2. Ենթաստամոքսային գեղձը ընկած է ստամոքսի
հետևը՝ որովայնի խոռոչի հետին պատին մոտ, իր
ձախ մասով մտած է ձախ ենթակողի մեջ։ Հետևից
նա հպվում է ստորին սիներակին, իսկ ձախից՝
երիկամային երակին և որովայնային աորտային
Ենթաստամոքսային գեղձը բաժանվում է հետևյալ
մասերի՝ գլխիկ, մարմին և պոչ։ Գեղձի գլխիկը
ընդգրկված է տասներկումատնյա աղիով և
գտնվում է գոտկային I և II ողերի վերին մասերի
մակարդակին։ Նա տափակած է առաջ-հետին
ուղղությամբ, ընդ որում գլխիկի ու մարմնի
սահմանում կա մի խոր կտրուճ:
3. Գեղձը աջից ձախ մի փոքր բարձրանում է, այնպես որ
նրա պոչը ընկած է ավելի բարձր, քան գլխիկը, և
մոտենում է փայծաղի ստորին մասին։
Ենթաստամոքսային գեղձը պատյան չունի, որի
պատճառով աչքի է ընկնում նրա բլթակավոր
կազմությունը։ Գեղձի ընդհանուր երկարությունը 12-15
սմ է։ Որովայնամիզը ծածկում է ենթաստամոքսային
գեղձը առաջային և ստորին երեսները, իսկ նրա հետին
երեսը բոլորովին զուրկ է նրանից։ Շճամզային ծածկը
անցնում է ենթաստամոքսային գեղձի վրա 2
թերթիկների ձևով, ընդ որում շճային թերթիկները
կպչում են ենթաստամոքսային գեղձի առաջային եզրին
և նորից բաժանվում են 2 թերթիկների՝ մեկը ծածկում է
գեղձի առաջային երեսը և անցնում է ստոծանու վրա,
իսկ մյուս ստորին երեսը և դառնում է լայնական աղիքի
միջընդերքը։
4. Ենթաստամոքսային գեղձի արտատար ծորանը՝
անցնում է գեղձի հաստության միջով ձախից դեպի
աջ, իր ճանապարհին նա ընդունում է բազմաթիվ
ճյուղեր, որոնք բացվում են նրա մեջ, գրեթե ուղիղ
անկյունով։ Բացի գլխավոր ծորանից, գրեթե միշտ
լինում է ենթաստամոքսային գեղձի հավելյալ ծորան,
որը գեղձի գլխիկի մոտ առանձնանում է գլխավոր
ծորանից և բացվում է տասներկումատնյա աղիի
փոքր պտկիկի վրա մոտ 2 սմ մեծ պտկիկից բարձր։
Երբեմն նկատվում են հավելյալ ենթաստամոքսային
գեղձի գոյության դեպքեր:
5. Ենթաստամոքսային գեղձը իր կազմությամբ նման
է բշտային կամ բշտա-խողովակավոր թքագեղձի
կազմությանը։ Նա բաղկացած է 2 մասից՝
գլխավոր զանգվածը ունի արտազատիչ ֆունկցիա՝
իր արտազատուկը արտատար ծորաններով
տանելով սկզբնաղիքի մեջ։ Գեղձի փոքր մասը,
այսպես կոչված, Լանգերհանսի կղզյակների ձևով,
պատկանում է ներզատիչ գոյացություններին,
որոնք արյան մեջ են լցնում ինսուլին կոչվող
հորմոնը, որը կարգավորում
է շաքարի պարունակությունը արյան մեջ։
