ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ ÖDEV

1. GAGNENİN 9
ADIM KURALI
FAT M A Y U M U Ş A K
2 1 3 1 0 5 2 1 1 2 2
D O Ç . D R . A Ğ A H T U Ğ R U L K O R U C U

2. AŞAMA 1: ÖĞRENCİNİN DİKKATİNİ ÇEKME
• Renkli yazı kullanımıyla ilgi çekici hale getirilmeli.
• Ses tonlarındaki iniş ve çıkışlar öğrencinin dikkatini çeker.
• Resim, film, tablo gibi ilgi çekici kaynaklar kullanılmalıdır.
• Gerçek yaşamdan örnekler verilmeli.

3. AŞAMA 2: ÖĞRENCIYI HEDEFTEN
HABERDAR ETME
• Amacın önceden duyulması, yönetim mekanizmasını harekete geçirir ve beklentilerin
oluşmasında yardımcıdır. Öğrencinin konu dışına çıkmasını önler. Dersin başında ne
öğreneceğini ya da kendisinden ne beklendiğini bilen öğrenci, ders sırsında verilen
uyarıcılardan hangilerinin önemli olduğunu kavrar. Bu nedenle öğretmenin dersin
başında öğrenciyi dersin hedeflerinden bahsetmelidir. Öğrenciye kendinden
beklenenleri ifade etmek, öğrenme hedeflerini yavan bir şekilde okumaktan daha iyidir
• Örnek: Öğrencilere yazım kurallarını ve yazımı yanlış olan kelimelerin söylenerek
öğrencilerden yorumları istenilmelidir. Öğrencilerden yazım kuralları ile ilgili örneklerin
bir örümcek kavram haritasında örnek vermeleri istenir.

4. AŞAMA 3: ÖN KOŞUL ÖĞRENMELERIN
HATIRLATILMASI
• Öğretmen, öğrencilerin daha önce kazanmış oldukları yeterlilikleri soru sorarak,
açıklama yaptırarak, tartışarak ortaya çıkarabilir. Daha önceden kazanılmış bilgi ve
becerilere bağlı olarak kazandırılacak bilgi ve beceriler belirlenerek öğrencilere sunulur.
Bu aşamada eksiklikler yeni öğrenilecek bilgi ve becerileri olumsuz yönde etkiler.
• Örnek: Öğrencilere derse geçmeden konuyla ilgili çeşitli örnekler sunularak sorular
sorulur. Öğrencilerin sorulara verdiği cevap zamanlamaları birer değişken olduğuna
göre her bir öğrencinin soruya verdiği cevaplama oranı da bir başka değişkendir.

5. AŞAMA 4: UYARICI MATERYALLERIN
SUNULMASI
• Bu aşama öğrenciye yeni bilgilerin sunulduğu ve gösterildiği aşamadır.
• Bilişsel kazanımlar için öğrencilere, çeşitli uyarıcılar, nesne, sembol vb. etkinliklerle
öğrenciye çeşitli beceriler kazandırılır.
• Örnekler mantıklı ve gerçekçi olmalıdır.
• Örnek: Renkli fon kağıtlarına yazımı yanlış olan birkaç tane kelime yazılarak
öğrencilerden öğretmen gözetiminde doğrularının söylenmesi istenir.

6. AŞAMA 5: ÖĞRENCIYE REHBERLIK
ETME
• Öğrencilerin yanlış davranışlar kazanmaması ve başarılı olmalarının sağlanması için
onlara öğretmenin rehberlik etmesi gerekir.
• Öğretmen örnek verir, İpucu kaynağı sağlar.
• Öğrencinin ön bilgisini hatırlatır ve öğrencilere gerekli açıklamaları yapar.
• Örnek: Öğretmen öğrencilere soru sorarak aldığı cevapları belirli bir sonuca bağlar.

