Door Peter Speek, Fertilab

1. Bodem in conditie
Peter Speek | Fertilab

2. nationalegrasdag.nl
Inleiding
• Bodemonderzoek en IPM
• Bodemchemie in vogelvlucht
• Toepassen van bodemchemie bij bodemverbetering
• Uitvoeren van bodemonderzoek
• Vragen

3. nationalegrasdag.nl
Bodemonderzoek en IPM
• Zoeken naar balans van voedingsstoffen door evenwichtige bemesting
• Beter inzicht in effecten van overbemesting of eenzijdige bemesting
• Zorgen voor een betere weerstand van de bodem
en het gewas
• Voorkomen of verminderen van het gebruik van
gewasbeschermingsmiddelen
• Voorkomen is beter dan genezen!

4. nationalegrasdag.nl
Bodemonderzoek en IPM

5. nationalegrasdag.nl
Bodemchemie in vogelvlucht
Welke processen spelen een rol bij een evenwichtige bemesting:
• Mineralisatie
• Fixatie
• Interactie
• Uitspoeling

6. nationalegrasdag.nl
Bodemchemie in vogelvlucht
Welke processen spelen een rol bij een evenwichtige bemesting:
• Mineralisatie
• Fixatie
• Interactie
• Uitspoeling

7. nationalegrasdag.nl
Bodemchemie in vogelvlucht
Welke processen spelen een rol bij een evenwichtige bemesting:
• Mineralisatie
• Fixatie
• Interactie
• Uitspoeling

8. nationalegrasdag.nl
Bodemchemie in vogelvlucht
Welke processen spelen een rol bij een evenwichtige bemesting:
• Mineralisatie
• Fixatie
• Interactie
• Uitspoeling
 Samenwerkende voedingsstoffen (synergisme)
Nitraat >> Magnesium
Kalium >> Mangaan
 Tegenwerkende voedingsstoffen (antagonisme)
Kalium <> Magnesium
Magnesium <> Mangaan

9. nationalegrasdag.nl
Bodemchemie in vogelvlucht
Welke processen spelen een rol bij een evenwichtige bemesting:
• Mineralisatie
• Fixatie
• Interactie
• Uitspoeling

10. nationalegrasdag.nl
Bodemverbetering
Hoe kan de weerstand van de bodem worden verbeterd met deze kennis
van bodemchemie:
• Verbeteren van de mineralisatie: Meer voeding = meer bodemleven
• Voorkomen (beperken) van fixatie: Juiste zuurgraad en evenwichtige bemesting
• Optimaal gebruik maken van interactie: Juiste bemesting op het juiste moment
• Verminderen van uitspoeling: Buffering van voedingsstoffen
• Gebruik van organisch materiaal, zoals compost, organische meststoffen
en/of biostimulanten

11. nationalegrasdag.nl
Bodemverbetering
Hoe kan organisch materiaal helpen bij het verminderen/oplossen
van de problemen:
• Afbraak van organisch materiaal is stimulering van bodemleven (mineralisatie)
• Voedingsstoffen komen gelijkmatiger vrij (evenwichtige bemesting)

12. nationalegrasdag.nl
Bodemverbetering
Minerale meststof
Ruwe dierlijke mest
Verwerkte organische
meststoffen

13. nationalegrasdag.nl
Bodemverbetering
Hoe helpt het gebruik van organisch materiaal bij het verminderen/oplossen
van deze problemen:
• Afbraak van organisch materiaal is stimulering van bodemleven (mineralisatie)
• Voedingsstoffen komen gelijkmatiger vrij (evenwichtige bemesting)
• Geen grote schommelingen in zuurgraad (minder kans op fixatie)

14. nationalegrasdag.nl
Bodemverbetering
Minerale meststof

15. nationalegrasdag.nl
Bodemverbetering
Hoe helpt het gebruik van organisch materiaal bij het verminderen/oplossen
van deze problemen:
• Afbraak van organisch materiaal is stimulering van bodemleven (mineralisatie)
• Voedingsstoffen komen gelijkmatiger vrij (evenwichtige bemesting)
• Geen grote schommelingen in zuurgraad (minder kans op fixatie)
• Organisch materiaal kan water en voedingsstoffen vasthouden
(minder uitspoeling)

16. nationalegrasdag.nl
Bodemverbetering
Klei-humuscomplex (CEC)
• Kleideeltjes (vasthouden van kationen)
• Humusdeeltjes (vasthouden van kationen, anionen en water)
• Humus ≠ organische stof
• Parkeergarage

17. nationalegrasdag.nl
Bodemverbetering

18. nationalegrasdag.nl
Uitvoeren van bodemonderzoek
Basebezetting is het percentage aan ‘nuttige’ kationen (Ca, Mg, K, Na) ten opzichte van
totale ruimte
Bezetting laag goed hoog
Calcium (Ca²⁺) 74 %
Magnesium (Mg²⁺) 9.9 %
Kalium (K⁺) 5.7 %
Natrium (Na⁺) 2.3 %
Waterstof (H⁺) 7.5 %
Overige (o.a. Al³⁺, Fe²⁺) 0.5 %
Basebezetting 92%

19. nationalegrasdag.nl
Uitvoeren van bodemonderzoek
 Tegenwerking (antagonisme):
 Magnesium (Mg) en mangaan (Mn): Een verhoogde hoeveelheid magnesium laat een
verminderde beschikbaarheid van mangaan zien.

20. nationalegrasdag.nl
Uitvoeren van bodemonderzoek
 Samenwerking en tegenwerking (synergisme en antagonisme)
 Hoge beschikbaarheid aan kalium > lage beschikbaarheid aan magnesium (antagonisme)
 Hoge beschikbaarheid aan kalium > hoge beschikbaarheid aan mangaan (synergisme)

21. nationalegrasdag.nl
Uitvoeren van bodemonderzoek
• Actuele informatie over klei-humuscomplex (uitspoeling)
• Actuele informatie over interactie en balans van circa 20 nutriënten
• Indicatie van fixatie door rapportage zuurgraad
• Indicatie van mineralisatie door C/N verhouding en inschatting van
stikstofleverend vermogen
• Bodemonderzoek: Fertilyse Totaal
Bij deze methode wordt het wortelmilieu nagebootst waardoor de actuele status
van fixatie en interactie wordt weergegeven

22. nationalegrasdag.nl
Conclusie
Stimulering van het bodemleven zorgt voor een
gezonde bodem en een fit en gezond gewas

23. nationalegrasdag.nl
Stelling
Stimulering van het bodemleven zorgt voor een
gezonde bodem en een fit en gezond gewas
Eens
Oneens