Creative Commons

1. Creative Commons
Wat is het en wat kun je ermee?

2. Voorstelling
Je ziet meer en meer de letters CC opduiken bij een foto, een artikel of audio op het
internet. Deze afkorting staat voor Creative Commons licenties. Dit zijn universele
standaardlicenties, die mensen toestemming geven om bepaalde handelingen uit te
voeren met auteursrechtelijk beschermd materiaal.
In deze sessie wordt uitleg gegeven over de verschillende licentievormen, over hoe je op
de juiste manier aan naamsvermelding doet en over hoe je je eigen werk kan licenseren
met een CC-licentie.

3. IPR
intellectual
property rights
INTELLECTUELE
EIGENDOMSRECHTEN

4. Wat is intellectuele eigendom?
Tot de intellectuele eigendom rekent men de voortbrengselen van de menselijke geest
of intellectuele creaties zoals
• een tekst
• een digitale beeld
• een muziekcompositie
• een webpagina
• een film
• een multimedia presentatie
• een software toepassing
• ...
• een uitvinding
• een merk
• een uiterlijk van een gebruiksvoorwerp
• een gegevensverzameling
• een nieuw gewas
• een chip
• een domeinnaam
• …

5. Wat zijn intellectuele eigendomsrechten?
Een intellectueel eigendomsrecht is een juridisch recht ter bescherming van een intellectueel
eigendom.
• Een uitvinding kan worden beschermd door een octrooi (patent).
• Een zelf geschreven syllabus kan worden beschermd door het auteursrecht (copyright).
• Een nieuw gewas kan worden beschermd door het kwekersrecht.
• Een logo kan worden beschermd door het merkenrecht.
• Een uitzending van een radio of televisie kan worden beschermd door de naburige rechten.
• Een nieuw uiterlijk van een gebruiksvoorwerp kan worden beschermd door het tekeningen-
en modellenrecht.
• Een microprocessor kan worden beschermd door het halfgeleidersrecht.
• …

6. Copyright AUTEURSRECHT

7. Symbool Copyright
Bron: pixabay.com
Licentie: CC0 Public Domain

8. Bescherming van creatieve prestaties
Een werk wordt door het auteursrecht beschermd op voorwaarde dat:
• het werk het resultaat is van een creatieve activiteit;
• het werk uitgedrukt is in een concrete vorm;
• het werk origineel is.
Schilderijen, foto’s, tekeningen, literatuur, film, muziek, maar ook webpagina’s, design van
meubelen, syllabi en computerprogramma’s… zijn werken die in aanmerking komen voor
auteursrechtelijke bescherming.

9. Wat is het auteursrecht?
Het auteursrecht beschermt de auteursrechthebbende van een origineel werk tegen
onrechtmatig gebruik van het werk waaronder de niet geautoriseerde kopiename en
aanpassing van het werk.
Iedere auteursrechthebbende heeft het recht om het werk te verveelvoudigen en
openbaar te maken inclusief het maken elektronische kopieën van het werk en het op
internet plaatsen van het werk.

10. Auteursrecht is automatisch
De meeste Europese landen volgen het principe dat auteursrechtelijke bescherming
automatisch verkregen wordt door het maken van een werk.
Er is geen aanvraagprocedure en een auteursrecht hoeft niet bij een officiële instantie
aangemeld of geregistreerd te worden. Het is gemakkelijk om een auteursrecht te
krijgen.
Maar het is soms moeilijk om later te bewijzen dat je de maker bent van een werk.
Daarom kan een registratie nuttig bij zijn. Wie de oudste versie van een werk heeft,
moet daar wel de maker van zijn. Bij een notaris of bij het Benelux-Bureau voor de
Intellectuele Eigendom kan er een registratie of datering worden uitgevoerd.

