1.
#SMING14
IMPACT SOCIAL MEDIA 2014
IMPACT
EEN ONDERZOEK DOOR ING ONDER CONSUMENTEN NAAR DE ROL, BETROUWBAARHEID EN IMPACT VAN SOCIAL MEDIA

2.
2
OVER DIT ONDERZOEK WAT KUNT U VERWACHTEN? BELANGRIJKSTE BEGRIPPEN
Nieuws wordt via verschillende typen media verspreid. Daar
waar vroeger de focus lag op televisie, radio en kranten voor
het verspreiden van nieuws, spelen nu ook online, social en
mobiele media een belangrijke rol.
Wat vinden we van berichtgeving via verschillende media
typen? Vinden we wat we lezen betrouwbaar? Praten we
erover? Zorgt het voor een verandering van onze mening of
ons gedrag?
ING heeft voor de derde keer het social media impact onder-zoek
uitgevoerd onder consumenten. De inzichten die hier-mee
verkregen zijn vindt u in dit rapport.
Naast traditionele, online en social media is dit jaar ook ge-keken
naar nieuwsconsumptie via nieuws apps voor smart-phones
en tablets. Tevens hebben we een experiment uitge-voerd
om beter inzicht te krijgen in de impact van eenzelfde
bericht via verschillende mediumtypen en eenzelfde bericht
van verschillende afzenders.
Dit rapport geeft antwoord op de volgende vragen:
In hoeverre zijn trends te onderscheiden in het
social en online media gebruik van de consument,
het contact met nieuws via verschillende kanalen en
de betrouwbaarheid en impact van berichtgeving?
Wat is de rol van nieuws apps op tablets en smart-phones,
en in hoeverre verschilt de betrouwbaarheid
en impact van dit medium met andere mediumtypen?
In hoeverre is het online en offline gedrag van consu-menten
veranderd door de komst van social media?
In hoeverre zijn er verschillen in de mate van betrouw-baarheid
en impact van berichten van eenzelfde bron
in verschillende mediumtypen en van verschillende
afzenders?
Traditionele Media
Onder berichten via traditionele media worden verstaan,
berichten via offline media als televisie, radio, krant,
opiniebladen, etc. In alle gevallen gaat het om nieuws- en
actualiteiten gerelateerde berichten, bronnen of medium-typen.
Online Media
Onder online media berichten worden verstaan berichten
op online nieuwssites, websites van kranten, weblogs,
fora / discussieplatforms, reviewsites en websites van
organisaties.
Social Media
Onder social media berichten worden verstaan berichten
op Facebook, Twitter, YouTube, Linkedin, Google+, etc.
Nieuws apps voor tablet / smartphone
Onder berichten via nieuws apps worden berichten ver-staan
die via nieuwsgerelateerde apps op de smartphone
of tablet worden gelezen, zoals de app van Nu.nl, NOS,
apps van kranten of de Teletekst app.
1
2
3
4
INLEIDING

3.
3
DE 10 BELANGRIJKSTE BEVINDINGEN OP EEN RIJ
Het social media gebruik van consumenten is in de
periode van 2012 tot en met 2014 tegen de verwach-ting
1 5
in niet toegenomen, maar voor vrijwel alle platfor-men
gestagneerd. Facebook blijft het meest gebruikte
platform; 71% gebruikt dit medium wekelijks. Alleen wat
betreft het gebruik van Facebook en Google+ zijn lichte
stijgingen zichtbaar ten opzichte van 2012.
Het gebruik van online nieuwssites is net als vorig jaar
afgenomen, toch blijft dit medium het meest gebruikte
online platform. 52% van de consumenten gebruikt dit
medium wekelijks, vergeleken met 56% in 2013 en 63%
in 2012.
Nieuws apps via een smartphone of tablet worden
regelmatig gebruikt. 40% van de consumenten gebruikt
dit medium wekelijks. Jongeren zijn de meest actieve
gebruikers van nieuws apps: 55% van de 18 tot 34
jarigen gebruikt wekelijks een of meerdere nieuws apps.
Hoewel alle respondenten wel eens gebruik maken van
social media, komt 27% van hen hier nooit in aanraking
met nieuwsberichten. 58% ziet wekelijks nieuwsberich-ten
via social media. Net als vorig jaar wordt op online
media meer nieuws geconsumeerd, hier ziet 66% van
de consumenten wekelijks nieuwsberichten.
2
3
4
SAMENVATTING
Het vertrouwen in berichtgeving via traditionele media is
voor het derde jaar op rij het hoogst. Social media vindt
men nog steeds het minst betrouwbaar. Online media
scoren lager dan traditionele media, met name doordat
reviewssites en fora ook opgenomen zijn in deze cate-gorie.
Wanneer echter specifiek gekeken wordt naar de
betrouwbaarheid van online nieuwssites en websites
van kranten, is de mate van betrouwbaarheid van deze
mediumtypen vergelijkbaar met traditionele media en
nieuws apps.

