Contenu connexe
Similaire à Байгууллагын орчин , байгууллагын дотоод болон гадаад орчин, эрхэм зорилго гэх мэт
Similaire à Байгууллагын орчин , байгууллагын дотоод болон гадаад орчин, эрхэм зорилго гэх мэт (20)
Plus de Adilbishiin Gelegjamts
Plus de Adilbishiin Gelegjamts (20)
Байгууллагын орчин , байгууллагын дотоод болон гадаад орчин, эрхэм зорилго гэх мэт
- 4. Байгууллага систем болох нь
Менежер хүн байгууллагынхаа гадаад, дотоод орчны хүчин зүйлсийг
байнга хянаж түүнд зохицуулан үйл ажиллагаагаа явуулах хэрэгтэй
болдог. Байгууллагын талаарх ойлголтыг судлаачид янз бүрээр
тодорсойлсон байдаг.
Тухайлбал: Менежментийн сонгодог чиглэлд үнэтэй хувь
нэмэр оруулсан Гилбрет "Байгууллагад зорилго, бүтэц,
хүмүүс, шагналын систем, мэдээлэл шийдвэрийн үйл явц
чухал бөгөөд эдгээрийн хоорондын хамаарал илүү ач
холбогдолтой" гэсэн байхад, Вейборд "Зорилго, бүтэц,
харилцан хамаарал, дэмжих механизм, шагнал, орчин,
манлайлал чухал нөлөөтэй" гэжээ.
Дээрхтэй адил судалгааг Петерс, Вотерман нар хийсэн
бөгөөд тэд "Шилдгийн шилдгийн эрэлд" номондоо үүнийг
"7-S" загвараараа тайлбарласан байдаг.
- 5. Үргэлжлэл... 7S
Бүтэц
Стратеги Систем
Нийтлэг
үнэт зүйлс
Авъяас
Арга
чадвар барил
Ажилтан
"7S" загварын агуулга нь стратеги /зорилго/ , бүтэц, албан хаагчид, yp чадвар,
системүүд, арга барил, үнэ цэнийн тухай нийтлэг ойлголт зэрэг нь хоорондоо
харилцан нөлөөлж байдаг. Тэрээр эдгээр нь байгууллагын соёлыг бүрдүүлэх бөгөөд
байгууллагын зорилгын хэрэгжилтийг үр дүнтэй хангах, түүнийг удирдах гол зэвсэг
болно" гэж үзсэн байна.
- 6. Үргэлжлэл...
Байгууллагын тухай өөр нэг судалгаа бол Надлер, Тушман
нарын судалгаа юм. Тэд байгууллагыг нилээд өргөн хүрээнд
судалж, дараах тодорхойлолтыг өгсөн.
"Байгууллага гэдэг нь хооронооо уялдаа холбоо бүхий
нэгж хэсгүүдийн харилцан хамаарал бөгөөд гадаад
орчинтой зохицсон нээлттэй систем юм." гэжээ.
Орчны уялдаа холбоо гэдэгт нийгэм эдийн засгийн байдал,
байгууллагын түүх, байгууллагуудын өрсөлдөөн, нөөц олж авах
арга, бүтээгдэхүүн үйлчилгээг хэрхэн борлуулдаг зэрэг үйл
ажиллагааг хамруулдаг.
- 7. Надлер, Тушман нарын судлагааны тойм
ОРЦ ХУВИРГАХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ГАРЦ
ОРЦ:
• Орчин: зохицуулалт нөөц, ажил үилчилгээний туршлага,
орчны тогтвортой байдал болон хамаарал;
• Нөөц: мөнгө, хүмүүс, байшин барилга, технологи, бусад
зүйл;
• Түүх: Байгууллагын төлөв байдал, гол шинж, үйл явдал,
өнөөгийн үйл ажиллагаанд үзүүлэх тэдгээрийн нөлөө;
Эдгээр нь байгууллагын стратегийг тодорхойлох ба
стратеги нь орчны нөхцөл байдалд нийцүүлэх хэрэглэгчийн
эрэлт хэрэгцээнд өгөгдсөн нөөцөөр урт хугацаанд
тогтвортой хангахад чиглэгдсэн үйл ажиллагаа байна.
- 9. Үргэлжлэл...
ХУВИРГАХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА:
• Зорилго нь биелүүлэх ёстой даалгавар юм. Зорилгын нарийн төвөгтэй байдал,
ур чадварын түвшин, хамтын ажиллагаа, таамаглал нь хоорондоо харилцан
шүтэлцээтэй.
• Хувь хүн нь ур чадвар, чадавхи, дадлага туршлага, авъяасын нэгдэл юм.
Түүнчлэн тэд физиологийн хэрэгцээ, өөрийгөө хөгжүүлэх тэмүүлэлтэй байдаг.
• Албан бус зохион байгуулалт нь жижиг бүлэг, бүлэг хоорондыг хөгжил эрх
мэдлийн уялдаа, албан бус арга хэрэгсэл, байгууллагын соёл, харилцааны
сүлжээнд нөлөөлнө.
Албан зохион байгуулалт нь байгууллагын бүтэц ажлын хэлбэр, систем ба дэг
үнэлгээ болон шагналын систем, нөөц болон хүмүүсийг удирдах үйл
ажиллагааг хамарна.
ГАРЦ:
• Системийн үйл ажиллагаа: тавигдсан зорилгыг хэрхэн хангах, нөөцийг хэрхэн
ашиглах, өөрчлөлтөнд дасан зохицох болон хөгжүүлэх ямар боломж байна вэ?
• Бүлэг ба бүлгийн хоорондын төлөв байдал: жижиг бүлэг үүсэх, бүлгийн
хөгжлийг дэмжих, бүлгүүдийн харилцааг сайжруулахад нөлөөлнө
• Хувь хүний араншин: гишүүдийг үнэлэх, зорилгыг биелүүлэх, хүний хөгжлийг
хангахад нөлөөлнө.
- 10. Үргэлжлэл...
Байгууллагын дотоод орчныг дээрх загвараар авч үзэх
нь тэр бүр оновчтой байхгүй ч хамгийн гол нь
байгууллагын стратеги зорилготой бусад хүчин зүйлүүд
хэрхэн зохицож байгаад анхаарах хэрэгтэй. Өөрөөр
хэлбэл менежер тухайн нөхцөлд ямар хүчин зүйлд ач
холбогдол өгөхөө зөв тодорхойлох хэрэгтэй гэсэн үг.
Албан байгууллагын хувьд түүнийг бутцийн хэлбэр
системийн дэг журам, дүрэм, гол үүрэгтэй байдаг бол
албан бус хэлбэрт жижиг бүлгийн үйл ажиллагаа, ам
дамжсан яриа байгууллагьн соёл эрх мэдлийн хуваарилалт,
манлайлагчийн товойн гарах байдал зэрэг их нөлөөтэй.
Иймд байгууллагыг зөв таньж цаашдын үйл ажиллагааг нь
хааш нь чиглүүлэхээ шийдэх хэрэгтэй.
- 11. Байгууллагын ерөнхий төлөв
байдлын загвар
Хувиргах үйл явц
Албан бус
зохион
байгуулалт
Орц Гарц
Орчин Албан зохион Зохион
Нөөц Стратеги Зорилго байгуулалтын байгуулалттай
Түүх арга хэрэгсэл бүлэг, хувь хүн
ажлын үр дүн
Хувь хүн
Дээрх зураг нь менежер тодорхой нэг үр дүнд эсвэл аль нэг элементэд чиглэхээсээ
илүү байгууллагын зорилгыг хангах олон дэд системүүд тэдгээрийн уялдаа
холбоонд бүхэлд нь системтэйгээр хандаж ажиллах хэрэгтэйг харуулсан байна.
- 12. Байгууллагын дотоод орчин
Байгууллагын оршин тогтнох үндэс нь түүний орчин юм. Байгууллагын
орчин гэдэг нь байгууллага оршин тогтноход нөлөөлж байдаг хүчин
зүйлс тэдгээрийн хоорондын харилцаа холбоо, шүтэлцээ юм.
Байгууллага гадаад орчны нөхцөл байдлаа судалж үзсэний үндсэн дээр
туүнтэй дотоод үйл ажиллагаагаа оновчтой уялдуулах хэрэгтэй болдог.
Байгууллагын орчныг ерөнхийд нь гадаад, дотоод гэж хоёр ангилдаг.
Байгууллага үйл ажиллагаагаа явуулахын өмнө орчны ямар хүчин зүйлүүд ажлын
үр дүнд эерэг эсвэл сөргөөр нөлөөлж байгааг мэдэх шаардлагатай.
