Elektrokimia dhe nje historik i shkurter rreth saj

1. Tema:Elektrokimia
Punoi:Ismail Dama
Klasa:XIA
Lenda :Kimi
Elektrokimiaështë ajo dege e kimisë që merret me proceset që
përfshijnë transferimin e elektroneve, reaksionet e oksido-
reduktimit shkurt redoks. Pra trajton shndërrimet kimike të
përftuara nga kalimii elektricitetit ne celula dhe prodhimine
elektricitetit me ane te reaksioneve kimike. Elektrokimiamerret
me transformimin e energjisë kimike ne elektrike e anasjelltas.
Përveç tjerash studion fenomene si gërryerjen e metaleve,
rafinimin e tyre, dhe pjesën me te madhe te reaksioneve
biokimikepër funksionimine organizmave te gjalle si
fotosinteza, frymëmarrja qelizore, transmetimi i sinjaleve
nervore etj. Elektrokimia lidhetedhe me studimin e prodhimit
te rrymës elektrike nga elektrolitet.
Cfareeshte elektrokimia?
Elektrokimia është ajo pjesë e shkencës së kimisë që merret me studimin e të gjitha
proçeseve të transformimit të energjisë kimike në energji elektrike dhe anasjelltas. Këto
proçese janë mjaft të rëndësishme.

2.  Cfareeshte elementi galvanik?
Elementi galvanik është një aparat që ka aftësi ta shndërrojë energjinë kimike në energji
elektrike, duke shfrytëzuar reaksionin e oksido-reduktimit, që zhvillohet përkatësisht në
dy gjysmëelementet.
Elementi galvanik përdoret për : prodhimin e baterive te ndryshme,energjise elektrike
dhe prodhimin e akumulatoreve.
Elementi Galvanik ka shume vjet qe eshte shpikur dhe qe ka shkuar drejt permiresimit
të cilësive të tyre.
1)Si fillim ne vitin 1786 vihet re reagimin e këmbëve të
bretkosës ndaj tensionit Luigi Galvani
Ai qe shumë pranë zbulimit të parimit të baterisë, por e
humbi atë. Luigi mendonte se reagimi i bretkosës ndaj
rrymës elektrike ishte për shkak të pranisë së indeve
shtazore. Për eksperimentin ai përdori dy metale të
ndryshme në kontakt me një substancë të lëngëttë cilat
i vuri në kontakt me këmbët e bretkosës. Rezultati qe tkurrja e këmbëve të bretkosës.
Luigi Galvani ka bërë zbulime shumë të rëndësishme ku ndër to mund të përmendim
lidhjen e magnetit me rrymat elektrike. Galvanometri quhet kështu për nder të tij, i cili
ishte instrumenti i parë matës i rrymës elektrike.
2)Detajet e nje baterie publikohen ne 1800 nga Aleksandër Volta
Në vitin 1795, shkencëtari italian Aleksandër Volta shpiku
elektroforin, i cili ishte një disk trepetine (substancë organike),
rrëshire dhe dylli. Me të fërkohej bishti i dhelprës dhe ai
shërbente si burim shkarkesash elektrike për muaj të tërë.
Më vonë, Volta tregoi se lindja e rrymës elektrike nuk ak
nevojë për praninë e indeve të kafshëve, siç mendonin
shkencëtarë të tjerë. Kjo e ndihmoi atë dhe bëri që në vitin
1800 ai të prodhonte pilën elektrike voltaike, e cila përbëhej
nga një kolonë pllakash Cu dhe Ag të vendosura njëra pas
tjetrës, të ndara nga shtresa kartoni poroz dhe të zhytura në
tretësirë kripe. Kjo pajisje siguronte rrymë të vazhdueshme
dhe parimi i saj përdoret akoma sot te bateritë. Volta e
quajti gjenerator rryme të vazhduar elektrike, që shndërron
energjinë kimike në energji elektrike.