11. Belgische auteursrechtregeling
In België is de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten de
basis van de huidige Belgische auteursrechtregeling.
Wet 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten, BS 27 juli 1994.
Onder invloed van de richtlijn informatiemaatschappij werd deze in 2005 herzien.
Wet van 22 mei 2005 houdende de omzetting in Belgisch recht van de Europese Richtlijn
2001/29/EG van 22 mei 2001 betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het
auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij, BS 27 mei 2005.

12. Copyright vermelding: © Jaar Naam_auteur
De copyright vermelding bestaat uit drie elementen, in de volgende volgorde:
1. Het woord "copyright", de afkorting "copr." of het C-in-een-cirkel symbool ©.
2. Het jaar van eerste publicatie van het werk. Als het gaat om een aangepaste versie, dan
moeten de jaren van elke wijziging worden vermeld. Zo geeft "2001, 2003-2005"
bijvoorbeeld aan dat het werk gemaakt is in 2001 met wijzigingen in 2003, 2004 en 2005.
3. De naam van de auteur. Dit mag een afkorting of pseudoniem zijn, zolang de auteur
maar de identificeren is.
De copyright vermelding heeft geen juridische betekenis.
Als aanduiding van de eigenaar van een auteursrecht kan de vermelding wel nuttig zijn.

13. All rights reserved
Vaak staat er bij de copyright vermelding de tekst "All rights reserved," of "Alle rechten
voorbehouden."
Deze vermelding heeft echter geen juridische meerwaarde want volgens de auteurswet zijn
alle rechten automatisch voorbehouden.
Niets is toegestaan tenzij de auteursrechthebbende expliciet toestemming geeft.
Deze zin wordt toegevoegd als waarschuwing: de auteur beseft dat hij auteursrecht heeft en
hij is niet van plan inbreuk toe te staan.

14. Uitzonderingen op het auteursrecht
Teneinde een soort evenwicht in te bouwen tussen de rechten van de gebruiker en de
rechten van de auteur zijn er uitzonderingen voorzien in de auteurswet.
http://www.deauteurs.be/over-auteursrecht/wat-zijn-de-uitzonderingen-op-het-auteursrecht/
• Citaatrecht
• Bloemlezing voor het onderwijs
• Tijdelijke / technische reproductiehandelingen
• Het informatief citaatrecht
• Occasionele achtergrondinformatie
• Kosteloze privé-uitvoering in familiekring of in het kader van schoolactiviteiten
• Kopierechten (reprografie)

15. Uitzonderingen op het auteursrecht
• Reproductie ter illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek naar andere dan
papieren drager
• Mededeling voor onderwijs of wetenschappelijk onderzoek via gesloten netwerken
• Privékopie of thuiskopie
• Karikatuur, parodie en pastiche
• Kosteloze uitvoeringen op een publiek examen
• Reproductie door bibliotheken, archieven, instellingen of musea
• Tijdelijke opnamen door omroeporganisaties
• Reproductie en mededeling voor gehandicapten
• Reproductie en mededeling voor reclamedoeleinden
• Reproductie van uitzendingen voor gevangenissen, ziekenhuizen en instellingen
• Uitzonderingen voor databanken ter illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek
• Openbare uitlening

16. Duur van het auteursrecht
Het auteursrecht geldt tot 70 jaar na de dood van de auteur. Op het einde van deze termijn
vallen de door het auteursrecht beschermde werken in het publiek domein en kunnen ze
worden geëxploiteerd zonder toestemming van de houders van het auteursrecht.
Wanneer meerdere auteurs samen een werk hebben gecreëerd (mede-auteursschap), geldt het
auteursrecht tot 70 jaar na de dood van de medewerker die het langst leeft.
Na de dood van de auteur, komt het auteursrecht toe aan zijn erfgenamen of aan de personen
die door de auteur zijn aangewezen.