Үүний тулд байгууллагын дотоод орчны дараах хүчин зүйлүүдийг харгалзан үзэх
хэрэгтэй байдаг. Үүнд:
1. Эрхэм зорилго
2. Зорилго, зорилт
3. Зохион байгуулалтын бүтэц
4. Хүний нөөц
5. Технологи
- 14. 1. Эрхэм зорилго
Эрхэм зорилго нь байгууллагын хүрэхээр
тэмүүлж буй эцсийн үр дүн юм. Аливаа
байгууллагын эрхэм зорилго нь тодорхой
гишүүд нь түүнийг сайтар ойлгосон байх
хэрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл байгууллагын
гишүүд чухам юунд тэмүүлж, эрмэлзэх
ёстойгоо мэдэж байх учиртай. Энэ утгаараа
байгууллагын үндсэн чиглүүлэгч зүйл нь
ЭРХЭМ ЗОРИЛГО байдаг.
- 15. 2. Зорилго, зорилт
Зорилт гэдэг нь эрхэм зорилгод хүрэхийн тулд тодорхой хугацаанд
тогтоосон аргаар гүйцэтгэх ёстой ажил буюу ажлын хэсэг юм. Байгууллага
өмнөө тавьсан зорилгодоо хүрэхийн тулд үйл ажиллагааны бүх талыг
амаарсан зорилтуудыг боловсруулах шаардлагатай. Зорилтууд нь:
1. Бодитой
2. Хэмжигдэхүйц
3. Тодорхой хугацаатай.
4. Байгууллагын нийт гишүүдэд ойлгомжтой байх хэрэгтэй.
Байгууллагууд янз бүрийн зорилго, зорилтуудыг өмнөө тавьдаг.
Зорилгуудыг салбар, нэгж, хэсгийн гэх мэтчилэн байгууллагын дээд
түвшингөөс доод түвшин хүртэл дэвшүүлэн тавьдаг. Дэвшүүлсэн
зорилгууд нь өөр хоорондоо авцалдаатай, цаг хугацааны хувьд зөрөхгүй
байх ёстой. Аль нэг ажлын хэрэгжиж дуусах хугацаа, нөгөө ажлын эхлэх
хугацаанд шууд нөлөөлдөг тал бий.
- 16. Үргэлжлэл...
Гордан Доналдсаны судалгаагаар компаниуд зорилгоо дэвшүүлэхдээ
эдийн засгийн нөхцөл байдал, өрсөлдөгчийн үйл ажиллагаа зэрэг
хязгаарлагч хүчин зүйлүүдийг харгалздаггүйгээс бодит биш зорилт
дэвшүүлэх явдал элбэг байдаг байна.
Мөн зорилгоо тодорхойлохдоо менежерүүд өөрийн сонирхлын
үүднээс хандах, хэтэрхий олон зорилго дэвшүүлэн тавьснаас ажлын үр
дүнд сөргөөр нөлөөлөх зэрэг асуудал гарч болохыг анхаарах хэрэгтэй.
Зорилгын жишээг харна уу.
Маркетингийн Реклам сурталчилгааны зардлыг 10 хувь нэмэгдүүлсэнээр
албаны зорилго жилийн борлуулалтын орлогыг 20% өсгөх
Үйлдвэрлэлийн Дөрөвдүгээр улиралд чанарын түвшинг
албаны зорилго алдагдуулахгүйгээр 100000 ширхэг бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх
Санхүүгийн албаны
Жилийн эцэст хөрөнгө оруулалтын 35%-ийг эргэж төлөх
зорилго
Хүний нөөцийн 2004 - 2005 онд ажилчдын 30%-ийг мэргэжил дээшлүүлэх
албаны зорилго сургалтанд хамруулах
- 17. 3. Зохион байгуулалтын бүтэц
Байгууллагын зорилт, зорилтонд илүү үр ашигтай хүрэх
боломжийг сайн зохион байгуулалтын бүтэц бий болгодог.
Зохион байгуулалтын бүтэц нь хөдөлмөр хуваарилалтын
үр дүнд бий болох бөгөөд энэ нь байгууллагын өмнөө
тавьсан зорилгодоо хүрэхийн тулд зайлшгүй
шаардлагатай хөдөлмөрийн хэвтээ хуваарилалт буюу
Функциональ хэсэг, хөдөлмөрийн босоо хуваарлилт буюу
удирдлагын түвшиний хоорондын эрэмбэ дараатай
хамаарал юм.
