Kd kosto standarde dhe buxheti fleksibel

Ushtrime të Zgjidhura Kontabilitet Drejtimi Punoi: Erjon Skordha ACCA. MCP, MSC
1
Kosto standarde
1 Çfarë është një standard sasie? Çfarë është një standard çmim
1 Një standard sasie tregon sasinë e inputit që duhet të përdoret për të prodhuar një njësi autputi. Një
standard çmimi tregon sa duhet të kushtojë një input.
2 Cili është dallimi midis standardeve ideale dhe praktike
2 Standardet ideale supozojnë perfeksion dhe nuk lejojnë për inefiçenca. Kështu që, standardet ideale
arrihen rrallë, për të mos thënë asnjëherë. Standadet praktike mund të arrihen nga punojnësit duke
punuar në mënyrë të arsyeshme, ndonëse me ritëm efiçent ato lejojnë për shkëputje dhe ndërprerje
normale të punës.
3 Nëse punojnësit janë plotësisht të pamundur për të arrirë standardet, çfarë efekti do të ketë kjo në
produktivitetin e tyre?
3 Pamundësia e plotë për të arrirë standardet ka gjasa që të jetë demoralizuese dhe mund të rezultojë
në produktivitet të ulur.
4 Cila është diferenca midis standardit dhe buxhetit?
4 Buxheti zakonisht shprehet në terma parash, ndërsa një standard zakonisht shprehet në bazë njësie.
Një standard mund të shihet si një kosto e buxhetuar për një njësi.
5 Çfarë nënkutohet nga termi variancë?
5 Një variancë është diferenca midis asaj që ishte planifikuar ose e pritshme dhe asaj që aktualisht është
përmbushur. Një sistem i kostos standarde ka së paku dy lloje variancash. Varianca e çmimit fokusohet
në diferencën ndërmjet çmimit standard dhe atij aktual. Varianca e sasisë merret me diferencat midis
sasisë standarde të inputit të lejuar dhe sasisë aktuale të autputit dhe shumës aktuale të inputit të
përdorur.
6 Çfarë nënkutohet nga termi menaxhim nëpërmjet përjashtimit “management by exception”
6 Sipas menaxhimit nëpërmjet përjashtimit, menaxherët fokusohen në rezultatet që devijojnë nga
pritjet. Supozohet që rezultatet që arrijnë pritshmëritë nuk kërkojnë investigim.
7 Përse varianca e çmimit dhe sasisë llogariten në mënyrë të veçantë?
7 Ndarja e variancës së përgjithshme në variancë çmimi dhe sasie siguron më shumë informacion. Për
më tepër, variancat e çmimit dhe sasisë janë zakonisht përgjegjësi të menaxherëve të ndryshëm.
8 Kush është zakonisht përgjegjës për variancën e çmimit të materialeve? Variancën e sasisë së
materialeve? Variancën e efiçencës së punës?
8 Varianca e çmimit të materialeve është përgjegjësi e menaxherit të blerjeve. Varianca e sasisë së
materialeve dhe efiçencës së punës janë përgjegjësi e menaxherëve të prodhimit dhe supervizorëve.

2
9 Në cilin moment kohor mund të llogaritet varianca e çmimit të materialeve? Cili moment është më i
mirë? Përse?
9 Varianca e çmimit të materialeve mund të llogaritet kur materialet blihen ose kur materialet dërgohen
në prodhim. Është zakonisht më mirë që të llogarisim variancat kur materialet blihen meqënëse ky është
momenti kur menaxheri i blerjeve, i cili ka përgjegjësi për variancën, ka përfunduar punën e tij/saj. Në
shtim, njohja e variancës së çmimit në momentin kur materialet blihen lejon kompaninë për të
transferuar materialet në llogarinë e inventarit me koston standarde, e cila thjeshton shumë
kontabilizimin.
10 Nëse varianca e çmimit të materialeve është e favorshme ndërsa varianca e sasisë së materialeve
është jo e favorshme, çfarë mund të tregojë kjo?
10 Ky kombinim variancash mund të tregojë që materiale të një cilësie inferiore janë blerë me një çmim
të ulët, por nga ana tjetër materilet me cilësi të ulët kanë krijuar probleme tek prodhimi.
11 A duhet të përdoren standardet për të identifikuar atë që duhet të fajësohet për problemin?
11 Nëse standardet përdoren për të gjetur atë që duhet të fajësohet për problemin, ato mund të
shaktojnë fyrje dhe të minojnë moralin. Standardet nuk duhet të përdoren për të zhvilluar gjueti
shtrigash, ose si një mënyrë për të gjetur dikë për ta fajësuar për problemet.
12 “Punonjësit tonë janë të gjithë me kontrata pune, prandaj, varianca e kostos/pagës së punës është
përcaktuar të jetë zero” Diskuto.
12 Shumë faktorë të tjerë përveç pagës kontraktuale të paguar për punonjësit mund të shkaktojnë
varianca të pagës së punës. Për shembull, punonjësit e kualifikuar me paga të larta orare mund t’ju
jepen detyra që kërkojnë pak aftësi dhe kjo kërkon një nomë të ulët pagese, që rezulton në një variancë
të pafavorshme page. Ose punojnësit e pakualifikuar ose të patrainuar mund t’ju caktohen detyra që
duhet të plotësohen nga punojnës më të kualifikuar me paga më të larta, duke rezultuar në varianca të
favorshme page. Varianca të pafavorshme mund të lindin gjithashtu nga puna jashtë orarit me paga
premium.
13 Çfarë efekti, nëse ka, do të prisni nga materialet me cilësi të ulët në variancën e punës direkte?
13 Nëse materialet me cilësi të ulët krijojnë probleme me prodhimin, një rezultat mund të jetë koha e
tejkaluar e punës dhe kështu një variancë të pafavorshme në efiçencën e punës. Materialet me cilësi të
ulët zakonisht nuk ndikojnë variancën e pagës të punës.
14 Nëse shpenzimet përgjithshme të prodhimit variabël i janë shpërndarë prodhimi në bazë të orëve të
punës direkte dhe variancat e efiçencës së punës direkte është e pafavorshme, a do të jetë varianca e
efiçensës së shpenzimeve të përgjithshme variabël e favorshme apo e pafavorshme, apo mund të jetë
çfarëdolloj variance? Shpjego.
14 Varianca e efiçencës së shpenzimeve të përgijthshme dhe varianca e efiçencës së punës direkte do të
jenë gjithmonë ose të favorshme ose të pafavorshme së bashku nëse shpenizmet e përgjithshme
shpërndarhen në bazë të orëve të punës direkte. Që të dyja variancat llogariten duke krahasuar numrin

3
e orëve të punës direkte të punuara aktualisht me numrin e orëve standarde të lejuara. Në çdo rast
formula është:
Varianca e efiçencës=Paga Standarde(Orë Aktuale-Orë standarde)
Vetëm pjesa e formulës “Paga Standarde” ndryshon ndërmjet dy variancave.
15 Çfarë është një grafik kontrolli statistikor,dhe si përdoret ai?
15 Një grafik kontrolli statistikor është një ndihmë grafike që ndihmon punonjësit të identifikojë
variancat që duhet të investigohen. Limitet e sipërme dhe të poshtme vendosen në grafikun kontrollues.
Çdo variancë që bie midis këtyre limiteve konsiderohet si normale. Çdo variancë që bie jashtë këtyre
limiteve konsiderohen si jonormale dhe investigohet.
16 Përse mundet që një theksim i panevojshëm i variancave të efiçencës së punës të çojë në tejkalim të
inventarit në proces?
16 Nëse paga është një kosto fikse dhe standarded janë strikte, atëherë e vetmja mënyrë për të
gjeneruar varianca të favorshme të efiçencës së punës është që çdo stacion pune të prodhojë në
maksimumin e kapacitetit. Megjithatë, autputi i të gjithë sistemit është i kufizuar nga kapacieti i procesit
që është burim i kufizuar (bottleneck). Nëse proceset e punës përpara kapacitetit të kufizuar në linjën e
prodhimit prodhojnë në kapacitet të plotë, procesi që ka kapacitet të kufizuar nuk do të jetë në gjendje
të përpunojë më tej të gjithë prodhimin në proces. Në përgjithësi, nëse çdo stacion pune përpiqet për të
prodhuar në maksimumin e kapacitetit, atëherë inventari prodhim në proces do të rritet përpara
stacionit të punës me kapacitet më të ulët.
17 Përse matësat e përdorur në balanced scorecard ndryshojnë nga kompania në kompani?
17 Balanc scorecardi i një kompanie duhet të derivohet dhe të suportojë startegjinë. Meqënëse kompani
të ndryshme kanë strategji të ndryshme, balanc scorecardi i tyre duhet të jetë i ndryshëm.
18 Përse balanc scorecard përfshin matës financiar të performance dhe gjithashtu matës jo financiar
sesa mirë proceset e brendëshme të biznesit po performojnë?
18 Balanced Scorecardi ndëtohet për të suportuar strategjinë e kompanisë, e cila është një teori mbi ato
veprime që do të arrijnë qëllimet e kompanisë. Duke supozuar se kompania ka qëllime financiare, matës
të performancës financiare duhet të përfshihen në balanced scorecard si një kontroll i realitetit të
teorisë. Nëse proceset e brendëshme të biznesit përmirësohen, por rezultatet financiare nuk
përmirësohen, teorija mund të jetë më të meta (çalë) dhe strategjia duhet të ndryshohet.
19 Cilët janë avantazhet e regjistrimit formal në rekordet e kontabilitetit të variancave?
19 Regjistrimi formal tenton t’i japë më shumë theks variancave sesa llogaritjet jashtë regjistrimeve.

