Murarz- Osadzanie stolarki, ślusarki i innych elementów

2. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Artur Kryczka
Osadzanie stolarki, ślusarki i innych elementów
712[06].Z3.04
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

3. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
dr inż. Ewelina Sadowska
inż. Andrzej Szolc
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Olech
Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 712[06].Z3.04
,,Osadzanie stolarki, ślusarki i innych elementów’’ zawartej w modułowym programie
nauczania dla zawodu murarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

4. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Osadzanie stolarki budowlanej 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzające 13
4.1.3. Ćwiczenia 14
4.1.4. Sprawdzian postępów 16
4.2. Osadzanie ślusarki budowlanej 17
4.2.1. Materiał nauczania 17
4.2.2. Pytania sprawdzające 20
4.2.3. Ćwiczenia 20
4.2.4. Sprawdzian postępów 22
4.3. Osadzanie elementów prefabrykowanych 23
4.3.1. Materiał nauczania 23
4.3.2. Pytania sprawdzające 24
4.3.3. Ćwiczenia 25
4.3.4. Sprawdzian postępów 27
5. Sprawdzian osiągnięć 28
6. Literatura 33

5. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy na temat osadzania stolarki,
ślusarki oraz innych elementów budowlanych.
W poradniku zamieszczono:
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
posiadać, aby przystąpić do realizacji jednostki modułowej ,,Osadzanie stolarki, ślusarki
i innych elementów’’
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną
literaturę oraz inne źródła informacji. Obejmuje on również ćwiczenia, które zawierają:
− pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
− wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,
− sprawdzian postępów umożliwiający sprawdzenie poziomu wiedzy po wykonaniu
ćwiczeń.
4. Sprawdzian osiągnięć, który umożliwi sprawdzenie wiadomości i umiejętności jakie
powinieneś opanować podczas realizacji programu tej jednostki modułowej. Sprawdzian
osiągnięć powinieneś wykonać według instrukcji załączonej w poradniku.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub
instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po przyswojeniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp oraz
instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.

6. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat jednostek modułowych
712[06].Z3
Technologia prac pomocniczych
712[06].Z1.01
Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót murarskich
712[06].Z1.02
Organizacja stanowiska pracy murarza
712[06].Z1.03
Dobieranie materiałów narzędzi i sprzętu do robót budowlanych
712[06].Z1.04
Wykonywanie zapraw budowlanych i betonów
712[06].Z3.01
Wykonywanie robót zbrojarskich i betoniarskich
712[06].Z3.02
Wykonywanie robót ciesielskich
712[06].Z3.03
Wykonywanie izolacji
712[06].Z3.04
Osadzanie stolarki, ślusarki i innych elementów w murze

7. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:
− posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
− stosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,
− rozpoznawać podstawowe materiały budowlane,
− posługiwać się dokumentacją techniczną,
− wykonywać przedmiary i obmiary robót,
− wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
− magazynować, składować i transportować materiały budowlane,
− stosować przepisy bhp podczas wykonywania robót budowlanych,
− organizować stanowisko pracy murarza,
− dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do robót murarskich,
− wykonywać zaprawy budowlane i betony,
− wykonywać podstawowe prace betoniarsko zbrojarskie,
− wykonywać podstawowe prace ciesielskie,
− stosować procedury udzielania pierwszej pomocy,
− przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom.

8. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,
− przenieść wymiary z dokumentacji na miejsce realizacji,
− dokonać pomiarów, posłużyć się sprzętem pomiarowym,
− zorganizować stanowisko pracy,
− wybrać i ocenić przydatność materiału do robót,
− przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,
− wykonać zaprawy i mieszanki betonowe,
− dobrać, zgodnie z dokumentacją elementy do osadzania,
− przygotować elementy do osadzania,
− dobrać i przygotować materiały pomocnicze,
− dobrać metodę osadzenia elementu w murze,
− wykonać osadzenie na sucho,
− wykonać połączenia stałe,
− sprawdzić jakość wykonanej pracy, z zachowaniem tolerancji wymiarowej według PN,
− osadzić w murze elementy metalowe,
− osadzić stolarkę okienną i drzwiową,
− osadzić w murze drobne elementy prefabrykowane,
− osadzić w murze elementy drewniane,
− wykonać rusztowanie niezbędne do wykonania robót,
− zastosować materiał w sposób racjonalny,
− określić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót,
− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,
− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,
− wykonać pracę, z zachowaniem przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska.

9. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Osadzanie stolarki budowlanej
4.1.1. Materiał nauczania
Drzwi stanowią ruchomą część przegrody budowlanej wewnętrznej lub zewnętrznej,
przeznaczoną do celów komunikacyjnych. W pozycji zamkniętej zapewniając właściwą
izolacyjność termiczną i akustyczną oraz stanowią zabezpieczenie przed wejściem do domu
osób niepożądanych. Drzwi spełniają nie tylko ważną funkcję użytkową, ale i estetyczną (rys.1).
Rys. 1. Elementy drzwi [1, s.13]
Podział drzwi może być różny:
− ze względu na liczbę skrzydeł: jednoskrzydłowe, dwuskrzydłowe, wieloskrzydłowe,
− ze względu na umiejscowienie i funkcję: zewnętrzne i wewnętrzne,
− ze względu na sposób otwierania (rys. 2),
Rys. 2. Podział drzwi ze względu na sposób otwierania [4, s.356]
a) rozwierane, b) wahadłowe, c) obrotowe, d) składane, e) składane-harmonijkowe, f) przesuwne

10. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Rys. 3. Przykłady stosowania rozwiązań wrót [4, s.356]
a) rozwierane, b) podnoszone, c) segmentowe
Sposób osadzania ościeżnic drzwi i wrót drewnianych zależy od grubości ścian, w które
są wmontowywane Osadzając ościeżnice w murach grubych, wstawia się je w istniejące
otwory. Dokładność wykonania tych otworów powinna odpowiadać wymaganiom stawianym
robotom murowym.
W murach grubych ościeżnice drewniane mocuje się punktowo. Odległość między
punktami mocowania ościeżnicy nie powinna być większa niż 75cm, a maksymalne
odległości od naroży ościeżnicy, nie większe niż 30cm.
Przed zamocowaniem należy ościeżnicę bardzo starannie ustawić. Ustawienie ościeżnic
powinno spełniać następujące warunki:
− odchylenie od pionu i poziomu ościeżnic drzwi nie powinno być większe niż 2mm na lm
i nie większe niż 3mm na całej długości stojaka lub nadproża ościeżnicy,
− największe dopuszczalne zwichrowanie ościeżnicy z płaszczyzny pionowej nie może być
większe niż 2mm.
Do mocowania używa się:
− kotew lub haków osadzonych w murze (rys.4a),
Rys. 4. Sposób osadzenia ościeżnic drzwiowych w murach grubych [1, s.19]
a) za pomocą kotew, b) za pomocą klocków
− wkrętów i osadzonych w ościeżu klocków drewnianych o kształcie ściętego ostrosłupa
(rys.4b), wykonanych z łat o przekroju co najmniej 6x10 cm i przed osadzeniem
zabezpieczonych przed korozją biologiczną.

11. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Szczeliny powstałe między ościeżem a ościeżnicą po osadzeniu ościeżnicy w ścianach
zewnętrznych należy wypełnić na obwodzie materiałem izolacyjnym, odpornym na korozję
biologiczną lub przed nią, na przykład. pianką poliuretanową (rys.5).
Rys. 5. Pistolet do wstrzykiwania pianki uszczelniającej [1, s.20]
W murach dopuszcza się osadzanie ościeżnic jednocześnie z ich wznoszeniem, pod
warunkiem zabezpieczenia drewna ościeżnicy przed zawilgoceniem i uszkodzeniem.
W ścianach działowych zamocowanie ościeżnic może być:
− ciągłe - uzyskane przez przybicie do stojaków i nadproża ościeżnicy, wzdłuż ich
krawędzi, listew drewnianych o przekroju trójkątnym lub trapezowym i obmurowanie
ościeżnicy. Cegły lub płyty, z których wznosi się ścianę, powinny być wpuszczone
między listwy (rys. 6a),
Rys. 6. Sposób osadzenia ościeżnic drzwiowych w ścianach cienkich [1, s.19]
a) za pomocą listew, b) za pomocą bednarek
− punktowe - za pomocą kotew z płaskownika lub bednarki, przybitych do stojaków
i wpuszczonych w spoinę muru na głębokość minimum 20cm (rys.6b), każdy stojak
powinien być zamocowany w trzech punktach rozmieszczonych jak zawiasy.

12. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Okno stanowi część przegrody zewnętrznej, która służy do przepuszczania światła do
wnętrza pomieszczeń i zabezpiecza wnętrze przed działaniem czynników atmosferycznych
oraz przed stratami ciepła. Okno może być elementem ścian lub dachu. Ostatnio jest to
zjawisko powszechne, okna dachowe montuje się w celu oświetlenia adaptowanych na cele
mieszkalne poddaszy.
Rys.7. Okno [7]
A - zespoły i elementy, B - rodzaje: jednorzędowe - jednodzielne (1), dwudzielne (2), trójdzielne (3), oraz
wielorzędowe - dwurzędowe (4), dwurzędowe dwudzielne (5), trzyrzędowe (6), C - kierunki otwierania, okna
uchylne (1), rozwierane lewe (2), uchylno-rozwierane (3), przechylne (4), uchylane do mycia (5), odchylne (6),
rozwierane do mycia (7)
Okna drewniane, ze względu na budowę skrzydła i sposób jego otwierania, można
podzielić na:
− ościeżnicowe: posiadają dwa skrzydła z których zewnętrzne otwierają się na zewnątrz,
a wewnętrzne do wewnątrz (rys. 8),
− zespolone, gdzie dwa skrzydła otwierane do wewnątrz są ze sobą zespolone, zawieszone
na tych samych zawiasach (rys. 9),
− skrzynkowe i półskrzynkowe posiadają dwa skrzydła otwierające się do wewnątrz
(rys. 10),
− jednoramowe szklone termoizolacyjnymi zestawami szklarskimi.
Rys.8. Okno ościeżnicowe [7] Rys.9. Okno zespolone [7]

13. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Rys.10. Okno skrzynkowe i półskrzynkowe[7]
Osadzanie okien i drzwi balkonowych to praca bardzo ważna i wymagająca szczególnej
staranności. Osadzenie powinno być wytrzymałe i szczelne.
Stolarka okienna może być osadzona w ościeżach z węgarkami lub bez. Przed
przystąpieniem do mocowania należy sprawdzić dokładność wykonania ościeża oraz stan
powierzchni węgarków, do których ma przylegać ościeżnica i usunąć zauważone usterki.
Odchylenia wymiarów otworów nie powinny przekraczać:
− w ścianach prefabrykowanych wielkopłytowych z pocienioną wyprawą - wysokość
±3mm, a szerokość −3 ÷ +7mm,
− w ścianach murowanych z wyprawą tynkową - wysokość i szerokość ± 10mm.
Ościeżnice należy zamocować do ościeży punktowo, za pomocą łączników, takich jak:
zaczepy gwintowane, haki do ościeżnic, wkręty wkręcane w drewniane klocki umocowane
w ościeżu, tuleje rozpierane lub kotwy. Zabronione jest mocowanie ościeżnic do ościeży za
pomocą gwoździ.
Zamocowanie ościeżnic za pomocą zaczepów gwintowanych (rys. 11a) polega na:
− osadzeniu w ościeżu klocków drewnianych o przekroju 20 x 40mm i głębokości 50mm,
− wbiciu w klocki zaczepów gwintowanych,
− zamocowanie ościeżnicy przez przykręcenie do niej blachy zaczepowej nakrętkami
nakręcanymi na haki gwintowane.
Rys. 11. Sposób osadzenia ościeżnic okiennych i drzwiowych balkonowych za pomocą [1, s.30]
a) zaczepów gwintowych, b) kotew Z
Zamocowanie ościeżnic za pomocą kotew Z (rys. 11b) polega na:
− zamocowaniu do ościeżnic kotew Z,
− przymocowaniu kotew Z do ościeża gwoździami 6-calowymi (ściany z betonu
komórkowego) lub kołków rozporowych (pozostałe ściany).

14. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Zamocowanie ościeżnic za pomocą tulei obustronnie rozpieranych (rys. 12) polega na:
− wywierceniu w ościeżnicy i ościeżu otworów średnicy 12 mm, na głębokość w ościeżu
40÷50mm,
− wprowdzeniu w otwory tulei,
− zablokowaniu tulei w otworze przez wkręcenie śruby połączonej ze stożkami
rozpierającymi.
Rys. 12. Sposób osadzenia ościeżnic okiennych i drzwiowych balkonowych za pomocą tulei obustronnie
rozpieranych [1, s.30]
Zamocowanie ościeżnicy za pomocą haków (rys.13a), które stosuje się tylko w otworach
z węgarkami, polega na:
− wywierceniu w ościeżu otworów średnicy 20mm i długości około 110 mm,
− wprowadzeniu w otwory kołków z suchego drewna,
− wbiciu haków ościeżnicowych w kołki,
− przykręceniu wkrętami haków do ościeżnicy.
Rys. 13. Sposób osadzenia ościeżnic okiennych i drzwiowych balkonowych za pomocą [1, s.31]
a) haków do ościeżnic, b) wkrętów wkręcanych w kołki
Zamocowanie ościeżnicy za pomocą wkrętów i klocków drewnianych osadzonych
w ościeżu (rys. 13b) polega na:
− nawierceniu w ościeżnicy otworów średnicy 8mm naprzeciw klocków osadzonych
w ościeżu,
− nawierceniu w klockach otworów głębokości 50mm,
− przykręceniu ościeżnicy wkrętami 8 x 100mm.
Przed ostatecznym zamocowaniem ościeżnic w ościeżu należy ustalić jej położenie
warunkujące prawidłową eksploatację okna

15. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Rys. 14 Rozmieszczenie punktów mocowania okien i drzwi balkonowych [1, s.31]
Przy mocowaniu ościeżnic zestawu okien, zestawione stojaki ościeżnic powinny być
połączone wkrętami do drewna. Jeżeli zestaw zawiera drzwi balkonowe, to sąsiednie okna
należy dodatkowo mocować w nadprożu i w progu, w odległości 10cm od ich styku
pionowego.
W ościeżach bezwęgarkowych, styk ościeżnicy z ościeżem od strony zewnętrznej
wypełnia się materiałem termoizolacyjnym, na przkład pianką poliuretanową. Podobnie
uszczelnia się ze względu na ochronę cieplną szczeliny między ościeżnicą, a ościeżem
w otworach z węgarkami. Należy uważać, gdyż nadmiar pianki może spowodować
odkształcenie ościeżnicy.
Po wstępnym ustawieniu ościeżnic za pomocą klinów, należy sprawdzić działanie
skrzydeł przy otwieraniu i zamykaniu oraz działanie okuć.
Po osadzeniu okna należy, fragment ściany pod oknem odpowiednio wyrównać zaprawą
cementową, wykonując spadek na zewnątrz i zamontować odpowiednie obróbki blacharskie,
dokładnie mocując je we wrębie ościeżnicy.
Okna z tworzyw sztucznych osadza się podobnie jak okna drewniane. Osadzenie
ościeżnicy w ościeżu polega na:
− wstępnym ustawieniu za pomocą klinów,
− wypoziomowaniu progów za pomocą klinów lub klocków,
− ustawieniu w pionie z zachowaniem odpowiednich luzów,
− ostateczne zamocowanie ościeżnicy za pomocą łączników (kotewki, wkręty, tuleje).
Stykające się elementy wykonane z PCV o dużych rozmiarach należy łączyć
z zastosowaniem łączników umożliwiających rozszerzalność cieplną materiału.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są sposoby mocowania ościeżnic drzwiowych do ścian?
2. Jakie czynności należy wykonać podczas osadzenia ościeżnicy drewnianej za pomocą
wkrętów?
3. Jakie są sposoby mocowania ościeżnic okiennych do ścian?
4. Jakie czynności należy wykonać podczas osadzenia ościeżnicy za pomocą łączników
metalowych?

16. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj osadzenie w ścianie działowej drzwi z ościeżnicą drewnianą za pomocą
wkrętów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) oszacować ilość materiału,
3) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
4) przygotować ościeżnicę,
5) sprawdzić równość i gładkość ościeży,
6) ustawić ościeżnicę,
7) sprawdzić prawidłowość ustawienia,
8) wykonać w ościeżnicy i w ościeżu otwory,
9) wprowadzić wkręty w otwory,
10) założyć skrzydło i sprawdzić prawidłowość eksploatacyjną,
11) wypełnić szczeliny między murem a ościeżnicą,
12) wykończyć ościeża-po pewnym czasie,
13) oczyścić sprzęt i narzędzia,
14) posprzątać stanowisko pracy,
15) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
16) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− odzież robocza,
− stanowisko z otworem drzwiowym,
− drzwi z ościeżnicą,
− pianka uszczelniająca,
− zestaw łączników metalowych,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− zestaw elektronarzędzi z tarczami i wiertłami,
− pistolet do wstrzykiwania pianki,
− młotek, wkrętak,
− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj osadzenie okna przy użyciu łączników metalowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) przygotować ościeżnicę,
4) sprawdzić równość i gładkość ościeży,

17. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
5) wymierzyć miejsca mocowania łączników,
6) przymocować do ościeżnicy łączniki metalowe,
7) przymocować do ościeży łączniki metalowe,
8) sprawdzić prawidłowość ustawienia,
9) wypełnić szczeliny między murem a ościeżnicą,
10) wykończyć glify-po pewnym czasie,
11) oczyścić sprzęt i narzędzia,
12) posprzątać stanowisko pracy,
13) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
14) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− odzież robocza,
− stanowisko z otworem drzwiowym,
− drzwi z ościeżnicą,
− pianka uszczelniająca,
− zestaw łączników metalowych,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− zestaw elektronarzędzi z tarczami i wiertłami,
− pistolet do wstrzykiwania pianki,
− młotek, wkrętak,
− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj osadzenie drzwi balkonowych przy użyciu łączników metalowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) oszacować ilość materiału,
3) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
4) przygotować ościeżnicę,
5) sprawdzić równość i gładkość ościeży,
6) wymierzyć miejsca mocowania łączników,
7) przymocować do ościeżnicy łączniki metalowe,
8) przymocować do ościeży łączniki metalowe,
9) sprawdzić prawidłowość ustawienia,
10) wypełnić szczeliny między murem a ościeżnicą,
11) wykończyć glify-po pewnym czasie,
12) oczyścić sprzęt i narzędzia,
13) posprzątać stanowisko pracy,
14) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
15) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

18. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Wyposażenie stanowiska pracy:
− odzież robocza,
− stanowisko z otworem drzwiowym,
− drzwi z ościeżnicą,
− pianka uszczelniająca,
− zestaw łączników metalowych,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− zestaw elektronarzędzi z tarczami i wiertłami,
− pistolet do wstrzykiwania pianki,
− młotek, wkrętak,
− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania osadzania stolarki
budowlanej?
¨ ¨
2) dobrać odpowiednie narzędzia i sprzęt do wykonywania osadzenia
stolarki budowlanej?
¨ ¨
3) wykonać osadzenie drewnianej ościeżnicy drzwiowej? ¨ ¨
4) wykonać osadzenie drewnianej ościeżnicy okiennej? ¨ ¨
5) wykonać osadzenie ościeżnicy z tworzyw sztucznych? ¨ ¨
6) współpracować z innymi w trakcie wykonywania prac ? ¨ ¨
7) zastosować przepisy bhp podczas montażu stolarki budowlanej? ¨ ¨

19. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
4.2. Osadzanie ślusarki budowlanej
4.2.1. Materiał nauczania
Osadzanie ościeżnic metalowych trzeba poprzedzić właściwym ich ustawieniem. Należy
pamiętać, aby:
− środek ościeżnicy dokładnie pokrywał się z osią otworu w ścianie,
− ustawiając ościeżnicę w wysokości otworu, uwzględnić głębokość wpuszczenia jej
poniżej poziomu podłogi,
− zewnętrzne płaszczyzny ościeżnicy stalowej były oddalone od zewnętrznej płaszczyzny
ścianek surowych o 25mm, dotyczy to ścianek tynkowanych,
− powierzchnie stojaków i nadproża ościeżnicy po stronie skrzydła drzwiowego tworzyły
jedną płaszczyznę,
− zabezpieczyć ustawioną ościeżnicę przed odkształceniami pod wpływem bocznego
nacisku muru i zaprawy przez odpowiednie rozparcie i skośne podparcie zastrzałami.
Po ustawieniu ościeżnic metalowych należy zamocować je w ścianie. Ościeżnice
drzwiowe w ścianach działowych oraz murach nośnych powinny być osadzane podczas
murowania ścian. Umocowanie polega na wpuszczeniu elementów muru w kształtownik
stojaków ościeżnic lub powiązaniu ich kotwiami wpuszczonymi w spoinę muru. W murach
cienkich (do 25cm) kotwie powinny być wpuszczone w spoinę muru na głębokość co
najmniej 150mm, w murach grubszych - na minimum 250mm. Kotwie ościeżnic powinny być
tak rozmieszczone, aby odstęp ich od progu i nadproża nie był większy niż 250mm, a ich
rozstaw nie przekraczał 800mm. Kotwie te na okres transportu są zazwyczaj przygięte
równolegle do elementów ościeżnicy. Przed osadzeniem trzeba je odgiąć do położenia
poziomego, tak by można je było łatwo obmurować w szczelinie lub gnieździe muru.
Osadzając ościeżnice w otworach ścian wykonanych wcześniej, należy wykuć
w ościeżach gniazda na kotwy. Po ustawieniu i wypionowaniu stojaków ościeżnicy oraz
wpuszczeniu kotwi w gniazda, ościeżnicę trzeba mocno zaklinować w murze. Wypełnienie
gniazd w murze zaprawą cementową powinno odbywać się z góry przez płaskie lejki. Po
zamocowaniu kotwi przestrzeń między ościeżnicą a murem wypełnia się całkowicie zaprawą
murarską, a w razie możliwości - również kawałkami cegieł. Końcową fazę osadzania każdej
ościeżnicy stanowi podmurowanie lub podbetonowanie listwy progowej.
Ościeżnice okienne muszą być mocno zakotwione w otworach budynków. W oknach
bezskrzydłowych (nieotwieranych) miejsca kotwienia powinny pokrywać się z miejscami
zamocowania szyb. W oknach ze skrzydłami otwieranymi zamocowania powinny być
wykonane w miejscach obciążenia ościeżnicy skrzydłem (zawiasy, łożyska, zamki). Sposób
mocowania ościeżnic okiennych w ścianie jest analogiczny do mocowania ościeżnic
drzwiowych.
W oknach metalowych ważne jest właściwe uszczelnienie przestrzeni między ościeżnicą
a ościeżem. Ze względu na rozszerzalność termiczną w oknach dużych wymiarów powinna
być zachowana odpowiedniej wielkości szczelina między ościeżem a ościeżnicą. Szczelinę
taką wypełnia się materiałem uszczelniającym, Może to być budowlana taśma uszczelniająca,
taśma uszczelniająca poliuretanowa bitumizowana lub woskowana.
Balustrady stosuje się do zabezpieczenia schodów o wysokości ponad 0,5m. Słupki
balustrady mocowane są w schodach najczęściej przez wpuszczenie ich w pozostawione
otwory i zalanie zaprawą cementową (rys.15a,b). Zamiast zaprawą można otwory zalać je
ołowiem. Zamocowanie będzie wtedy mocniejsze, ale metoda ta jest droższa. Słupki mogą też
być mocowane przez spawanie do zabetonowanej w stopniu wypustki z blachy stalowej
(rys.15c).

20. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Rys. 15. Zamocowanie słupków stalowych balustrady w schodach [1, s.44]
a) z góry, b) z boku, c) przez przyspawanie
Konstrukcja stalowych balustrad balkonów tarasów jest taka sama jak balustrad schodów.
Balustrady wykonywane są z prętów. Słupki balustrad osadza się w płycie balkonowej od
wierzchu, tak jak słupki balustrady schodowej, w stopniach schodów (rys.16).
Rys. 16. Przykład osadzenia słupka balustrady w gnieździe płyty balkonowej [4, s.88]
W tarasach, słupki balustrady należy osadzać w sposób eliminujący przenikanie wody
opadowej zacieki w miejscu zamocowania (rys.17).
Rys. 17 Zamocowanie balustrady tarasu [1, s.44]
a) w murze attyki, b) c) w ścianie poniżej rynny i gzymsu

21. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
Kraty okienne i drzwiowe osadza się tak jak ościeżnice stalowe lub balustrady. Elementy
te mogą być również przymocowywane za pomocą tak zwanych odpowiedzialnych kotwi
mechanicznych (rys.18).
Rys. 18. Kotwy mechaniczne [4 ,s.89]
a) na nakrętkę, b) na śrubę
Kolejność czynności podczas osadzania kotwi zależy od producenta (rys.19). Po
włożeniu kotwy do otworu i nałożeniu ,,łapek” balustrady lub kraty na rdzeń gwintowy,
nakłada się nakrętkę (śrubę), co powoduje przesuwanie się, a zarazem wciskanie trzpienia
kotwi w tuleję rozprężną, a ta swoimi nacięciami wciskana jest w ściany otworu.
Rys. 19. Kolejność czynności podczas osadzania kotwy mechanicznej [4,s.89]
a) na wiercenie otworu, b) oczyszczenie otworu, c) włożenie kotwy, d) przymocowanie elementu
Wycieraczki (rys.20) wykonuje się z płaskowników 25 x 2mm obramowanych też
płaskownikami i usztywnionymi prętami okrągłymi. Taką wycieraczkę umieszcza się
w zagłębieniu okolonym ramą z kątownika(rys.20).
Rys. 20. Wycieraczka stalowa [1, s.48]
a) przekrój, b) widok z góry

22. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są zasady osadzenia ościeżnicy stalowej w ścianie działowej?
2. Jakie są zasady osadzenia ościeżnicy stalowej w już istniejącym otworze?
3. Jak osadza się stalowej ościeżnice okienne?
4. Jakie są sposoby osadzania balustrad?
5. Jak montujemy kraty stalowe?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj osadzenie ościeżnicy stalowej we wznoszonej ścianie działowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) oszacować ilość materiału,
3) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
4) przygotować ościeżnicę,
5) wymierzyć miejsca ustawienia ościeżnicy,
6) wykonać zaprawę zgodnie z recepturą,
7) wykonać pierwsze warstwy ścianki działowej,
8) ustawić i ustabilizować ościeżnice w miejscu planowanym,
9) dokończyć ściankę działową,
10) oczyścić sprzęt i narzędzia,
11) posprzątać stanowisko pracy,
12) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
13) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− odzież robocza,
− ościeżnica stalowa,
− zestaw łączników metalowych,
− zestaw ślusarki budowlanej,
− zastaw materiałów murarskich,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu o robót murarskich,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− zestaw elektronarzędzi z tarczami i wiertłami,
− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj osadzenie w otworze okiennym 60x60cm ościeżnicy stalowej.
Sposób wykonania ćwiczenia

23. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) przygotować ościeżnicę,
4) wymierzyć miejsca ustawienia ościeżnicy,
5) ustawić i wypionować stojaki ościeżnicy,
6) wpuścić kotwy w gniazda,
7) wykonać zaprawę zgodnie z recepturą,
8) wypełnić gniazda w murze zaprawą cementową,
9) zaklinować ościeżnicę w murze,
10) wypełnić przestrzeń między ościeżnicą a murem,
11) oczyścić sprzęt i narzędzia,
12) posprzątać stanowisko pracy,
13) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
14) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− odzież robocza,
− ściana z otworem,
− zestaw łączników metalowych,
− zestaw ślusarki budowlanej,
− zastaw materiałów murarskich,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu o robót murarskich,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− zestaw elektronarzędzi z tarczami i wiertłami,
− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj osadzenie słupków balustrady w przygotowanych otworach, zgodnie
z rysunkiem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) wykonać zaprawę zgodnie z recepturą,
4) oczyścić otwory przewidziane do osadzenia,
5) osadzić elementy balustrady,
6) zalać otwory zaprawą,
7) oczyścić sprzęt i narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− odzież robocza,
− betonowy podkład z otworami,
− słupki balustrady przygotowane do osadzenia,,
− zestaw ślusarki budowlanej,
− składniki zaprawy cementowej,,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu o robót murarskich,

24. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 4
Wykonaj osadzenie kraty zamykającej otwór okienny w sposób zadany przez
prowadzącego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) wymierzyć miejsce na otwory,
4) wywiercić otwory,
5) oczyścić otwory,
6) osadzić kotwy,
7) przymocować elementy,
8) oczyścić sprzęt i narzędzia,
9) posprzątać stanowisko pracy,
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
11) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− odzież robocza,
− ściana z otworem, krata,
− zestaw łączników metalowych,
− krata okienna metalowa,
− zastaw materiałów murarskich,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu o robót murarskich,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− zestaw elektronarzędzi z tarczami i wiertłami,
− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania osadzania ślusarki
budowlanej?
¨ ¨
2) dobrać odpowiednie narzędzia i sprzęt do wykonywania osadzenia
ślusarki budowlanej?
¨ ¨
3) wykonać osadzenie stalowej ościeżnicy drzwiowej? ¨ ¨
4) wykonać osadzenie stalowej ościeżnicy okiennej? ¨ ¨
5) wykonać osadzenie balustrady? ¨ ¨
6) wykonać osadzenie kraty okiennej? ¨ ¨
7) współpracować z innymi w trakcie wykonywania prac ? ¨ ¨
8) zastosować przepisy bhp podczas osadzania ślusarki budowlanej? ¨ ¨

25. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
4.3. Osadzanie elementów prefabrykowanych
4.3.1. Materiał nauczania
Prefabrykowane gzymsy osadza się na zaprawie cementowej o proporcji składników l : 4,
rozścielanej równomiernie na murze warstwą grubości l÷2cm. Następnie układa się kolejno
na styk poszczególne elementy gzymsu, nakładając na powierzchnie boczne tych elementów
zaprawę i dociskając je, aż do wyciśnięcia zaprawy ze spoiny. Dolna, wystająca część
gzymsu, przewidziana do tynkowania, może mieć spoiny niecałkowicie wypełnione zaprawą.
Po ułożeniu elementu należy go od razu obciążyć od góry warstwami cegieł, aby zapobiec
wywróceniu (rys.21).
Rys.21. Osadzenie gzymsu prefabrykowanego [5, s.235]
Podokienniki wewnętrzne powinno się osadzać w czasie tynkowania ościeży okiennych.
Podokienniki mogą być drewniane, z kamienia naturalnego lub sztucznego i z tworzyw
sztucznych. Przy dużych otworach okiennych oraz występowaniu wnęk na grzejniki,
podokienniki opiera się na wspornikach z teowników lub płaskowników stalowych.
Osadzanie podokienników rozpoczyna się od wykucia w ościeżach bruzd, w celu
zamocowania obu brzegów parapetu. Następnie wyrównuje się do potrzebnego poziomu mur
podokienny przez jego nadmurowanie lub wyszpałdowanie. Sam podokiennik osadza się na
mocnej zaprawie cementowo-wapiennej, nadając mu niewielki spadek do wewnątrz
pomieszczenia (rys.22).
Rys.22. Osadzenie podokienników [5, s.235]
Do osadzania podokienników w murze z bloków gazobetonowych są potrzebne
wsporniki, które po wywierceniu otworów w blokach, osadza się na zaprawie cementowo-
wapiennej. Wsporniki najlepiej wykonać z szerokiego płaskownika, który przeniesie nacisk
podokiennika na szeroką płaszczyznę bloczków gazobetonowych.

26. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Żelbetowe stopnie prefabrykowane można osadzać po wykonaniu murów klatki
schodowej lub w czasie ich wznoszenia.
W pierwszym wypadku w czasie murowania ściany klatki schodowej pozostawia się
bruzdę głęboką co najmniej na l cegłę i wysokości 1,5 razy większej niż wysokość stopnia
(rys.23). Po ułożeniu zaprawy w dolnej części bruzdy osadza się stopnie, opierając drugi ich
koniec na rusztowaniu podpierającym. Następnie bruzdę szczelnie wypełnia się od góry
mieszanką betonową z drobnego żwiru. Właściwe położenie stopni ustala się za pomocą
kliników podkładanych pod stopnie.
Rys.23. Osadzenie stopni schodowych [5, s.235]
W drugim wypadku, po wykonaniu muru klatki z pozostawieniem bruzd w postaci
odsadzek, ustawia się stopnie jednego biegu, opierając je jednym końcem na murze, a drugim
na wykonanym wcześniej stemplowaniu. Długość oparcia stopni na murze powinna wynosić
20÷25cm. Przed oparciem stopni na wymurowanych odsadzkach rozściela się na murze
warstwę gęstej zaprawy cementowej o proporcji składników 1:3 lub 1:4. Na niej układa się
stopnie, nadając im właściwe położenie za pomocą kliników z odpadków cegły. Po ułożeniu
stopni muruje się górną część muru, ukłdając przynajmniej 4÷5 górnych warstw cegły na
zaprawie cementowej. Spoiny, zarówno poziome, jak i pionowe, powinny być dokładnie
i całkowicie wypełnione zaprawą. W okresie letnim, po wymurowaniu ścian klatki schodowej
na wysokość co najmniej jednej kondygnacji powyżej poziomu osadzenia stopni, można
usunąć podparcie ich wolnego końca, po upływie 5 do 6 dni od chwili osadzenia stopni.
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są kolejne czynności przy osadzaniu gzymsu prefabrykowanego?
2. Jak osadzamy podokienniki?
3. Jakie są sposoby osadzenia prefabrykowanych stopni schodowych?
4. Jak wykonujemy osadzenie prefabrykowanych stopni schodowych w murze?

27. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj osadzenie elementów gzymsu prefabrykowanego na murze ceglanym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) przygotować zaprawę cementową według receptury,
4) rozłożyć zaprawę w miejscu osadzenia gzymsu,
5) ułożyć na styk kolejno poszczególne elementy gzymsu, z jednoczesnym nałożeniem na
powierzchnie boczne zaprawy i dociśnięcie ich do elementu sąsiedniego,
6) obciążyć od góry ułożone elementy warstwami cegieł,
7) oczyścić sprzęt i narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− odzież robocza,
− stanowisko robocze z murem ceglanym,
− prefabrykaty drobnowymiarowe,
− zastaw materiałów murarskich,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu o robót murarskich,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− zestaw elektronarzędzi z tarczami i wiertłami,
− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj osadzenie kamiennego podokiennika wewnętrznego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) przygotować zaprawę cementową według receptury,
4) wykuć w ościeżnicach bruzd, w celu zamocowania podokiennika,
5) wyrównać mur pod podokiennik,
6) nałożyć zaprawę i osadzić element uwzględniając spadek,
7) oczyścić sprzęt i narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

28. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
Wyposażenie stanowiska pracy:
− odzież robocza,
− kamienny podokiennik wewnętrzny,
− stanowisko robocze z murem ceglanym, w którym zamocowano ościeżnicę,
− prefabrykaty drobnowymiarowe,
− zastaw materiałów murarskich,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu o robót murarskich,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− zestaw elektronarzędzi z tarczami i wiertłami,
− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj osadzenie stopni schodowych prefabrykowanych w istniejących gniazdach na
przygotowanych stemplach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) przygotować zaprawę cementową według receptury,
4) ułożyć zaprawy w dolnej części bruzdy,
5) osadzić stopnie, opierając drugi ich koniec na stemplowaniu regulując poziom,
6) przygotować mieszankę betonową według receptury,
7) wypełnić bruzdę szczelnie mieszanką betonową,
8) oczyścić sprzęt i narzędzia,
9) posprzątać stanowisko pracy,
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
11) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− odzież robocza,
− stopnie kamienne,
− stanowisko robocze z murem ceglanym,
− prefabrykaty drobnowymiarowe,
− zastaw materiałów murarskich,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu o robót murarskich,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− zestaw elektronarzędzi z tarczami i wiertłami,
− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

29. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zorganizować stanowisko pracy do osadzeń drobnowymiarowych
elementów prefabrykowanych?
¨ ¨
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia do osadzeń drobnowymiarowych
elementów prefabrykowanych?
¨ ¨
3) wykonać prawidłowo osadzenie gzymsu z elementów
prefabrykowanych?
¨ ¨
4) wykonać prawidłowo osadzenie podokienników ? ¨ ¨
5) wykonać prawidłowo osadzenie stopni prefabrykowanych? ¨ ¨
6) współpracować z innymi w trakcie wykonywania prac ? ¨ ¨
7) zastosować przepisy bhp podczas osadzania w murze prefabrykatów
drobnowymiarowych?
¨ ¨

30. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących osadzania stolarki, ślusarki i innych elementów.
Zarówno w części podstawowej jak i ponadpodstawowej znajdują się zadania
wielokrotnego wyboru (jedna odpowiedź jest prawidłowa).
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, prawidłową odpowiedź
w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie na
później i wróć do zadania gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia

31. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Element zaznaczony na rysunku strzałką to
a) nadproże.
b) skrzydło.
c) stojak.
d) próg.
2. Na rysunku przedstawione są drzwi
a) rozwierane.
b) obrotowe.
c) wahadłowe.
d) przesuwne.
3. W murach grubych ościeżnice drewniane mocuje się
a) na stojaku punktowo, nadproże w sposób ciągły.
b) punktowo.
c) w sposób ciągły.
d) w nadprożu punktowo. stojak w sposób ciągły.
4. Odchylenie od pionu i poziomu ościeżnic drzwi nie powinno być większe na l m niż
a) 5 mm.
b) 4 mm.
c) 2 mm.
d) 1 mm.
5. Na rysunku przedstawiony jest sposób osadzenia ościeżnicy drzwiowej za pomocą
a) kołków
b) wkrętów.
c) klocków.
d) kotew.
6. Szczeliny, powstałe między ościeżem a ościeżnicą po osadzeniu ościeżnicy w ścianach,
należy wypełnić na obwodzie materiałem izolacyjnym, takim jak
a) wata szklana.
b) wełna mineralna.
c) styropian.
d) pianka poliuretanowa.
7. Przy zamocowaniu punktowym ościeżnicy w cienkiej ścianie, płaskownik powinien być
wpuszczony w spoinę muru na głębokość minimum
a) 20 cm.
b) 30cm.
c) 10cm.
d) 5cm.

32. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
8. Na rysunku przedstawione jest okno
a) skrzynkowe.
b) zespolone.
c) ościeżnicowe.
d) półskrzynkowe.
9. Przy zamocowaniu ościeżnic okiennych za pomocą tulei obustronnie rozpieranych
w ościeżu, wykonuje się otwory na głębokość
a) 10÷20mm.
b) 30÷40mm.
c) 20÷30mm.
d) 40÷50mm.
10. Na rysunku przedstawiony jest sposób mocowania ościeżnicy okiennej za pomocą
a) haków.
b) tulei obustronnie rozpieranych.
c) wkrętów wkręcanych w kołki.
d) zaczepów gwintowych.
11. Jeżeli zestaw zawiera drzwi balkonowe, to sąsiednie okna należy dodatkowo mocować
w nadprożu i w progu w odległości od ich styku pionowego wynoszącej
a) 30cm.
b) 20cm.
c) 10cm.
d) 40cm.
12. Działanie skrzydeł przy otwieraniu i zamykaniu oraz działanie okuć należy po raz
pierwszy sprawdzić
a) przed wstępnym montażem.
b) po ustabilizowaniu za pomocą klinów ościeżnicy.
c) po całkowitym zamocowaniu.
d) po zamocowaniu stojaków.
13. Podczas montażu ościeżnic metalowych w murach cienkich kotwie powinny być
wpuszczone w spoinę muru na głębokość, co najmniej
a) 150mm.
b) 250mm.
c) 100mm.
d) 200mm.
14. Końcową fazę osadzania każdej ościeżnicy stalowej stanowi
a) podmurowanie lub podbetonowanie listwy progowej.
b) ostateczne zamocowanie stojaków.
c) ostateczne zamocowanie nadproża.
d) ostateczne zamocowanie zawiasów.

33. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
15. Na rysunku przedstawione jest zamocowanie słupków stalowych balustrady
a) za pomocą zaprawy.
b) przez przyspawanie.
c) za pomocą kołków rozporowych.
d) za pomocą tulei.
16. Osadzanie podokienników rozpoczyna się od
a) wywiercenia otworów.
b) rozłożenia zaprawy.
c) wykucia w ościeżach bruzd.
d) oczyszczenia ościeża.
17. Prefabrykowane gzymsy osadza się na zaprawie cementowej o proporcji składników
a) 1 : 4.
b) l : 5.
c) l : 2.
d) l : 3.
18. Osadzając we wcześniej wykonanym murze prefabrykowane stopnie schodowe zostawia
się podczas jego wznoszenia bruzdy, głębokie co najmniej na l cegłę i o wysokości
a) 3 razy większej niż wysokość stopnia.
b) 2 razy większej niż wysokość stopnia.
c) Takiej, jak wysokość stopnia.
d) 1.5 razy większej niż wysokość stopnia.
19. Po osadzeniu prefabrykowanych stopni schodowych w trakcie wznoszenia muru, układa
się przynajmniej 4÷5 warstw cegieł w górnej części ściany, na zaprawie
a) cementowo-wapiennej.
b) wapiennej.
c) cementowej.
d) glinianej.
20. Po wymurowaniu ścian klatki schodowej na wysokość co najmniej jednej kondygnacji
powyżej poziomu osadzenia stopni można w okresie letnim usunąć podparcie ich wolnego
końca po upływie od chwili osadzenia stopni
a) 1 lub3 dni.
b) 1 do 2 dni.
c) 3 do 4 dni.
d) 5 do 6 dni.

34. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ……………………………………………………..
Osadzanie stolarki, ślusarki i innych elementów
Zakreśl poprawną odpowiedź
Nr
zadania
Odpowiedź Punkty
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:

35. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
6. LITERATURA
1. Martyniak W, Pieniążek J.: Technologia budownictwa 5 WSiP, Warszawa 1997 r.
2. Nowy poradnik majstra budowlanego-praca zbiorowa. Arkady, Warszawa 2004r.
3. Szyszko K.: Atlas budowlany PRO SCHOLA Gdańsk 2000r
4. Tauszyński K.: Budownictwo z technologią. cz. II . WSiP, Warszawa 1998r.
5. Urban. L. Technologia robót murarskich i tynkarskich WSiP, Warszawa 1988r.
6. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych ITB Warszawa 1997r.
7. Katalogi firm