1. IPM: onderdeel van integraal beheer
Joris van der Cammen | KYBYS

2. nationalegrasdag.nl
Zaalpeiling
Registreert u de werkzaamheden
die op het veld uitgevoerd worden?
GEEL
Ja
ROOD
Nee

3. nationalegrasdag.nl
Zaalpeiling
Houdt u een
gewasbeschermingsmonitor bij?
GEEL
Ja
ROOD
Nee

4. nationalegrasdag.nl
KYBYS en PLANN ingenieurs
2017 2019

5. nationalegrasdag.nl
Integraal beheer grassportvelden
Integraal
beheer
Groeiplaats
Bodem
Water
Voeding
Gras
Gewas-
bescherming
IPM
Gebruik
Onderhoud

6. nationalegrasdag.nl
Wettelijk kader
• Geïntegreerde gewasbescherming
• Planmatig beheer
• Bijhouden gewasbeschermingsmonitor
• Bijhouden gebruiksregistratie

7. nationalegrasdag.nl
Integraal beheer grassportvelden
• Beheerplan IPM-proof maken, o.a.:
 bepalen huidige situatie sportvelden
 bepalen grenswaarden / schadedrempels
 preventieve maatregelen
 methodiek monitoring en registratie
• Onderhoudsplan of contract
t.b.v. uitbesteden onderhoud
• Monitoring
• Registratie
• Evalueren
• Bijstellen beheerplan

8. nationalegrasdag.nl
Plan – Do – Check – Act
• Monitoring
• Registratie
• Evaluatie
• Beheerplan
• Onderhoudsplan
• Contract
• Bijstellen
beheerplan
Act Plan
DoCheck

9. nationalegrasdag.nl
Plan
• Monitoring
• Registratie
• Evaluatie
• Beheerplan
• Onderhoudsplan
• Contract
• Bijstellen
beheerplan
Act Plan
DoCheck

10. nationalegrasdag.nl
Opstellen / aanpassen beheerplan sportvelden
• Bepalen huidige situatie sportvelden (nulsituatie)
• Bepalen grenswaarden
• Methodiek monitoring en registratie

11. nationalegrasdag.nl
Nulsituatie bepalen
• (Beeld)kwaliteitscatalogus
• Inzichtelijk via stoplichtmodel

12. nationalegrasdag.nl
Grenswaarden bepalen
• Wat is nog acceptabel?
• (Beeld)kwaliteitscatalogus
• Afwegen gewenste niveau op basis van:
 Budget
 Intensiteit bespelen
 Potentieel van de plaag
 Esthetische waarde
 Sporttechnische eigenschappen
 Eisen / wensen vereniging / gemeente
Groen-gras-grassportvelden-onkruid
A B C D
Nauwelijks onkruid aanwezig op
het grassportveld
Redelijke hoeveelheid onkruid
aanwezig op het grassportveld
Veel onkruid aanwezig op het
grassportveld
Zeer veel onkruid aanwezig op
het grassportveld
Maximaal percentage onkruid
≤ 2 % per veld
Maximaal percentage onkruid
≤ 5 % per veld
Maximaal percentage onkruid
≤ 10 % per veld
Percentage onkruid
> 10 % per veld

13. nationalegrasdag.nl
Opstellen / aanpassen onderhoudsplan - contract
• Jaarplan sportveldonderhoud MAATWERK
• Onderhoudscontracten RAW Rentmeesterschap (UAV-gc)
RAW-raamovereenkomst

14. nationalegrasdag.nl
Do
• Monitoring
• Registratie
• Evaluatie
• Beheerplan
• Onderhoudsplan
• Contract
• Bijstellen
beheerplan
Act Plan
DoCheck

15. nationalegrasdag.nl
Uitvoeren beheerplan
• Monitoring ontwikkeling sportvelden
• Registratie – vastlegging werkzaamheden:
 Bewerkingen, beregening, bemesting
 Bijhouden gewasbeschermingsmonitor
 Bijhouden gebruiksregistratie

16. nationalegrasdag.nl
Check
• Monitoring
• Registratie
• Evaluatie
• Beheerplan
• Onderhoudsplan
• Contract
• Bijstellen
beheerplan
Act Plan
DoCheck

17. nationalegrasdag.nl
Evaluatie
• Gebruik gegevens verslaglegging
• Data-analyse
• Grenswaarden
• Preventie
• Monitoring
• Onderhoudsplan
• Besluitvorming bestrijding
• Gebruiksregistratie
• Gewasbeschermingsmonitor

18. nationalegrasdag.nl
Act
• Monitoring
• Registratie
• Evaluatie
• Beheerplan
• Onderhoudsplan
• Contract
• Bijstellen
beheerplan
Act Plan
DoCheck

19. nationalegrasdag.nl
Bijstellen beheerplan
• Conclusies uit evaluatie verwerken in praktisch uitvoerbare acties:
 Grenswaarden aanpassen
 Bewerkingen anders of frequenter
 Andere middelen / zaden toepassen
 Nieuwe marktontwikkelingen verwerken in toekomstig beheerplan
 Volgen ontwikkelingen wet- en regelgeving (te volgen protocollen)

20. nationalegrasdag.nl
Plan – Do – Check – Act
• Monitoring
• Registratie
• Evaluatie
• Beheerplan
• Onderhoudsplan
• Contract
• Bijstellen
beheerplan
Act Plan
DoCheck