7. AŞAMA 6: PERFORMANSI ORTAYA
ÇIKARMA
• Öğrenciye yeni davranışlar öğretildikten sonra bu davranışın ne derece kazandıklarının yoklanması
gerekmektedir.
• Öğrenciye yazılı, sözlü sorular sorarak davranışı test edilmelidir.
• Konuyu kavradığı hissedilen öğrenciye yap, çiz, söyle gibi ifadelerle öğrendiğini davranışa
dönüştürülmesi istenir. Böylece öğrencinin kendisini de görmesi sağlanmış olur. Öğrencilerde
kazandırılmak istenen davranış gözlenmesi öğretim ortamı zenginleştirilmeli, öğrenciye yeni ip uçlar
verilmelidir.
• Örnek: Videoda öğrenciye bir problem sunar. Sonra bu problem üzerine öğrenciden çeşitli yorumlar ve
cevaplar bekler.

8. AŞAMA 7:DÖNÜT VERME
• Dönüt sağlama öğrenmeyle ilgili davranışlarından hemen sonra gösterilen davranışın
doğruluğu ya da yanlışlığı hakkında öğrenciye bilgi vermek amacıyla doğruları pekiştirme ve
yanlışları düzeltme için yeni uyarıcılar verme işlemidir.
• Öğrenci gösterdiği davranışın doğru olduğunu bilirse davranışı pekişir ve öğrenmeye karşı
güdüsü artar.
• Dönüt verilmesinde standart bir biçim yoktur.
• Örnek: Öğrenciye sorular yöneltilir. Cevaplar alınır ve öğretmenin kendi cevaplarıyla diğer
öğrencilerin cevapları arasında kıyaslama yapılarak tartışma ortamı yaratılır.

9. AŞAMA 8:DEĞERLENDIRME
• Öğrenmenin sonunda her bir öğrencinin istendik davranışı ne derecede kazandığının
belirlenmesi gerekir. Öğretimsel olayların verimliliğini değerlendirmek için beklenen
hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmediği sınanmalıdır.
• Yapılan değerlendirmeler sonucunda öğrenmenin ne derece gerçekleştiği gözlenir ve
öğrenciler sonuçlar hakkında bilgi verilerek gerekirse tamamlama eğitimi yapılır.
Değerlendirme öğrencilerin düşünme, anlama, sorgulama, ilişki kurma, analiz-sentez
yapma becerilerini geliştirme düzeyini ölçmek için yapılmaktadır. Değerlendirme
sonunda öğrenciler arasında karşılaştırma yapılmamalıdır

10. AŞAMA 9: ÖĞRENCILERIN KALICILIĞINI
VE TRANSFERINI SAĞLAMA
• Öğrencilerin kullandıkları materyalden faydalanabilmeleri için onu akılda tutmaları ve
başka bir zamanda yeniden kullanmaları ve başka durumlarda da kullanmaları
gerekmektedir.
• Öğrencilerden konuyla ilgi anladıklarını kısa bir özet yapmaları istenir.

11. İHTIYAÇ ANALIZI
Mevcut durum ile ulaşılmak istenilen durum arasındaki farkı ortaya koymak amacıyla
izlenecek bir süreçtir. Karşılanmayan ihtiyaçların içerikleri, ne oldukları, sunulan ürün ve
hizmetin elde edilmesindeki engeller, yapılacak ihtiyaç analizi ile ortaya çıkacaktır.

12. İHTIYAÇ ANALIZININ AMACI
Bireysel ve kurumsal gelişimi sağlamak ve sürekli hale getirmek için, uygulamada
karşılaşılan sorunları ve ihtiyaçları tespit etmek, değişim ihtiyacının ve isteğinin
saptanarak uygun çözüm önerilerini sunmaktır.

13. İHTIYAÇ ANALIZI SÜRECI
• İhtiyaçlar ve performans arasındaki ilişkiler tespit edilir, ihtiyaçların ortaya çıkış biçimleri
ve etkilerinin neler olduğu üzerine çalışılır, bilgiler toplanır , ihtiyaç analizine dayalı
özgün eğitim programlarının tasarlanması , tasarıdan sonra eğitim programlarında
uygulanması, uygulanan programların değerlendirmesi ve geliştirilmesi gibi genel
basamaklar bulunur.