4.
4
DE 10 BELANGRIJKSTE BEVINDINGEN OP EEN RIJ
Consumenten vinden dat traditionele media, (websites
van) kranten, online nieuwssites en nieuws apps het
meeste impact hebben op hun kennis, houding en ge-drag.
De mate van impact neemt toe, naarmate men
een mediumtype betrouwbaarder vindt. Vergeleken met
vorig jaar is het verschil met social media afgenomen.
Waar traditionele media vorig jaar 5 a 6 keer zo impact-vol
waren als social media, is dat in 2014 zo’n 3,5 keer.
Wanneer specifieker gekeken wordt naar impact op ken-nis,
houding en gedrag worden online nieuwssites net
als vorig jaar het meest impactvol gezien. Berichtgeving
via online nieuwssites heeft bij 35% van de consumen-ten
impact op kennis, bij 23% op de houding en bij 20%
op gedrag. Ook nieuwsberichten via social media zijn
impactvol. Bij respectievelijk 23%, 16% en 15% van de
respondenten hebben nieuwsberichten via social media
geleid tot een veranderingen in kennis, houding en ge-drag.
De impact van nieuws apps is vergelijkbaar met
de impact van online nieuwssites.*
Consumenten geven aan dat zij nieuws door social me-dia
actiever zijn gaan volgen en dat men vaker praat
over nieuws dat gelezen wordt via social media. Ook
zegt de consument nieuws en de mening over nieuws
vaker te delen door social media. Opvallend is dat men
vaker offline praat over nieuws dat men leest via social
media, dan dat men dat online doet.
Hoewel het medium waar men eenzelfde nieuwsbericht
leest geen verschil zou hoeven maken in de mate van
betrouwbaarheid of impact, blijkt dat een nieuwsbericht
via Twitter toch minder betrouwbaar en impactvol is dan
een nieuwsbericht via het mobiele-, traditionele- of on-line
mediakanaal van de afzender. De mate waarin een
toelichting gegeven wordt bij het bericht, speelt hierin
een belangrijke rol. Bij een tweet is dit slechts in zeer
beperkte mate mogelijk.
Ook de afzender van een bericht is in grote mate van in-vloed
op de betrouwbaarheid en impact van een tweet.
Een originele tweet of een retweet wordt beschouwd als
het meest betrouwbaar en impactvol. Dit resultaat be-vestigt
het onderzoek van 2013, waaruit bleek dat de
expertise van de afzender bepalend is voor de mate van
impact en betrouwbaarheid.
6
9
7
8 10
SAMENVATTING
*Social media vergeleken met online media, zonder traditionele media

5.
5
TOELICHTING OP
DE RESULTATEN

6.
6
HET GEBRUIK VAN SOCIAL MEDIA STAGNEERT
HET MEEST GEBRUIKTE PLATFORM FACEBOOK LAAT EEN KLEINE STIJGING ZIEN TEN OPZICHTE VAN 2012.
Het social media gebruik van Nederlandse consumenten is in
de afgelopen drie jaar vrijwel niet veranderd. Ten opzichte van
voorgaande jaren zijn kleine, maar niet significante schom-melingen
zichtbaar.
Facebook is net als vorige jaren het meest gebruikte social
media platform. Het gebruik van Facebook is in de afgelopen
drie jaar als een van de weinige platformen licht toegenomen.
In 2012 gaf 67% van de respondenten aan Facebook weke-lijks
te gebruiken, in 2014 is dat 71%.
Het gebruik van Google+ nam met 7% licht toe ten opzichte
van 2013.
Net als in 2013 zijn jong volwassenen (18-34 jaar) vaker
actief op social media dan volwassenen (35 – 54 jaar) en zijn
volwassenen actiever op social media dan ouderen (55+).
1
HET GEBRUIK VAN SOCIAL MEDIA STAGNEERT
HET MEEST GEBRUIKTE PLATFORM FACEBOOK LAAT EEN KLEINE STIJGING ZIEN TEN OPZICHTE VAN 2012.
1 Maakt minimaal wekelijks gebruik
van dit medium
Maakt minimaal maandelijks gebruik
van dit medium
Maakt nooit gebruik van dit medium
2013
2012
25%
71%
69%
67%
75%
73%
72%
27%
28%
Facebook
31%
68%
53%
50%
54%
66%
73%
34%
27%
Youtube
64%
36%
30%
23%
31%
29%
36%
71%
64%
Google+
71%
30%
22%
21%
23%
31%
34%
69%
66%
LinkedIn
19%
24%
76%
20%
21%
23%
26%
77%
74%
Twitter