4
Dhe, përdorimi i kostove standarde në regjistrimet e ditarit thjeshton procesin e mbajtjes së
kontabilitetit duke lejuar të gjithë inventarët të mbarten(regjistrohen) me koston standarde, sesa me
koston aktule.
Ushtrimi 1 Vendosja e standardeve; Përgatitja e kartelës së kostos standarde.
Svenska Pharmacia, një prodhues farmaceutik Suedez, prodhon një medikament antikoagulant.
Përbërësi kryesor në këtë medikament është një material i quajtur Alpha SR40. Informacioni që
ka lidhje me blerjen dhe përdorimin e Alpha SR40 paraqitet si më poshtë:
Blerja e Alpha SR40: Materiali direkt Alpha SR40 blihet në kontenjerë 2 kilogramësh me një
kosto prej 3,000 Kr për kilogram (Monedha Suedeze është Krona, e cila shkurtimisht është
quajtur Kr). Një skonto prej 2% ofrohet nga furnitori për pagesë brenda 10 ditësh dhe Svenska
Pharmacia e merr të gjithë skonton. Kostot e dërgimit (marrja e produktit nga furnitori), të cilat i
paguan kompania, shkojnë në total 1,000 Kr për një dërgesë mesatare prej 10 kontenjerë 2
kilogramësh.
Përdorimi i Alpha SR40: Lista e materialeve (karta e prodhimit) tregon se 6 gramë të Alpha
SR40 përdoren për të prodhuar një kapsulë të drogës antikoagulant. (një kilogramë ka 1,000
gramë) Rreth 4% e Alpha SR40 së blerë hidhet si e papërshtatshme përpara se të përdoret për të
prodhuar drogën atikoagulante. Në shtim, mbas shtimit të Alpha SR40, rreth 1 në çdo 26 kapsula
nxirret si jo e rregullt nga inspektimit final, për shkak të defekteve të një lloi apo tjetri në
kapsulë.
Kërkohet:
1. Llogarit çmimin e blerjes standard për një gramë të Alpha SR40.
2. Llogarit sasinë standard të Alpha SR40 (në gramë) për kapsulë që kalon inspektimin final
(Llogaritjet duhet të jenë në dy shifra mbas presjes)
3. Duke përdorur të dhënat nga (1) dhe (2) më lart përgatit një kartelë të kostos standarde të
Alpha SR40 për kapsulë të drogës antikoagulante.
Zgjidhje ushtrimi1 (20 minuta)
1. Kosto për kontener 2 kilogram ....................................................... 6,000.00 Kr
Minus: 2% zbritje ........................................................................... 120.00
Kosto neto....................................................................................... 5,880.00
Shto koston e transportit për kontenjer 2 kilogram
(1,000 Kr ÷ 10 kontenjerë).......................................................... 100.00
Kosto totale për kontenjer 2 kilogram (a)....................................... 5,980.00 Kr
Sasia e gramëve për kontenjer
(2 kilogramë × 1000 gramë për kilogram) (b) ............................ 2,000
Kosto standarde për gramë të blerë (a) ÷ (b).................................. 2.99 Kr

5
2. Alpha SR40 e kërkuar për kapsulë sipas kartelës së prodhimit.................. 6.00 gramë
Shto rezervim/tolerancë për materialet e nxjerra si të papërdorshme (6
gramë ÷ 0.96 = 6.25 gramë;
6.25 gramë – 6.00 gramë = 0.25 gramë)................................................ 0.25 gramë
Totali........................................................................................................... 6.25 gramë
Shto tolerancë për kapsulat e nxjerra me defekte
(6.25 gramës ÷ 25 kapsula)..................................................................... 0.25 gramë
Sasia standarde e Alpha SR40 për kapsulë të shitshme.............................. 6.50 gramë
3.
Artikulli
Sasia standarde
për kapsulë
Çmimi
standard për
gramë
Kosto standarde
për kapsulë
Alpha SR40 6.50 grams 2.99 Kr 19.435 Kr
Ushtrimi 2 Varianca e Materialeve
Kompania Harmon Household Products, prodhon një numër atikujsh konsumi për përdorim të
përgjithshëm nga shtëpiaket. Një nga këto produkte, kërkon një dru të fortë e të shtrenjtë. Gjatë
muajit të fundit, kompania prodhoi 4,000 produkte duke përdorur 11,000 këmbë/njësi (njësi
matëse) dru. Druri i kushton kompanisë $ 18,700.
Standardi i kompanisë për një njësi produkti janë 2.5 këmbë/njësi dru, me një kosto $1.8 për
këmbë/njësi.
Kërkohet:
1. Çfarë kostoje druri (materiali) duhet për të prodhuar 4,000 njësi produktesh? Sa më e
madhe apo më e vogël është kjo krahasuar me koston aktuale:
2. Ndaje diferencën e llogaritur në pikën (1) më sipër në variancën e çmimit të materialeve
dhe variancën e sasisë së materialeve.
Zgjidhje ushtrimi 2 (20 minuta)
1. Njësi të prodhuara........................................................................... 4,000
Njësi material të kërkuar për njësi të prodhuar............................... × 2.5
Sasia standarde e lejuar e materialeve ............................................ 10,000
Kosto standarde për njësi materiali ................................................ × $1.80
Totali i kostos standarde ................................................................. $18,000
Kosto aktuale e ndodhur................................................................. $18,700
Kosto standarde si më lart .............................................................. 18,000
Varianca totale—e pafavorshme..................................................... $ 700
2. Sasia Aktuale, me Çmimin
Aktual
Sasia Aktuale, me Çmimin
Standard
Sasia Standarde e lejuar
për autputin, me Çmimin

6
Standard
(SA × ÇA) (SA × ÇS) (SS × ÇS)
$18,700 11,000 njësi material ×
$1.80 për njësi
10,000 njësi material ×
$1.80 për njësi
= $19,800 = $18,000
  
Varianca e Çmimit,
$1,100 F
Varianca e Sasisë,
$1,800 U
Varianca totale, $700 U
Metodë Alternative:
Varianca e çmimit të materialeve = SA (ÇA – ÇS)
11,000 njësi ($1.70 për njësi* – $1.80 për njësi) =
$1,100 F
*$18,700 ÷ 11,000 njësi = $1.70 për njësi.
Varianca e sasisë së materialeve = ÇS (SA – SS)
$1.80 për njësi (11,000 njësi – 10,000 njësi) =
$1,800 U
Ushtrimi 3 Varianca e punës direkte
Kompania Air Meals, përgatit ushqime gjatë udhëtimit me avion për një numër shoqërish ajrore.
Një nga produktet e kompanisë është garniturë me fruta deti. Gjatë javës që kaloi, kompania
përgatiti 6,000 njësi produkti duke përdorur 1,150 orë pune direkte. Kompania pagoi punonjësit e
punës direkte me një shumë totale prej $11,500 për këtë javë, ose më një pagë orare prej $10.
Sipas kartelës së kostos standarde për këtë vakt, ai duhet të kërkojë 0.2 orë pune direkte me një
kosto prej $9.50 për orë.
Kërkohet:
1. Çfarë kosto pune direkte që duhet për të përgatitur 6,000 vakte? Me sa ndryshon kjo nga
kosto aktule e punës direkte?
2. Ndaji diferencat e llogaritura në (1) më lart në variancë të pagës dhe variancë të
effiçencës.
1. Numri i vakteve të përgatitura...................................... 6,000
Orë PD sipas standardit për vakt .................................. × 0.20

7
Totali i orëve PD të lejuara........................................... 1,200
Kosto stadnarde e PD për orë ....................................... × $9.50
Kosto standarde totale për PD ...................................... $11,400
Kosto aktuale e ndodhur............................................... $11,500
Kosto standarde totale për PD (lart) ............................. 11,400
Varianca totale e PD..................................................... $ 100 E pafavorshme
2. Orë Aktuale, me Pagën
Aktule
Orë Aktuale, me Pagën
Standarde
Orë Standarde të lejuara për
autputin, me Pagën Standarde
(OA×PA) (OA×PS) (OS×PS)
1,150 orë ×
$10.00 për orë
1,150 orë ×
$9.50 për orë
1,200 orë ×
$9.50 për orë
= $11,500 = $10,925 = $11,400
  
Varianca e pagës,
$575 U
Varianca e efiçencës,
$475 F
Metodë alternative, variancat mund të llogariten duke përdorur formulat:
Varianda e pagës/kostos së punës = OA(PA – PS)
= 1,150 orë ($10.00 për orë – $9.50 për orë)
= $575 U
Varianca e efiçencës së punës = PS(OA – OS)
= $9.50 për orë (1,150 orë – 1,200 orë)
= $475 F
Ushtrimi 4 Variancat e shpenzimeve të përgjithshme variabël
Order Up, Inc, ofron shërbimin e përmbushjes së porosive për tregëtarët e dot.com. kompania ka
magazine ku mban inventarin e klientëve të saj (tregëtarëve). Kur një tregëtar merr një porosi
nga një klient i tij, porosia i dergohet Order Up, e cila merr artikujt nga magazinë, i paketon ato,
dhe i dërgon ato te klienti i tregëtarit në fjalë. Kompania përdor një normë të paracaktuar të
shpenzimeve të përgjithshme variabël bauzar në orët e punës direkte. Në muajin e fundit,
140,000 artikuj janë dërguar te klientët duke përdorur 5,800 orë pune direkte. Kompania pati në
total $15,950 kosto si shpenzime të përgjithshme varibël.
Sipas standardeve të kompanisë, 0.04 orë pune direkte kërkohen për të përmbushur një porosi për
një atikull dhe norma (temrmi i përdorur në zgjidhjen e ushtrimit për lehtësi është çmimi i shpp
variabël) e shpenzimeve të përgjithshme variabël është $2.80 për orë pune direkte.