14. İHTIYAÇ ANALIZI DÖRT AŞAMADA
YAPILIR
• 1. Hazırlık: İhtiyaç Analizi için gerekli hazırlıkların tamamlanması. İhtiyaç Analizi Anket
Formu, Görüşme Formları'nın çoğaltılması ve bunların uygulanacağı gruplar için anket
uygulama programının hazırlanması.
• 2. Bilgi Toplama: "İhtiyaç Analizi Anket Formu"ndan toplanacak bilgiler, öğretmen, veli,
öğrenci ve idareciler ile yapılacak karşılıklı görüşmelerden sağlanacak bilgiler, okul kayıtları/
kütükler ve arşivlerinden sağlanacak bilgiler.
• 3. Bilgilerin Analizi: Yukarıda sözü geçen kaynaklardan ve daha başka ihtiyaç duyulan
alanlardan sağlanan bilgilerin taşıdığı özelliklerine göre sınıflandırılması ve ihtiyaç
alanlarının belirlenmesi.
• 4. Bilgilerin Rapor Edilmesi: Belirlenen ihtiyaçların her biri için ayrı ayrı açıklayıcı bilgilerin
yer aldığı rapor yazımı. Bu raporda belirlenen ihtiyaçların kapsamı, nedenleri ile incelenecek
ve çözüm önerileri getirilecektir.

15. GESTALT KURAMI NEDIR?
• Gestalt psikolojisi ya da gestaltizm 1912’de Almanya Wertheimer’in yazdığı bir makale
ile başlamış ve kuramının ilkelerini Wertheimer, Köhler ve Koffka tarafından
geliştirilmiştir. Bu kurama göre bütün, parçaların toplamından farklı bir anlam ifade
eder ve birey, bütünü parçalarına ayrıştırarak değil, bütünlük içinde algılar.
• Gestalt etkisi beynimizin, özellikle basit ve bağlantısız ögeleri (çizgiler, noktalar,
eğriler…) görsel olarak bir araya getirerek, tanıdık ve bütün figürler çıkarma kabiliyetine
denir.

16. YAKINLIK İLKESI
• Bu ilkeye göre insanlar çeşitli nesneleri algılarken birbirine yakın olanları grup
oluşturarak algılarlar. Bu ilke günlük hayatta sık sık reklam amblemlerinde, olayın ilişkili
yönünü vurgulamak için kullanılır.

17. BENZERLIK İLKESI
• Bu ilkeye göre eğer parçalar birbirine benziyorsa, bu çeşitli parçalar algısal olarak
birbirleriyle gruplaşır. Bu benzerlik; şekil, renk, gölgelendirme ya da bu gibi diğer
özelliklerle meydana gelebilir. Algı sıraları benzerlik ilkesinden kaynaklanır.

18. TAMAMLAMA (KAPATMA) İLKESI
• Bu ilkeye göre nesneler tamamlanmasa bile insanlar bu nesneleri bütün bir şekil, harf,
resim gibi algılar. Yani resmin bütünün bazı parçaları olmadığı zaman bizim algımız bu
görsel parçaları tamamlar. Araştırmalar gösteriyor ki aklın bir şekli tamamlamasının
nedeni şekli duyu aracılığıyla tamamlanmış şekilde algılaması değil, uyaranların
etrafındaki düzeni arttırmak içindir.

19. SIMETRI İLKESI
• İlkeye göre akıl nesneleri simetrik olarak ve bir merkez noktası etrafında şekillendirerek
algılar. Nesneleri eşit sayıda simetrik olarak bölmek algısal olarak memnuniyet vericidir.
Sonuç olarak birbirine bağlı olmayan iki simetrik parça olduğunda akıl algısal olarak
uyumlu bir şekil oluşturmak için onları birleştirir. Birleşik simetrik nesne oluşturmak için
grup olan nesneler simetrik nesneler arasındaki benzerliği arttırabilir.

