Contenu connexe
Tendances
Alban 8oyunaadorj
Lecture 10.Ge Go
Mongol helnii horshih yosNational University Of Mongolia
авиазүй ухааны судлалsanjaamongol
лекц 3,Ge Go
Үгийн утга гэж юу вэNational University Of Mongolia
Similaire à Lecture 6.
Lecture 4 5.Ge Go
найруулгын байр ба утгаNational University Of Mongolia
Lecture 9.Ge Go
лекц 4Lha Bolorerdene
Eshz ba niitelgee 7oyunaadorj
Монгол хэлний найруулга зүйн удиртгалNational University Of Mongolia
Plus de Ge Go
Eh helnii heregleeGe Go
Eh helnii heregleeGe Go
лекц 4,Ge Go
лекц 1,Ge Go
Lecture 7 8.Ge Go
Lecture 13 14Ge Go
Lecture 6.
- 1. Лекцийн агуулга: 1. Жинхэнэ нэр гэж юу вэ? Түүний шинж 2. Жинхэнэ нэрийг ухагдахууны багтаамжаар нь ангилах нь 3. Жинхэнэ нэр бүтэх ѐс (бие даан судлах)
- 2. Жинхэнэ нэр Бодит ертөнцийн хүн, амьтан, юмс үзэгдэл, хийсвэр ухагдахууныг шууд нэрлэн тэмдэглэж, тоо, тийн ялгал, хамаатуулах нөхцөлөөр хувилан, өгүүлбэрт ихэвчлэн өгүүлэгдэхүүн, тусагдахуун гишүүний үүрэг гүйцэтгэдэг төгс хувилах нэрсийг жинхэнэ нэр гэнэ.
- 3. Жинхэнэ нэрийн тогтолцоо
- 4. Жинхэнэ нэрийн шинж 1. ЖН-ийг ухагдахууны багтаамжаар нь ерийн нэр, оноосон нэр гэж ангилна. 2. ЖН-ийг нэрлэн тэмдэглэж байгаа юмтай нь харьцах үгийн сангийн утгаар нь бодит нэр, хийсвэр нэр гэж ангилдаг. 3. МХ-ий ЖН нь тоо, тийн ялгал, хамаатуулах гэсэн хэлзүйн 3 айтай. 4. МХ-ий ЖН-ийг энэтхэг европын зарим хэлтэй харьцуулахад хүйсийн ай байхгүй. 5. ОЦМХ-ий ЖН нь тодотгогч болон өгүүлэхүүнтэйгээ тоо, хүйсээр зохицохгүй.
- 5. Жинхэнэ нэрийн шинж 6. МХ-ий бүх ЖН хэлзүйн зүй тогтлоор нөгөө ЖНийнхээ өмнө үндсээрээ тохиолдож тодотгол болох боломжтой. Гэвч үүнийг учирзүй тогтол буюу хэрэглээ хязгаарлана. 7. МХ-ий бүх ЖН нөгөө ЖН-тэйгээ харьяала-хын тийн ялгалаар холбогдож харьяалахын тодотгол тодотгуулагчийн харьцаа үүсгэнэ. ЖН нь арынхаа үйл үгтэй харьяалахаас бусад тийн ялгалаар холбогдоно. 9. Өмнөө тодотгол авсан ЖН нь хэлэхийн явцад хэлзүйн хэлбэр. үүргээ тодотгогч үгэндээ үлдээж хэмнэгдэх боломжтой. 10. МХ-ий ЖН өгүүлбэрт ихэвчлэн тусагдахуун ба өгүүлэгдэхүүн гишүүний үүрэг гүйцэтгэнэ.
- 6. Жинхэнэ нэрийг ухагдахууны багтаамжаар нь ангилах нь
- 7. Ерийн нэр гэж юу вэ? Бодит ертөнций хүн амьтан юмс үзэгдлийг аймаг, төрөл зүйлээр нь ерөнхийлж нэрлэсэн харьцангуй өргөн ухагдахуунтай жинхэнэ нэрийг ерийн нэр (common noun) гэнэ. Ухагдахууны багтаамжаараа шаталсан шинжтэй байж болно. Жишээ нь: амьтан-араатан-арслан ургамал-мод-улиас
- 8. Оноосон нэр гэж юу вэ? Нэг төрлийн хүн, амьтан, юмс үзэгдлийн дотроос аль нэгийг нь онцлон ялгахын тулд тусгайлан өгсөн нэрийг оноосон нэр(proper noun) гэнэ. Оноосон нэрийг тусгайлан судалдаг ухааныг “Оноосон нэрзүй” буюу ономастика гэдэг.
- 9. Оноосон нэр, ерийн нэрийн ялгарах шинж
- 10. Ашиглах материал • Ц.Өнөрбаян, Орчин цагийн монгол хэлний үгзүй, Уб., 1994, 2004 • Ш.Лувсанвандан, Орчин цагийн монгол хэл, Бээжин, 1961 • Ш.Лувсанвандан, Орчин цагийн монгол хэлний бүтэц, үг нөхцөл хоѐр нь, Уб., 1968, 1999 • Ц.Өнөрбаян, Б.Пүрэв-Очир, Монгол хэлний хэлзүйн онол –практикийн зарим асуудал Уб., 1999 • П.Бямбасан, Орчин цагийн монгол хэлний үгийн бүтэц, нэр үгсийн аймаг, Уб., 1975 • Д.Төмөртогоо, Монгол хэлшинжлэлд нэрийн тийн ялгалыг ангилсан нь, ХЗС VIII боть, 1-12 дэвтэр, Уб., 1970 • Л.Болд, Монгол хэлний дагавар, Уб., 1986
- 11. Ашиглах материал • Ч.Алтанзагас, Монгол хэлний тийн ялгалын тогтолцо, хамтрахын тийн ялгал, Докторын диссертаци, 1997 • М.Н.Орловская, Имена существительные и прилагательные в современном монгольском языке, М., 1961 • МУИС, УбДС, Орчин цагийн монгол хэл, Уб., • Ц.Өнөрбаян, Б.Пүрэв-Очир, Хэлзүйн задлал хийцгээе, хэлний бодлого бодоцгооѐ. (товхимол),УБ., 1997 • МУИС, Монгол хэл, соѐлын сургууль,Монгол хэл, уран зохиолын сорил, УБ., 2000, 2001 • МУИС, Монгол хэлний сурах бичиг, УБ.,1998, • Д.Төмөртогоо, Хэл шинжлэлийн нэр томъѐоны хураангуй толь, Уб., 2004 • http:// Кhelzasag.mn/ вейб сайт