Mga Uri ng Pagsasalin
Republic of the Philippines
President Ramon Magsaysay State University
Iba, Zambales, Philippines
GRADUATE SCHOOL
Pagsasaling-Wika (Fil 203)
Inihanda ni:
JOVELYN G. DINGLASAN
MAEd Filipino

2 Pangkalahatang
Uri ng Pagsasalin

Pagsasaling
Pampanitikan

Pagsasaling
Teknikal

Pagsasaling Pampanitikan
- masining na paglalaro sa wika na kung saan
kinakailangan ng masusing pag-aaral at
pagpapakadalubhasa ng tagasalin sa dalawang
wika sa isang ordinaryong sitwasyon.
- ang pangunahing hamon nito ay ang
paghahanap at pagsusuri ng mga salita na
pwedeng itumbas sa akdang isasalin upang
mapanatili ang diwa nito.

Pagsasaling Teknikal
- tungkulin nitong magpalaganap ng
kaalaman sa buong mundo bilang isang tunay
at aktibong wika ng globalisasyon at
lokalisasyon.
- gumaganap bilang tagapamagitan
ng mga wika at kultura ng mundo.

3 Uri ng
Larangan ng
Pagsasalin

1. Intalingual
- ito’y pagbabago lamang ng mga
salita sa loob ng magkaparehong
wika.

2. Interlingual
translation
- tinatawag din itong ‘translation
proper’

3. Intersemiotic o
transmutation
- ito’y pagsasalin ng isang mensahe
mula sa isang masistematikong
simbolo patungo sa iba.

2 Uri ng Salin

Lantad na Salin
(Overt Translation)

Di-Lantad na Salin
(Covert Translation)

1. Lantad na Salin
( Overt Translation)
- karaniwang kailangan ng orihinal
na teksto ay nakatali sa kultura ng
pinagmulang wika at malayang
katayuan sa komunidad ng
pinagmulang wika. (House, 1977)

2. Di-Lantad na Salin
( Covert Translation)
- karaniwan kapag ang alinmang
dalawang nabanggit na kondisyon ay
wala. (House, 1977)

Pamamaraan ng
Pagsasaling-Wika

1. Sansalita-bawat-sansalita
(Word for word)
- sa pagsasaling ito, ang ayos ng mga salita
ay nanatili. Ang mga salita ay isinasalin ayon sa
pinakapalasak na kahulugan.
- Layunin ng paraang ito na madama
ang mechanics ng wikang isinasalin bilang
panimulang hakbang.

Halimbawa:
Each citizen must aim at personal perfection
and social justice through education.
- Bawat mamamayan dapat layunin sa
personal kaganapan at panlipunan
katarungan sa pamamagitan edukasyon.

2. Literal
-isinasalin ang mensahe mula sa orihinal
na wika tungo sa target na wika sa
pinakamalapit at natural na katumbas na
nagbibigay halaga sa gramatikal na
aspekto ng tumatanggap na wika.

Halimbawa:
1. He went out of the room.
- Lumabas siya ng kwarto.
2. Give me a piece of string.
- Bigyan mo ako ng kapirasong tali.
3. “The wind is blowing”
- “Ang hangin ay umiihip”
- “Umiihip ang hangin”
- “ Humahangin”
4. Father bought Pedro a new car.
Ang tatay ay ibinili si Pedro ng isang bagong kotse.

3. Matapat
- sa pamamaraang ito ay ginagamit ng isang
tagasalin ang lahat ng kanyang kakayahan
upang manatiling tapat sa mensahe ng orihinal
sa paraang tanggap sa bagong wika.
Halimbawa:
Where there is hatred, let me sow love
- Itulot mong ako’y maghasik ng pag-ibig
kung saan may galit.

4. Saling Semantiko
- pinangingibabaw ng tagasalin ang pagiging
katanggp-tanggap ng salin sa mga bagong
mambabasa sa pamamagitan ng pagtiyak
na natural sa pandinig at paningin nila ang
salin at hindi ito lumalabag sa
pinaniniwalaang katanggap-tanggap.

Halimbawa:
And lights her leafy arms to pray.
Ang dahumang bisig ay nangakataas sa
panalangin.

5. Komunikatibong Salin
- hindi lamang nagiging tapat sa
pagpapakahulugan ang tagasalin, ngunit
maging sa konteksto ng mensahe at mailipat
niya ito sa paraang madaling tanggapin ng
bagong mambabasa dahil sa ginagamit na wika
ay yaong karaniwan at payak.

Halimbawa:
- I was given poverty that I might be wise.
Binigyan niya ako ng karalitaan nang matuto sa buhay.
-All things bright and beautiful
All creatures great and small
All things wise and wonderful
The Lord God made them all.
Ang lahat ng bagay, magaganda’t makinang
Lahat ng nilikhang dakila’t hamak man
May angking talino at dapat hangaan
Lahat ay nilikha ng Poong Maykapal

6. Idyomatikong Salin
- ang kakayahan ng isang tagasalin
na unawain ang kalaliman ng wika
ng orihinal at hanapin ang katumbas
nito sa target na wika ang
nangingibabaw.