7.
7
GEBRUIK VAN ONLINE NIEUWSSITES NEEMT AF
ONLINE NIEUWSSITES ZIJN NET ALS VORIGE JAREN MEEST GEBRUIKTE ONLINE PLATFORMEN.
Net als vorige jaren zijn online nieuwssites de meest gebruik-te
online media. Ten opzichte van vorige jaren is een signifi-cante
daling te zien in het gebruik van online nieuwssites (van
63% wekelijks gebruik in 2012, naar 56% in 2013 en 52% in
2014).
Na online nieuwssites worden websites van kranten (50%) het
meest gebruikt. Ook voor dit medium is een lichte afname
zichtbaar. Volwassenen (35 – 54 jaar) gebruiken deze nieuws-bronnen
vaker dan jong volwassenen (18 – 34 jaar).
Vergeleken met online nieuwssites en websites van kranten,
zijn reviewsites, weblogs en fora net als vorige jaren de minst
gebruikte online media kanalen (respectievelijk 23%, 16% en
16% gebruikt deze media wekelijks).
2
ZIEN TEN OPZICHTE VAN 2012.
GEBRUIK VAN ONLINE NIEUWSSITES NEEMT AF.
ONLINE NIEUWSSITES ZIJN NET ALS VORIGE JAREN MEEST GEBRUIKTE ONLINE PLATFORMEN.
2
Maakt minimaal wekelijks gebruik
van dit medium
Maakt minimaal maandelijks gebruik
van dit medium
Maakt nooit gebruik van dit medium
2013
2012
Maakt minimaal wekelijks gebruik
van dit medium
Maakt minimaal maandelijks gebruik
van dit medium
Maakt nooit gebruik van dit medium
2013
2012
52%
56%
63%
60%
63%
72%
40%
37%
28%
23%
20%
26%
46%
42%
52%
54%
58%
48%
16%
13%
15%
22%
20%
23%
78%
80%
77%
16%
16%
21%
27%
24%
32%
74%
76%
68%
50%
52%
60%
58%
60%
68%
42%
40%
32%
Online nieuwssites
Website van
een krant
Review sites
Weblogs
Forum /
discussie platform

8.
8
NIEUWS APPS BELANGRIJK MIDDEL
VOOR NIEUWSCONSUMPTIE
1 OP DE 2 JONG VOLWASSENEN MAAKT MINIMAAL WEKELIJKS GEBRUIK VAN NIEUWS APPS.
Vanwege het grote gebruik van smartphones en tablets bie-den
veel kranten en nieuwsbronnen apps aan om nieuws te
volgen. Vanwege de belangrijke rol van deze apps voor nieuw-sconsumptie
is dit medium toegevoegd aan het onderzoek.
Bijna de helft van de Nederlandse consumenten gebruikt
maandelijks een nieuws app op een smartphone of tablet,
43% doet dit wekelijks.
Hierbij is een duidelijk verschil zichtbaar in de verschillende
leeftijdscategorieën. Jongeren (18 – 34) maken vaker gebruik
van nieuws apps via een smartphone of tablet (55%) dan ou-deren
(55+, 29%).
Besloten nieuwssites zoals Blendle en de Correspondent zijn
dit jaar voor het eerst meegenomen in het onderzoek. Deze
platformen lijken echter nog relatief onbekend bij een groot
publiek, 7% geeft aan wekelijks gebruik te maken van dit
medium. 9% doet dit maandelijks en 91% maakt nooit gebruik
van besloten nieuwssites.
3
NIEUWSSITES NEEMT AF.
MEEST GEBRUIKTE ONLINE PLATFORMEN.
Maakt minimaal wekelijks gebruik
van dit medium
Maakt minimaal maandelijks gebruik
van dit medium
Maakt nooit gebruik van dit medium
2013
2012
72%
78%
80%
77%
74%
76%
68%
68%
NIEUWS APPS BELANGRIJK MIDDEL VOOR NIEUWSCONSUMPTIE
1 OP DE 2 JONG VOLWASSENEN MAAKT MINIMAAL WEKELIJKS GEBRUIK VAN NIEUWS APPS.
3
Gebruik van nieuws apps
52%
Minder dan maandelijks
48%
Minimaal maandelijks
Minimaal wekelijks gebruik nieuws apps
Minimaal wekelijks
Ouderen Volwassenen Jong volwassenen
43%
29% 47% 55%