20. DEVAMLILIK İLKESI
• Devamlılık İlkesi, nesnelerin parçalarının bir grup oluşturuyormuş gibi algılanma
eğiliminde olduğunu, ve bu sebeple bir nesnenin parçalarının, yan yana
konumlandırıldıkları durumda algısal bütünlük yarattıklarını belirtir. İki nesnenin
kesişmeleri durumunda, bireyler bu iki nesneyi iki ayrı bölünmemiş nesne şeklinde
algılarlar. Uyarıcılar, kesişime rağmen ayrı görünmeyi sürdürürler. Keskin ve net yön
değişimleri olan nesneleri grup olarak görüp tek bir nesne olarak daha az algılama
eğilimindeyizdir.

21. DESEN-ZEMIN KURALI
• Görsel bir nesneye bakıldığında içsel olarak 2 farklı yapı görme eğilimi söz konusudur.
• Hem görselin ön planındaki figür, hem de arka plan ayrı birer katman gibi algılanır.
• Arka planda olan imajı asıl imaj olarak algılayabilir veya ön plandaki figürü önce
algılayıp diğer katmanı arka plan olarak düşünebilir.
• Örnek: yapraklar, su dalgası ve ağaç ayrı ayrı algılanmaktadır.

22. AYNI YÖN KURALI
• Bilişsel sistemimiz aynı yönü gösteren elemanları gruplar.
• Bakan kişi mantıksal olarak yukarıyı gösteren ok işaretlerini gruplar. Ters tarafı veya
yönü gösteren objeler ise gerilim yaratır ve bakan kişi bunu grubun bir parçası olarak
görmez, farklı bir grup olarak algılar.

23. İKILI KODLAMA KURALI
• Aynı bilginin birbirini destekleyen farklı biçimlerde kodlanmasının, öğrenmede
verimliliği ve etkililiği artıracağı varsayımına dayanmaktadır.
• Sözel ve sözel olmayan kodlamalar sisteminin yapısal ve işlevsel özelliklerine dayanarak
bilginin nasıl işlendiğini, kodlandığını, hatırlandığım tanımlamaktadır. Sözlü içerik,
görsel içerik ile birlikte sunulduğunda öğrenme daha etkili ve verimli duruma
gelmektedir.
• İkili kodlama kuralı bilişsel haritalama, mantıksal akıl yürütme gibi alanlarda
kullanılmaktadır.

24. ADDIE TASARIM MODELI
1.ADIM: ANALIZ
• İlk adım tamamen bilgi toplama ile ilgilidir. Katılımcıların bir eğitimi neden almaları
gerektiğini anlayana kadar eğitiminizi planlamaya başlamayın. Amaç; doğru hedef
kitleye, doğru öğrenme hedefleri ile eğitim oluşturmanıza yardımcı olacak sorular
sormaktır.
• Başlamak için sormanız gereken birkaç ana soru var. Büyük olasılıkla bunlara verilen
cevaplar daha fazla soru üretecektir. Ne kadar çok soru sorarsanız, eğitiminizin doğru
ihtiyacı karşıladığından emin olmanız o kadar kolaylaşır.

25. 2.ADIM: TASARIM
• Tasarım aşaması, öğrettiğiniz şeyin ana hatlarını oluşturmaya başladığınızda gerçekleşir.
Analiz aşamasında sorduğunuz soruların cevapları bu bölüme kaynak oluşturur.
• Tasarım aşamasında göz önünde bulundurulması gereken şeyler:
• Katılımcılar eğitime ne kadar zaman ayırabilirler?
• Eğitimin tasarımı, öğrencileri güçlü görsel ve işitsel unsurlarla meşgul ediyor mu?

26. 3.ADIM: GELIŞTIRME
• Geliştirme, inşa aşamasıdır. Adından da anlaşılacağı gibi, geliştirme aşaması, tasarımınızı
eyleme geçirdiğiniz zamandır. Tasarımınızın etkili olması için modifikasyona ihtiyacı
olup-olmadığını bu aşamada görebilirsiniz. Eğitiminizi test etmek, geliştirme
aşamasının en önemli kısmıdır. Bir meslektaşınızın incelemesini isteyin. Sonuçta, eğitim
senaryolarınız doğru değilse, katılımcıların gözünde herhangi bir değerleri olmaz. Farklı
gözlerin incelemesi olası etkileşimin öğrenciyi doğru yere götürmesini sağlar.

