στην επικοινωνιακή πράξη και όχι στο πώς τα δύο φύλα αντιπροσωπεύονται στην εικόνα.
Έχουμε Πομπό, βασικό στοιχείο στην Επικοινωνία όπως είπαμε.
Έχουμε και Δέκτη, αυτή τη φορά, εξίσου βασικό στοιχείο.
Έχουμε Μήνυμα, το οποίο κυριολεκτικά διατυμπανίζεται στα αυτιά του Δέκτη.
Έχουμε πρόθεση του Πομπού να επικοινωνήσει, ολοφάνερο.
Τι δεν έχουμε:
Δομημένο πλαίσιο Επικοινωνίας με την οικειοθελή συμμετοχή του Δέκτη, δηλαδή ο Πομπός προσπαθεί να επιβάλλει το Μήνυμα στο Δέκτη και όχι να κερδίσει την πρόθεσή του να το λάβει.
Και άρα τι είναι Επικοινωνία;
Yπάρχουν πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις και ορισμοί για το τι είναι Επικοινωνία, o συνδετικός τους κρίκος όμως είναι η επιτυχημένη μετάδοση του μηνύματος.
Η μεταφορά μιας πληροφορίας, μιας ιδέας ή μιας αίσθησης με τέτοιο τρόπο, ώστε ο πομπός και ο δέκτης να την κατανοούν αμοιβαία.
Αυτά ως προς τη διαπροσωπική επικοινωνία. Γιατί, με την εφεύρεση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης, αλλά και τη γενίκευση της χρήσης τους στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, άρχισε να αναπτύσσεται και η μαζική επικοινωνία, δηλαδή η επικοινωνίας που αξιοποιεί κάποιο μέσο και γίνεται σε μαζική κλίμακα.
Από το 1940 και μετά, άρχισε να γίνεται μελέτη του φαινομένου της μαζικής επικοινωνίας και το 1948, έχουμε…
«Ποιος λέει τι μέσω Ποιού Καναλιού σε ποιον και με τι Αποτέλεσμα», όπως το έθεσε πρώτος ο Harold Lasswell στην προσπάθειά του να ερμηνεύσει και να αξιολογήσει το πώς λειτουργεί η μαζική επικοινωνία. Δηλαδή, κατά τη μετάδοση του μηνύματος, ιδιαίτερη σημασία έχει να κατανοήσουμε τον πομπό, το μέσο, το δέκτη και το αποτέλεσμα.
Και πάμε στο 1964, δηλαδή 51 χρόνια πριν.
Ο Καναδός μελετητής των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Marshall McLuhan διατυπώνει τη θέση «Το Μέσο είναι το Μήνυμα», η οποία φυσικά και ταράζει τα νερά.
Το Μήνυμα δηλαδή και το περιεχόμενό του επηρεάζεται αρκετά, σχεδόν καθορίζεται από την τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή και διάδοσή του.
Μεταξύ Μέσου και Μηνύματος δημιουργείται μια συμβιωτική σχέση, στην οποία το Μέσο χρωματίζει το πως αντιλαμβανόμαστε το ίδιο το μήνυμα.
Για να το δούμε αυτό περισσότερο σε βάθος, χρειάζεται να λάβουμε υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε Μέσου.
Οι εφημερίδες, τα περιοδικά, το internet και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης έχουν χαρακτηριστικά γραπτού λόγου. Και μπορεί τα λόγια να πετούν, τα γραπτά όμως μένουν, όπως έλεγαν και οι Ρωμαίοι. Αυτό έχει και τα καλά του, έχει και τα λιγότερο καλά του. Αφενός μπορούμε να ανατρέξουμε σε παλιότερες πληροφορίες σε αυτά τα Μέσα, αφετέρου ό,τι ανάρτηση κάνουμε στο Διαδίκτυο, θα πρέπει να την έχουμε σκεφτεί καλά εκ των προτέρων.
Το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, το internet και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης μεταδίδουν άμεσα το κάθε μήνυμα. Και αυτό επίσης έχει τα καλά και τα λιγότερο καλά του. Από τη μια πλευρά ενημερωνόμαστε άμεσα, από την άλλη πιθανώς να είμαστε εκτεθειμένοι σε ενημέρωση που δεν έχει διασταυρωθεί και ακόλουθες συναισθηματικές αντιδράσεις.