9.
9
NIEUWSCONSUMPTIE VIA ONLINE EN SOCIAL MEDIA
IS GELIJK GEBLEVEN
EEN KWART VAN DE CONSUMENTEN DIE SOCIAL MEDIA GEBRUIKT, KOMT NOOIT IN AANRAKING MET NIEUWS VIA DIT MEDIUM
In vergelijking met 2013 is de mate waarin consumenten via
online en social media in contact komen met nieuwsberichten
stabiel.*
48%
Net als in 2013 komt de meerderheid van de consumenten
regelmatig in contact met nieuwsberichten via online en social
media. 66% van de consumenten komt wekelijks in aanraking
met nieuwsberichten via online media. Op social media is dit
58%.
Opvallend is dat iets meer dan een kwart van de consumen-ten
(27%) nooit in aanraking komt met nieuws via social me-dia.
Voor online media is dit 18%.
Het onderzoek van 2013 liet al zien dat de frequentie waar-mee
men in aanraking komt met online of social media toe-neemt
naarmate men vaker gebruik maakt van het medium.
Gezien de beperkte veranderingen in het online en social me-diagebruik
van consumenten is het niet verrassend dat het
contact met nieuws via deze kanalen stabiel is.
* De kleine toe- of afnames van contact met nieuws via online en social media zijn niet significant
4
2014
2013
2014
2013
BELANGRIJK MIDDEL VOOR NIEUWSCONSUMPTIE
MINIMAAL WEKELIJKS GEBRUIK VAN NIEUWS APPS.
gebruik nieuws apps
CONSUMENT ZIET NET ZO VAAK NIEUWS VIA ONLINE EN SOCIAL MEDIA
EEN KWART VAN DE CONSUMENTEN DIE SOCIAL MEDIA GEBRUIKT, KOMT NOOIT IN AANRAKING MET NIEUWS VIA DIT MEDIUM
4
Minimaal maandelijks
Minimaal wekelijks
Volwassenen Jong volwassenen
43%
47% 55%
Online media
Social media
Nooit 18%
16%
27%
27%
Minder dan
één keer
per maand
9%
9%
7%
10%
Minimaal
één keer
per maand
7%
6%
5%
7%
Wekelijks 13%
12%
12%
12%
Meerdere
keren
per week
13%
13%
12%
11%
Dagelijks
25%
28%
21%
21%
Meerdere
keren
per dag
15%
16%
13%
12%

10.
ZO VAAK NIEUWS VIA ONLINE EN SOCIAL MEDIA
MEDIA GEBRUIKT, KOMT NOOIT IN AANRAKING MET NIEUWS VIA DIT MEDIUM
10
SOCIAL MEDIA ZIJN HET MINST BETROUWBAAR VOOR
BERICHTGEVING OVER NIEUWS & ACTUALITEIT
DUIDINGSPROGRAMMA’S OP TV EN BERICHTEN IN KRANTEN WORDEN HET MEEST BETROUWBAAR GEACHT,
GEVOLGD DOOR VLUCHTIGER MEDIA ZOALS NIEUWS APPS EN ONLINE NIEUWSSITES.
5
De betrouwbaarheid van verschillende typen media is hetzelf-de
gebleven ten opzichte van vorige jaren. Traditionele me-dia
worden net als in 2012 en 2013 het meest betrouwbaar
gevonden, gevolgd door online media en tot slot social media.
Online media
De mate van betrouwbaarheid van verschillende typen media
wordt gemeten op een schaal van 1 (helemaal niet betrouw-baar)
tot 7 (zeer betrouwbaar). Zo worden traditionele media
met een score van 4,9 dus enigszins betrouwbaar gevonden
voor het verspreiden van nieuws.
Berichten over nieuws en actualiteiten die men via een nieuws
app leest, worden even betrouwbaar gevonden als nieuwsbe-richten
via traditionele media zoals televisie en radio.
Opvallend is dat nieuwsberichten via online media (4,3) min-der
betrouwbaar gevonden worden dan berichten via nieuws
apps. Dit is te verklaren doordat fora en reviewsites ook in de
categorie online media vallen. Deze media hebben een lagere
mate van betrouwbaarheid. Wanneer alleen gekeken wordt
naar online nieuwssites en websites van kranten, is de be-trouwbaarheid
van deze typen online media gelijk aan nieuws
app en traditionele media.
Betrouwbaarheid berichtgeving
Nooit 18%
16%
Minder dan
één keer
maand
9%
9%
Minimaal
één keer
maand
7%
6%
Wekelijks 13%
12%
Meerdere
keren
per week
13%
13%
Dagelijks
25%
28%
Meerdere
SOCIAL MEDIA ZIJN HET MINST BETROUWBAAR VOOR
BERICHTGEVING OVER NIEUWS & ACTUALITEIT
5
2014 2013 2012
Traditionele media
Online media
Sociale media
Nieuws apps
4,9
4,8
5,1
4,3
4,3
4,7
3,8
3,7
3,9
4,9 NIEUW