8
Kërkohet:
1. Çfarë kostoje të përgjithshme variabël duhet të këtë ndodhur për të përmbushur porositë
për 140,000 artikuj? Me sa ndryshon kjo nga kosto aktuale e shpenzimeve të përgjthshme
variabël?
2. Ndaje diferencën (1) më lart në variancën e normës/efektivitetit së shpenzimeve të
përgjithshme variabël dhe variancën e efiçencës së shpenizmeve të përgjithshme variabël.
Ushtrimi 4 (20 minuta)
1. Numëri i artikujve të dërguar ................................................... 140,000
Orë PD standarde për atikull .................................................... × 0.04
Totali i orëve të PD të lejuara................................................... 5,600
Standardi i shpp variabël për orë .............................................. × $2.80
Totali kostos së shpp variabël standarde .................................. $15,680
Shpp variabël aktuale................................................................ $15,950
Kosto e totale e shpp variabël standarde (më lart).................... 15,680
Totali i variancës së shpp variabël............................................ $ 270E pafavorshme
2.
Orë Aktule , me Normën
Aktuale
Orë Aktuale, me Normën
Standarde
Orë të lejuara sipas
Standardit për autputin
aktual, me Normën Standarde
(OA×NA) (OA×NS) (OS×NS)
5,800 orë ×
$2.75 për orë*
5,800 orë ×
$2.80 për orë
5,600 orë ×
$2.80 për orë
= $15,950 = $16,240 = $15,680
  
Varianca normës/efektivitetit
shpp variabël, $290 F
Varianca e efiçencës së shpp
variabël, $560 U
*$15,950÷ 5,800 orë =$2.75 për orë
Në një mënyrë alternative, variancat mund të llogariten duke përdorur formulat:
Varianca e normës/eferktivitetit të shpp varibël:
OA(NA – NS) = 5,800 orë ($2.75 për orë – $2.80 për orë)
= $290 F
Varianca e efiçencës së shpp variabël:
NS(OA – OS) = $2.80 për orë (5,800 orë – 5,600 orë)
= $560 U

9
Ushtrimi 5 Regjistrimi i variancave ne librin e madh (ditarin e përgjithshëm)
Korporata Kinkel prodhon një produkt me kostot standarde për materialet dhe punën direkte të
mëposhtme:
Materiale direkte: 1.50 metra me $5.40 për metër.............................................. $8.10
Punë direkte: 0.25 orë me $14.00 për orë ........................................................... $3.50
Gjatë muajit më të fundit, 8,000 njësi janë prodhuar. Kosto lidhur me prodhimin e muajit të këtij
produkti është si më poshtë:
Materiale të blera: 15,000 metra me $5.60 për metër......................................... $84,000
Materiale të përdorura në prodhim: 11,900 metra .............................................. -
Punë direkte: 1,950 orë me $14.20 për orë ......................................................... $27,690
Variancat përkundrejt kostos standarde për materialet direkte dhe punën direkte janë:
Varianca e çmimit të materialeve: 15,000 metra me $0.2 për metër U .............. $3,000 U
Varianca e sasisë së materialeve: 100 metra me $5.40 për metër F ................... $540 F
Varianca e pagës: 1,950 orë me $0.20 për orë U................................................ $390 U
Varianca e efiçencës së punës: 50 orë me $14.00 për orë F $700 F
Kërkohet:
1. Përgatit regjistrimet e ditarit për blerjen e materialeve për muajin.
2. Përgatit regjistrimet e ditarit për përdorimin e materialeve për muajin.
3. Përgatit regjistrimet e ditarit për koston e punes direkte për muajin.
1. Regjistrimi i librit të madh(ditarit) për blerjen e materialeve është:
Materiale direkte
(15,000 metra me $5.40 për metër)............................................. 81,000
Varianca e çmimit të materialeve
(15,000 metra me $0.20 për metër U)......................................... 3,000
Llogari të pagueshme
(15,000 metra me $5.60 për metër) ..................................... 84,000
2. Regjistrimet e librit të madh për përdorimin e materialeve për muajin janë:
Prodhimi në proces
(12,000 metra me $5.40 për metër)............................................. 64,800
Varianca e sasisë së materialeve
(100 metra me $5.40 për metër F) ....................................... 540

10
Materiale direkte
(11,900 metra me $5.40 për metër) ..................................... 64,260
3. Regjistrimet e librit të madh për koston e punës direkte për muajin janë:
Prodhim në proces (2,000 orë me $14.00 për orë) ......................... 28,000
Varianca e pagës së punës
(1,950 orë me $0.20 për orë U)................................................... 390
Varianca e efiçencës së punës
(50 orë me $14.00 për orë F) ............................................... 700
Paga të pagueshme
(1,950 oër me $14.20 për orë) ............................................. 27,690
Ushtrimi 6 Vendosja e Standardeve
Czar Nicholas, ltd prodhon një lloj çokollate premium (prodhim me dorë) në Londër. Pronari i
kompanisë është duke vendosur një sistem të kostos standarde dhe ka mbledhur të dhënat e
mëposhtme për një nga produktet e kompanisë. Ky produkt prodhohet me çokollatë të bardhë
dhe mbushje të ndryshme. Të dhënat më poshtë i përkasin vetëm çokollatës së bardhë të përdorur
te produkti (Monedha në Mbretërinë e bashkuar është paundi, i cili është denominuar me £)
Kërkesat për materiale, kilogramë çokollatë të bardhë për një dyzinë
çokollata .......................................................................................................... 0.80 kilogram
Tolerancë për humbje, kilogramë çokollatë e bardhë për dyzinë
çokollatash....................................................................................................... 0.02 kilogram
Tolerancë për kthime, kilogramë çokollatë e bardhë për dyzinë
çokollatash....................................................................................................... 0.03 kilogram
Çmimi i blerjes, çokollatë e bardhë .................................................................... £9.00 për kilogram
Zbritje nga blerja................................................................................................. 5% e çmimit të blerjes
Kostot e dërgimit nga furnitori në Blegjikë ........................................................ £0.20 për kilogram
Kostot e marrjes dhe të përpunimit .................................................................... £0.05 për kilogram
1. Çmimi standard për një kilogram të çokollatës së bardhë është përckatuar si më poshtë:
Çmimi i blerjes së çokollatës së bardhë............................................................... £9.00
Minus skontot, 5% e çmimit të blerjes prej £9.00............................................... (0.45)
Kostot e dërgimit nga furnitori në Belgjikë......................................................... 0.20
Kostot e marrjes dhe përpunimit ......................................................................... 0.05
Kosto standarde për 1 kilogram çokollatë të bardhë ........................................... £8.80

11
2. Sasia standarde, në kilogramë, për çokollatën e bardhë për një dyzinë me çokollata është
llogaritur si më poshtë:
Kërkesa për materiale................................................... 0.80
Tolerancë për humbje ................................................... 0.02
Tolerancë për kthime.................................................... 0.03
Sasia standarde e çokollatës së bardhë ......................... 0.85
3. Kosto standarde e çokollatës së bardhë në një dyzinë çokollata është përcaktuar si më poshtë:
Sasia standarde e çokollatës së bardhë (a).......................... 0.85 kilogram
Çmimi standard i çokollatës së bardhë (b) ......................... £8.80për kilogram
Kosto standarde e çokollatës së bardhë (a) × (b)................ £7.48
Ushtrimi7 Varianca e Materialeve dhe e punës
Topper toys ka zhvilluar një lodër të re të quajtur Brainbuster. Kompania ka një sistem të kostos
standarde për të ndihmuar kontrollin e kostove dhe ka vendosur standardet e mëposhtme për
lodrat Brainbuster:
Materiale direkte: 8 dioda për lodër me $0.30 për diodë
Puna direkte: 1.2 orë për lodër me $7 për orë
Gjatë Gushtit, kompania ka prodhuar 5,000 lodra Brainbuster. Të dhënat e prodhimit në lodrat
për Gushtin janë si më poshtë:
Materiale direkte: 70,000 dioda janë blerë me një kosto prej $0.28 për
diodë. 20,000 prej të cilave janë akoma në inventar në fund të muajit.
Punë direkte: 6,400 orë pune direkte të punuara me një kosto prej $48,000.
Kërkohet:
1. Llogarit variancat e mëposhtme për Gushtin:
a. Variancat e çmimit dhe sasisë së materialeve direkte
b. Variancën e pagës dhe efiçencës së punës direkte
2. Përgatit një shpjegim të shkurtër për shkaqet e mundshme të secilës variancë
Zgjidhja e ushtrimit 7 (30 minuta)
1. a. Theksojnë se në zgjidhjen më poshtë varianca e çmimit të materialeve është llogaritur në
shumën e tërë të matërialeve të blera, ndërsa varianca e sasisë të materialeve është
llogaritur vetëm në shumën e materialeve të përdorura në prodhim.

12
Sasi Aktuale, me Çmim
Aktual
Sasi aktuale, me çmim
standard
Sasi standarde e lejuar për
autputin, me çmim standard
70,000 dioda × $0.28 për
diodë
70,000 dioda × $0.30 për
diodë
40,000 dioda* × $0.30 për
diodë
= $19,600 = $21,000 = $12,000
  
Varianca e çmimit,
$1,400 F
50,000 dioda × $0.30 për diodë
= $15,000

Varianca e sasisë, $3,000 U
*5,000 lodra × 8 dioda për lodër = 40,000 dioda
Zgjidhje alternative:
70,000 dioda ($0.28 për diodë – $0.30 për diodë) = $1,400 F
Varianca e sasisë së materialeve= ÇS (SA – SS)
$0.30 për diodë (50,000 dioda – 40,000 dioda) = $3,000 U
b. Varianca e punës direkte:
Orë Aktuale, me Pagë
Aktuale
Standarde
Orë Standarde të lejuara
për autputin, me Pagë
Standarde
(OA × PA) (OA × PS) (OS × PS)
$48,000 6,400 orë ×
$7 për orë
6,000 orë* ×
$7 për orë
= $44,800 = $42,000
  
Varianca e pagës,
$3,200 U
$2,800 U
Varianca totale, $6,000 U

13
*5,000 lodra × 1.2 orë për lodër = 6,000 orë
Varianca e Pagës = OA (PA – PS)
6,400 orë ($7.50* për orë – $7.00 për orë) = $3,200 U
*$48,000 ÷ 6,400 orë = $7.50 për orë
Varianca e efiçencës së punës = PS (OA – OS)
$7 për orë (6,400 orë – 6,000 orë) = $2,800 U
2. Një variancë zakonisht ka shumë shpjegime të mundëshme. Në veçanti, ne duhet që
gjithmonë të mbajmë parasysh që standardet në vetvete mund të jenë jo korrekte. Disa nga
shpjegimet e mundëshme për variancat e tek Topper Toys jepen më poshtë:
Varianca e çmimit të materialeve. Meqënëse varianca është e favorshme, çmimi aktual i
paguar për njësi për materialin ishte më i vogël se çmimi standard. Kjo mund të ndodhë për
një shumëllojshmëri arsyesh duke përfshirë blerjen e një materiali të një cilësie më të ulët me
një çmim me skonto, blerjen e një sasie shumë të madhe për të marrë avantazhin e zbritjeve
në sasi, një ndryshim në çmimin e tregut të materialit, dhe veçanërisht një negocim i mirë nga
departamenti i blerjeve.
Varianca e sasisë së materialeve. Meqënëse kjo variancë është e pafavorshme, më shumë
materiale janë përdorur për të prodhuar autputin aktual sesa do të kërkoheshin sipas
standardit. Kjo mund të ndodhë gjithashtu për një shumëllojshmëri arësyesh. Disa nga
mundësitë përfshijnë punonjës të trainuar apo të mbikqyrur pak, makina të rregulluara në
mënyrë të papërshtatshme, dhe materiale me defekte.
Varianca e pagës Meqënëse kjo variancë është e pafavorshme, paga aktuale mesatare është më
e lartë sesa paga standarde. Disa nga shpjegimet e mundshme përfshijnë një rritje në paga që
nuk është reflektuar në standardin, kohë jashtë orarit e paparashikuar, dhe një zhvendosje drejt
punonjësve me një pagë më të lartë.
Varianca e efiçencës së punës: meqënëse kjo variancë është e pafavorshme, sasia aktuale e
orëve të punës ishte më e madhe se sasia standarde e orëve të punës të lejuara për sasinë aktuale
të outputit. Ashtu si edhe me variancat e tjera, kjo variancë mund të jetë shkaktuar nga secili prej
shumë faktorëve të mundëshëm. Disa nga shpjegimet e mundëshme janë; mbikëqyrje e dobët,
punonjës të trainuar dobët, cilësi e ulët e materialeve që kërkojnë më shumë kohë pune për t’u
përpunuar dhe probleme/avari me makineritë. Në shtim, nëse punonjësit e punës direkte janë me
pagë fikse, një variancë e pafavorshme e efiçencës së punës mund të jetë shkaktuar nga një
reduktim në autput për shkak të rënjes së kërkesës për produktet e kompanisë.

