Prezentacja poświęcona programowi Globe at Night:http://www.globeatnight.org/

1. Globe at Night – spotkanie z Orionem
Autor: Jacek Kupras
www.djkupras.blogspot.com
1

2. Tytułem wstępu:
Akcja „Globe at Night, czyli Ziemia Nocą, jest organizowana co roku z reguły na przełomie
lutego i marca. Po raz pierwszy miała ona miejsce w 2006 roku. Wykonano wówczas 3990
obserwacji . W ubiegłym roku natomiast nadesłano 14249 obserwacji z 48 krajów.
Aby wziąd udział w projekcie wystarczy w okresie: od 14 – 23 stycznia, 12-21 lutego lub 13-22
marca wyjśd w wybrany, pogodny wieczór na dwór, znaleźd najciemniejsze miejsce w okolicy i
policzyd ile gwiazd widad w gwiazdozbiorze Oriona. Organizatorzy przygotowali materiały
instruktażowe i mapki ułatwiające to zadanie. Ustaloną na ich podstawie "graniczną wielkośd
gwiazdową" należy następnie wysład poprzez specjalną witrynę internetową. Spływające
wyniki będą widoczne na mapie świata. Zebrane dane zostaną przeanalizowane przez
naukowców, którzy opublikują potem koocowy raport.
Projekt ma na celu zwrócenie uwagi na problem zanieczyszczenia nocnego nieba sztucznym
światłem. Uczy także orientacji na niebie, odnajdywania gwiazdozbioru Oriona i może byd
przydatny na lekcjach omawiających wpływ człowieka na środowisko naturalne. „
Tyle na podstawie tego, co napisał Krzystof Czart z portalu astronomia.pl jeszcze w 2010 roku.
W poniższej prezentacji postanowiłem zebrad niektóre z pomysłów, które mogą uatrakcyjnid
ten projekt a które opisałem na naszym blogu: www.djkupras.blogspot.com. Wszystkie teksty
źródłowe na których opieram tę prezentację można przejrzed klikając etykietę Globe at Night.
2

3. Poznajemy organizatorów akcji akcji:
Z grafikami umieszczonymi powyżej powiązane są hiperłącza do organizacji powiązanych czy
3
to bezpośrednio czy też pośrednio z tym projektem.

4. Zapoznajemy się z polskimi materiałami na temat Globe at night
Niestety, pomimo swej prostoty i elastyczności ten projekt obserwacyjny nie jest tak
popularny, jak byd powinien. A szkoda, bowiem właśnie ta prostota umożliwia dowolne
dopasowanie go do celów dydaktycznych. 4

5. Poznajemy i wybieramy cele dydaktyczne możliwe do realizacji w
kontekście Globe at Night
Jeżeli chodzi o walory edukacyjne, to przy okazji tego projektu można zrealizowad
następujące cele dydaktyczne:
• wykorzystanie długości i szerokości geograficznej do opisu miejsca obserwacji
• zanieczyszczenie środowiska (zanieczyszczenie nieba sztucznym światłem)
• odnalezienie gwiazdozbioru Oriona przy pomocy map nieba
• obiekty na niebie
• określenie jasności najsłabszych gwiazd widocznych na niebie w danym miejscu
• rozmieszczenie dużych skupisk ludności na świecie
• analiza przestrzenna zebranych danych
• wyciąganie wniosków z analizy mapy z naniesionymi wynikami obserwacji
• wpływ człowieka na środowisko naturalne
• widok nieba a religia i kultura
Powyższą listę celów dydaktycznych znalazłem w tekście Już niebawem: Great World Wide
Star Count który napisałem prawie trzy lata temu.
5

6. Zapoznajemy się z przewodnikiem po projekcie
Po pierwsze drukujemy sobie polski przewodnik, przetłumaczony dzięki Krzysztofowi
Czartowi z Astronomia.pl. Zapoznajemy się również z działaniem poświęconego projektowi
portalu. W odpowiednie miejsca w sieci trafimy klikając w powyższe grafiki. 6

7. Poznajemy konstelację Oriona
Kliknięcie w powyższą grafikę zaprowadzi do Wikipedii, grafika „z okularami” do
Astronocy, gdzie znajdziemy poświęcone Orionowi artykuły z serii Binocular Universe oraz
7
Small Wanders To powinno zaspokoid nasz głód informacji, a tymczasem …

8. Uczymy się lokalizowad Oriona na niebie przy pomocy Stellarium
Tak wygląda położenie Oriona na niebie w chwili kiedy piszę ten tekst (3 stycznia o 20:45)
8
wygenerowane przy pomocy Stellarium. Program ten można pobrad klikając tutaj.