11.
11
INFORMATIEVE TELEVISIE, KRANTEN, NIEUWSSITES
EN NIEUWS APPS HEBBEN DE MEESTE IMPACT
HOE STERKER DE BETROUWBAARHEID VAN HET MEDIUM HOE GROTER DE IMPACT
6
Informatieve televisieprogramma’s worden net als vorige ja-ren
als het meest impactvolle medium gezien, gevolgd door
kranten, websites van kranten en online nieuws­sites.
Nieuws
apps scoren vergelijkbaar met online nieuwssites en informa-tieve
radiozenders.
Nieuws via informatieve televisieprogramma’s en kranten
vindt men 3,5 keer zo impactvol als nieuws via social media.
Dit verschil is kleiner dan vorig jaar, toen traditionele media
nog vijf tot zes keer zo impactvol werden beschouwd.
Besloten nieuwssites scoren relatief laag op de ranking van
2014. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat dit voor velen
nog een onbekend medium is. Zo maakt 91% van de respon-denten
geen gebruik van besloten nieuwssites.
Er is een duidelijk verband tussen de mate van betrouwbaar-heid
en de mate waarin men een medium impactvol vindt.
Hierbij geldt dat de impact toeneemt, naarmate de betrouw-baarheid
hoger is.
Om deze ranglijst samen te stellen kregen respondenten meerdere keren drie
verschillende mediumtypen voorgelegd. Hierbij moest men steeds aangeven
welk medium men het meest en welk medium men het minst impactvol vond.
Op basis hiervan wordt een index score verkregen en worden de verschillende
medium typen gerangschikt.
INFORMATIEVE TELEVISIE, KRANTEN, NIEUWSSITES EN
NIEUWS APPS HEBBEN DE MEESTE IMPACT
6
Informatieve televisieprogramma’s
Kranten
Website van een krant
Online nieuwssites
Nieuws apps op tablet / smartphone
Informatieve radiozenders
Entertainment radiozenders
Opiniebladen
Entertainment televisieprogramma’s
Review sites
Social media
De website van de organisatie
Forum / discussieplatform
Besloten online nieuwssites
Blogs
227
Impact Ranking 2014
Index
205
172
131
121
118
89
75
72
70
62
57
52
30
20
NIEUW
NIEUW

12.
12
DE IMPACT VAN MEDIA BLIJFT GELIJK
TEN OPZICHTE VAN 2013
ONLINE NIEUWSSITES EN NIEUWS APPS HEBBEN DE MEESTE IMPACT OP KENNIS, HOUDING EN GEDRAG.
7
Net als in 2013, hebben alle medium typen impact op kennis,
houding en gedrag. Er zijn geen ontwikkelingen zichtbaar in de
mate van impact van verschillende media*.
Online nieuwssites de meeste impact op de kennis (35%),
houding (21%) en het gedrag (18%) van consumenten. Net als
vorig jaar is de impact van peer platforms, zoals reviewsites
en fora het laagst.
Zoals de betrouwbaarheid van nieuws apps vergelijkbaar is
met die van online nieuwssites, geldt dat ook voor de mate
van impact. Berichtgeving via nieuws apps heeft voor 37% van
de consumenten impact op kennis, bij 25% op de houding en
bij 22% op het gedrag.
De impact van nieuws apps is groter bij jongeren, met name
doordat deze doelgroep vaker gebruik maakt van het medium.
NIEUWSSITES EN
IMPACT
78%
80%
77%
69%
66%
76%
77%
74%
16%
16%
21%
27%
24%
32%
74%
76%
68%
Forum /
discussie platform
Impact berichtgeving
DE IMPACT VAN MEDIA BLIJFT GELIJK
TEN OPZICHTE VAN 2013
7
Kennis Houding Gedrag
23% 23%
35% 34%
21%
23%
18%
20%
13% 13% 12% 12%
10% 11%
22% 21%
15%
17%
14% 15%
37%
25%
22%
16% 17%
15% 14%
2013 Social media 2014 Online nieuwssites 2014
Peer platforms 2014 Websites van organisaties 2014 Nieuws apps 2014
NIEUW
*Social media vergeleken met online media, zonder traditionele media