14
Ushtrimi 8 Variancat e materialeve dhe punës
Kompania Sonne prodhon një parfum të quajtur Ëhim. Standardet për materialet dhe punën
direkte për një shishe Ëhim janë dhënë më poshtë:
Sasia ose orët
standarde
Çmimi ose paga
standarde
Kosto Standarde
Materiale direkte ..........................................................7.2 ounce $2.50 për ounce $18.00
Punë direkte ............................................. 0.4 orë $10.00 për orë $4.00
Gjatë muajit më të fundit, aktivitetet e mëposhtme janë regjistruar:
a. Njëzet mijë ounce materiale janë blerë më një kosto prej $2.40 për once.
b. I gjithë materiali është përdorur për të prodhuar 2,500 shishe me Ëhim.
c. Nëntë qind orë të punës direkte janë regjistruar me një kosto totale punë prej $10,800.
Kërkohet:
1. Llogarit variancat e çmimit dhe të sasisë së materialeve direkte për muajin.
2. Llogarit variancat e pagës dhe të efiçencës së punës direkte për muajin.
Zgjidhja e ushtrimit 8 (20 minuta)
1. Sasia Aktuale, me
Çmimin Aktual
Sasia Aktuale, me
Çmimin Standard
Sasia Standarde e lejuar për
autputin, me Çmimin
Standard
(SA × ÇA) (SA × ÇS) (SS ×ÇS)
20,000 ounce × $2.40
për ounce
20,000 ounce × $2.50
për ounce
18,000 ounce* × $2.50 për
ounce
= $48,000 = $50,000 = $45,000
  
Varianca e Çmimit,
$2,000 F
Varianca e Sasisë,
$5,000 U
*2,500 njësi × 7.2 ounce për njësi = 18,000 ounce
Metoda alternative:
Varianca e Çmimit të materialeve = SA (ÇA – ÇS)
20,000 ounce ($2.40 për ounce – $2.50 për ounce) = $2,000 F

15
$2.50 për ounce (20,000 ounce – 18,000 ounce) = $5,000 U
2. Orë Aktuale, me Pagë
Aktuale
Standarde
Orët Standarde të lejuara
për autputin, me Pagë
Standarde
$10,800 900 orë ×
$10 për orë
1,000 orë* ×
$10 për orë
= $9,000 = $10,000
  
Varianca e Pagës,
$1,800 U
Varianca e Efiçencës,
$1,000 F
*2,500 njësi × 0.4 orë për njësi = 1,000 orë
Mënyrë alternative:
Variianca e pagës = OA (PA – PS)
900 orë ($12 për orë* – $10 për orë) = $1,800 U
*10,800 ÷ 900 orë = $12 për orë
$10 për orë (900 orë – 1,000 orë) = 1,000 F
Ushtrimi 9 Varianca e Materialeve
Referohu të dhënave në ushtrimin 10. Supozoni se në vend të prodhimit të 2,500 shisheve të
Ëhim gjatë muajit, kompania mund të prodhojë 2,000 shishe duke përdorur 16,000 ounce
material. (Pjesa e mbetur e materialit të blerë mbetet në inventarin e materialeve direkte)
Kërkohet:
Llogarit variancën e çmimit dhe sasisë së materialeve direkte për muajin.

16
Theksojmë se në zgjidhjen më poshtë se varianca e çmimit të materialeve është llogaritur në
shumën totale të materialeve të blera, ndësa varianca e sasisë së materialeve është llogaritur
vetëm në shumën e materialeve të përdorura në prodhim.
Aktual
Standard
Sasia Standarde e lejuar
për autputin, me Çmim
Standard
20,000 ounce × $2.40 për
ounce
20,000 ounce × $2.50
për ounce
14,400 ounce* × $2.50 për
ounce
= $48,000 = $50,000 = $36,000
  
Varianca e Çmimit,
$2,000 F
16,000 ounce × $2.50 për ounce
= $40,000

Varianca e sasisë, $4,000 U
*2,000 shishe × 7.2 ounce për shishe = 14,400 ounce
Mënyra alternative:
20,000 ounce ($2.40 për ounce – $2.50 për ounce) = $2,000 F
$2.50 per ounce (16,000 ounces – 14,400 ounces) = $4,000 U
Ushtrim 10 Variancat e punës dhe të shpenzimeve të përgjithshme të prodhimit variabël
Holloëed Audia, prodhon një një kompakdisk specifik për ushtrinë. Kompania përdor koston
standarde për të kontrolluar kostot e saj. Stadnardet e punës që janë vendosur për një disk janë si
më poshtë.
Orët standarde Paga standarde për orë Kosto standarde
24 minuta $6.00 $2.40
Gjatë korrikut, 8,500 orë të punës direkte janë kërkuar për të prodhuar 20,000 disqe. Kosto e
punës direkte në total ishte $49,300 për muajin.
Kërkohet:

17
1. Cila është kosto e punës direkte që duhet të kishte ndodhur për prodhimin e 20,000
disqeve. Me sa ndryshon kjo me koston që ka ndodhur aktualisht?
2. Ndaje diferencën në kosto nga (1) më lart në variancën e pagës dhe të efiçencës së punës.
3. Çmimi i shpenzimeve të përgjithshme të prodhimit i buxhetuar është $4 për orë të punës
direkte. Llogarit variancën e normës/efektivitetit dhe efiçencës së shpenzimeve të
përgjithshme variabël për muajin.
1. Numri i njësive të prodhuara .......................................................... 20,000
Koha standarde e PD për njësi (24 minuta ÷ 60 minuta për orë) ... × 0.4
Totali i orëve standarde të punës të lejuara..................................... 8,000
Paga standarde e punës direkte për orë........................................... × $6
Kosto standarde totale për punën direkte ....................................... $48,000
Kosto aktuale për punën direkte..................................................... $49,300
Kosto standarde e punës direkte ..................................................... 48,000
Varianca totale—e pafavorshme..................................................... $ 1,300
2. Orë Aktuale, me Pagë
Aktuale
Standarde
për autputin, me Pagën
Standarde
$49,300 8,500 orë ×
$6 për orë
8,000 orë* ×
$6 për orë
= $51,000 = $48,000
  
Varianca e pagës,
$1,700 F
$3,000 U
*20,000 njësi × 0.4 orë për njësi = 8,000 orë
Varianca e pagës = OA (PA – PS)
8,500 orë ($5.80 për orë* – $6.00 për orë) = $1,700 F
*$49,300 ÷ 8,500 orë = $5.80 për orë

18
$6 për orë (8,500 orë – 8,000 orë) = $3,000 U
3. Orë aktuale, me Normë
aktuale
Orë aktuale, me Normë
Standarde
Orë standarde të lejuara
për autputin, me Normë
Standarde
(OA × NA) (OA × NS) (OS × NS)
$39,100 8,500 orë ×
$4 për orë
8,000 orë ×
$4 për orë
= $34,000 = $32,000
  
Varianca e efektivitetit,
$5,100 U
Varianca e Efiçencës,
$2,000 U
Varianca e eferktivitetit të shpp variabël = OA (NA – NS)
8,500 orë ($4.60 për orë* – $4.00 për orë) = $5,100 U
*$39,100 ÷ 8,500 orë = $4.60 për orë
Varianca e efiçencës së shpp variabël = NS (OA – OS)
$4 për orë (8,500 orë – 8,000 orë) = $2,000 U
Buxheti Fleksibël dhe Analiza e Shpenzimeve të përgjthshme