Зохион байгуулалтын оновчтой бүтцийг сонгохдоо байгууллагын
стратеги, гадаад, дотоод орчны нөхцөл байдлыг сайтар судлах
шаардлагатай. Байгууллагын зохион байгуулалтын бүтцийг
тодорхойлогч үндсэн ойлголт нь хяналтын хүрээ, удирдлагын
түвшиний тоо юм. Энэ тухай зохион байгуулалтын сэдэвт
тодорхой үзэж, судална.
- 18. 4. Хүний нөөц
Удирдлага байгууллагын зорилгод хүмүүсийн
хүчээр хүрдэг. Хувь хүн бүр хоорондоо адилгүй
өөрөөр хэлвэл нас хүйс, боловсрол авьяас чадвар,
сонирхол, зан төрхөөрөө ялгаатай байдаг тул менежер
хүмүүсийнхээ онцлогт тохируулан тэднийг хэрхэн яаж
удирдах, манлайлах, нөлөөлөл үзүүлэх вэ? гэдгээ
шийдвэрлэх хэрэгтэй болдог. Удирдагч хүний хувьд
ажилчдынхаа ур чадвар, байгалиас заяасан авьяас,
харилцаа, хэрэгцээ, үнэт зүйлс, хүлээлт зэрэгт зүйлсд
анхаарлаа хандуулж ажиллах хэрэгтэй. Энэ тухай
хүний нөөцийн менежмент хэсэгт тодорхой үзнэ.
- 20. 5. Технологи
Байгууллагын дотоод орчинг тодорхойлогч чухал
хүчин зүйл бол технологи юм. Технологи гэдэг нь
байгууллагын бүх төрлийн нөөц болох түүхий эд,
материал, мэдлэг мэдээлэл, хөрөнгө, мөнгө зэргийг
бүтээгдэхүүн үйлчилгээ болгон хувиргадаг үйл явц юм.
Люи Дейвис технологийг "хүмүүс мэдээлэл эсвэл
материалд хүссэн өөрчлөлтүүдийг хийхэд чухал болох
мэргэжлийн чадавх, туршлага, тоног төхөөрөмж , дэд
бүтцүүд, тохирох техникийн мэдлэгийн хослол хэмээн
тодорхойлсон байдаг.
- 21. Дотоод орчны хүчин зүйлсийн уялдаа холбоо
Технологи
ЭРХЭМ
Хүний нөөц ЗОРИЛГО Бүтэц
Зорилт
- 23. Байгууллагын гадаад орчин
Байгууллага нь гадаад орчноос хамаарч байдаг нээлттэй
систем юм. Байгууллага гадаад орчноо сайн таньж
мэдэхгүйгээр өөрчлөлт шинэчлэлтийг амжилттай
хэрэгжүүлж чадахгүй юм.
Байгууллагын гадаад орчин гэдэг нь системийн үйл
ажиллагаанд нөлөөлж байгаа түүний гадна орших
элементүүдийн олонлог юм.
Байгууллагын амжилтыг тодорхойлох хүчин зүйлийн нэг нь
түүний удаан оршин тогтнох чадвар юм. Үүнийг дээшлүүлэх
гол арга зам нь байгууллагын гадаад орчин нөхцөл байдалд
дүн шинжилгээ хийх, байгууллагын үйл ажиллагаагаа орчны
өөрчлөлттэй оновчтой уялдуулах, зөв бодлого зарчмыг
тодорхойлох явдал юм.
- 24. Гадаад орчны шинжилгээ
Байгууллагын гадаад орчны дүн шинжилгээ хийхдээ орчны нөхцөл
байдлыг оновчтой зохицуулах нь чухал байдаг. Үүний тулд дараах 4
хүчин зүйлсийг харгалзан үзэх шаардлагатай. Үүнд:
1. Гадаад орчны хүчин зүйлсийн уялдаа холбоо: Энэ нь нэг хүчин
зүйлсийн өөрчлөлт нөгөөд үзүүлэх нөлөөллийн хэмжээ юм.
2. Гадаад орчны оөрчлөлмтгий хөдөлгөөнт чанар. Энэ нь гадаад орчны
хүчин зүйлсийн өөрчлөлтийн хурдцаар тодорхойлогдоно. Гадаад орчны
хүчин зүйлс байнга өөрчлөгдөж байдаг.