Οι εφημερίδες, τα περιοδικά, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση είναι τα παραδοσιακά ΜΜΕ που προτιμούν για την ενημέρωσή τους χρήστες από ένα ηλικιακό όριο και πάνω, οπότε και η θεματολογία τους επηρεάζεται ανάλογα.
Και θα το δούμε αυτό καλύτερα με ένα παράδειγμα…
Ας υποθέσουμε ότι το μήνυμα είναι μια κοσμική εκδήλωση, όπως αυτή της φωτογραφίας και ας προσπαθήσουμε να δούμε πως θα μεταδιδόταν από κάθε Μέσο.
Από την τηλεόραση. Θα έδινε την εντύπωση πολύ σημαντικού γεγονότος που αφορά όλους τους θεατές άμεσα.
Από περιοδικό. Η ύλη ενός περιοδικού ολοκληρώνεται – «κλείνει» όπως λέμε και στη γλώσσα της δημοσιογραφίας, περίπου μια βδομάδα πριν την κυκλοφορία του τεύχους. Επειδή λοιπόν θα είχαν μεσολαβήσει τουλάχιστον 7 μέρες μεταξύ του γεγονότος και της στιγμής της ανάγνωσης, θα δινόταν η εντύπωση ότι το γεγονός είναι σημαντικό μακροπρόθεσμα.
Από εφημερίδα. Θα δινόταν βαρύτητα σε κάποια πτυχή του γεγονότος (θέμα, ομιλητές, συμβάντα…)
Από το internet. Εφόσον δεν υπάρχει ανάγκη να περιοριστεί το περιεχόμενο, θα μπορούσε ακόμη και να ήταν αρκετά εκτενές, έτσι ώστε οι ενδιαφερόμενοι για το γεγονός να είχαν πλήθος πληροφοριών
Από τα social media. Θα άφηνε την εντύπωση ότι αυτός που ενημερώνει τους υπόλοιπους για το γεγονός είναι εκλεκτός ως προσκεκλημένος της εκδήλωσης
Διαφορές προκύπτουν επίσης και από Μέσο σε Μέσο στην ίδια κατηγορία.
Στο internet, ένα site ειδησεογραφικό θα ανέφερε το γεγονός διαφορετικά από ένα site ειδήσεων κοινωνικής κριτικής.
Μια πρωινή τηλεοπτική εκπομπή θα έδινε στο μήνυμα περισσότερη κοινωνική αίγλη από ότι μια αναφορά 60’’ σε δελτίο ειδήσεων.
Μια αναφορά στην κοσμική στήλη της «Καθημερινής» θα ήταν αισθητά διαφορετική από ένα δισέλιδο άρθρο στην “Espresso”
Ένα post στο Instagram θα προσέθετε lifestyle χαρακτηριστικά, ενώ ένα tweet στο Twitter το πιθανότερο είναι ότι θα άφηνε δημοσιογραφική χροιά.
«Το πιο σημαντικό στην Επικοινωνία είναι να ακούσει κανείς αυτό που δε λέγεται».
Η φράση αυτή αποδίδεται στον αυστριακής καταγωγής Αμερικάνο Peter Drucker, ο οποίος στις αρχές του 20ου αιώνα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη μελέτη της Διοίκησης Επιχειρήσεων.
«Αυτό που δε λέγεται» το αντιλαμβανόμαστε με άλλους τρόπους. Κάποιες φορές παρατηρώντας τα τα παρα-γλωσσικά και εξω-γλωσσικά στοιχεία (ύφος, στάση σώματος, χροιά φωνής, σιωπές….), κάποιες φορές ακόμα και διαισθητικά.
Όλα τα μη-λεκτικά στοιχεία που αφήνουν τη σφραγίδα τους στο μήνυμα και πλαισιώνουν τη λεκτική Επικοινωνία, εκτιμάται ότι αποτελούν ποσοστό 65% - 90% του συνόλου της Επικοινωνίας.
