Presentatie gebruikt ter introductie van poëzie in havo 5.

1. Kennismaking
Poëzie

2. Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase anoniem
Dit is een Nederlandse zin, ook al is hij op het eerste
gezicht nauwelijks meer te begrijpen. Het is dan ook zo
ongeveer het vroegste Nederlands dat we kennen, zo'n
duizend jaar oud. Letterlijk staat er: Hebben alle vogels
nesten begonnen behalve ik en jij; wat wachten we nu,
oftewel: 'Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve jij en
ik; waar wachten we nog op?' Het zijn waarschijnlijk twee
regels uit een liefdesliedje; de oudste
Nederlandstalige lovesong, zou je kunnen zeggen.

3. GEDICHT
Het is zeven uur, ‘s
morgens
Waarschijnlijk regent het
want ik blijf in bed.
Dat doe ik altijd
als het regent.
HANS VLEK

4. Je gezicht
is je eigen weerbericht
als je in de spiegel kijkt
kun je je eigen bui zien hangen.
Jan ‘t Lam

5. als niemand
luistert
naar niemand
vallen er doden
in plaats van woorden
JANA BERANOVÁ

6. ik denk
als het regent
laat ze niet nat worden
en als het stormt
vat ze geen kou
en ik denk ook
dat dat denken
niet helpt
want je wordt nooit meer
nat noch vat je ooit kou
want het regent
noch waait ooit
meer voor jou
Bert Schierbeek

7. Een pond veren vliegt niet,
als er geen vogel in zit.
Bert Schierbeek

8. RAMADAN
De Ramadan is eigenlijk een zegen,
Want als je meedoet met die vastentijd
Raak je vanzelf een aantal pondjes kwijt
Hetgeen hier in ons land zwaar dient te wegen.
Zo blijkt dat de Islam ook voor ons allen
Een mooi geloof is om van af te vallen.
Driek van Wissen (23-10-2005)

9. LETTERLIJK
‘Geachte heer, ik moet u danken
voor het postpakket dat ik ontving,
maar u vergeeft mij ongetwijfeld
een zekere teleurstelling.
Toen ik de hand vroeg van uw dochter,
die ik hartstochtelijk bemin,
deed ik zulks niet in letterlijke,
doch in overdrachtelijke zin.’
Daan Zonderland

10. De kunst
van het weglaten
In dit gedicht
is geen woord teveel –
laat er een weg
en het is niet meer heel.

11. Het huwelijk
Ik heb je alles gegeven:
een gedicht, mijn maandsalaris
en een kind; wil je nu even
kijken of het eten klaar is?
A. Marja

12. VVVVV
VVVVVVV
men was allang vergeten dat het kon
maar het gebeurde: met een zacht gereutel
stierf de tv. het sprekend paard verbleekte
het licht werd opgestoken en de vader
aanzag zijn zoon die bij een storing werd verwekt
en zei: wat ben je oud geworden, jongen.
W I L L E M W I L M I N K

13. DE
MENSENVRIEND
De mensheid heeft mijn hart
en vergt mijn volle krachten.
Het zijn er vier miljard,
dus jij moet even wachten
Kees Stip

14. ‘Rijmen’ of ‘dichten’?
Rijmen is een manier om iets ‘lekker’ te laten
klinken.
Denk maar aan kinderliedjes, popsongs,
sinterklaasgedichten, spreekwoorden,
en dergelijke.
Het volgende gedicht is een voorbeeld
van zo’n grappig bedoeld gedicht.

15. ‘Jan, waar ligt de spade?’
vroeg de auteursvrouw aan haar
man.
‘Die ligt in de bureaulade.
Daar schep ik een roman.’
Freek de Jonge

16. Rijmen of dichten (2)
Het kan ook heel simpel:
Dichten is geen punt
voor wie een beetje rijmen kunt.

17. OUDHOLLANDS TAFELGEBED
(17E EEUW)
ICK DOE MIJN HANDJES SAMEN
ICK DOE MIJN OOGHJES DICHT
EN BID DAT NA HET AMEN
MIJN GEHACKBAL ER NOG LIGT.
LÉVI WEEMOEDT

18. HET HEELAL
Hoe verder men keek
Hoe groter het leek.
J.A. Deelder

19. MADE IN
MADURODAM
II
De kroketten in het restaurant
zijn aan de kleine kant
C.B. Vaandrager

20. De koe
Een koe
is een merkwaardig beest
wat er ook in haar geest
moge zijn
haar laatste woord is altijd
boe
K. Schippers

21. Rijmen of dichten (3)
Maar soms klinkt iets simpel en heeft het
toch een diepere bedoeling.
Het volgende gedicht schreef de
in Rotterdam wereldberoemde dichter
Jules Deelder voor zijn dochter Ari.