9. Badamy konstelację Oriona na niebie programem World Wide Telescope
World Wiede Telescope to kolejny
program, który warto poznad z okazji Globe
at Night. Możemy pobrad go z tej strony.
Grafiki powyżej przedstawiają ogólny widok
konstelacji, zbliżenie Pasa Oriona oraz
powiększenie Mgławicy Kooski Łeb.
Powiązane z grafikami hiperłącza
zaprowadzą nas tym razem na APOD.
9

10. Poznajemy M 42
Najbardziej charakterystycznym obiektem w konstelacji Oriona jest Wielka Mgławica Oriona.
Możemy bliżej się jej przyjrzed przy pomocy wbudowanego w World Wide Telescope
seansu, którego wersja została nagrana na YouTube , wystarczy kliknąd w grafikę powyżej.
10

11. Odwiedzamy gwiazdy w Orionie przy pomocy Celestii
Celestia umożliwi nam dokonanie wyprawy do gwiazd w Orionie. Na początek należy
zainstalowad ten program. Potem możemy odwiedzid poszczególne gwiazdy tej konstelacji.
Wystarczy klikad w nie. Potem zaś naciskad G. Zwracamy szczególnie uwagę na ich rozmiar i
11
kolor.

12. Odwiedzamy Betelgezę
Eksplorując Oriona przy pomocy Celestii warto zwrócid uwagę na rozmiary i kolor gwiazd. Tak
przykładowo wygląda Betelgeza. Obok, dla porównania w tej samej skali widad Układ
Słoneczny.
12

13. Odwiedzamy M 42 z Celestią
W Celestii znajdziemy również M 42. Musimy mied jednak zainstalowane Życie oraz śmierd
gwiazd.
13

14. Przy pomocy Celestii możemy również pokusid się o przelot przez mgławicę.
14

15. M 42 na YouTube
Jeśli nie dysponujemy Celestią, zawsze pozostaje nam YouTube. Wizualizację przelotu przez
słynną mgławicę obejrzymy klikając w powyższą grafikę. Szczególnie warto przyjrzed się
15
proplydom.

16. Poznajemy Oriona mitycznego
Nie wolno zapomnied o kontekście mitycznym i kulturowym. Pominięcie tego aspektu
spowoduje zubożenie całej akcji i zredukowanie jej do rutynowej, prostej obserwacji
połączonej z elementami IT. Tymczasem poruszenie mitologii da możliwośd cofnięcia się w
wyobraźni o tysiące lat wstecz i zobaczenia nieba oczami starożytnych żyjących w
czasach, gdy kształtowały się zręby naszej cywilizacji. 16

17. Poznajemy pojęcie magnitudo
W tym projekcie wystarczy historyczna definicja z Wikipedii. Warto też zapoznad się z
krótkim tekstem znajdującym się na stronach Pracowni Komet i Meteorów. Przejdziemy do
niego klikając w grafikę przedstawiającą Wielką Niedźwiedzicę. 17

18. Poznajemy co to jest zanieczyszczenie sztucznym światłem
Definicja z Wikipedii wystarczy. Żeby ją poznad klikamy w pierwszą z grafik. Pojęcie to
przybliży również zabawa aplikacją z której ekranowe zrzuty umieściłem powyżej. 18

19. Poznajemy zanieczyszczenie świetlne ze Stellarium
Przy pomocy tego programu da się również odwzorowad zanieczyszczenie świetlne dzięki
wbudowanej Skali Bortle’a. Napisałem kiedyś o tym na blogu. 19