Halimbawa:
- bread and butter (hanapbuhay, trabaho)
- to have a hand/voice (magkaroon ng
kinalaman, magkaroon ng kaugnaya sa
pagpapasya)
- dressed to kill (bihis na bihis,
nakapamburol, isputing)
- hand to mouth existence (isang kahig, isang
tuka)

7. Adaptasyon
- sa paraang ito, tila isinasantabi ng
tagasalin ang orihinal bilang simulain
at mula roon ay papalaot upang
makabuo ng bagong akda.

Halimbawa:
- But to act that each tomorrow find us
further than today.
- Kundi ang gumawa upang bawat
bukas ay maging mayabong, maging
mabutaktak at maging mabungang
higit kaysa noon.

8. Malaya
- inilalagay ng tagasalin sa kanyang
kamay ang pagpapasya kung paano
isasalin ang mga bahagi ng isang teksto
na maituturing na may kahirapan.

Halimbawa:
- Rizal started writing poems at an early
age.
1. Bata pa lamang ay nagsimula na si
Rizal sa pagsusulat ng mga tula.
2. Si Rizal ay bata pa nang simulan ang
pasusulat ng mga tula.
3. Sinimulan ni Rizal ang pagsusulat ng
mga tula nang siya’y bata pa.

9. Komunikatibo
- pagtatangkang magbigay
pakahulugan sa nilalaman sa paraang
katanggap-tangap at nauunawaan ng
mambabasa.

10. Literal na Pagsasalin
- Naniniwala si Newmark na ang literal na
salin ang pangunahing hakbang sa gawaing
pagsasaling-wika; ang semantika at
komunikatibong pagsasalin ay kapwa
nagsisimula sa paraang ito.
- Mula sa literal na salin mahuhugot natin ang
mga kahulugang nakapaloob, nakapagitan
o nakakubli sa pagitan ng mga salita.

10. Literal na Pagsasalin
- Karaniwan na, habang ang salita ay
nagiging teknikal at tiyak, ito ay hindi
nagkakaroon ng pagbabago sa nilalaman,
kaya ang literal na salin ang pinakamainam
na gamitin dito. .

11. Pagsasalin ng Tula
- Ang pagsasaling-wika ay maihahalintulad sa
pagsasalin ng isang basong tubig sa ibang
baso. Sa pagsasalin ng tubig, hindi lahat
naisasalin, ang basong pinaggalingan ng tubig ay
nanatiling basa, isang patunay na hindi lahat ng
laman ng baso ay naisalin. Sa pagsasalin
ng tubig, ang elemento nito ay maari ring
maapektuhan ng mga sangkap sa hangin.

11. Pagsasalin ng Tula
- Ayon kay Newmark, ang pagsasalin ng tula ay
isang larangan kung saan ang diin ay nalalagay
sa pagbuo ng isang bago at malayang tula, dito
ang literal na salin ay laging
napupulaan.
- Ang totoo walang masasabing ganap na
pagsasalin. Ayon nga kay Alfonso
Santiago (1976):

11. Pagsasalin ng Tula
- Nangangahulugan na anumang ingat,
anumang pagsisikap na gawin ng nagsasalin ay
hindi makapagbibigay ng ganap na salin.

Iba pang Uri
at Paraan ng
Pagsasalin

Transferens
- ang paglilipat ng isang salita na
nasusulat sa ibang alpabeto sa TL at
pagkatapos ang salitang ito ay
nagiging hiram na at sa pagdaraan
ng panahon dumadaan sa
naturalisasyon.

Transferens
- Halimbawa ang salitang diplomatiko
ng Frances na coup de'etat ay nilapat sa
ating wika na naging salitang hiram at
dumaan sa naturalisasyon kaya ngayon
ay mayroon na tayong
kudeta.

Transferens
• pangngalang pantangi
Halimbawa:
John Valenzuela
Coke Qantas Airlines
• Salitang katutubo na may natatanging
kahulugang kultural
Halimbawa:
caňao (Ifugao) hadji (Maranao)
masjid (Maguindanao) vakul (Ivatan)
ifun (Ibanag) azan (Tausug)

Transferens
• Salitang hindi konsistent ang ispeling sa
bigkas.
Halimbawa:
buoquet champagne jogging plateau
rendezvous ambiance
• Mga salitang sayantipik at teknikal.
Halimbawa:
carbohydrates chlorophyll cellphone zoom
vertebrate quartz x-ray enzyme

Transferens
• Mga simbulong pang-agham, akronim at
pormula
Halimbawa:
Fe NaCl cm CHED
• Salitang may internasyunal na anyong
kinikilala at ginagamit
Halimbawa:
taxi fax

