1. Tumult Kick-
off
In deze kick-off:
• Uitleg over de structuur van het lesmateriaal.
• Een beschrijving van alle onderdelen uit het lesmateriaal.
Alles op een aparte pagina, handig als naslagwerk.
• Start je met Mijn Tumult.
• Tips voor je lessen.
• Een overzicht van het Tumult lesmateriaal.
Na het doorlopen van de kick-off ben je volledig voorbereid!
Vaardigheden op de basisschool
Tip
Pak je werkboek erbij. Handig
om in te bladeren tijdens deze
kick-off: dan heb je zo door
hoe het materiaal in elkaar
steekt!

2. Inhoudsopgave
A. Overzicht structuur 1
A. Overzicht structuur 2
1. Oefenmateriaal
• 1.1 Lessen
• 1.2 Klusopdracht
• 1.3 Plusopdracht
• 1.4 Thuisopdracht
2. Ondersteunende informatie
• 2.1 Begrippen
• 2.2 Informatieblokken
• 2.3 Stappenplannen
• 2.4 Weetjes en tips
• 2.5 Filmpjes
• 2.6 Lesvoorbereidingen
3. Meesterproeven
• 3.1 Kijk terug
• 3.2 Probeer ook eens…
B. Starten met Mijn Tumult
C. Overzicht lesmateriaal Tumult
D. Ondersteuning

3. A. Overzicht structuur 1
Je ziet hier de onderlinge
samenhang tussen de drie
onderdelen van het
lesmateriaal.
Op de volgende pagina
staat een overzicht van
wat er bij elk onderdeel
hoort. Op de pagina’s
daarna worden de drie
onderdelen afzonderlijk
uitgelegd.
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

4. A. Overzicht structuur 2
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.
Oefenmateriaal Ondersteunende
informatie
Meesterproeven
Lessen over:
• Plannen
• Leerstrategieën
• Informatievaardigheden
• Kiezen
• Op naar de brugklas
Informatieblokken Kijk terug
Extra opdrachten
• Plusopdracht
• Klusopdracht
• Thuisopdracht
Stappenplannen Probeer ook eens…
(kijk vooruit)
Tips en weetjes
Begrippen
Filmpjes
Lesvoorbereidingen

5. 1. Oefenmateriaal Elk hoofdstuk bestaat uit:
Lessen
Klusopdracht
Plusopdracht
Thuisopdracht
De hoofdstukken zijn niet in lineaire volgorde
geschreven. Ze kunnen dus naar behoefte worden
ingezet. Je kunt zelfs, afhankelijk van de voorkennis,
losse lessen inzetten. Alleen de lessen in het
hoofdstuk Kiezen komen het beste uit in de
aangegeven volgorde.
De vijf vaardigheden zijn gekozen op basis van
analyses van de kerndoelen en leerlijnen voor groep
7 & 8 van het basisonderwijs. Op basis van deze
analyses is een doorlopende leerlijn van het
basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs
ontwikkeld. Dit werkboek is dus onderdeel van die
doorlopende leerlijn. Bekijk deze complete leerlijnen
op www.tumult.nl .
Er is een zesde vaardigheid: reflecteren. Deze is in
alle andere hoofdstukken verwerkt, om het
reflecteren betekenis te geven.
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

6. 1.1 Lessen
Wat is het?
Deze kant-en-klare lessen, vol actieve werkvormen, duren
50 minuten en zijn opgebouwd uit een start, kern en
afsluiting. Alles wat je hiervoor nodig hebt als leerling,
maar ook als docent, vind je direct in het werkboek. Soms
staan er bovenaan bij de leerdoelen extra benodigdheden.
Deze herken je aan dit icoontje:
Wat kun je ermee?
• Differentieer door een opdracht te vervangen voor een
plus- of klusopdracht.
Tips
• Alle lessen (behalve die in het hoofdstuk Kiezen) zijn
niet lineair geschreven. Start dus gerust met het laatste
hoofdstuk, als dat voor jouw klas goed uitkomt.
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

7. Wat is het?
In de klusopdrachten wordt een stap terug gedaan
ten opzichte van de basislessen. Geen één op één
herhaling dus, maar extra begeleidende en sturende
opdrachten. Bedoeld voor de leerling die extra
oefening nodig heeft om de leerdoelen te halen of
een stapje terug moet doen om de vaardigheid
onder de knie te krijgen.
Wat kun je ermee?
1. Differentiëren. Leerlingen die extra oefening
nodig hebben, maken de klusopdracht.
2. Herhalen: later in het jaar, met de hele klas.
3. Huiswerk: extra oefenen.
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.
1.2 Klusopdracht