20. Bawimy się symulatorem nocnego nieba
Widoczny na grafice powyżej symulator znajduje się tu. Pokazuje on, jak wygląda niebo nad
różnymi miejscami w Anglii. 20

21. Kolejny symulator znajdziemy na tej samej stronie co poprzedni, tyle że niżej. Dzięki niemu
będziemy w stanie prześledzid jak wpływa na widocznośd gwiazd ustawienie lataro
w różnych miejscach.
21

22. Patrzymy na Ziemię nocą
Pora na kolejny seans z World Wide Telescope. Tym razem poświęcony Ziemi nocą. Aby
uruchomid go w przeglądarce kliknij tutaj. Jego polska wersja została nagrana na YouTube
, wystarczy kliknąd w grafikę powyżej. Nie zapomnij by mied zainstalowany Silverlight. 22

23. Sięgamy po YouTube
Jeżeli seans z WWT nam nie
wystarczy, to na YouTube znajdziemy
film poświęcony temu, jak z kosmosu
wygląda łuna miast. By go obejrzed
należy kliknąd tutaj.
Galeria zdjęd miast widzianych z orbity
nocą znajduje się również tutaj.
23

24. Organizujemy poświęcone Orionowi zajęcia plastyczne
Orion, a zwłaszcza znajdujące się w nim
mgławice, może byd wdzięcznym tematem
zajęd plastycznych. Widoczne zdjęcia
powstały w trakcie warsztatów
zrealizowanych w Muzeum Górnośląskim w
Bytomiu. Opis ich wraz z całym albumem
znajdziesz tutaj.
24

25. Odwiedzamy miejsca ochrony ciemnego nieba w Polsce
Na początek warto odwiedzid Izerski Park Ciemnego Nieba. Jest to pierwszy tego typu
park w Polsce. 25

26. Przyglądamy się działaniom Polarisu
Kliknięcie w powyższą grafikę zaprowadzi nas na stronę programu Ciemne Niebo. Jego
autorem jest Stowarzyszenie Polaris. 26

27. Wybieramy miejsce obserwacji
Najprościej po prostu wyjśd przed dom. Możemy jednak pokusid się o więcej. Byd może w
naszym rejonie znajduje się jakieś historyczne miejsce? A może znajdziemy miejsce, gdzie
szczególnie rzuca się w oczy problematyka zanieczyszczenia sztucznym światłem? A może
warto się również przy okazji przyjrzed innym szkodom, jakie środowisku przynosi działalnośd
człowieka? Możliwości jest naprawdę sporo. 27

28. Wyznaczamy czas obserwacji
Możemy uwierzyd na słowo organizatorom akcji i przeprowadzid obserwację pomiędzy 20 a
22 czasu lokalnego. Możemy również samodzielnie pokusid się o wyznaczenie czasu
obserwacji w oparciu o narzędzia, do których prowadzą linki powiązane z grafikami
widocznymi powyżej. 28

29. Przeprowadzamy obserwacje
Wyposażeni w instrukcję przeprowadzamy obserwacje. Warto przy okazji przyjrzed się
gwiazdozbiorowi Oriona przy pomocy sprzętu, który mamy. 29

30. Obserwujemy Oriona z Galileuszem
Znajomośd gwiazdozbioru Oriona pomoże nam pogłębid esej poświęcony galileuszowym
obserwacjom znajdujący się na EuHou. Możemy również pokusid się o obserwacje Wielkiej
Mgławicy Oriona przy pomocy Mikroobserwatorium. O tym jak to zrobid dowiemy się klikając w
grafiki powyżej. Powiązane z nimi łącza zaprowadzą nas tam gdzie trzeba. 30

31. Przeprowadzamy obserwacje wielokrotne
Zgodnie z instrukcją do której podano link w slajdzie 5 wykonujemy jeden lub parę
pomiarów. W drugim przypadku odstęp pomiędzy miejscami gdzie obserwujemy Oriona
powinien wynieśd minimum 1 kilometr. 31

32. Zostawiamy po sobie ślad
Wypełniając formularz akcji warto wpisad coś więcej w polu komentarza. Może byd to
32
przykładowo strona internetowa szkoły lub organizacji do której należymy.

