Imu
- 3. ИХ ХААНЫ
ЗАЛГАМЖЛАЛ
ХЭН ЗАЛГАМЖЛАХ ВЭ ? Яагаад
Хан хөвгүүдийн зөрчил
Зуч болон Тулуй – Цагаадай болон Өгөөдэй
Мөнх насны тухай үзэл – Чингис хааны сургаал буюу
билиг сургаал
Чан Чун бумбатай 12 2 3 онд уулзсан .
Алтан ургийнхны зөрчил .
- 4. “ПАКС МОНГОЛИКА”
МОНГОЛЧУУДЫН ДЭГЛЭМ буюу ЭНХ ТАЙВАН ТОГТООЛТ
ХУУЛЬ ЭРХ.
ШАШИН ШҮТЛЭГИЙН ЧӨЛӨӨТ БАЙДАЛ.
СОЁЛЫН ЯЛГАА.
МЭДЭЭЛЭЛ ДАМЖУУЛАЛТ
ХУДАЛДААНЫ ТОРГОН ЗАМ
- 7. Чингис хаан түүний залгамжлагч гурван их хаан
Өгөөдэй (1229-1241), Гүюг (1246-1248), Мөнх
(1251-1259) нар “Өндөр уулын хөтөл зорь, өргөн далайн
олом зорь, хол хэмээн бүү шантар, явбаас хүр юү, Хүнд
хэмээн бүү цөх, өргөвөөс дааюу” гэдэг Чингисийн билэг
сургаалийн дагуу хүнд хүчир их аян дайнууд хийж
Солонгосоос Адриатын тэнгис Альпийн нуруу хүртэлх
өргөн уудам нутагт Монголчууд ноёрхож эхэлжээ.
- 10. Цагаадайн хаант улс
Чингис хаан анх 1206 онд
Их Монгол Улсыг байгуулаад
хоёрдугаар хүү Цагаадайдаа
дөрвөн мянган өрх хуваан
өгчээ. Хожим нь дахиад 1225
онд дөрвөн хөвүүндээ нутаг
хувиарлан өгөхдөө,
Цагаадайд Уйгарын орноос
Аму мөрөн хүртэлх өргөн
уудам нутгийг хувь улс болгон
өгчээ. Чингис хаанаас
Цагаадайд хувилан өгсөн тэр
газар нутаг дээр үндэслэн
Цагаадайн хант улс бүрэлдэн
тогтсон байна.
- 12. ЦАГААДАЙН УЛС
Уг улсын түүх 1221 оноос эхэлдэг
боловч он хүртэл Чингис хаанд
итгэгдсэн Махмуд Ялавачи захирч
байв. Чингис хааны хийсэн аян
дайнуудаас ялах магадлал
хамгийн бага, эрсдэл ихтэй дайн
бол Сартуул иргэдийг дайлсан Их
аян дайн байлаа. 120.000 цэрэг
5000 орчим км бартаат замыг
туулж өөрсдөөсөө 100 дахин илүү
хүчтэй тулалдана гэдэг бол Чингис
хаанд маш хүнд байлаа. Хол
агаадай угсааны хаадын бунхан – Бухар хот
замыг туулж их цэрэг Хорезмын
нутагт орж ирэхэд Махмуд
Ялавачи итгэлт нөхдүүдийг
- 13. ЦАГААДАЙН УЛС
езм хүртэлх нутаг дахь тариалангийн газруудын захирагч болгосон бөгө
сан үеэс эзэнт гүрэнд Цагаадайн улсын байр суурь үлэмж суларч худалд
- 14. 1227- Цагаадай
1242 - Цагаадайн хүү Хара Хүлэгү
1260 - Цагаадайн ач хүү Алгуй
1265 - Мубарек Шах
1265 - Борак
1221 - Махмуд Ялавчи
1269 - Хайду ноён
1290 - Дува
1318 - Кебек
1326 - Тармаширин
1334 - Газан
1340 - Түрэг үндэстэн
1348 - Туглук Төмөр
1370 - Төмөр
1525 - Бабур
1627 - Жакар
- 15. Алмалык гэдэг цэцэрлэг, зуслангийн газар байгуулсан нь олны сэтгэлий
далдааны зам дайран гарч байлаа.