8. Wat is het?
Een extra opdracht aan het einde van het hoofdstuk die
verdieping biedt voor snelle leerlingen.
Wat kun je ermee?
1. Differentiëren. Leerlingen die een stapje meer aan
kunnen, maken de plusopdracht.
2. Herhalen: later in het jaar, met de hele klas.
3. Huiswerk: extra oefenen.
1.3 Plusopdracht
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

9. Wat is het?
Een extra opdracht aan het einde van het hoofdstuk
waarmee je ervoor zorgt dat je ouders/opvoeders betrekt bij
het aanleren en toepassen van de vaardigheden. De
opdracht moet samen met iemand van het thuisfront gedaan
worden.
Wat kun je ermee?
1. Herhalen (thuis).
2. Ouders betrekken bij het leerproces.
3. Opgeven als huiswerk.
1.4 Thuisopdracht
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

10. 2. Ondersteunende informatie
De informatie bestaat uit:
Begrippen
Informatieblokken
Stappenplannen
Weetjes en tips
Filmpjes
Informatie voor de docent:
Lesvoorbereidingen
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

11. Wat zijn het?
Belangrijke begrippen zijn geel gemarkeerd. De definitie
staat in een informatieblok in dezelfde les en/of achterin het
werkboek in de begrippenlijst.
Achterin het werkboek staan twee begrippenlijsten: één met
uitleg van de moeilijke woorden en de ander met begrippen
die handig zijn voor de middelbare school.
Wat kun je ermee?
• Moeilijke woorden uitleggen.
• Woordenschat uitbreiden.
2.1 Begrippen
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

12. Wat zijn het?
In de informatieblokken staat alle informatie die je als leerling
nodig hebt om de opdrachten uit de les goed te kunnen doen. Je
herkent ze aan dit icoontje en ze staan tussen de opdrachten
door.
Wat kun je ermee?
• Laat leerlingen de informatie lezen en toepassen in de
opdrachten.
• Laat leerlingen de informatie lezen en vraag vervolgens wat ze
de handigste tip of info vinden om zelf voortaan toe te passen
en vraag hoe ze dat zouden doen.
• Verdeel de stukjes informatie over leerlingen in de klas en laat
elke leerling in eigen woorden uitleggen wat hij/zij gelezen
heeft.
• Laat leerlingen zelf nog een extra stukje informatie bedenken
dat bij het informatieblok kan komen te staan.
2.2 Informatieblokken
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

13. Wat zijn het?
Stappenplannen bevatten stap voor stap uitleg bij elke
vaardigheid.
Wat kun je ermee?
1. Transfer organiseren: stimuleren dat leerlingen het geleerde in
een andere situatie toepassen.
2. Voor leerlingen: te gebruiken bij huiswerk maken of tijdens het
leren. Laat ze de stappenplannen die ze het meest nodig
denken te hebben bijvoorbeeld thuis boven hun bureau
hangen.
3. Voor docenten: ophangen in lokalen. Vindt jouw school het
super belangrijk dat de bovenbouwleerlingen leren plannen?
Hang dan het Stappenplan Plannen op posterformaat in de
gang en in het lokaal op. Of zorg voor een paar
geplastificeerde exemplaren.
2.3 Stappenplannen
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

14. Wat zijn het?
Door de lessen heen vind je af en toe weetjes en tips. Ze
staan vaak op een notitiebriefje. Informatie die leuk is om te
weten of die je verder helpt.
2.4 Weetjes en tips
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

15. Wat zijn het?
De filmpjes kun je gebruiken als introductie van de les of ter
verduidelijking van het thema. Je vindt ze op mijn.tumult.nl.
Wat kun je ermee?
1. Leerlingen die visueel en/of auditief zijn ingesteld
bedienen.
2. Thuis laten bekijken: als huiswerk en ter voorbereiding op
de volgende les.
3. Ter introductie van de les gebruiken of ter verduidelijking
van het onderwerp.
2.5 Filmpjes
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

16. Wat zijn het?
Bij elk hoofdstuk hoort een lesvoorbereiding voor de docent.
Je vindt hierin tips voor aanvullende werkvormen bij de
lessen, achtergrondinformatie voor leerlingen én leuke
suggesties voor filmpjes die bij de lessen passen. Ook zitten
er antwoordenbladen in. Veel opdrachten vragen naar eigen
mening of naar eigen inzicht. Daar zijn dus geen ‘goede
antwoorden’ bij. Bij sommige opdrachten zijn wel (mogelijk)
goede antwoorden.
Wat kun je ermee?
• Snel je lessen voorbereiden.
• Ideeën opdoen om de les mee aan te kleden. voor
werkvormen tijdens de les.
2.6
Lesvoorbereidingen
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