27. 4.ADIM: UYGULAMA
• Bu aşamada hazırladığınız eğitim programının pilot bir çalışmasını yapmanız gerekir. Bu
çalışma eğitimdeki eksiklikleri görme ve eğitimin son halini ortaya koymadan önce
değişiklik yapma fırsatı verecektir.

28. 5.ADIM: DEĞERLENDIRME
• Değerlendirme aşamasında sürecin başında belirlediğimiz eğitim amaçları ve öğrenme
hedefleri, oluşturduğumuz etkinliklerle ne kadar gerçekleşti sorusuna yanıt ararız? Eğer
değerlendirme kriterlerimiz öğrenme hedeflerini yansıtmıyorsa, ölçme ve
değerlendirme araçlarımızı revize eder ve öğrenme hedeflerine uygun hala getiririz.

29. BILGIYI IŞLEME KURAMI
Bilişsel öğrenme kuramları, insanın dünyayı
anlamada kullandığı zihinsel süreçleri
inceleyen kuramlardır.
Kuramcılar, gözlenebilen davranışlara ek
olarak öğrenenin kafasının içinde olup
bitenlerle, yani içsel yapılarla, süreçlerle
ilgilenmektedirler.

30. BILGIYI IŞLEME MODELININ TEMEL
UNSURLARI
İki temel öğeye sahiptir
1. Üç tür bellekten oluşan bilgi depoları
2. Bilginin bir depodan diğerine aktarımını
sağlayan içsel, bilişsel etkinlikleri kapsayan
bilişsel süreçlerdir.

32. BELLEK TÜRLERI
1.Duyusal Kayıt
2. Kısa Süreli Bellek
3. Uzun Süreli Bellek

33. DUYUSAL KAYIT
Çevreden gelen uyarıcılar öğrenenin alıcılarını
yani duyu organlarını etkiler ve duyusal kayıt
yoluyla sinir sistemine girer.
Duyu organların her birine gelen uyarıcıların ilk
algılanmalarından duyusal kayıt sorumludur.
Buradaki bilgi, orijinal uyarıcıyı temsil eden bir
yapıdadır. Uyarıcının tam olarak aynısıdır.

34. KISA SÜRELI BELLEK
İki fonksiyonu vardır
1. Sınırlı miktardaki bilgiyi sınırlı bir zaman
süresi içinde geçici olarak depolar. Bundan
dolayı kısa süreli bellek denir. (7+2 birim)
2. Bilgi burada çok kısa kalmaktadır.
Yetişkinde bu süre 20 saniye kadardır.
3. Kısaca bir yetişkinde kısa süreli bellek beş
ile dokuz birimlik bilgiyi zihinsel tekrar
yapılmadıkça ancak en fazla 20 saniye
depolayabilmektedir.

35. UZUN SÜRELI BELLEK
Uzun süreli bellek, nöronlar arasındaki
bağlantılarda yani sinapslarda yapısal
değişme ile ortaya çıkmaktadır.
Sinapslar ya güçlenmekte ya da komşu
nöronlarla yeni bağlar, yeni kollar
oluşturmaktadır.
Beyindeki bu değişmeler de bilginin uzun
süreli bellekte sürekli olarak kaldığını
göstermektedir.

36. UZUN SÜRELI BELLEĞIN BÖLÜMLERI
1. Anısal Bellek: Kişisel yaşantılarımızın
depolandığı bölmedir.
2. Anlamsal bellek: Konu alanlarının
kavramları, olguları, genellemeleri, kuralları
depolanır.
3. İşlemsel Bellek: Herhangi bir şeyin nasıl
yapılacağı ile ilgili bilgilerin, işlemlerin
depolandığı bellektir.

37. BILGININ UZUN SÜRELI BELLEĞE
AKTARILMASINDA KULLANILAN
SÜREÇLER
Örtük ve Açık Tekrar
Kodlama/Anlamlandırma
Genişletme/Eklemleme
Bellek Destekleyici İpuçları