н гэж нэрлэдэг байлаа.Эзлэн авсныхаа дараа Чингис хааны хоёрдугаар х
гэж нэрлэж Моголистан гэдэг шинэ улс буй болжээ. Мавернахор буюу
- 20. ИХ МОГОЛЫН УЛС
15 2 5 - 17 5 5
1525 онд Бабур ИХ МОГОЛ-
ын хаант улсыг
байгуулсан.
Агра хотноо Бабурын YI
үеийн Шах Жахан
(1627-1658) өөрийн хатан
Мумтаз Махалынхаа гэгээн
дурсгалд зориулж ариун
дурлалын бэлэгдэл Таж
Махалын бунханг дан
цагаан гантиг чулуугаар
барьсан нь одоо ч дэлхийн
үнэт соёлын өвийн үнэт
дурсгал хэвээр байна.
- 24. “Таж махал” эртний монгол угсааны хаан
хатандаа зориулан босгосон гайхамшигт ордон
буцах
- 25. Иль хаант улс
Чингис хааны бага хүү Тулуйн том хүү Мөнх хаан ширээнд
суусны дараа өөрийн төрсөн дүү Хүлэгүг Иранд явуулж, Сири
Рум, Армен, Энэтхэгийг эзлэх даалгавар өгчээ. Хүлэгү Иранд
очиж, Ил хант улсыг үндэслэн байгуулаад, 9 жил (1256-1265)
хан суусан байна. Тэрээр Перс, Ирак, Азербайджан, Армен
Туркестан, Гүржийн нутаг дэвсгэр дээр Ил хант улсыг
байгуулсан ажээ. Хүлэгүгийн улсын ханыг Ил Хан (Улсын
хаан) гэж нэрлэдэг байсан тул түүхэнд Ил Хаант улс хэмээн
алдаршжээ. Тус улсыг үндэслэн байгуулагчийнх нь нэрээр
"Хүлэгүгийн улс" гэж нэрлэж байжээ.
Энэ улс Армяны хаан Гетум – Мөнх хаан нарыг 7 зүйлт
гэрээний үндсэн дээр байгуулагдсан.
Исмаилууд буюу Уулын өвгөдийн нийгэмлэг. Нууцлагдмал МАФИ
байгууллага
- 26. of Corycus 1307 оны ном ТАТАРУУДЫН ТҮҮ Х хот дахь БЕЙМБАРС СУЛТАНЫ БУНХА
КАИР
- 27. Хүлэгү хаан
Ил хант улсын нийслэл нь Тебриз хотод
байсан боловч XIV зууны эхээр Иракийн
Султани хотод шилжижээ. Хүлэгү хан
Сирийг байлдахдаа, Хит бөх хэмээх
Христосын шашинтай хүнээр цэргээ
толгойлуулж байсан нь Христосынхноос
дэмжлэг авах бодолтой байсны илрэл юм.
1260 онд Айн-Жамут, 1277 онд Аль-
Бастанд Египедийнхэнтэй хийсэн
тулалдаанд монгол цэрэг ялагдаж Сирээс
шахагдаж гарсан байна. Хэдий тийм
боловч Ил хаад Сирийг эзлэх зорилгоо
орхиогүй юм. Газан хан хэдийгээр лалын
Британы музейд хадлагдаж байгаа Хулагу хаа
шашинд орсон боловч Сирийг эзлэх
зорилго тавьж, Гүрж, Арменийн цэргийн
тусламжтайгаар Сирийг эзлэн аваад, 1303
онд дахин ялагдал хүлээжээ.
- 28. ИЛЬ ХААД - МАМЛЮКУУД
Китбухын захирсан түрэгүүд
зонхилсон 10.000 гаруй
цэрэг 1260 оны 9 сарын 3-
нд Сирийн нутагт
Мамлюкуудад бут
цохигдсон.
Мамлюкууд Иерусалим
хотыг шашны ариун хот
учраас хамгаалсан.