3. Гадаад орчны нарийн нийлмэл шинж. Байгууллагын үйл ажиллагаанд
нөлөөлж байгаа хүчин зүйлүүдийн тоо юм. Энэ тоо их байх тусам
шийдвэр гаргах орчин төвөгтэй болно.
4. Гадаад орчны тодорхойгүй байдал. Байгууллагын үйл ажиллагаанд
нөлөөлж байгаа гадаад орчны талаарх мэдээлэл, түүний үнэн зөвийг
тодорхойлогч функц юм. Гадаад орчны өөрчлөлт нь байгууллагын оршин
тогтнох чадварт асар нөлөөтэй бөгөөд түүнийг үнэн зөв тооцож чадахгүй
бол пүүс зах зээлээ алдах, улмаар далпууралд хүрэх аюултай.
- 26. Гадаад орчны хүчин зүйлсийг
1. Шууд үйлчлэх
2. Шууд бус үйлчлэх орчны хүчин зүйл гэж 2 хэсэгт хуваадаг.
Шууд үйлчлэх орчны Шууд бус үйлчлзх орчны
хүчин зүйлд: хүчин зүйлд:
• Хэрэглэгч • Эдийн засгийн байдал
• Өрсөлдөгч • Нийгэм соёлын opчин
• Нийлүүлэгч • Олон улсын байдал
• Үйлдвэрчний эвлэл • Улс төрийн байдал гэх мэт
орно.
• Төрийн зохицуулалт
зэрэг хамаарна.
- 27. Шууд үйлчлэх орчны хүчин зүйлс
ХЭРЭГЛЭГЧ:
Энэ нь байгууллагын бүтээгдэхүүн үйлчилгээг худалдан авч,
төлбөр хийж байгаа хувь хүн, байгууллагууд юм. Шууд
үйлчлэх орчны хүчин зүйлээс хамгийн чухал нь энэ бөгөөд
хэрэглэгчийн сонголт нь компанийн оршин тогтнох үндэс нь
болдог. Иймд хэрэглэгчийн зорилтот зах зээлийг зөв сонгож,
хэнд, юуг, хэзээ, хаана, яаж гэсэн зарчмаар хэрэглэгчид
чиглэсэн стратеги боловсруулан улмаар зах зээлд нэр хүнд
бүхий байр суурь эзэлснээр байгууллагын удаан оршин
тогтнох чадвар нэмэгдэнэ. Үүний тулд чанартай бүтээгдэхүүн,
соёлтой үйлчилгээгээр хэрэглэгчдийг байнга татаж байх
хэрэгтэй.
- 28. Үргэлжлэл...
ӨРСӨЛДӨГЧИД:
Энэ нь хэрэглэгчид болох шаардлагатай нөөцийг олж
авахын төлөө өрсөлдөж буй хувь хүн, байгууллагууд юм.
Өөрөөр хэлбэл байгууллагын өрсөлдөгч нь ижил төрлийн
буюу бие биенээ орлох бүтээгдэхүүн үйлчилгээ үзүүлдэг
компаниуд юм. Жишээ нь Талх Чихэр, Өгөөж-чихэр боов,
Чингис, Баянгол, Улаанбаатар зочид буудал гэх мэт.
Байгууллага цаг ямагт өрсөлдөгчийн талаар судалгаа хийж,
тэдний зорилго, стратеги, давуу сул талыг судалж энэ
мэдээлэл дээр үндэслэх хариу үйлдэл хийх боломжтой
болно.
- 29. Үргэлжлэл...
БЭЛТГЭН НИЙЛҮҮЛЭГЧ:
Байгууллага бүр бүтээгдэхүүн үйлчилгээг үзүүлэхийн тулд
түүхий эд материал, хөрөнгө мөнгө цахилгаан энерги тоног
төхөөрөмж, ажиллах хүч зэрэг нөөцүүд шаардлагтай. Эдгээр
нөөцүүдээр байгууллагыг хангаж байгаа хувь хүн
байгууллагуудыг нийлүүлэгчид гэнэ. Байгууллагуудын
гадаад орчныг хязгаарлагдмал нөөцийг авч түүнийг орчинд
зориулан чанартай байх үйлчилгээнд хувиргадаг.
Байгууллага сайн түүхий эд материал нөөцөөр хангаж чадах
тийм найдвартай харилцагчидтай холбоо тогтоох нь чухал.