13.
13
1 OP 3 CONSUMENTEN VOLGT NIEUWS
ACTIEVER OP DANKZIJ SOCIAL MEDIA
HOE VAKER MEN IN AANRAKING KOMT MET NIEUWS VIA SOCIAL MEDIA, HOE STERKER DE IMPACT OP HET GEDRAG
8
Social media zetten aan tot nieuwsgierigheid, delen, duiding
en dialoog. Van de consumenten die regelmatig in aanraking
komen met nieuws, volgt 2 op de 5 nieuws actiever op.
Door social media volgen mensen nieuws actiever, praat men
vaker over social media (zowel offline als online) en deelt men
nieuws en actualiteiten en de eigen mening over nieuws en
actualiteiten actiever.
Hoe vaker de consument in aanraking komt met nieuws via
social media, hoe sterker de impact op het gedrag.
Opvallend is dat men vaker offline over nieuws en actualitei-ten
praat door social media (42%), dan dat men dit online
doet (38%).
8
1 OP 3 CONSUMENTEN VOLGT
NIEUWS ACTIEVER OP DANKZIJ SOCIAL MEDIA
Gedrag
18%
20%
10% 11%
14% 15%
22%
15% 14%
Consumenten die minimaal wekelijks met nieuws en
actualiteiten in aanraking komen via social media
Alle deelnemers aan het onderzoek
van organisaties 2014 Nieuws apps 2014
NIEUW
Door social media..
..ben ik nieuws en actualiteiten
meer gaan volgen
42%
30%
..ben ik nieuws en actualiteiten vaker
met mijn netwerk gaan delen
38%
27%
..ben ik mijn mening over nieuws en
actualiteiten actiever gaan delen
38%
25%
..praat ik offline vaker met anderen
over nieuws en actualiteiten
(op werk, verjaardagen, etc)
42%
29%
..praat ik online vaker met anderen
over nieuws en actualiteiten
(via Twitter, Facebook, blogs, fora, etc.)
38%
25%

14.
14
9 & 10 HET EXPERIMENT
EEN TOELICHTING Een belangrijke vraag is of het mediumtype waar consumenten
nieuwsberichten lezen, bepalend is voor de mate van betrouwbaar-heid
en impact. Wordt een tweet van de NOS anders beoordeeld
dan een nieuwsbericht van de NOS dat men leest in een nieuws
app, of ziet in het TV journaal? Interessant is ook de vraag of het-zelfde
nieuwsbericht, door een andere afzender, een andere mate
van betrouwbaarheid en impact geniet.
Om antwoord te krijgen op deze vragen hebben we twee experimen-ten
uitgevoerd, waarbij ieder experiment voor zowel de NOS als de
Volkskrant is uitgevoerd. Iedere respondent nam deel aan een van
de vier experimenten, waarbij men steeds vier verschillende berich-ten
voorgelegd kreeg. Voor ieder bericht gaf men aan in hoeverre
men het bericht betrouwbaar of impactvol vond.
Voor het experiment met betrekking tot het medium, werden res-pondenten
blootgesteld aan een nieuwsbericht in een traditioneel
medium (kranten artikel of NOS journaal), een bericht in een mo-biele
nieuws app, een online nieuwsartikel en een tweet.
Voor het experiment met betrekking tot de afzender werden respon-denten
blootgesteld aan tweets met een verschillende afzender, waar-bij
de tweet exact hetzelfde was. Hierbij is gebruik gemaakt van een
tweet van een nieuwsmedium, een retweet van deze tweet (waarbij
het logo van de originele afzender zichtbaar blijft), een retweet waarbij
een onbekend iemand duiding geeft, of een tweet die door een onbe-kend
persoon geplaatst is via een share button op een nieuwssite.