17. Auteursrecht in
de digitale
omgeving
HET AUTEURSRECHT
GELDT EVENEENS OP
INTERNET

18. Kies voor het legale aanbod
Muziek beluisteren, films bekijken, boeken of kranten lezen, het kan allemaal digitaal en
legaal. Simpel en gemakkelijk, zonder juridische kopzorgen. De digitale markt is een feit!
Of het nu gaat om de aankoop van een e-book, het streamen van muziek op de
smartphone, het lezen van een krant of tijdschrift op de tablet, of het bestellen van een
documentaire, film of het nieuws via digitale tv: het kan allemaal legaal.
Waarom?
Auteurs, artiesten en producenten investeren veel creativiteit, tijd en geld in hun werken en
prestaties. Zij verdienen daarvoor dan ook het nodige respect, en een gepaste vergoeding.

19. Is wat op het internet staat beschermd?
Ja. Alle creatieve werken die op internet staan zijn auteursrechtelijk beschermd, ook al moet er
niet worden betaald om toegang tot deze werken te verkrijgen of is er geen vermelding van
“copyright” of van de naam van een auteur.
Voor alles wat op het internet staat, moeten de regels van het auteursrecht worden
gerespecteerd. Dit houdt in het bijzonder in dat er toestemming moet worden gegeven door
de rechthebbenden alvorens
• een foto te mogen kopiëren
• muziek te downloaden
• artikels over te nemen
• foto’s van andere websites op de eigen website te plaatsen
• ….

20. Copyleft
HET OMGEKEERDE
VAN EEN COPYRIGHT

21. Symbool Copyleft
Bron: pixabay.com
Licentie: CC0 Public Domain

22. Wat is copyleft?
Copyleft is een kosteloze gebruikerslicentie die het publiek de vrijheid geeft om een
creatie en alle afgeleide werken te wijzigen, verbeteren en herdistribueren, op
voorwaarde dat dit gebeurt onder dezelfde licentie.
Bij copyleft blijft het werk “van het publiek”. Werken kunnen door iedereen worden
aangepast en worden verspreid, maar wanneer iemand een werk heeft bewerkt of in
een eigen werk heeft opgenomen, dan kan dat werk niet onder een eigen, meer
beperkte licentie worden uitgegeven.

23. Creative
Commons
Open content
BESLIS ZELF WAT IEMAND
MAG OF NIET MAG DOEN MET
JOUW CREATIEF WERK.

24. Creative Commons
De hoeveelheid informatie en content op het internet zorgt er echter voor dat het lastig en
tijdrovend is te achterhalen wie de auteur is. Daarom werd in 2001 Creative Commons
opgericht. Dit project wil het mogelijk maken om creatieve werken vrijer beschikbaar te
stellen dan bij traditioneel auteursrecht mogelijk is.
Met een Creative Commons licentie behoud de auteur alle rechten, maar krijgen anderen
toestemming om een werk te verspreiden, met anderen te delen of bij sommige licenties
ook om een werk te bewerken.

25. Symbool CC
Bron: flickr.com
Licentie: CC BY-NC 2.0
Auteur: AJC ajcann.wordpress.com

26. Sommige rechten voorbehouden
De Creative Commons Licenties bieden auteurs (licentiegevers) de mogelijkheid onder bepaalde
standaardvoorwaarden hun werk ter beschikking te stellen aan gebruikers (licentienemers).
Wanneer een auteur zijn werk aanbiedt op het internet onder een CC licenties, dan geldt deze
licentie wereldwijd.
Heeft een auteur spijt van zijn beslissing om zijn werk onder een bepaalde licentie te hebben
verstrekt, dan kan hij niet onder de licentie uitkomen.
Wanneer de licentienemer echter één of meer voorwaarden van de licentie schendt, dan kan de
licentie ten aanzien van die persoon ontbonden worden.