19
Buxheti Fleksibël
1 Çfarë është një buxhet statik
1 Një buxhet statik është një buxhet për një nivel të vetëm aktiviteti. Buxheti statik nuk përshtatet nëse
niveli i aktivitetit ndryshon më tej.
2 Çfarë është një buxhet fleksibël dhe si ndryshon ai nga një buxhet static?
2 Një buxhet fleksibël mund të përshtatet për të releflektuar nivlin e aktivitetit. Ndryshe nga buxheti
fleksibël, një buxhet statik përgatitet për një nivel të vetëm aktiviteti dhe nuk ndryshohet me tej.
3 Trego tre kriteret që duhet të merren në konsideratë në zgjedhjen e bazës së aktivitetit në të cilin
zhvillohet një buxhet fleksibël.
3 Kritere për zgjedhjen e bazës së aktivitetit:
1. Baza e aktivitetit dhe kosto e shpenzimeve të përgjithshme duhet të jenë të lidhura me një lidhje
shkakësore. (psh nëse kosto e shpp është e lidhur me makineritë (mirëmbajtje, amortizimi etj) baza e
aktivitetit mund të jetë orë makinerie)
2. Baza e aktivitetit nuk duhet të shprehet në vlerë.
3. Baza e aktivitetit duhet të jetë e thjeshte dhe e lehtë për t’u kuptuar.
4 ÇFarë variance do të prodhohet në një raport performance për shpenzimet e përgjithshme variabël,
nëse buxheti fleksibël është bazuar në orët aktuale të punuara? Po nëse bazohet ne orët aktuale të
punuara dhe ato standarde të lejuara?
4 Nëse buxheti fleksibël bazohet në orët aktuale të punuara, vetëm varianca e harxhimit/shpenzimit
(spendig variance) mund të llogaritet në raportin e performancës. Që të mund të llogarisim të dyja
variancat ajo e harxhimit dhe e efiçencës së shpp, buxheti fleksibël duhet të ndërtohet/bazohet në orët
aktuale dhe orët standarde të lejuara.
5 Çfarë nënkuptohet nga termi orët standarde të lejuara?
5 Orët standarde të lejuara nënkuptojnë kohën që duhet të ishte përdorur për të përfunduar autputin
aktual të periudhës.
6 Si ndryshon varianca e harxhimit/shpenzimit të shpenzimeve të përgjithshme variabël nga varianca e
çmimit të materialeve?
6 Varianca e çmimit të materialeve shkaktohet tërësisht nga diferenca ndërmjet çmimit standard të
materialeve dhe çmimit të paguar aktualisht. Varianca e harxhimit/shpenzimit (variabël overhead
spending variance) të shpenzimeve të përgjithshme variabël përbëhet nga dy elementë. Një element
është si varianca e çmimit dhe rezulton nga diferenca ndërmjet çmimit aktual dhe atij standard për
inputet e shpenzimeve të përgjithshme variabël. Elementi tjetër është i ngjashëm me një variancë sasie
dhe rezulton nga diferencat midis shumës së inputit të shpenzimeve të përgjithshme variabël që duhet
të ishin përdorur dhe shumës që është përdorur aktualisht. Zakonisht këto dy elemente nuk ndahen.
7 Pse termi variancë e efiçencës së shpenzimeve të përgithshme është ndoshta çorjentues?

20
7 Varianca e efiçencës së shpenzimeve të përgjithshme nuk mat në të vërtetë efiçencën në përdorimin e
shpenzimeve të përgjithshme. Ajo në fakt mat efiçencën në përdorimin e bazës që nënvizon buxhetin
fleksibël. Baza mund të jetë orë pune direkte, orë makinerie, ose disa matës të tjerë të aktivitietit.
8 Çfarë nënkuptohet nga termi nivel emërues i aktivitetit.
Ëhat is meant by the term denominator level of activity?
8 Niveli emërues i aktivitetit është emëruesi në normën e paracaktuar të shpenzimeve të përgjithshme.
9 Përse i shpërndajmë shpenzime të përgjthshme prodhimit në process në bazë të orëve standarde të
lejuara në kreun 11 kur ne i aplikuam këto të fundit në bazë të orëve aktuale në kreun 3. Cila është
diferenca në sistemet e kostimit ndërmjet dy krerëve?
9 Në kreun 3 përdoret një sistem normal kostimi, ndërsa në kreun 11 përdoret sistemi i kostos
standarde. Kosto standarde siguron që e njëjta shumë shpenizmi të përgjithshëm i është shpërndarë një
produkti pavarësisht shumës aktuale të bazës së shpërndarjes (të tillë si orë makinerie ose orë pune
direkte) që përdoret gjatë një periudhe.
10 Në një sitem të kostos standarde, cilat janë dy variancat që llogariten për shpenzimet e përgjithshme
fikse?
10 Në një sistem të kostos standarde llogariten dy varianca për shpenzimet e përgjthshme fikse,
varianca e buxhetit dhe varianca e volumit.
11 Çfarë mat varianca e buxhetit të shpenzimeve të përgjithshme fikse?
11 Varianca e buxhetit të shpenzimeve të përgjithshme fikse është diferenca ndërmjet totalit të
shpenzimeve të përgithshme fikse të buxhetuara dhe shumës totale të kostos së shpenzimeve të
përgjithshme të ndodhur. Nëse kostot aktuale tejkalojnë kostot e buxhetuara, varianca emërtohet si e
pafavorshme.
12 Nën çfarë rrethanash do të prisnit që varianca e volumit të jetë e favorshme? E pafavorshme? A mat
varianca deviacionet në kostot për përbërësit e shpenzimeve të përgjithshme fikse? Shpjego.
12 Varianca e volumit është e favorshme kur niveli i aktivitetit për një periudhë, sipas standardit, është
më i madh se niveli i aktivitetit i përdorur si emërues. Për pasojë, nëse niveli i aktivitetit, sipas
standardit, është më pak se niveli i emërues i aktivitetit, varianca e volumit është e pafavorshme.
Varianca nuk mat deviacionet në shpenzime. Ajo mat deviacionet në aktivitetin aktual nga niveli i
aktivitetit emërues.
13 Cili është rreziku në shprehjen e kostosve fikse në bazë njësie produkti?
13 Nëse kostot fikse shprehen në bazë njësie, menaxherët mund të keqorjentohen dhe mendojnë që ato
janë me të vërtetë variabël. Kjo mund të çojë në parashikime të gabuara që kanë të bëjnë me sjelljen e
kostos dhe vendime të gabuara dhe vlerësim të pasaktë të performancës.

21
14 Cilat janë katër variancat në të cilat shpenzimet e përgithshme të nënshpërndara ose të
mbishpërndara mund të ndahen?
14 Shpenizmet e përgjithshme të mbishpërndara mund të faktorohen në varianca të harxhimit dhe
efiçencës dhe në varianca të volumit dhe buxhetit të shpenzimeve të përgjithshme.
15 Nëse shpenzimet e përgjthshme janë të mbishpërndara për Gushtin, a do të prisni që varianca totale
e shpenzimeve të përgjithshme të jetë e favorshme apo e pafavorshme?
15 Varianca totale e shpenzimeve të përgjithshme është e favorshme kur shpenzimet e përgjithshme
janë të mbiaplikuara.
Ushtrimi 1 Përgatit një buxhet fleksibël
Formulat e kostos për shpenizmet e përgjthshme të komanisë Sëan janë dhënë më poshtë. Kostot
mbulojnë një nivel aktiviteti nga 8,000 deri në 10,000 orë makinerie.
Kosto e Shpp Formula e kostos
Furnizime/materiale .......................... $0.20 për orë makinerie
Puna indirekte.................................... $10,000 plus $0.25 për orë makinerie
Drita dhe Ujë..................................... $0.15 për orë makinerie
Mirëmbajtje....................................... $7,000 plus $0.10 për orë makinerie
Amortizimi........................................ $8,000
Kërkohet:
Përgatit një buxhet fleksibël në nivele rritse me 1,000 orë makinerie. Përfshini të gjitha kostot në
buxhetin tuaj fleksibël.
Buxheti Fleksibël
Sëan Company
Formula e
kostos Orë makinerie
Kosto e Shpp Për OM 8,000 9,000 10,000
Variabël:
Furnizime/Materiale.......................... $0.20 $ 1,600 $ 1,800 $ 2,000
Punë indirekte.................................... 0.25 2,000 2,250 2,500
Drita dhe Ujë..................................... 0.15 1,200 1,350 1,500
Mirëmbajtje....................................... 0.10 800 900 1,000
Totali i shpp variabël............................. $0.70 5,600 6,300 7,000
Fikse:

22
Punë indirekte.................................... 10,000 10,000 10,000
Mirëmbajtje....................................... 7,000 7,000 7,000
Amortizim ......................................... 8,000 8,000 8,000
Totali i shpp fikse.................................. 25,000 25,000 25,000
Totali i kostos së shpp........................... $30,600 $31,300 $32,000

23
Ushtrimi 2 Përgatitja e një raporti performance buxheti fleksibël
Kompania Canyoland jep me qera varka për udhëtime në liqen . Kompania e bazon buxhetin e
shpenzimeve të përgjithshme në të dhënat e mëposhtme:
Kostot e Shpp variabël:
Pastrimi .......................................................... $ 72.50 për udhëtim
Mirëmbajtje.................................................... $56.25 për udhëtim
Taksa e përdorimit të parkut/liqenit ............... $15.75 për udhëtim
Kostot e Shpp fikse:
Paga dhe përfitime.......................................... $7,860 për muaj
Amortizmi ...................................................... $13,400 për muaj
Drita dhe Ujë ................................................. $720 për muaj
Pagesa për skelën ........................................... $3,670 për muaj
Në çdo rast që varka niset për udhëtim, sido që të jetë kohëzgjatja për një ditë apo një jave, disa
kosto shfaqen medoemos. Këto kosto janë listuar më sipër si shpenzime të përgjithshme variabël.
Për shembull, çdo herë që një varkë kthehet nga një udhëtim, ajo duhet të pastrohet me shumë
kujdes, kjo kushton $72.50 mesararisht. Në Gusht, kostot aktuale të mëposhtme janë kryer për
140 udhëtime:
Pastrimi ............................................. $10,360
Mirëmbajtje....................................... $7,630
Taksa e përdorimit të parkut.............. $2,210
Paga dhe përfitime............................. $7,855
Amortizimi........................................ $14,450
Drita dhe Ujë .................................... $735
Pagesa për skelën .............................. $3,950
Për shkak të një rritje të paparashikuar në kërkesën për udhëtime, kompania bleu një varkë të re
në Gusht për ta shtuar te flota e varkave.
Kërkohet:
1. Ndërto një raport performance të buxhetit fleksibël për kompaninë Canyonland për
Gushtin,
2. Cili është shkaku më i dukshëm i variancës totale të shpenzimeve të përgjithshme për
muajin? Shpjego.