15.
15
MEDIUMTYPE BEÏNVLOEDT BETROUWBAARHEID & IMPACT
MEDIUMTYPE BEÏNVLOEDT
BETROUWBAARHEID & IMPACT
TWEET VAN DEZELFDE BRON WORDT GEZIEN ALS MINST IMPACTVOL EN BETROUWBAAR
Allereerst is onderzocht in hoeverre het mediumtype bepalend
is voor de mate van impact. Hiervoor werd men blootgesteld
aan berichten van de NOS of de Volkskrant. In het overzicht
in de grafiek zijn de gemiddelde scores van de twee bronnen
weergegeven.
Hoewel het medium geen verschil zou moeten maken in be-trouwbaarheid
of impact, blijkt dat een nieuwsbericht via Twit-ter
toch minder betrouwbaar en impactvol is dan hetzelfde
nieuwsbericht via mobiele, traditionele of online media. Twit-ter
is van deze mediumtypen het meest vluchtige kanaal; hier
verschijnt nieuws vaak het eerst, maar wordt nieuws ook va-ker
teruggefloten als meer feiten bekend zijn.
Daarnaast kan het verschil verklaard worden aan de hand van
de resultaten van het onderzoek van vorig jaar. Toen bleek
dat berichten meer overtuigend, geloofwaardig en impactvol
zijn, wanneer een toelichting gegeven wordt bij een bericht.
Hiervoor is in nieuwsberichten op een online nieuwssite, via
het journaal of een krantenartikel of via een nieuwsbericht in
een smartphone app uiteraard meer ruimte dan in een tweet.
Om impact te vergroten is het daarom belangrijk om de con-sument
in tweets te stimuleren het achterliggende bericht te
bekijken.
9
Nieuws app
9
MEDIA
nieuws en
media
42%
30%
38%
27%
38%
42%
29%
38%
Traditionele
media
100%
75%
50%
25%
0%
Betrouwbaarheid
Tweet
Online nieuwssite
Impact

16.
16
AFZENDER BEPAALT BETROUWBAARHEID EN IMPACT
TWEETS MET AFBEELDING VAN ORIGINELE BRON ZIJN MEEST BETROUWBAAR EN IMPACTVOL
Ook in het tweede experiment werd men blootgesteld aan be-richten
van zowel de NOS als de Volkskrant. In het overzicht
in de grafiek zijn de gemiddelde scores van de twee bronnen
weergegeven.
De afzender van een bericht heeft grote invloed op de
betrouwbaarheid van de tweet. Een originele tweet of een
retweet wordt beschouwd als het meest betrouwbaar. In beide
gevallen is het logo van de NOS of de Volkskrant afgebeeld
bij de tweet. Dit is niet het geval bij de RT met een citaat en
een tweet via een share button, waarbij de profielfoto van de
(onbekende) delende persoon zichtbaar is.
Hiermee worden de resultaten van het onderzoek in 2013
bevestigd. In het onderzoek vorig jaar kwam naar voren dat de
expertise van een afzender de betrouwbaarheid en impact van
een bericht bepaalt.
10
AFZENDER BEPAALT
BETROUWBAARHEID EN IMPACT
10
100%
75%
50%
25%
0%
Betrouwbaarheid
Tweet
Retweet
RT met citaat
Tweet via share button
Impact
‘ ‘