40 χρόνια μετά από «Το Μέσο είναι το Μήνυμα», ο McLuhan συνεχίζει να επιβεβαιώνεται. Το 2004 κάνει σιγά σιγά την εμφάνισή του το Διαδίκτυο δεύτερης γενιάς (Web 2.0) και η χρήση του γενικεύεται από το 2006-2007 και έπειτα. Μέχρι τότε είχαμε τις ιστοσελίδες, την ηλεκτρονική αλληλογραφία, τα forums και τα chat. Το Διαδίκτυο 2ης γενιάς επιτρέπει στους χρήστες να αλληλεπιδρούν με την πηγή της είδησης, αλλά και μεταξύ τους.
Τι κάνουν οι χρήστες στο Διαδίκτυο 2ης γενιάς; Δημιουργούν περιεχόμενο οι ίδιοι: αναρτούν κείμενα, φωτογραφίες, βίντεο και αρχεία ήχου, δημιουργούν προφίλ, διασυνδέονται και επικοινωνούν με γνωστούς και αγνώστους.
Μπορεί σήμερα να το έχουμε δεδομένο, αλλά 10 χρόνια πριν ήταν πρωτοπορία.
Αυτή η εξέλιξη ήταν μια πραγματική επανάσταση στη χρήση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Χάρη στα νέα τεχνολογικά δεδομένα, η ροή των πληροφοριών παύει να είναι μονόδρομη και γίνεται αμφίδρομη. Και, λίγο έως πολύ, έτσι φτάνουμε και στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.
Κάποιοι από τους τρόπους με τους οποίους επικοινωνούμε, αλλά και δικτυωνόμαστε σήμερα
Να ρωτήσω:
Πόσοι από εσάς έχετε ιστολόγιο / blog;
Λογαριασμό στο Facebook;
Λογαριασμό στο Twitter;
LinkedIn;
Instagram;
Και έρχεται η στιγμή να θέσουμε τρία ερωτήματα:
Ερώτημα πρώτο: Γιατί διασυνδεόμαστε;
…….
Είναι απλό και ουσιαστικό. Επιδιώκουμε τη διασύνδεση.
Έχετε υπόψη σας τη θεωρία των 6 βαθμών διαχωρισμού (Six degrees of separation); Στον πρώτο βαθμό είναι οι άνθρωποι που γνωρίζουμε, στον δεύτερο βαθμό είναι οι άνθρωποι που όσοι γνωρίζουμε γνωρίζουν κτλ. Σύμφωνα με αυτή, όλοι μας απέχουμε κατά 6 στάδια γνωριμίας από οποιονδήποτε άνθρωπο. Σας έχει συμβεί δύο από τους ανθρώπους που γνωρίζετε, αλλά θεωρείτε αγνώστους μεταξύ τους, τελικά να γνωρίζονται;
Και τι λέτε τότε; Αναρωτιέστε «Τι μικρός που είναι ο κόσμος»;
Μάλλον πρέπει να εστιάσουμε στο πόσο διασυνδεδεμένος είναι τελικά ο κόσμος! Γιατί ισχύει ότι η τεχνολογία μας φέρνει πιο κοντά.
Ερώτημα δεύτερο: Γιατί μοιραζόμαστε;
Μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας παγκοσμίως, η Ogilvy & Mather, πραγματοποίησε το 2014 έρευνα σε 6.500 κατοίκους από 16 χώρες θέλοντας να βρει τι είναι αυτό που μας κάνει να μοιραζόμαστε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης περιεχόμενο κάθε είδους.
Το πόρισμα είναι ότι μοιραζόμαστε περιεχόμενο στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης για να προωθήσουμε μια άποψη (δική μας ή κάποιου άλλου) και να διατηρήσουμε επαφή με τους fans, τους followers και όσους θεωρούμε εμείς ακροατήριό μας. Αυτό το τελευταίο φυσικά σηκώνει αρκετή συζήτηση.
Επίσης, από την έρευνα προέκυψε ότι κυρίως μοιραζόμαστε χιουμοριστικό περιεχόμενο και δευτερευόντως ενημερωτικό, ενώ το περιεχόμενο που συνήθως προκαλεί διάδραση με το ακροατήριό μας είναι το χιουμοριστικό.