One-To-One Transition
Mga halimbawa:
- ability to apply knowledge (kakayahang magamit ang
kaalaman)
- supervised reading activities (mga pinatnubayang
gawain sa pagbasa)
written activity (pasulat na gawain)
- discover new talents (tumuklas ng mga bagong talent)
- entertaining show (mapang-aliw na palabas)
- plump woman (matandang babae)

Through Translation (saling –hiram)
- ginagamit sa pagsasalin ng mga karaniwang
collocations
Brainwashing- paghuhugas-isip (Tiongson 1975)
Defence mechanism- mekanismong pananggalang
(Iñigo, 1973)
French: Comite du Commerece et du Development
(Newmark, 1988a)
Brain-storming- pagbabagyuhang utak

Naturalisation
Halimbawa:
Cheque cheque tseke
Liter litro litro
liquid liquido likido
education educacion edukasyon
percent por ciento porsyento

Baybayin sa Filipino ang salita kung paano
binibigkas sa wikang Ingles.
Halimbawa:
centripetal sentripetal
participant partisipant
census sensus
quarter kwarter
taxonomi taksonomi
computer kompyuter

Lexical Synonymy
‘old’ house- ‘lumang’ bahay
‘old’ man- ‘matandang’ lalaki
‘old’ clothes (mga lumang damit)
‘old’ acquaintances(mga dating kakilala)
‘old’ woman(matandang babae)

Transposition (shift)
- Stone mill- gilingang –bato (nagpalit ng
posisyon)
pang-uri + pangngalan = pang-uri + salita
- The baby/cried = Umiiyak ang sanggol.
paksa + pangngalan = pang-uri + paksa
(naiba ang ayos ng pangungusap)
Is that you, Aling Atang?
=Aling Atang, ikaw ba yan?

Modulation
Reinforcement
- karagdagang lakas (militar)
- pabuya o reward (edukasyon)
- pagpapatupad (batas)
Transition
- (medicine) the onset of the final stage of childbirth.
- (some sports) a change from defense to attack, or attack to
defense.
- (genetics) a point mutation in which one base is replaced
by another of the same class (purine or pyrimidine); compare
transversion

Cultural Equivalent
American: coffee break
English: tea break
Filipino: merienda
English: festival English: Religion
French: festival French: Religion
Swedish: festivalen Dutch: religie
Filipino: piyesta Indonesian: agama
Filipino: Relihiyon

Functional Equivalent
Refreshment - pampalamig (sa halip
na malamig na inumin )
Uncooked peanuts - hilaw na mani (sa halip
na hindi pa lutong mani)

Descriptive Equivalent
(Amplipikasyon)
Kimchi - isang pagkaing itinuturing
na pampalusog sa Korea.
Badminton - isang uri ng palakasan
na ginagamitan ng raketa

Recognized
Mayor - mayor o mayora (bihira ang
punung-bayan)
Signature - lagda (hindi signatura)
Chair - upuan (bihira gamitin ang
salum-puwit)
Ballpen - bolpen (Bihirang gamitin
ang Pluma)

Additon/ Expansion
Are you coming? Yes.
Pupunta ka ba? Oo, Pupunta ako.

Reduction/ Contraction
Halimbawa:
When she first saw me, she was furious!
-from New Yorker in Tondo
Pagkakitang pagkakita sakin, nako!
Galit na galit!
-galing sa New Yorker na taga Tondo

Componencial Analysis
The beautiful/ rubber doll/ lying/ on the
floor/ belongs to/ Selma.
Ang magandang/ gomang/ manyika/
na nakahiga/ sa sahig/ ay kay/ Selma.

Paraphase
She says that in New York people do not wake
up before twelve o’clock noon.
-from New Yorker in Tondo
Sabi ni Kikay ang mga tao daw sa New York
ay tanghali na gumigising.
-galing sa New Yorker na taga Tondo

Compensation
Kikay went to New York to study cosmetology and hair
styling in ten months and when Kikay came back in her
mother town at Tondo, Kikay seems don’t remember
anything from where she grew up. Kikay wants to be called
not by her real name but as Francesca.
Si Kikay ay nagpunta sa New York upang mag aral ng
cosmetology at hair styling ng sampung buwan at pagbalik
nang Tondo, tila walang maalala. Gusto niyang itawag sa
kanya ay Francesca.

Improvements
“That's how people is in New York.. Not must ever get
too serious. Tonight, give all your heart, tomorrow,
forget. And when you meet again, smile and shake
hands.. just good sports!
Ganyan ang mga tao sa New York.. Dapat di ka
masyadong seryoso. Ibigay mo lahat ngayon, bukas,
kalimutan mo na at kapag nagkita kayo ulit, ngiti ka
lang at makipagkamay..just good sports!

Couplet
Because of hungriness and thirstiness, Tin bought
a cake and a litre of pepsi.
Dahil sa gutom at uhaw na, bumili si Tin ng Cake
at isang litro ng pepsi.
(gumamit ng transference, naturalisation at
transposisyon )

Maraming
salamat po!
Iniulat ni: JOVELYN G. DINGLASAN
MAED - Filipino