24
1.
Raporti i performancës së Buxhetit Fleksibël
Kompania Canyonland Boat
Për muajin që përfundon më 31 Gusht
Formula e
kostos (për
udhëtim)
Kostot aktuale
të ndodhura
për 140
Udhëtime
Buxheti
Fleksibël
bazuar në
140 Udhëtime Varianca
Kostot e Shpp variabël:
Pastrimi ...............................................$ 72.50 $10,360 $10,150 $ 210 U
Mirëmbajtja.........................................56.25 7,630 7,875 245 F
Taksa e përdorimit të
parkut ..................................................
15.75 2,210 2,205 5 U
Totali i shpp variabël ................................$144.50 20,200 20,230 30 F
Kostot e shpp fikse:
Paga dhe përfitime .............................. 7,855 7,860 5 F
Amortizimi.......................................... 14,450 13,400 1,050 U
Drita dhe Ujë....................................... 735 720 15 U
Pagesa për skelën ................................ 3,950 3,670 280 U
Totali i kostove të shpp fikse .................... 26,990 25,650 1,340 U
Totali i shpp .............................................. $47,190 $45,880 $1,310 U
3. Shtimi i një varke të re flotës së varkave ka rritur në mënyrë të dukshme shpenzimin e
amortizimit dhe pagesën për skelën mbi atë që ishte parashikuar për muajin. (Një varkë e
re shton shpenzimin e amortizmit dhe një varkë e re duhet të parkohet në skelë, kështu që
do të ketë shpenzime më të mëdha parkimi.) Këto dy zëra janë përgjegjës për shumicën e
variancës së pafavorshme prej $1,310 për muajin
Ushtrimi 3 Raporti i Performancës së shpenzimeve të përgjthshme variabël vëtëm me
variancën e Harxhimit (ose ndryshë variancën e normës së shpp variabël)
Korporata Jessel e bazon raportimin e performancës së shpenzimeve të përgjithshme variabël në
orët e punës direkte të periudhës. Të dhënat që kanë lidhje me raportin më të afërt që përfundon
më 31 Dhjetor janë si më poshtë:
Orët e punës direkte të buxhetuara.............................................................. 42,000
Orët e punës direkte aktuale........................................................................ 44,000

25
Orët e punës direkte të lejuara sipas standardit.......................................... 45,000
Formula e kostos (për orë pune direkte):
Puna indirekte........................................................................................... $0.90
Furnizime/Materiale................................................................................... $0.15
Elektricitet................................................................................................ $0.05
Kostot aktuale të ndodhura:
Puna indirekte............................................................................................ $42,000
Furnizime/Materiale.................................................................................. $6,900
Elektricitet ................................................................................................ $1,800
Kërkohet:
Përgatit një raport performance për shpenzimet e përgjithshme variabël. Llogarit vetëm
variancën e harxhimit të shpenzimeve të përgjithsme (ndryshiimi në normën e shpp variabël);
mos llogarit variancën e efiçencës së shpenizmeve të përgjithshme variabël.
Korporata Jessel
Raporti i performancës së shpp variabël
Për vitin që përfundon më 31 Dhjetor
Orë të punës direkte të buxhetuara............................................... 42,000
Orë pune direkte aktuale .............................................................. 44,000
Orët e punës direkte të lejuara sipas standardit............................ 45,000
Kostot e shpp
Formula e
kostos (për
OPD)
kosto aktuale të
ndodhura 44,000
OPD
(OA × RA*)
Buxheti fleksibël
bazuar në 44,000
OPD
(OA × RS)
Varianca e
shpenzimit
Punë indirekte ........................ $0.90 $42,000 $39,600 $2,400 U
Furnizime/materiale ............... 0.15 6,900 6,600 300 U
Elektricitet.............................. 0.05 1,800 2,200 400 F

26
Totali i shpp variabël ............. $1.10 $50,700 $48,400 $2,300 U
*R-me këtë simbol është shënuar Raporti i shpp varibël (psh $0.90 për OPD për punën indirekte)
Ushtrimi 4 Raporti i Performancës së shpenzimeve të përgjithshme variabël me variacat e
harxhimit dhe efiçencës.
Referohu të dhënave në ushtrimin 3 për korporatën Jessel. Menaxhimi dëshiron të llogarisë të
dyja variancat atë të harxhimit dhe variacën e efiçencës për shpenizmet e përgjithshme variabël
në raportin e performancë për shpenzimet e përgjithshme të kompanisë.
Kërkohet:
Përgatit një raport performance të shpenzimeve të përgiithshme variabël. Llogarit variancat e
harxhimit dhe efiçencës së shpp variabël.
OA-orë aktuale
NA-norma aktuale
NS-norma standarde
Korporata Jessel
Për vitin që përfundon më 31 Dhjetor
Orë pune direkte të buxhetuara.............................................42,000
Orë pune direkte aktuale .......................................................44,000
OPD të lejuara sipas standardit.............................................45,000
Kostot e shpp
Formula
e kostos
(për
OPD)
(1)
Kosto
aktuale e
ndodhur
44,000 OPD
(OA × NA)
(2)
Buxheti
Fleksibël
bazuar në
44,000
OPD
(OA × NS)
(3)
Buxheti
Fleksibël
bazuar në
45,000 OPD
(OS × NS)
(4)
Varianca
Totale
(1)-(3)
Varianca
e
Harxhimit
(1)-(2)
Varianca
e
Efiçencë
s
(2)-(3)
Punë indirekte ........................$0.90 $42,000 $39,600 $40,500 $1,500 U $2,400 U $ 900 F
Furnizime/materiale ...............0.15 6,900 6,600 6,750 150 U 300 U 150 F
Elektricitet..............................0.05 1,800 2,200 2,250 450 F 400 F 50 F
Totali i shpp
variabël...............................$1.10 $50,700 $48,400 $49,500 $1,200 U $2,300 U $1,100 F

27
OS-orë standarde për autputin aktual
Ushtrimi 5 Shpërndarja e shpenzimeve të përgjthshme në sistemin e kostos standard
Korporata Mosbach ka një sistem të kostos standarde në të cilin ajo shpërndan shpenzimet e
përgjithshme bazuar në orët e punës direkte standarde të lejuara për autputin aktual të perudhës.
Të dhënat e vitit më të fundit paraqiten më poshtë:
Kosto e shpp variabël për OPD............................................................. $3.50
Kosto totale e shpp fikse për vitin......................................................... $600,000
OPD e buxhetuara sipas standardit (emeruesi i nivelit të aktivitetit).... 80,000
Orë pune direkte aktuale ....................................................................... 84,000
OPD të lejuara për autputin aktual......................................................... 82,000
Kërkohet:
1. Lloarit normën/raportin e paracaktuar të shpp për vitin
2. Përcakto shumën e shpenzimeve të përgjithshme që do të shpërndahet autputit të
periudhës.
1. Shuma e buxhetit fleksibël për shpenzimet e përgjithshme në nivelin e aktivitetit që përdoret
si emërues duhet të përcaktohet përpara se norma e paracaktuar e shpenzimeve të
përgjithshme mund të llogaritet.
Kosto totale e shpp fikse për vitin ............................................................... $600,000
Kosto totale e shpp varialbën në nivelin e aktivietit të përdorur si emërues
($3.50 për OPD × 80,000 OPD)............................................................... 280,000
Kosto totale e shpp (fix + var) në nivelin e aktivitetit të përdorur si
emërues..................................................................................................... $880,000
2. OPD të lejuara sipas standardit për nivelin aktual të
autputit (a) ............................................................... 82,000OPD
Norma e paracaktuar e shpp (b) .................................. $11.00Për OPD
Shpp e shpërndara (a) × (b)......................................... $902,000

28
Ushtrimi 6 Variancat e shpenzimeve të përgjithshme fikse
Koporata Lusive ka një sitem të kostos standarde në të cilin ajo shpërndan shpenzimet e
përgjithshme bazuar në orët e punës direkte të lejuara për nivelin aktual të autputit për periudhën.
Të dhënat që kanë lidhje me vitin e fundit paraqiten si më poshtë:
Totali i kostos së shpp fikse të buxhetuara për vitin............................................ $400,000
Kosto aktuale e shpp fikse për vitin................................................................... $394,000
OPD standarde të buxhetuara (emerues i nivelit të aktivitetit) ......................... 50,000
OPD aktuale....................................................................................................... 51,000
OPD standarde të lejuara për nivelin aktual të autputit ..................................... 48,000
Kërkohet:
1. Llogarit pjesën fikse të normës së shpp të paracaktuar për vitin.
2. Llogarit variancat e buxhetimit dhe të volumit të shpp fikse.
1.
2.
Ushtrimi 7 Përgatitja e një Buxheti Fleksibël
Një buxhet fleksibël jo i plotë për shpenzimet e përgjithshme është dhënë më poshtë për Auto
Puts, Gmbh. Një kompani Gjermane që zotëron dhe operon një lavazh të madh afër Koln.
Monedha Gjermane është euro e cila është denominuar nga €.

29
Buxheti Fleksibël
AutoPutz, Gmbh
Formula e
kostos Aktiviteit (makina)
Kostot e shpp
(për
makinë) 7,000 8,000 9,000
Kostot e shpp variabël:
Materiale pastrimi ................................ ? ? € 6,000 ?
Elektricitet ........................................... ? ? 4,800 ?
Mirëmbajtje .......................................... ? ? 1,200 ?
Kosto totale e shpp variabël..................... ? ? ? ?
Pagat e operatorëve .............................. ? 10,000 ?
Amortizimi ........................................... ? 20,000 ?
Qeraja...................... ............................. ? 8,000 ?
Kosto totale e shpp fikse.......................... ? ? ?
Kosto totale e shpp................................... ? ? ?
Zgjidhje ushtrimi 7 (15 minuts)
Buxheti Fleksibël
AutoPutz, Gmbh
Formula e
kostos Aktiviteit (makina)
Kostot e shpp
(për
makinë) 7,000
(për
makinë) 7,000
Materiale pastrimi ................................ € 0.75 € 5,250 € 6,000 € 6,750
Elektricitet ........................................... 0.60 4,200 4,800 5,400
Mirëmbajtje .......................................... 0.15 1,050 1,200 1,350
Kosto totale e shpp variabël..................... € 1.50 10,500 12,000 13,500
Pagat e operatorëve .............................. 10,000 10,000 10,000
Amortizimi ........................................... 20,000 20,000 20,000
Qeraja...................... ............................. 8,000 8,000 8,000
Kosto totale e shpp fikse.......................... 38,000 38,000 38,000

