3. Çfarë na priste pas
luftës së dytë
botërore?
Sunduesit e rinj tË ShqipËrise
trashËguan njË vend
jashtËzakonisht tË varfËr, tË
persekutuar nga
analfabetizmi, gjakmarrja
fisnore, shumllojshmËria e
sËmundjeve epidemike dhe
mungesa fantastike e tË
drejtave mË themelore civile
dhe qytetare. PËr eliminimin e
tyre komunistËt ndËrmorËn
njË program radikal
modernizimi qË synonte
pavarËsinË sociale dhe
ekonomike tË ShqipËrisË, si
njË suplementim tË reformave
tË filluara qysh nga Shpallja e
PavarËsisË nË VlorË mË 1912
4. ATA I PRISTE URIA, MJERIMI DHE ANALFABETIZMI I
SHQIPTARËVE
5. Akti i parË i qeverisË sË re ishte ajo e
njË reforme agrare pa kompromis.
Tokat e bejlerve dhe agallarËve u
ndanË nË ngastra mË tË vogla dhe i'u
dhanË atyre fshatarËve qË ose nuk
kishin tokË, ose qË deri nË atË kohË
kishin shËrbyer si sejmenË dhe
bujkrobËr. Kjo masË theu gjithashtu
dhe bazËn fuqimore tË klasËs sË
bejlerËve. PËr mË tepËr, qeveria
shtetËzoi industrinË, bankat dhe gjithË
kapitalin tregtar dhe tË huaj nË vend.
Pak kohË mbas reformËs agrare filloi
kolektivizimi i tokËs, proces i cili
mbaroi nË 1967. Si rezultat, fshatarËsia
humbi tokËn qË i'u dha nË fund
tË LuftËs sË DytË
BotËrore. Socializmi nËn udhËheqjen
e Enver HoxhËs u pËrhap nË zonat e
thella malore dhe pËr pasojË
shkaterroi institucionin e vjetËr
tradicional tË kanunit, lidhjet e ngurta
fisnore dhe strukturËn patriarkale tË
familjes.
9. TË PUSHKATUAR
Muntaz Kokalari
Lindi nË GjirokastËr mË 1896, ndËrsa studimet pedagogjike i kreu nË Turqi. Si pjesËmarrËs nË revolucionin e
qershorit u burgos 4 vjet nga regjimi i asaj kohe. Themeluesi i “MesagjerisË shqiptare”. Pushkatohet pa gjyq
mË
12 nËntor 1944.
Vesim Kokalari
Lindi nË GjirokastËr mË 1898. NË vitin 1932 ishte pjesËmarrËs nË lËvizjen e VlorËs, ku dËnohet 10 vjet burg. NË
vitin 1943 themeloi shtËpinË botuese ku botoi disa kryevepra botËrore. Vesimi u pushkatua mË 12 nËntor
1944 pa gjyq.
Musine Kokalari
Lindur nË GjirokastËr mË 1917. Kryen studimet e larta pËr gjuhË letËrsi nË RomË. Arrestohet nË nËntor
1944, por lirohet. MË 1945 arrestohet si kryetare e grupit Social Demokrat, DËnohet 20 vjet dhe vdes nË
internim
Sabiha Kasimati
Lindur nË Ankara tË TurqisË mË 1912. Akuzoi Enver HoxhËn publikisht si diktator e mË pas nË 1951 me grupin e
hedhjes sË bombËs nË ambasadËn sovjetike, ajo u dËnua me pushkatim si bashkËpunËtore.
Lef Nosi
Lindi nË Elbasan mË 1891. Pasi kryen studimet e larta nË filozofi e letËrsi ai bËhet botues dhe drejtor i revistËs
politiko-letrare “Tomorri”. Arrestohet nË vitin 1945 dhe dËnohet me pushkatim.
Kol Tomara
Lindur nË Devoll mË 1887. MË 1907 ËshtË sekretar i shoqËrisË “Besa-Besa” nË Boston dhe mË 1915 sekretar i
“VatrËs”. MË 1924 ai ËshtË anËtar i AsamblesË Kushtetuese. MË 14 prill 1945 dËnohet me pushkatim.