Иймд менежер банк санхүүгийн байгууллага үйлдвэрлэгчид,
худалдааны байгууллага, их дээд сургууль зэрэг олон
байгууллагатай харилцаа холбоотой ажиллах шаардлага
гардаг.
- 30. Үргэлжлэл...
ҮЙЛДВЭРЧНИЙ ЭВЛЭЛ:
Ажилчны эрх ашгийг хамгаалах хөдөлмөрийн холбоонд,
ажилчны зөвлөл, үйпдвэрчний эвлэл зэрэг
байгууллагуудтай нягт харилцаа холбоотой хамтран
ажиллах хэрэгтэй. Ажилтныхаа нийгмийн байдалд анхаарч
эрх ашгийг нь зөрчихгүй байвал байгууллагын ажлын
бүтээмж дээшилж үр ашигтай ажиллах болно.
Хөдөлмөрийн холбоодын үйл ажиллагаа нь байгууллагад
хүчтэй нөлөө үзүүлдэг учраас байгууллагууд нийгмийн
хариуцлагаа ухамсарлах нь зүйтэй юм.
- 32. Үргэлжлэл...
ТӨРИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ:
Засгийн Газрын тусгай байгууллагууд нь байгууллагын үйл
ажиллагаанд шууд нөлөө үзүүлдэг. Жишээ нь Төрийн
өмчийн хороо, Мэргэжлийн хяналтын алба, Эрүүл ахуй,
халдвар судлалын төв, Татвар, Нийгмийн даатгалын газар
гэх мэт.
Эдгээр байгууллагууд нь бизиесийн үйл ажиллагаанд
бодлогын чанартай нөлөөллийг үзүүлдэг. Тухайлбал:
Бизнесийн үйл ажиллагааг зохицуулах тушаал, шийдвэр,
тогтоол нь байгууллагын үйл ажиллагааг шууд зохицуулах
үндэс болдог.
- 33. Шууд бус үйлчлэх орчны хүчин зүйлс
ЭДИЙН ЗАСГИЙН БАЙДАЛ:
Бизнесийн үйл ажиллагаанд мөнгөний болон сангийн бодлого,
мөнгөний ханш, зээлийн хүү, ажилгүйдэл нийт эрэлт зэрэг эдийн
засгийн хүчин зүйлүүд нөлөө үзүүлдэг. Ханш уналтын үед компани
нөөцүүдийг худалдан авахад их хэмжээний зардал энэ нь өртөгийг
нэмэгдүүлж, үнийг хөөргөддөг. Зээлийн хүү өндөр хөрөнгө
оруулалтыг багасгаж ажилгүйдлийг нэмэгдүүлдэг ба хэрэглэгчдийн
худалдан авалт буурна. Ийнхүү үйлдвэрлэж байгаа бүтээгдхүүний
эрэлт буурах нь эдийн засгийн цаашдын өсөлт хөгжилт сөрөг нөлөө
үзүүлдэг.
Эдийн засгийн орчны шинжилгээ хийхэд ажил эрхлэлт, хэрэглээний
барааны үнийн индекс, үндэсний цэвэр бүтээгдэхүүн, хүн амын
мөнгөн орлого, хадгаламж, зээлийн хүү, хүчин чадал ашиглалт,
бутээмж, мөнгөний нийлүүлэт, бөөний болон жижиглэн худалдаа,
түүний сүлжээ, бүтээгдэхүүн ба түүний эдийн засгийн нөөц зэрэг
гол гол үзүүлэлтийн ашигладаг.
- 34. Үргэлжлэл...
НИЙГЭМ СОЁЛЫН ОРЧИН:
Энэ орчинд байгууллагын үйл ажиллагаа явуулж буй нийгэм
дэхь хүн ам зүйн шинж байдал, үнэт зүйл, зан заншил, дадал
туршил, ёс зүй зэргийг багтаан ойлгож болно. Аливаа
тулгамдсан бэрхшээлийг давж зорилгоо шийдвэрлэхэд
боловсрол, шинжлэх ухаан, урлаг, спорт, оюун. санаа, амьдарлын
бүх салбарын ололтыг ашиглах чадварыг нийтэд нь соёл гэдэг.