30
Kosto totale e shpp................................... € 48,500 € 50,000 € 51,500
Ushtrimi 8 Përdormi i një buxheti fleksibël
Referuhu të dhënave në Ushtrimi 7. Pronari i Auto Puts, Gmbh dëshiron të përgatisë një buxhet
për Gushtin duke supozuar një nivel aktiviteti prej 8,200 makina.
Kërkohet:
Përgatit një buxhet stati për Gushtin.
Zgjidhje ushtrimi-8 (10 minuta)
Buxheti Statik
AutoPutz, Gmbh
Për muajin që përfundon më 31 Gusht
Numri i buxhetuar i makinave .................................................. 8,200
Kostot e shpp variabël të buxhetuara:
Furnizime pastrimi (@ € 0.75 për makinë) ........................... € 6,150
Elektricitet (@ € 0.60 për makinë)........................................ 4,920
Mirëmbajtje (@ € 0.15 për makinë)...................................... 1,230
Kosto totale e shpp variabël...................................................... 12,300
Kostot e Shpp fikse të buxhetuar:
Pagat e operatorëve ............................................................... 10,000
Amortizimi ............................................................................ 20,000
Qeraja...................... .............................................................. 8,000
Kosto totale e shpp fikse........................................................... 38,000
Kosto totale e shpp të buxhetuar............................................... € 50,300
Ushtrimi 9 Raporti i Performancë së Buxhetit Fleksibël
Referoju të dhënave në ushtrimin 7. Niveli aktual i aktivitetit të Auto Putz Gmbh gjatë Gushtit
ishte 8,300 makina, megjithatë pronari ka ndërtuar buxhetin e tij statik duke supozuar që niveli i
aktivietit do të jetë 8,200 makina. Kosto aktuale e shpenzimeve të përgjithshme të realizuara
gjatë Gushtit janë dhënë më poshtë:
Kostot aktuale të
ndodhura për 8,300
makina
Furnizime pastrimi ....................................................... € 6,350
Elektricitet .................................................................. € 4,865

31
Mirëmbajtje ................................................................ € 1,600
Pagat e operatorëve .................................................... € 10,050
Amortizimi ................................................................ € 20,200
Qeraja ......................................................................... € 8,000
Kërkohet:
Përgatit një raport performance buxhet fleksibël për kostot e shpp variabël dhe fikse për Gushtin.
AutoPutz, Gmbh
Flexible Budget Performance Report
For the Month Ended August 31
Numri i Buxhetuar i makinave....................... 8,200
Numri aktual i makinave................................ 8,300
Kostot e shpp
Formula e
kostos për
makinë
(per car)
Kosto
aktuale e
ndodhur për
8,300
makina
Buxheti
fleksibël
bazuar në
8,300 makina Varianca
Materiale pastrimi ................................ € 0.75 € 6,350 € 6,225 € 125U
Elektricitet ........................................... 0.60 4,865 4,980 115F
Mirëmbajtje .......................................... 0.15 1,600 1,245 355U
Kosto totale e shpp variabël..................... € 1.50 12,815 12,450 365U
Pagat e operatorëve .............................. 10,050 10,000 50U
Amortizimi ........................................... 20,200 20,000 200U
Qeraja...................... ............................. 8,000 8,000 -
Kosto totale e shpp fikse.......................... 38,250 38,000 250U
Kosto totale e shpp................................... € 51,065 € 50,450 € 615U
Studentët mund të vënë në pikëpyetje variancat për kostot fikse. Pagat e operatorëve mund të
ndryshojnë nga ajo që ishte buxhetuar për një numër arësyesh duke përfshirë një rritje të
paparashikuar në normën e pagës; ndryshime në numrin e operatorëve të angazhuar; dhe
mbikoha. Amortizimi mund të jetë rritur për shkak të blerjes së një paisje të re ose për shkak të
humbjes në paisjen që duhet të shitet si skrap- ndoshta për shak të mirëmbajtjes së dobël. (Kjo
supozon që humbja rrjedh nga llogaria e amortizimit në raportin e performancës.)

32
Ushtrimi 10 Raporti i Performancës së shpenzimeve të përgithshme variabël
Pjesa variabël e Buxhetit Fleksibël të kompanisë Ëhaley për shpenzimet e përgjithshme të
prodhimit si më poshtë:
Formula e
kostos Orë makinerie
Kostot e shpp
(për orë
makinerie)
10,000 18.000 24,000
Drita dhe Ujë ........................................ $1.2 $12,000 $21,600 $28,800
Furnizime ............................................ 0.30 3,000 5,400 7,200
Mirëmbajtje .......................................... 2.40 24,000 43,200 57,600
Ripunim................................................ 0.60 6,000 10,800 14,400
Kosto totale e shpp variabël $4.50 $45,000 $81,000 $108,000
Gjatë një raporti të fundit, kompania ka regjistruar 16,000 orë makinerie si aktivetet. Kostot e
shpenzimeve të përgjithshme variabël janë si më poshtë:
Drita dhe Ujë ...............................................................$20,000
Furnizime ...................................................................$4,700
Mirëmbajtje ................................................................$35,100
Ripunim......................................................................$12,300
Aktiviteti i buxhetuar për periudhën ka qënë 18,000 orë makinerie.
Kërkohet:
1. Përgatit një raport të performancës së shpenzimeve të përgjithshme për periudhën.
Tregoni nëse variancat janë të favorshme (F) ose të pavarorshme (U). Tregoni vetëm
variancën e harxhimit në raportin tuaj.
2. Diskutoni rëndësinë e variancave. A mundet që disa varianca të jenë rezultat i variancave
të tjerave? Shpjego.
1. Kompania Ëhaley
Orë makinerie të buxhetuara....................... 18,000
Orë makinerie aktuale................................. 16,000
Aktuale
16,000 orë
Buxheti
fleksibël
16,000 orë
Varianca e
harxhimit
Drita dhe Ujë........................................ $20,000 $19,200 $ 800U

33
Furnizime............................................. 4,700 4,800 100F
Mirëmbajtje.......................................... 35,100 38,400 3,300F
Kohë ripunimi ...................................... 12,300 9,600 2,700U
Kosto totale e shpp variabël................. $72,100 $72,000 $ 100U
2. Variancat e favorshme mund të jenë në të njëjtën masë një shqetësim për menaxhimin po aq
sa edhe variancat e pafavorshme. Në këtë rast, varianca e favorshme e mirëmbajtjes
padyshim që do të kërkojë investigim. Përpjekje duhet të bëhen për të përcaktuar nëse
mirëmbajtja nuk është kryer. Në terma të përqindjes së shmangjes nga normat e buxhetuara,
varianca e punës së ripunimit është edhe më shumë e rëndësishme (e barabartë 28% e normës
së buxhetuar). Mudet që kjo variancë e pafavorshme në kohën e ripunimit është rezultat i
mirëmbajtjes së dobët të makinerive. Disa mund të thonë që nëse dy variancat nuk janë të
lidhura, atëherë mardhënja midis tyre është diçka e mirë, meqënëse kursimet në kostot e
mirëmbajtjes është më e madhe se kosto e shtuar e kohës së ripunimit. Por ky është një
arsyetim me këndvështrim afatshkurtër. Mirëmbajtja e varfër mund të reduktojë jetën e
paisjeve, po aq mirë sa të uli autputin e përgjithshëm. Këto kosto afatgjata mund të fundoin
çdo kursim afatshkurtër.
Ushtrimi 11 Variancat e kostos standarde (të gjitha variancat)
“Sigurisht që është diçka e mirë të shohësh një variancë të vogël në pasqyrën e të ardhurave
mbas gjthë vështirësive që patëm kohët e fundit në kontrollin e shpenzimeve të përgjithshme të
prodhimit” tha Linda Ëhite, zëvëndës president e kompanisë Molina. “Varianca e përgjithshme e
prodhmit prej $12,250 e raportuar për periudhën është nën limitin prej 3% që ne kemi vendosur
për të hetuar për variancat. Ne duam të urojmë secilin për një punë shumë mirë të realizuar”
Kompania prodhon dhe shet një produkt të vetëm. Karta e kostos standarde për produktin
paraqitet si më poshtë:
Kartela e kostos standarde për njësi
Materiale direkte: 4 yard me $3.50 për yard ........................................................... $14
Puna direkte: 1.5 orë pune direkte me $12 për opd................................................. 18
Shpp variabël, 1.5 OPD me $2 për OPD................................................................. 3
Shpp Fikse, 1.5 OPD me $6 për orë pune direkte................................................... 9
Kosto standarde për njësi ........................................................................................ $44
Më poshtë jepet informacion shtesë për vitin që sapo u mbyll:
a. Kompania prodhoi 20,000 njësi produkti gjatë vitit.
b. Gjatë vitit janë blerë 78,000 yard marteriale me një kosto prej $3.75 për yard. I gjithë
materiali u përdor për të prodhuar 20,000 njësitë. Nuk kishte inventarë në fillim ose në
fund për vitin.
c. Kompania punoi 32,500 orë pune direkte gjatë vitit me një kosto prej $11.80 për orë.
d. Kosto e shpp-ve ju shpërndahet produkteve në bazë të orëve të punës direkte. Të dhënat
në lidhje me shpenzimet e përgjithshme të prodhimit janë si më poshtë:

34
Niveli i aktivitetit i përdorur si emërues (orë pune direkte).................................... 25,000
Kosto e shpp fikse e buxhetuar (nga buxheti fleksibël) .......................................... $150,000
Kosto e shpp fikse aktuale....................................................................................... $148,000
Kosto e shpp variabël aktuale ................................................................................. $68,250
Kërkohet:
1. Llogarit variancën e çmimit dhe të sasisë për materialet direkte për vitin.
2. Llogarit variancën e pagës dhe efiçencës për punën direkte për vitin
3. Për shpenzimet e përgjithshme të prodhimit, llogarit të mëposhtmet:
a. Variancat e efektivitetit dhe efiçencës për shpenzimet e përgjithshme variabël.
b. Variancat e buxhetit dhe volumit për shpenzimet e përgithshme fikse për vitin
4. Gjeni totalin e variancave që keni llogaritur, dhe krahasoni shumën neto më $12,250 të
përmendur më sipër nga zëvëndës presidenti. A jeni dakord që të gjithë duhet të
përgëzohen për një punë shumë të mirë të bërë? Shpjego.
1. Varianca e çmimit dhe sasisë për materialet direkte:
Varianca e çmimit të materialeve direkte = SA (ÇA – ÇS)
78,000 yard ($3.75 për yard – $3.50 për yard) = $19,500 U
Varianca e sasisë së materialeve direkte = ÇS (SA– SS)
$3.50 për yard (78,000 yard – 80,000 yard*) = $7,000 F
*20,000 njësi× 4 yard për njësi = 80,000 yard
SA-sasia aktuale e përdorur
ÇA-çmimi aktual
ÇS-çmimi standard
SS-sasisa standarde për autputin e prodhuar
2. Varianca e pagës dhe efiçencës së punës direkte:
Varianca e pagës së punës direkte = OA (PA – PS)
32,500 OPD ($11.80 për OPD – $12.00 për OPD) = $6,500 F
Varianca e efiçencës së punës direkte = PS (OA – OS)
$12.00 për OPD (32,500 OPD – 30,000 OPD*) = $30,000 U
*20,000 njësi × 1.5 OPD për njësi = 30,000 OPD
OA-orë aktuale
PA-paga aktuale për orë
PS-paga standarde për orë
OS-orë pune direkte sipas standardit për autputin e prodhuar