27. CC Bouwstenen & licenties
Creative Commons-licenties
worden opgebouwd rond vier
bouwstenen.
Deze bouwstenen stellen vier
gebruiksvoorwaarden voor die
gecombineerd kunnen worden tot
zes verschillende licenties.
Image source: http://education-copyright.org/creative-commons/

28. CC
Bouwstenen
BY NC ND SA

29. Naamsvermelding BY
Attribution of naamsvermelding (BY)
houdt in dat het kopiëren, distribueren,
vertonen en uitvoeren van het werk en
afgeleide werken is toegestaan op
voorwaarde van het vermelden van de
oorspronkelijke auteur.
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE

30. Niet-commercieel NC
Non-commercial of niet-commercieel
(NC) betekent dat het kopiëren,
distribueren, vertonen en uitvoeren
van het werk en afgeleide werken mag
voor niet-commerciële doeleinden.
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE

31. Geen Afgeleide werken ND
No Derivative Works of geen afgeleide
werken (ND) betekent dat het kopiëren,
distribueren, vertonen en uitvoeren van
het werk is toegestaan, maar niet het
veranderen van het werk.
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE

32. Gelijk delen SA
Share alike of gelijk delen (SA)
betekent dat het distribueren van
afgeleide werken alleen is
toegestaan onder een identieke
licentie.
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE

33. CC
Licenties 6 versies

34. Naamsvermelding
(BY)
Met deze licentie geeft de auteur de toestemming om
zijn werk te kopiëren, te verspreiden en door te geven,
alsook er afgeleide werken van te maken en het werk
te gebruiken voor commerciële doeleinden.
De gebruiker dient wel de naam te vermelden die bij
het werk door de auteur of de licentiegever werd
aangegeven.
Dit is de meest vrije licentie, aangeraden voor de
maximale verspreiding.
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE

35. Naamsvermelding-GelijkDelen
(BY-SA)
Met deze licentie geeft de auteur de toestemming om zijn werk te
kopiëren, te verspreiden en door te geven, alsook er afgeleide
werken van te maken en het werk te gebruiken voor commerciële
doeleinden.
De gebruiker dient wel de naam te vermelden die bij het werk door
de auteur of de licentiegever werd aangegeven
Indien de gebruiker het werk bewerkt, moet het daaruit ontstane
werk uitsluitend krachtens dezelfde licentie als de onderhavige
licentie of een gelijksoortige licentie kunnen worden verspreid.
Deze licentie wordt gebruikt door Wikipedia en wordt aangeraden
voor alle materialen die voordeel hebben bij integratie binnen
Wikipedia of soortgelijke projecten.
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE

36. Naamsvermelding-NietCommercieel
(BY-NC)
Met deze licentie geeft de auteur de toestemming
om zijn werk te kopiëren, te verspreiden en door
te geven, alsook er afgeleide werken van te maken,
maar niet om het werk te gebruiken voor
commerciële doeleinden.
De gebruiker dient wel de naam te vermelden die
bij het werk door de auteur of de licentiegever
werd aangegeven.
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE

37. Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen
(BY-NC-SA)
Met deze licentie geeft de auteur de toestemming om
zijn werk te kopiëren, te verspreiden en door te geven,
alsook er afgeleide werken van te maken, maar niet om
het werk te gebruiken voor commerciële doeleinden.
De gebruiker dient wel de naam te vermelden die bij het
werk door de auteur of de licentiegever werd
aangegeven.
Indien de gebruiker het werk bewerkt, moet het daaruit
ontstane werk uitsluitend krachtens dezelfde licentie als
de onderhavige licentie of een gelijksoortige licentie
kunnen worden verspreid.
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE

38. Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken
(BY-ND)
Met deze licentie geeft de auteur de
toestemming om zijn werk te kopiëren, te
verspreiden en door te geven, alsook het
werk te gebruiken voor commerciële
doeleinden, maar niet om er afgeleide
werken van te maken.
De gebruiker dient wel de naam te
vermelden die bij het werk door de auteur
of de licentiegever werd aangegeven.
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE

39. Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken
(BY-NC-ND)
Met deze licentie geeft de auteur de
toestemming om zijn werk te kopiëren, te
verspreiden en door te geven, maar niet
om er afgeleide werken van te maken, en
ook niet om het werk te gebruiken voor
commerciële doeleinden.
De gebruiker dient wel de naam te
vermelden die bij het werk door de
auteur of de licentiegever werd
aangegeven.
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE

40. 3 weergaven
Licentie: CC BY 4.0
Auteur: Creative Commons Corporation

41. Juridische code
De licentie
De volledige licentietekst inclusief
de kleine lettertjes die nodig zijn om
er zeker van te zijn dat de licentie
overeind blijft bij een juridisch
geschil.
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.nl
https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode.nl
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/legalcode.nl
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/legalcode.nl
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/legalcode.nl
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode.nl

42. Leesbaar voor mensen
Een licentiesamenvatting
Een eenvoudig, in gewone taal
opgesteld overzicht van de licentie,
inclusief de relevante iconen.
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.nl
https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.nl
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.nl
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.nl

43. Leesbaar voor machine
Een machineleesbare
licentiebeschrijving
Dit is extra metadata die ervoor
zorgt dat zoekmachines en andere
applicaties een werk kunnen
identificeren aan de hand van de
gebruiksvoorwaarden.

44. Naamsvermelding VERPLICHT

45. Correcte naamsvermelding
Naamsvermelding bestaat uit:
1. Het vermelden van de naam of pseudoniem van de maker (Dit is verplicht).
2. Het vermelden van de titel van het werk
3. Het vermelden van de licentie (en link ernaar toe – verplicht)
4. Het vermelden of je het werk bewerkt hebt of niet (alleen wanneer van toepassing)
5. Het vermelden van de pagina waar je het werk gevonden hebt (bijvoorbeeld naar Flickr of
Wikimedia Commons)
Hoewel alleen punt 1 en 3 verplicht zijn is het nuttig om ook de andere elementen op te
nemen in de naamsvermelding. Zo ben je zo helder mogelijk voor de volgende gebruiker waar
het materiaal vandaan komt en wat ze er mee mogen.

46. Voorbeeld
The indominable Mr Theodore aka
“Teddy”/storyvillegirl / CC BY-SA.
The indominable Mr Theodore aka
“Teddy”/storyvillegirl / CC BY-SA.
https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0/

47. CC Licentie KIEZEN

48. http://creativecommons.org/choose/ (1)

49. http://creativecommons.org/choose/ (2)

50. https://wiki.creativecommons.org/Publish CC
COMMUNITIES

51. https://wiki.creativecommons.org/Publish
https://wiki.creativecommons.org/Publish/Images
https://wiki.creativecommons.org/Publish/Audio
https://wiki.creativecommons.org/Publish/Video
https://wiki.creativecommons.org/Publish/Text

52. Publiek domein
“No Rights
Reserved”
VRIJ VAN
AUTEURSRECHTEN

53. Publiek domein
Publiek domein is een gangbare benaming voor de status van werken, die geheel vrij zijn
van auteursrechten en mag worden gebruikt zonder beperkingen ,
Als een werk vrij van auteursrechten is, betekent dat niet dat op dat werk gebaseerde
werken dat ook zijn. Een vertaling bijvoorbeeld, of een in nieuwe spelling overgebrachte
editie, of een nieuw geredigeerde uitgave van bladmuziek, wordt beschouwd als een werk
op zichzelf, met eigen auteursrechten.

54. CC0
Met een CC0-verklaring kan een
rechthebbende meegeven dat hij afstand
doet van zijn auteursrecht.
Onder CC0 beschikbaar gestelde werken
kunnen dus door iedereen voor alle
doeleinden gebruikt worden en
naamsvermelding kan daarbij niet geëist
worden. Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE
https://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/deed.nl | https://creativecommons.org/choose/zero/?lang=nl

55. Publiek domein verklaringen
Met de Public Domain Mark wordt een werk
aangeduid dat niet auteursrechtelijk
beschermd is (omdat het bijvoorbeeld niet
origineel is)
of
waarvan de auteursrechtelijke
beschermingstermijn verstreken is (omdat de
auteur meer dan 70 jaar geleden is overleden).
Licentie: CC BY-SA 3.0
Auteur: CC-BE