22. Lieve Ari
Wees niet bang
De wereld is rond
en dat istie al lang.
De mensen zijn goed
De mensen zijn slecht
Maar ze gaan allen
dezelfde weg
Hoe langer je leeft
hoe korter het duurt
En je komt uit het water
en gaat door het vuur
Daarom lieve Ari
Wees niet bang
De wereld draait rond
en dat doettie nog lang
J. A. Deelder

23. GRAFSCHRIFT OP
ZICHZELF
Hier ligt Vondel, zonder rouw,
Hij is gestorven van de kou.
Joost van den Vondel

24. OP POOT
Hier ligt Poot:
Hij is dood.
toegeschreven aan
De Schoolmeester

25. Rijmen of dichten (4)
Goede gedichten hadden vroeger een
pakkend thema, een goed rijm en een
bepaald ritme.
Verspreid over deze presentatie staat
een aantal voorbeelden.
Maar je kunt hier ook zien dat de eisen aan
een ‘goed’ gedicht in de loop van de jaren
veranderd zijn.

26. Gedichten in de
lengte
Ge-dich-ten
zijn
vaak
lang
en
smal
J.A. Deelder

27. Brede gedichten kan ik niet tegen
Meestal zijn ze strontvervelend
Hun dichters blijven onbegrepen
En mogen elkaar dan prijzen geven
J.A. Deelder

28. SPLEEN
Ik zit mij voor het vensterglas
onnoemelijk te vervelen.
Ik wou dat ik twee hondjes was,
dan kon ik samen spelen.
toegeschreven aan
Godfried Bomans

29. film
film
film
film
fi m
f im
fi m
f im
f m
fl m
f im
f m
flim
film
flim
film

30. film
f lm
f lm
fl m
f lm
fl m
f m
f lm
fl m
f m
f lm
f m
fl m
f lm
fl m
fl m

31. fl m
fl m
fl m
fl m
flim
film
flim
film
flim
film
flim
f m
film
f m
flim
film

32. film
film
film
film
fi m
f im
fi m
f im
f m
fl m
f im
f m
flim
film
flim
film

33. film
f lm
f lm
fl m
f lm
fl m
f m
f lm
fl m
f m
f lm
f m
fl m
f lm
fl m
fl m

34. film
flim
film
film
film
film
film
ende

35. ‘Konkrete Poesie’
Het volgende gedicht heet
Markierung einer Wende.

36. MMAARRKKIIEERRUUNNGG EEIINNEERR
WWEENNDDEE
1944
krieg
krieg
krieg
krieg
krieg
krieg
krieg
krieg
krieg
krieg
krieg
krieg
1945
krieg
krieg
krieg
krieg
mai
Ernst Jandl

37. ordnung ordnung
ordnung ordnung
ordnung ordnung
ordnung ordnung
ordnung ordnung
ordnung unordnung
ordnung ordnung
ordnung ordnung
ordnung ordnung
ordnung ordnung
ordnung ordnung

39. Tour de France
e e n n a b ee ss cc hh oo uu ww ii nn gg
De een klimt snel-ler dan de ander;
De een klimt snel-ler dan de ander;
De een klimt snel-ler dan de ander;
De één klimt snel-ler dan de an-der;
De een klimt snel-ler dan de an-der;
snelste krijgt een kwieke trui.
En wie het allersnelst kan dalen
En wie het allersnelst kan dalen
En wie het allersnelst kan dalen
En wie het allersnelst kan dalen,
die krijgt een kist en klokgelui.
Lévi Weemoedt

40. Denken en doen
Ik
Ik ga
Ik ga je
Ik ga je kussen
Ik ga je kussen op
Ik ga je kussen op bed
Ik ga je kussen op bed leggen.
Mark van Eekelen (13)

41. SCHULE
Wenn alles schweigt
und einer lacht,
hat der Lehrer
einen Witz gemacht.

42. tekst:
Bert
Schierbeek
beeld:
Kees de
Goede

43. tekst:
K. Schippers
beeld:
Marlene
Dumas

44. tekst:
Kees Stip
beeld:
Studio Kluif

45. tekst:
Willem Hussem
beeld:
Willem Hussem

46. tekst:
Martin Bril
beeld:
Johan
Claasen

47. Nu jullie:
www.twitter.com/hkgtje
www.facebook.com/helekortegedichtjes
Schrijf zelf
Of zoek en deel.
Of werk aan je bloemlezing
Of werk aan de verfilming van je gedicht.
Maar speel in ieder geval. Met taal.

48. Deze powerpoint is een bewerking
van een bestand van Ton
Velzeboer. Veel dank aan hem!