Μια άλλη έρευνα, του Copenhagen Business School τα πορίσματα της οποίας δημοσιοποιήθηκαν πριν 3 μήνες, αφορούσε την έκφραση των συναισθημάτων στο Facebook.
Στα αποτελέσματα, αξιοσημείωτο είναι ότι το συναίσθημα που εκφράζεται εύκολα γίνεται μεταδοτικό και ότι το περιεχόμενο που διεγείρει περισσότερο το συναίσθημα (θετικό ή αρνητικό) είναι αυτό που αναμεταδίδεται περισσότερο.
Αυτό το τελευταίο προσπαθούν να αξιοποιήσουν προς όφελός τους οι εταιρείες που χρησιμοποιούν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, έτσι ώστε να προβληθούν. Πάρα πολλά παραδείγματα έχουμε δει όλοι μας (πχ Lacta)
Ερώτημα τρίτο: Γιατί κοινοποιούμε την παρουσία μας;
Θέλουμε να γνωστοποιήσουμε ευρέως όχι μόνο τον τόπο, αλλά και τη δραστηριότητα που εκτελούμε. Το γιατί, έχει να κάνει με τα προσωπικά κίνητρα του καθενός.
Και πριν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, πώς καλύπταμε την επιθυμίας μας να κάνουμε τους δικούς μας ανθρώπους να γελάσουν; Λέγαμε ένα ανέκδοτο ίσως. Όχι ότι τώρα δεν το λέμε, απλά το γράφουμε κιόλας και το μοιραζόμαστε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης με ακόμα περισσότερους φίλους μας (εντός και εκτός εισαγωγικών).
Και πως μοιραζόμασταν τις εντυπώσεις από τις διακοπές μας; Στέλναμε καρτ-ποστάλ. Εάν δε χρησιμοποιούσαμε φάκελο, εκτός από τον παραλήπτη μάθαινε το πώς περάσαμε και ο ταχυδρόμος. Τώρα, στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, το μαθαίνουν ταυτόχρονα πολύ περισσότεροι φίλοι μας (εντός και εκτός εισαγωγικών)
Είχε γενέθλια κάποιος φίλος μας; Το θυμόμασταν χωρίς τη βοήθεια του Facebook. Πιθανώς να ετοιμάζαμε και ένα surprise party. Σήμερα, το Facebook μας το θυμίζει και ευχόμαστε στο φίλο μας δημόσια γράφοντας στον τοίχο του.
Και όσο για το φαγητό που έτρωγαν οι φίλοι μας, ακούγαμε τη γνώμη τους. Τώρα, χάρη στο Instagram, έχουμε και φωτογραφική κάλυψη.
Και, μετά από όλα αυτά, τίθεται το ερώτημα. Καλό είναι ή κακό να επικοινωνούμε από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης;
Όπως και κάθε άλλη εξέλιξη της Επιστήμης και της Τεχνολογίας, εξαρτάται από τη χρήση που θα κάνουμε. Κάθε νέο εργαλείο μας δίνει επιπλέον δυνατότητες που αλλάζουν εξ ολοκλήρου τον τρόπο που εκτελούμε μία εργασία. Έτσι και στην Επικοινωνία, τα νέα μέσα μας δίνουν δυνατότητες που ούτε είχαμε φανταστεί ότι υπάρχουν. Τώρα, είναι στο χέρι μας να τις χειριστούμε με σύνεση, να αξιοποιήσουμε τα θετικά και να θωρακιστούμε απέναντι στα αρνητικά.
Είτε είμαστε υπέρ στη χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, είτε είμαστε κατά, κατά την επικοινωνία μας με τους άλλους καλό είναι να υπάρχουν κάποιες καλές πρακτικές:
Ελευθερία έκφρασης
Ευγένεια
Διάθεση διαλόγου
Σαφήνεια
Ειλικρίνεια
Αλληλοσεβασμός ομιλητών
Σωστή ροή λόγου
Πληρότητα νοήματος
Προσπάθεια κατανόησης
Λογική συνοχή
Υπομονή
