10ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 7-11 Μαΐου 2012, Αθήνα Μεταβατικά ύδατα, εκβολικά συστήματα, μορφοδυναμική των ακτών Τα εσωτερικά ύδατα – Λίμνες και ποτάμια

1. ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΔΕΝ
ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΑΜΕΣΑ ΤΗΝ ΤΡΟΦΙΚΗ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΑΜΒΡΑΚΙΑΣ
Άννα-Ακριβή Θωμάτου, Μαριάννα Τριανταφυλλίδου, Αικατερίνη Χαλκιά,
Γεώργιος Κεχαγιάς, Ιωάννης Κωνσταντίνου, Ιερόθεος Ζαχαρίας
Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Πανεπιστήμιο
Δυτικής Ελλάδας, 30100, Αγρίνιο

2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ρύπανση των επιφανειακών υδάτων και ο ευτροφισμός που προκαλείται
από την μεγάλη εισροή θρεπτικών είναι ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα
μεγάλης σημασίας
Ο 20ος αιώνας σηματοδοτήθηκε από σημαντικές αλλαγές στις χρήσεις γης σε
όλο τον κόσμο
 Μιακύρια ανθρωπογενής μεταβολή ήταν η αλλαγή στην εισροή αζώτου και
φωσφόρου στα οικοσυστήματα αν και σε πολλές περιοχές η ποιότητα του
νερού δεν βελτιώθηκε
 Στην εσωτερική τροφοδοσία θρεπτικών, ο φώσφορος που απελευθερώνεται
στον πυθμένα κάτω από αναερόβιες συνθήκες επιδεινώνει τον ευτροφισμό
όταν αναμιγνύεται ή διαχέεται με τα επιφανειακά ύδατα και αυξάνει την
παραγωγικότητα του φυτοπλαγκτού

3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 Το διαλελυμένο στο νερό οξυγόνο είναι μια από τις πιο σημαντικές
παραμέτρους στις λίμνες γιατί πολλές φυσικές και βιοχημικές διεργασίες
ελέγχονται από αυτό
Η υποξία και η ανοξία αναπτύσσονται όταν η κατανάλωση του οξυγόνου
ξεπερνάει τα αποθέματα, ως αποτέλεσμα δυο κυρίως παραγόντων, της
αναπνοής και της αποσύνθεσης
Η θερμική στρωμάτωση επηρεάζει αρνητικά την ομοιόμορφη κατανομή του
οξυγόνου στην υδάτινη στήλη της λίμνης, με αποτέλεσμα να επικρατούν
ανοξικές συνθήκες και αναερόβιες διεργασίες στα βαθύτερα στρώματα

4. ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΡΟΦΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ (TSI)
 Χρήσιμο εργαλείο για τον προσδιορισμό της
κατάστασης της λίμνης
 Πολλοί δείκτες και μοντέλα έχουν αναπτυχθεί με
σκοπό να προσδιορίσουν τον ευτροφισμό και την
ποιότητα του νερού, τα περισσότερα από τα οποία
βασίζονται σε φυσικές, χημικές και βιολογικές
παραμέτρους (συγκεντρώσεις θρεπτικών και
χλωροφύλλης, θολερότητα) (Carlson 1977)

5. Ο δείκτης τροφικής κατάστασης υπολογίζεται από τη διαφάνεια του δίσκου
Secchi, τη χλωροφύλλη και τον ολικό φώσφορο με βάση τις ακόλουθες
εξισώσεις:
TSI διαφάνειας = 60 – 14.41 ln(διαφάνεια)
TSI χλωροφύλλης = 30.6 + 9.81 ln(Chl)
TSI φωσφόρου = 4.15 + 14.42 ln(TP)
όπου Chl = συγκέντρωση χλωροφύλλης (mg m-3)
και TP = συγκέντρωση ολικού φωσφόρου (mg m-3)
Τροφική P (mg m-3) Chl (mg m-3) SD (m) TSI
τάξη
Ολιγοτροφική 0-12 0-2.6 >4 <40
Μεσοτροφική 12-24 2.6-7.3 4-2 40-50
Ευτροφική 24-96 7.3-56 2-0.5 >50

6. Περιοχή μελέτης
o Εμβαδόν λίμνης: 12 Km2
o Μέγιστο βάθος: 50 m
o Βαθιά, θερμή μονομικτική λίμνη
o Μεγάλη διακύμανση της στάθμης του νερού

7. o Δυτικά: ελαιόδεντρα
o Ανατολικά: βοσκότοπος, καλλιέργειες μέχρι
την άκρη της λίμνης
o Παλιές χρήσεις: καπνός (κατάργηση 2006)

8. ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΕΣ
Η δειγματοληψία πραγματοποιήθηκε σε μηνιαία βάση την
περίοδο Μάρτιος 2007 – Φεβρουάριος 2008
9σταθμοί δειγματοληψίας επιλέχθηκαν, 5 στην παράκτια
ζώνη και 4 στην πελαγική
Ηανάλυση των δειγμάτων πραγματοποιούνταν μέσα σε 24
ώρες
Οι παράμετροι θερμοκρασία, διαλυμένο οξυγόνο,
αγωγιμότητα, pH και δυναμικό οξειδοαναγωγής μετρήθηκαν
σε μηνιαία βάση απευθείας στους σταθμούς δειγματοληψίας

9. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

10. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
ΟΞΥΓΟΝΟ

11. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗΣ

12. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ Διαφάνεια (m)
A5 A6 A7
Μάρτιος - - -
Απρίλιος 5.0 4.5 5.0
Μάιος 4.0 4.5 3.5
Ιούνιος 4.0 3.5 3.5
Ιούλιος 4.5 5.5 4.0
Αύγουστος 6.5 6.0 6.0
Σεπτέμβριος 8.5 7.0 7.0
Οκτώβριος 9.0 9.0 6.5
Νοέμβριος 6.0 6.0 6.0
Δεκέμβριος 5.5 5.5 4.0
Ιανουάριος 6.0 6.5 7.0
Φεβρουάριος 6.0 5.5 5.0

13. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
ΧΛΩΡΟΦΥΛΛΗ

14. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
ΟΛΙΚΟΣ ΦΩΣΦΟΡΟΣ
0.45
0.40
0.35
TP (mg/L)
0.30
0.25
0.20
0.15
0.10
0.05
0.00
ος
ς
ς
ος
ος
ος
ς
ς
ς
ος
ος
ος
ιο
τιο
ιο
ιο
ιο
ρι
άι
ρι
στ
ρι
ρι
ρι
ίλ
ύν
βρ
ύλ
άρ
υά
υά
Μ
ώβ
μβ
μβ
ου
πρ
Ιο
Ιο
έμ
Μ
νο
ρο
οέ
κέ
ύγ
κτ
Α
πτ
Ια
εβ
Ν
Δε
Α
Ο
Σε
Φ
Χρονική περίοδος (03/2007 - 02/2008)
Μέσο TP στην επιφάνεια της λίμνης Μέσο TP στον πυθμένα της λίμνης

15. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
ΟΛΙΚΟ ΑΖΩΤΟ
 Ολικό Άζωτο: 0.02mg/L (Νοέμβριος) – 1.3mg/L (Ιούλιος)
 Νιτρικά: 0.01mg/L – 0.68mg/L
 Νιτρώδη: 0.01mg/L – 0.18mg/L
ΘΕΙΙΚΑ ΙΟΝΤΑ
 Συγκεντρώσεις από 87mg/L έως 765mg/L
 Η λίμνη Αμβρακία ανήκει στις λίμνες θειικού τύπου λόγω του γύψου που υπάρχει στον
πυθμένα
ΥΔΡΟΘΕΙΟ
 Συγκεντρώσεις από 0.2mg/L έως 8.08mg/L
 Αυξάνονται μετά τα 20m
 Το H2S αναπτύσσεται κάτω από τις ανοξικές συνθήκες του υπολιμνίου

16. ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ
 Εκτάσεις χρήσεων γης (%) στη λεκάνη απορροής
Χρήσεις γης 2007
Τεχνητές εκτάσεις 2.2
Μη-τροποποιημένη 21.5
αγροτική περιοχή
Τροποποιημένη αγροτική 25.6
περιοχή
Δάση και ημι-φυσικές 50.7
περιοχές

17. ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΡΟΦΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
(TSI)

18. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
 Η λίμνη Αμβρακία είναι στρωματοποιημένη κατά την περίοδο
Μάρτιος – Ιανουάριος ενώ το Φεβρουάριο αναμιγνύεται πλήρως
 Η ανοξία του υπολιμνίου είναι το κύριο χαρακτηριστικό κατά
την περίοδο της στρωμάτωσης
 Οι συγκεντρώσεις του ΤΡ είναι παρόμοιες συγκριτικά με
παλαιότερη μελέτη (Danielidis et al, 1996) παρά την
απομάκρυνση των καλλιεργειών καπνού γύρω από τη λίμνη
 Η τροφική κατάσταση της λίμνης παρέμεινε σταθερή πιθανά
λόγω του ότι η ανάμιξη συνεισφέρει μεγάλες ποσότητες
φωσφόρου από το υπολίμνιο στην υδάτινη στήλη

19. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