33. Poznajemy innym obserwatorów
Przyglądając się miejscom obserwacji możemy trafid na ciekawe projekty, przykładowo takie
jak ten powyżej.
33

34. Analizujemy wyniki pomiarów przy pomocy Excela
Po zakooczeniu akcji Globe at Night warto poczekad na wyniki. Zostają one opublikowane na
tej stronie raportów w różnych formatach. U góry widad wczytane je do Excela. 34

35. Analizujemy wyniki pomiarów z Google Earth
Dane z projektu można przeglądad również przy pomocy Google Earth. Należy w tym celu ze
35
strony z wynikami pomiarów wczytad do Google Earth plik z rozszerzeniem kmz.

36. Przyglądamy się historii projektu
Tak wyglądały wyniki akcji w roku ubiegłym. Ogółem wykonano 17 805 obserwacji.
36

37. Tak zaś z lat 2006-2009 dla Europy
37

38. Poznajemy inne projekty typu Globe at Night
O Great World Wide Star Count stworzyłem prezentację analogiczną do tej którą widzisz.
Poświęcony jej tekst na blogu jest tutaj.
38

39. Wow!
Tego się nie spodziewałem! Tak wyglądały wyniki GWWSC. Kliknięcie w powyższą grafikę
zaprowadzi na EuHou które promowało tą akcję. 39

40. 40

41. How Many Stars: http://hms.sternhell.at
Pora na kolejny projekt – tym razem austriacki. Do tej pory wygenerował on 3656
pomiarów. Jego największą zaletą jest to, że trwa przez cały rok.
41

42. NASA Star Count: http://www.nasa.gov/audience/foreducators/son/energy/starcount/index.html
Na zakooczenie ostatni, tym razem sygnowany przez NASA. Pozornie niezwiązany
z problemem zanieczyszczenia nieba sztucznym światłem. Po prostu, przy pomocy
specjalnie opracowanej procedury liczymy ile na niebie widad gwiazd. 42

43. Dark Sky Rangers: www.darkskiesawareness.org/DarkSkiesRangers/
Możemy pokusid się o wiele więcej. Dark Sky Rangers to w dosłownym tłumaczeniu
„Strażnicy Ciemnego Nieba”. Na stronie tej znajdziemy dokładny opis bloku zajęd
poświęconych ochronie ciemnego nieba. Może on stanowid cenne uzupełnienie akcji typu
43
GWWSC lub Globe at Night.

44. Podsumujmy nasze działania prezentacją
Modelowy przykład prezentacji znajdziemy na stronach Let There Be Night. 44

45. Do prezentacji możemy też użyd Scratcha
Scratch jest językiem programowania
stworzonym przez MIT specjalnie pod
kątem nauki dzieci i młodzieży.
Programowanie z nim jest naprawdę
proste. Przekonajcie się zresztą sami
przeglądając tę prezentację.
Kliknięcie w grafiki zaprowadzi was na
strony, gdzie będziecie mogli pobrad
przykładowe szablony nawiązujące do
akcji Globe at Night.
45

46. Koniecznie spróbujmy swych sił tworząc prezentację WWT
Jak może wyglądad przykładowa prezentacja stworzona przez dzieci, możemy przekonad się
klikając w grafikę powyżej. Skojarzone z nią hiperłącze zaprowadzi nas na YouTube. 46

47. Nagradzamy uczestników „naszego liczenia gwiazd”
Jeżeli organizujemy akcję z udziałem dzieci lub młodzieży, warto nagrodzid jej uczestników
pamiątkowym certyfikatem. Można stworzyd własny lub wykorzystad gotowy wzór. Ten
47
powyżej jest do pobrania tutaj.

48. I to by mogło byd wszystko …
… Można jednak pokusid się o wiele więcej …
Powodzenia i dobrej zabawy przy tegorocznym liczeniu gwiazd!
48