17.
BIJLAGE

18.
+ VERANTWOORDING
18
Over dit onderzoek
Dit onderzoek is uitgevoerd door Social Embassy en Insites
Consulting, in opdracht van ING. Het doel van het onderzoek
is om inzicht te krijgen in de ontwikkelingen in het media land-schap
wat betreft contact met en betrouwbaarheid en impact
van online en social berichtgeving.
Survey
Een online survey is gebruikt om inzicht te verkrijgen in het
social en online media gebruik van Nederlanders, de mate
waarin zij in contact komen met nieuws, de mate waarin zij on-line,
social maar ook traditionele media betrouwbaar achten en
de mate waarin deze mediumtypen impact hebben op de ken-nis,
de houding en het gedrag van consumenten. De vragenlijst
bestond grotendeels uit meerkeuzevragen en stellingen.
Om impact van verschillende typen media te vergelijken is
evenals voorgaande jaren gebruik gemaakt van de techniek
waarbij respondenten drie verschillende mediatypen voorgelegd
kregen. Hierbij werd de respondent gevraagd steeds aan te ge-ven
welk medium zij het meest en welke het minst impactvol
vonden. Op basis van waardering is een rankschikking gemaakt
van de impact van verschillende bronnen en media typen. De
score vertegenwoordigt een gepercipieerde impact ten opzichte
van andere typen media.
Experiment
In aanvulling op het onderzoek van 2012 en 2013 is dit
jaar extra inzicht verkregen in de impact van social media
op het online en offline gedrag van de consument naar
aanleiding van nieuws.
Daarnaast is een experiment uitgevoerd om inzicht te
verkrijgen in de betrouwbaarheid en impact van bericht-geving
van eenzelfde bron via een verschillend media
kanaal. Respondenten kregen vier verschillende typen
media voorgelegd (traditioneel, mobiel, online en so-cial)
en beoordeelden voor ieder kanaal in hoeverre zij
berichtgeving via dit medium betrouwbaar en impactvol
vonden.
Een tweede experiment is uitgevoerd om inzicht te verkrij-gen
in de betrouwbaarheid en impact van een bericht met
exact dezelfde boodschap met eenzelfde bron, maar van
een andere afzender. Ook in dit experiment beoordeelden
consumenten de betrouwbaarheid en impact van deze
berichten.
Gebruikte berichten waaraan men werd blootgesteld zijn
gebaseerd op berichten van de NOS en de Volkskrant ge-vonden
in de verschillende mediumtypen.
Panel
Het onderzoek is uitgevoerd onder 1.510 consumenten.
De respondenten vertegenwoordigen een representatief
beeld van de Nederlandse samenleving, zowel qua ge-slacht
als leeftijd.
HOE IS HET ONDERZOEK UITGEVOERD?

19.
19
OP WELKE WIJZE HEEFT BERICHTGEVING IMPACT OP KENNIS, HOUDING EN GEDRAG?
Dit onderzoek kijkt naar de impact van berichtgeving in
traditionele, online en social media op de kennis, houding en
het gedrag van consumenten. Verschillende factoren bepalen
de impact; mediagebruik en leeftijd van de doelgroep, contact­frequentie,
betrouwbaarheid, sentiment en de afzender.
BERICHTGEVING IN: IMPACTFACTOREN: IMPACT OP:
Bekendheid met onderwerp, kennis ver-Kennis
groot, informatie opzoeken of checken.
Mening negatief of positief veranderd,
Houding bevestiging van de mening.
Keuze gemaakt voor een product / dienst
of veranderd van gedrag, product of
Gedrag gebruik van dienst.
Betrouw-baarheid
Klant /
niet klant
Social
Profififfiile
Afzender
Contact-frequentie
Sentiment
Leeftijd
Relevantie
+ IMPACTMODEL
Traditionele Media
Offline media als televisie, radio, krant,
opiniebladen, etc.
Onafhankelijke online nieuwssites (zoals
nu.nl), websites van kranten weblogs, fora en
discussieplatforms, reviewwebsites en
websites van organisaties.
Online Media
Platformen zoals Facebook, Twitter, Linkedin,
Google+, YouTube, etc.
Social Media
Nieuwsgerelateerde apps op de smart-phone
of tablet, zoals de app van Nu.nl of
NOS, apps van kranten of de Teletekst app.
Nieuws Apps

20.
+ DE RESPONDENTEN
20
Geslacht
Opleiding
Lager
onderwijs
Leeftijd Inkomen
4%
29% 28%
10% 10%
7%
4% 4%
LTS MAVO HAVO VWO VMBO MBO HBO Post HBO
onderwijs
Universitair
onderwijs
Post
Universitair
onderwijs
50%
11%
16%
20%
19%
16%
18%
2% 2% 1%
14%
4% 4%
2% 2%
17%
27%
20%
9%
1%
50%
18 - 24 < 500
25 - 34 500 -
34 - 44 1500 -
45 - 54 2500 -
55 - 64 3500 -
65+ Geen idee Dat zeg ik
4500 -
liever niet
Niet van
toepassing
Euro
1499 Euro
2499 Euro
3499 Euro
4499 Euro
6000 Euro
> 6000
Euro
WIE WERKTEN MEE AAN HET ONDERZOEK?

21.
+ CONTACT INFORMATIE
21
WILT U MEER INFORMATIE? NEEM DAN CONTACT OP MET:
MARTIN KLOOS
martin@socialembassy.nl
@martinkloos
+31 (0) 6 549 844 13
DELPHINE VANTOMME
delphine.vantomme@insites.eu
@DelphineVtomme
+32 (0) 926 915 00
HAROLD REUSKEN
harold.reusken@ing.nl
@haroldreusken
+31 (0) 6 549 844 13