1277 онд дахин
Мамлюкуудад ялагдсан
- 30. Ил хаадын хаант улсын
хаадууд
1256 – Хүлэг
1265 – Абага
1282 – Текулар Ахмед
1284 – Аргун
1291 – Гайхат
1295 – Газан
1304 – Өлзийт
1316 – Абу сайд
1335 – Шейх Хасан Хүчү
- 34. Хүлэгүгийн улсын мөхөл
Ил хаадын гадаад улс төрийн бодлогод
Сири, Палестинийг байлдан дагуулах
зорилго оршсоор байв. Энэхүү зорилгоо
биелүүлэхэд Египет улс дунд нь
хөндөлдөж байсан учир түүнтэй Ил хаад
удаа дараа дайтаж байжээ. Египетийн
Мампюкийн султанууд лалын шашныгулс
төрийнхөө бодлогын түшиг тулгуур
хэмээн үзэж байв. Монголын ил хаад
Египетийн эсрэг дайнд
Христосын шашны холбоотон улсууд
болох Антиохийн вант улс, Триполийн
гүнт улс, Иерусалим хант улс зэргийг
ашиглаж байв. Мөн Киприйн хант улс,
Киликийн Армен, Гүржийн газрын эздийг
- 35. J ami' al-tawarikh СУДРЫН ЧУУЛГАН
1310 онд бичигдсэн
Болд чинсан, Монголын
түүхийн АЛТАН ДЭВТЭР
ашигласан судар
буцах
- 36. Алтан ордны улс
Орост энэ улсыг "Зүчийн улс" гэж
нэрлэдэг байсан бөгөөд монгол
сурвалжид ч тэгж нэрлэжээ.
Зарим зохиолд "Хөх орд",
"Цагаан орд", "Цагаан ордот
улс" гэх зэргээр нэрлБат хан
тэргүүтэй Монгол ноёд баруун
замын аян дайнаас буцаж ирээд
Ижил мөрний доод урсгалд
Сарай гэдэг нийслэл хот
байгуулан суусан 1240-өөд оны
эхэн үеэс эхлэн энэ улсыг
"Алтан ордоны улс" хэмээн
нэрлэх болсон
- 39. Бат хаан
1225 онд Чингис хаан дөрвөн
хүүдээ нутаг хуваан өгчээ. Ууган
хүү Зүчидээ Эрчис мөрнөөс
баруун тийш, Хорезмээс хойш
монгол цэргийн морины туурай
хүрсэн газрыг өгчээ. Зүчи Урал
мөрнөөс зүүн тийш Кипчакийн
тал нутгийн зүүн хэсэг, Амур,
Сыр-Даръяа мөрний доод
урсгалын Хорезмийн нутгийг
эзэмшиж байлаа. Зүчийн
хоёрдугаар хүү Бат 1236-1240
оны хооронд Урал мөрнөөс
баруун тийш Волга мөрний
дагуу. Кипчак, Болгарыг эзлэж
- 40. Алтан ордны улсын хаадууд
1255 – Сартак
1256 – Бэрх
1266 – Мөнхтөр
1280 – Тудамөнх
1287 – Тулабуга
......
1382 – Тогтомыш
- 41. 13 4 1 оноос Алтан ордны
хаант улс
Астрахань
Казань
Крым гэсэн 3 - н хэсэг
болон салсан
- 43. Tu r c o -M o n g o liin x v n d m o r in
t s e r e g 13 - 14 - r z u u n
- 44. 119 8 o n t a t a r u u d b a
m o n g o lc h u u d
- 45. Эцэст нь дүгнэхэд
Цагаадай, Иль Хаад, Алтан ордоны улсуудын үед (XIII-
XY зуун) Арабууд, Османы түрэгүүд Газарын дундад
тэнгис, Улаан тэнгисийн холбоо болсон Синайн
хойгийг хааж, ойрхи дорнодод ноёрхож байсныг
зогсоож олон жил дайн самуун, дээрэм тонуулаас
болж тасалдсан “Өрнө дорнын их торгон зам”-ыг
аюулгүй болгож Дэлхийн худалдаа, төрийн бодлого,
гадаад харилцаа зэргийн үндсийг тавьжээ. Тэр үед
Ертөнцийн эзэн, Аллах бурхантай дүйцэх нэр
хүндтэй хүн нь Чингис хаан хэвээр байлаа. Одоо ч
Дундад ази, Иран, Иракт Чингис хааны сүр хэвээрээ
байна.