10. PËr sigurimin e mjeteve financiare dhe
teknologjike, si dhe pËr financime
ushtarake dhe politike, ShqipËria
aderoi nË kampin komunist me
JugosllavinË (1944-48), BRSS (1948-61)
dhe KinËn (1961-78).
Ekonomikisht, ShqipËria pËrfitoi sË
tepËrmi nga kËto aleanca. Qindra
milionË dollarË u investuan nË
industrinË e rendË dhe mekanizmin e
mjeteve tË prodhimit. Me mijËra
kËshilltare dhe specialistË erdhËn nË
ShqipËri pËr tË mbikqyrur zhvillimin e
ekonomisË. PËr pasojË, popullsia
shqiptare doli nga errËsira
shumËshekullore dhe pËr disa kohË
mundi tË gËzonte njË standard
relativisht tË lartË jetese.
Politikisht, Hoxha u zhgenjye me
aleatËt e tij komunistË dhe u nda me
secilin prej tyre, duke i akuzuar pËr
tradhti ideologjike ndaj kauzËs sË
proletariatit dhe paqËsim me
PerËndimin kapitalist. E izoluar nga
PerËndimi dhe Lindja sË
bashku, ShqipËria adoptoi kursin e
ndËrtimit tË socializmit "me forcat e
veta" duke u pozicionuar si vendi i
vetËm stalinist nË gjithË bllokun
komunist.
MIQËSIA SHQIPTARO-
SOVJETIKE
11. SHQIPËRIA ATEISTE
Ata qË kritikonin PartinË dhe
drejtuesit e shtetit nË veprat e
tyre, qoftË
kulturore, editoriale, ose thjesht
propagandistike pËrjashtoheshin
nga puna, burgoseshin nË kampe
tË punËs sË detyrueshme ose
thjesht ekzekutoheshin. UdhËtimi
jashtË shtetit ishte i ndaluar pËr
tË gjithË pËrveç atyreve qË
shkonin me punË ose sponsorizim
shtetËror. NË 1967 praktikimi
fetar u ndalua pasi udhËheqja e
shikonte fenË si njË institucion
feudal mesjetar qË pengonte
bashkimin dhe pËrparimin
kombËtar. Vendet e kultit u
mbyllen dhe nË shume raste ose u
shkatËrruan ose u kthyen nË
shtËpi pËr veprimtari rinore.
ShpËtuan vetËm ato qË pËrbËnin
pasuri kulturore si Xhamia e
Ethem Beut nË qËndËr tË TiranËs.
12. RËNIA E KOMUNIZMIT
Mbas vdekjes sË Enver HoxhËs mË 1985, zËvendËsuesi i tij, Ramiz
Alia, u pËrpoq ta ruante strukturËn e sistemit ekzistues, por nË tË
njËjtËn kohË tentoi tË implementonte reforma, nË mËnyrË qË tË
revitalizonte ekonominË qË nË atË kohË po bËnte nË vend numero.
Si rezultat ai lejoi investime nga firma tË huaja nË ShqipËri dhe
shtoi marrËdhËniet diplomatike me vendet PerËndimore.
SidoqoftË me rËnien e komunizmit nË EvropËn Lindore nË
vitin 1989, shumË segmente tË shoqËrise shqiptare filluan nja
aktivizim politik mË tË vendosur dhe filluan agjitimin kundËr
qeverisË. Grupet mË aktive ishin ato mË tË zhgËnjyerat
intelektualËt dhe rinia studentore. NË pËrgjigje tË kËrkesave tË tyre
Ramiz Alia u dha shqiptarËve (Minoritetit) tË drejtËn pËr udhËtim
jashËte shtetit, zbuti fuqitË ekzekutive tË Sigurimit, adoptoi disa
masa tË ekonomisË sË lirË. NË dhjetor tË 1990 Alia legalizoi krijimin
e partive politike, kjo sinjalizoi fundin e monopolit komunist mbi
ekzekutivin.