17. 3. Meesterproeven
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

18. 3.1 Kijk terug
Wat zijn het?
Aan het eind van elke les staan de leerdoelen nog eens opgesomd.
Maar nu interactief. De leerlingen omcirkelen de smiley die aangeeft
hoe goed ze het betreffende leerdoel onder de knie hebben.
Wat kun je ermee?
1. Leerlingen zichzelf en elkaar (in gesprek) laten beoordelen. Ook
de docent kan in gesprek beoordelen.
2. Monitoren in hoeverre leerlingen de vaardigheden beheersen.
Tips
• Je kunt het terugkijken op verschillende momenten doen: aan het
begin van het jaar of aan het begin van de les om een startniveau
aan te geven of juist als de lessen over de betreffende
vaardigheden geweest zijn. Doe het eerst mondeling en bewaar
het daadwerkelijke invullen tot de les gedaan is.
• Let op: de uitkomst van het terugkijken geeft input voor een
gesprek of een globaal beeld van hoe de leerling de vaardigheid
beheerst. Het is geen vaststaande beoordeling.
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

19. 3.2 Probeer ook eens…
Wat zijn het?
Aan het eind van elke les staat ook een notitiebriefje met
daarop: Probeer ook eens… Hierop staat een tip over een
andere situatie waarin je de geleerde vaardigheid kunt
inzetten.
Wat kun je ermee?
1. Probeer samen meer situaties te bedenken waarin je
deze vaardigheid kunt inzetten.
2. Grijp in een andere situatie (bijv. In de geschiedenisles)
terug op de geleerde vaardigheid. Zo laat je de
kinderen zien hoe ze een vaardigheid op een ander
moment inzetten.
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

20. B. Starten met Mijn Tumult
Wat is het?
Op Mijn Tumult vind je:
- het werkboek als PDF;
- een filmpje;
- antwoordbladen;
- de stappenplannen los als PDF.
Wat kun je ermee?
Zowel docenten, ouders als leerlingen kunnen werken met Mijn
Tumult. Handig voor ouders om bijvoorbeeld bij het
planformulier te kunnen en voor leerlingen om de filmpjes terug
te kijken.
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.
Zo vind je het lesmateriaal op Mijn Tumult:
• Ga naar de ELO van je school en log in.
• Klik in de ELO op het lesmateriaal van Tumult.
• Je wordt direct doorgeleid naar Mijn Tumult.
• Kun je het niet vinden? Neem dan contact op met de
coördinator Directe Toegang of ELO-beheerder van
je school. Of kijk of mijn.tumult.nl voor meer
informatie.

21. C. Overzicht lesmateriaal
Jij werkt met ons basisschoolmateriaal. Dit is onderdeel
van een doorlopende leerlijn naar het voortgezet
onderwijs. Wij bieden daar lesmateriaal voor:
• Studievaardigheden
• Sociaal-emotionele vaardigheden
• LoopbaanOriëntatie en –Begeleiding (LOB)
• Kunst (CKV)
• Burgerschap
Bekijk de website voor een volledig overzicht van al het
lesmateriaal of vraag proefexemplaren aan in de webshop.
Hier zie je snel wat er voor jouw klas beschikbaar is!
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.

22. D. Ondersteuning
Blog
Op de Tumultblog vind je verdieping over vaardighedenonderwijs, maar ook
inspiratie voor je lessen, werkvormen en tips.
Nieuwsbrief - Tumult Free
Abonneer je op de nieuwsbrief en krijg eens per maand een gratis kant-en-
klare les in je mailbox! (Overigens vind je als klant een selectie van de
voorgaande nieuwsbrieven in Tumult Free op Mijn Tumult.)
Workshops
We bieden verschillende workshops aan om ons lesmateriaal optimaal te
gebruiken, om het vaardighedenonderwijs schoolbreed goed te organiseren
en om ouders te betrekken.
Werken met Mijn Tumult
Loop je ergens tegenaan of wil je meer informatie over het werken met Mijn
Tumult? Kijk dan op tumult.nl.
Meer informatie? Raadpleeg jouw consultant!
Terug naar de inhoudsopgave? Klik hier.