Байгууллага нь тодорхой соёлын орчинд үйл ажиллагаа явуулж
байдаг ба орчны онцлогоо судалж, эцсийн үр дүнгээ түүнд
зохицуулах нь чухал юм. Аливаа улс орон өөрийн гэсэн
уламжлал, зан заншил, соёлтой байдаг. Соёлын хүчин зүйлийг
харгалзаж үзэхгүй бол нийгмийн бүлгүүдийн зүгээс янз бүрийн
эсэргүүцэлтэй тулгарч, үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулахад
бэрхшээл учирч болно.
- 35. Үргэлжлэл...
ТЕХНОЛОГИ:
Байгууллага нөөцөө бүтээгдэхүүн эсвэл үйлчилгээ болгон
хувиргаж буй систем болон үйл явцын нэгдлийг технологи
тодорхойлдог. Технологийн хүчин зүйл нь нэг талаас
байгууллагын гадаад орчинг тодорхойлотч хүчин зүйл юм.
Өнөөдөр бүтээгдэхүүнийг "хаана үйлдвэрлэсэн бэ? " гэхээсээ илүү
"ямар технологиор үйлдвэрлэсэн бэ?" гэдгийг харгалзан сонгох
болов. Улс орны хөгжлийн янз бүрийн арга замаар тодорхойлох
боловч үйлдвэрлэлийн хөгжлийг техник, технологийн
хөгжилгүйгээр төсөөлөхийн аргагүй юм. Орчин үед
үйлдвэрлэлийн технологи нь ямар шатанд байна вэ? гэдгээр
тухайн орны хөгжлийг тодорхойлж байна. Өнөөдөр эрчим хүч,
материал, тээвэр, мэдээлэл ба холбоо харилцаа, удамшил
/беомедикал, агрономик/ зэрэг хүрээг хамарсан 5 ангилалын
технологи байна.
- 36. Үргэлжлэл...
ОЛОН УЛСЫН БА УЛС ТӨРИЙН ОРЧИН:
Тухайн улс орны улс төрийн байдал засгийн газрын явуулж буй
үйл ажиллагаа нь бусад орны засгийн газарт тийм ч чухал биш
боловч бизнесийн мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлдэг. Улс төрийн
хандгага ба үйл явдал нь бизнесийн төлөвлөлт болон стратегиар
тогтохгүй бүтэц, зохион байгуулалганд ч мөн адил нөлөөлдөг.
1980-аад оноос улс төрийн шинжтэй хүчин зүйлсүүд дэлхийн
эдийн засагт хүчтэй нөлөө үзүүлэх болсныг анхаарах хэрэгтэй.
ЗГ болон бизнес хоорондын харилцааны асуудал нь тухайн улс
оронд ямар байдгийг танин мэдсэнээр янз бүрийн хууль эрх зүйн
хязгаарлалтуудын менежментийн бодлогод үзүүлэх эерэг, сөрөг
нөлөөллүүдийг урьдчилан тодорхойлж, эрсдэлтэй алхам хийхээс
сэргийлэх ба энэ нь урт хугацааны төлөвлөлт хийхэд ч чухал
нөлөөлөлтэй байдгийг бодолцох хэрэгтэй.
- 41. Менежментийн үндэс хичээл 1-р курс
Ашигласан ном
Заавал судлах ном:
•Н.Цэнд ба бус
Менежмент. УБ.: 2005., 497 хууд.
•Т.Дорж, Ү.Чимэд
Менежемент. УБ.: 2000., 325 хууд.
•Д.Болормаа
Менежмент. УБ.: 2001, 2008., 247 хууд
•Б.Мөнхжаргал, Б.Амаржаргал
Менемент. УБ.: 2002., 323 хууд.
•Ю.Адъяа
Менежментийн ухаан. УБ.: 2002., 291 хууд.
•Н.Отгонбаяр
Менежмент. УБ.: 2006., 123 хууд.
•П.Наранцэцэг
Монгол менежмент. уб.: 2003., 98 хууд.
•Ч. Пүрэвдорж
Менежментийн удиртгал. УБ.: 2002., 291 хууд.
•К.Боуман, М.Жаррет
Менежмент практикт. уб.: 2002., 271 хууд.
•Менежментийн шинэ парадигма. уб.: 2005., 262 хууд.
•Х.Пүрэвдагва
Менежерийн арга барил. УБ.: 1994., 147 хууд.
•П. Мөнх, Б.Норжваанчиг
Менежмент. УБ.: 1997., 239 хууд.
•Х.Лутчимэг
Менежмент менежерийн арга барил. УБ.: 2005., 217 хууд.