3. 3) 1820 – Pila e Danielit
Pila e Volt-ës nuk siguronte rrymë elektrike për periudha të gjata kohore. Këtë gjë e
arriti pila e Danielit. Pila e Danielit është e ndërtuar nga dy gjysmëqeliza në të cilat
elektroda pozitive përbëhet nga bakri kurse ajo negative nga zinku. Kto elektroda
qëndrojnë të zhytura në sulfatet e tyre përkatëse, dhe lidhen me njëra
tjetrën me anën e një ure kripe. Pila e Danielit ishte e para
që përfshiu mërkurin si veshje të anodës së zinkut për
të mos u reduktuar nga korrozioni kur
bateritë nuk janë në përdorim. Kjo bateri
prodhon 1.1 volt dhe është përdorur për
telefonat dhe për zilen e derës për më
shumë se 100 vjet. Aplikimet ishin të gjitha të
palëvizshme pasi lëvizja do të shkaktonte
përzierjen e dy elektrolitëve.
4)1859 Reimon
Gaston Plante krijoi qelizën e elementit galvanik
Reimon Gaston Plante krijoi qelizën e elementit
galvanik duke rrotulluar dy fletë të holla plumbi të
ndara nga një stof leshi të butë të cilën e zhyti në
acid sulfurik të holluar. Duke alternuar ngarkimin
dhe shkarkimin aftësia e kësaj qelize për të siguruar
rrymë elektrike u rrit. Ato përdoren sot tek
automjetjet, aeroplanët, gjeneratorët e ndryshëm. Një bateri e tillë mund të ketë 3-6
pila të lidhura në seri.
5)1866 - Pila e thatë “Leclanche”, e shpikur
nga kimisti francez Georges Leclanche,
përdoret ende në ditët e sotme. Elektroliti
përbëhet nga klorur amoni dhe klorur zinku
në formë plastike. Elektroda negative
përbëhet nga zinku që është dhe mbështjellja
e pilës, ndërsa ajo pozitive përbëhet nga
karboni, rrethuar nga oksid magnezi. Kjo
bateri prodhon 1.5 volt energji.

4. Kur bateria e thatë harxhohet, ajo nuk mund të mbushet sërish, por hidhet si e
papërdorshme. Gjatë harxhimit të baterisë së thatë legura e zinkut hollohet ndërsa
përqëndrimi i klorurit të zinkut në elektrolit rritet. Kloruri
i zinkut është përbërje shumë higroskopike, e cila e thith
lagështinë nga ajri, prandaj elektroliti i baterisë së thatë
laget. Prandaj bateria nuk duhet përdorur shumë gjatë
sepse elektroliti i cili rrjedh nga bateria mund t’a
shkatërrojë aparaturën. Sot në përdorim janë edhe
bateritë me mbështjellës kualitativ të cilët e
pamundësojnë këtë lloj dëmtimi.
6)1898 – 1908 Bateria alkaline e Tomas Edisonit.
Në këtë bateri elektroda pozitive përbëhet nga oksidi i nikelit, elektroliti KOH, ndërsa
elektroda negative përbëhet nga hekuri. Përdoret në industrinë e rëndë,
zgjat 10 vjet dhe prodhon 1.15 volt energji.
7)1950 Pila zink-oksid mërkuri e Samuel Rubenit
Në pilën zink-oksid mërkuri elektroda negativa është e përbërë nga
zinku, ajo pozitive nga HgO. Kjo pilë prodhon 1.34 volt energji. Më vonë
kjo bateri mori emrin Duracell.
8)1964 U formua Duracelli
Që nga kjo periudhë kohore e deri në ditët e sotme prodhuesit e
baterive mundohen të shmangin përdorimin e komponimeve të
mërkurit, plumbit e kadiumit pasi ato kur shkarkohet bateria
duke qenë se përmbajnë lëndë toksike kanë aftësi të vetndizen
dhe të ndotin mjedisin ku ne jetojmë duke vënë në rrezik jetën
e njerëzve, bimëve dhe kafshëve

5. Cfarejane akumulatoret?
Janë pajisje që përdorennë qarqe kuduhetrrymë e
vazhduar,përtë vënë në lëvizje makinat,anijet,etj.
Ndahenne Akumulatore Acide dhe Akumulatore
Bazike.Akumulatorështë vetëmai elementgalvaniki
kthyeshëmi cili mundtë jeprrymë të mjaftueshme një
kohë më të gjatë