35
OPD-orë pune direkte
3. a. Varianca e efektivitetit dhe efiçencës për shpp variabël:
Aktuale
Standarde
Orët Standarde të lejuara
për autputin, me Normën
Standarde
(OA × NA) (OA × NS) (OS × NS)
$68,250 32,500 OPD ×
$2 për OPD
30,000 OPD ×
$2 për OPD
= $65,000 = $60,000
  
Variancë efektiviteti,
$3,250 U
Variancë efiçence,
$5,000 U
Zgjidhje Alternative:
Varianca e efektivitetit të shpp variabël= (OA × NA) – (OA × NS)
($68,250) – (32,500 OPD × $2.00 për OPD) = $3,250 U
$2.00 për OPD (32,500 OPD – 30,000 OPD) = $5,000 U
b. varianca e buxhetit dhe volumit për shpp fikse:
Kosto Aktuale e
Shpp
Kosto e Buxhetuar e Shpp
Kosto fikse e shpp e
shpërndarë te prodhimi në
proces
$148,000 $150,000 30,000 OPD ×
$6 për OPD
= $180,000
  
Varianca e Buxhetit,
$2,000 F
Varianca e volumit,
$30,000 F
Mënyrë alternative për variancën e buxhetit:
$148,000 – $150,000 = $2,000 F
Metodë alternative për variancën e volumit:

36
$6.00 për OPD (25,000 DLHs – 30,000 OPD) = $30,000 F
4. Variancat totale do të jenë:
Varianca e materialeve direkte:
Varianca e çmimit.................................................................. $19,500 U
Varianca e sasisë .................................................................... 7,000 F
Variancat e punës direkte:
Varianca e pagës .................................................................... 6,500 F
Varianca e efiçencës............................................................... 30,000 U
Varianca e shpp variabël:
Varianca e efektivitietit.......................................................... 3,250 U
Varianca e efiçencës............................................................... 5,000 U
Variancat e shpp fikse:
Varianca e buxhetit ................................................................ 2,000 F
Varianca e volumit................................................................. 30,000 F
Varianca totale........................................................................... $12,250 U
Theksojmë që varianca totale përputhet me variancën $12,250 të pafavorshme të përmendur nga
zëvendës presidenti.
Duket që jo të gjithëve iu duhet dhënë bonus për kontroll të mirë kostoje. Varianca e çmimit të
materialeve dhe varianca e efiçencës së punës janë 7.1% dhe 8.3%, përkatësisht, mbi standardin
e lejuar dhe kështu që kërkojnë investigim. Në shtim, varianca e efektivitetit të shpenzimeve të
përgjithshme variabël është 5.0% e kostos standarde të lejuar.
Arsyeja për variancat e mëdha të pafavorshme (për çmimin e materialeve dhe efiçencën e punës)
nuk tregojnë shumë qartë nëse ato janë kundërpeshuar në pjesën më të madhe nga variancat e
favorshme të volumit për kompaninë për vitin. Kjo variancë e favorshme volumi është relultat i
operimit të kompanisë në një nivel aktiviteit që është mbi nivelin e nivelit të aktivitetit të
përdorur si emërues që është përdourr për të vendosur normat e shpp-ve të paracaktuara.
(kompania operoi në një nivel aktiviteti prej 30,000 OPD standarde; niveli i aktivitetit i përdorur
si emërues i caktuar në fillim të vitit ishte 25,000 OPD). Si rezultat i variancës së madhe të
favorshme të volumit, variancat e pafavorshme të çmimit dhe efiçencës janë fshehur në shumën
neto të vogël. Së fundmi, varianca e madhe e volumit mund të jetë arrirë duke shtuar rezervat e
inventarit.
Ushtrimi 12 Varianca të kostos standarde (të gjitha variancat)

37
Kompania Dresser përdor një sitstem të kostos standarde dhe vendos norma të paracaktuara për
shpenzimet e përgjithshme në bazë të orëve të punës direkte. Të dhënat e mëposhtme janë marrë
nga buxheti i kompanisë për vitin aktual.
Niveli i aktivitetit i përdorur si emërues (orë pune direkte) .................................. 9,000
Kosto e shpp variabël në nivelin 9,000 orë pune direkte....................................... $34,200
Kosto e shpp fikse $63,000
Kartela e kostos standarde për produktin e vetëm të kompanisë është dhënë më poshtë:
Materiale direkte, 4 pound × $2.60 për pound....................................................... $10.40
Punë direkte, 2 OPD × $9.00 për OPD.................................................................. 18.00
Shpp, 120% e kostos së punës direkte ................................................................... 21.60
Kosto standarde për njësi....................................................................................... $50.00
Gjatë vitit, kompania prodhoi 4,800 njësi produkti dhe pati kostot e mëposhtme:
Materiale të blera, 30,000 pound me $2.50 për paund .......................................... $75,000
Materiale të përdoura në prodhim (në paund) ....................................................... 20,000
Kosto e punës direkte e realizuar, 10,000 orë pune direkte me $8.60 orë pune
direkte................................................................................................................. $86,000
Shpenzimet e përgjithshme të prodhimit variabël të ndodhura $35,900
Shpp fikse të ndodhura .......................................................................................... $64,800
Kërkohet:
1. Paraqit kartelën e kostos standarde në një format më të qartë dhe të përdorshëm duke
detajuar elementët e kostos së shpp variabël dhe fikse.
2. Përgatit një analizë për variancat për materialet dhe punën për vitin
3. Përgatit një analizë për variancat për shpp variabël dhe fikse për vitin.
4. Çfarë efekti ka zgjedhja e nivelit të aktivitetit të përdorur si emërues në koston standarde
për njësi? A është variance e volumit një variancë e kontrollueshme nga pikëpamja e
efektivitetit? Shpjego.
1. Materiale direkte, 4 pound × $2.60 për pound ....................................................... $10.40
Punë direkte, 2 OPD × $9.00 për OPD................................................................... 18.00
Shpp variabël, 2 OPD× $3.80 për OPD*................................................................ 7.60
Shpp fikse, 2 OPD × $7.00 për OPD**.................................................................. 14.00
Kosto standarde për njësi........................................................................................ $50.00
* $34,200 ÷ 9,000 OPD = $3.80 për OPD
** $63,000 ÷ 9,000 OPD = $7.00 për OPD

38
2. Variancat e materialeve:
30,000 pound ($2.50 për pound – $2.60 për pound) = $3,000 F
$2.60 për pound (20,000 pound – 19,200 pound*) = $2,080 U
*4,800 njësi × 4 pounds për njësi = 19,200 pound
SA-sasia aktuale
ÇA-çmimi aktual
ÇS-çmimi standard
SS-sasi standade materialesh për autputin aktual
Variancat e punës:
Varianca e pagës = OA(PA – PS)
10,000 OPD ($8.60 për OPD – $9.00 për OPD) = $4,000 F
$9 për OPD (10,000 OPD – 9,600 OPD*) = $3,600 U
*4,800 njësi × 2 OPD për njësi = 9,600 OPD
OA-orë aktuale
PA-paga aktuale për oër
PS-paga standarde për orë
OS-orë standade për autputin aktual
3. Variancat e shpenzimeve të përgithshme të prodhimit variabël:
Aktuale
Standarde
për outputin, me Normën
Standarde
(OA × NA) (OA × NS) (OS × PS)
$35,900 10,000 OPD ×
$3.80 për OPD
9,600 OPD ×
$3.80 për OPD
= $38,000 = $36,480
  
Variance e efektivitit,
$2,100 F
$1,520 U
Varianca totale, $580 F

39
OA-orë aktuale të punës direkte
NA-norma aktuale e shpp
NS-norma standarde e shpp
OS-orë standarde të punës direkte për autputin e prodhuar.
Zgjidhje alternative për variancat e shpp variabël:
Varianca e efektivitetit të shpp variabël = (OA × NA) – (OA × NS)
($35,900) – (10,000 OPD × $3.80 për OPD) = $2,100 F
$3.80 për OPD (10,000 OPD – 9,600 OPD) = $1,520 U
Variancat e shpenzimeve të përgjithshme fikse:
Kosot aktuale e
shp fikse
Kosto e buxhetuar e shpp
fikse
Kosto e shpp fikse e
shpërndarë të prodhimi në
proces
$64,800 $63,000 9,600 OPD ×
$7 për OPD
= $67,200
  
Varianca e buxhetit,
$1,800 U
Varianca e volumit,
$4,200 F
Metode alternative për variancat e buxhetit:
=$64,800 – $63,000 = $1,800 U
Metoda alternative për variancën e volumit:
=$7 per OPD (9,000 OPD – 9,600 OPD) = $4,200 F
4. Zgjedhja e nivelit të aktivitetit të përdorur si emërues ndikon koston standarde në mënyrë të
tillë që sa më i lartë emëruesi i nivelit të aktivitetit i zgjedhur, aq më e ulët do të jetë kosto
standarde për njësi. Arsyeja është sepse pjesa fikse e shpenzimeve të përgjithshme të

40
prodhimit shpërndahet në sasi më të vogël kur shifra e nivelit të aktivitetit të përdorur si
emërues rritet.
Varianca e volumit nuk mund të kontrollohet duke kontrolluar shpenzimet. Më saktë varianca
e volumit reflekton thjesht nëse aktiviteti aktual ishte më i madh ose më i vogël sesa niveli i
aktivitetit i përdorur si emërues. Kështu që, varianca e volumit është e kontrollueshme vetëm
nëpërmjet aktivitetit.

Kd kosto standarde dhe buxheti fleksibel

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Kd kosto standarde dhe buxheti fleksibel

Similar to Kd kosto standarde dhe buxheti fleksibel (20)

More from Hamit Agushi

More from Hamit Agushi (19)

Kd kosto standarde dhe buxheti fleksibel