Khóa luận tốt nghiệp Khoa Ngân Hàng Trường Đại học Thăng Long.doc

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG -
--o0o---
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
GIẢI PHÁP MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI
DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
VIỆT NAM CHI NHÁNH LÁNG HẠ
SINH VIÊN THỰC HIỆN
MÃ SINH VIÊN
CHUYÊN NGÀNH
: TRẦN LAN HÀ
: A16497
: NGÂN HÀNG
HÀ NỘI

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG -
--o0o---
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
GIẢI PHÁP MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI
DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
VIỆT NAM CHI NHÁNH LÁNG HẠ
Giáo viên hƣớng dẫn
Sinh viên thực hiện
Mã sinh viên
Chuyên ngành
: TS. Nguyễn Thị Thúy
: Trần Lan Hà
: A16497
: Ngân hàng
HÀ NỘI

Thang Long University Library

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn và chỉ bảo nhiệt tình của cô
giáo - Tiến sỹ Nguyễn Thị Thúy trong suốt thời gian thực hiện khóa luận tốt nghiệp.
Bên cạnh đó, em xin gửi lời cảm ơn đến toàn thể các thầy cô trong Khoa Kinh tế Quản
lý - trường Đại học Thăng Long cũng như Ban lãnh đạo nhà trường đã tạo những điều
kiện tốt nhất để em có thể hoàn thành bài khóa luận này.
Em cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo và các anh, chị tại Ngân hàng
Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh Láng Hạ đã tận tình giúp đỡ
em trong suốt thời gian thực hiện bài khóa luận này.
Tuy nhiên với kiến thức bản thân còn hạn chế, kinh nghiệm thực tế chưa nhiều
nên bài khóa luận của em khó có thể tránh khỏi những sai sót, em rất mong nhận được
sự đóng góp, chỉ bảo của các thầy cô giáo và các bạn sinh viên để bài khóa luận được
hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên
Trần Lan Hà

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan khóa luận tốt nghiệp “Giải pháp mở rộng cho vay đối với
doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt
Nam chi nhánh Láng Hạ” này là công trình nghiên cứu độc lập của tôi có sự hỗ trợ của
giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các
dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ
ràng.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này!
Sinh viên
Trần Lan Hà

LỜI MỞ ĐẦU
I. Tính cấp thiết của đề tài
Ngày nay, doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) đang đóng vai trò quan trọng và
trở thành động lực trong tăng trưởng kinh tế của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó
có Việt Nam. Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang chuyển đổi sang nền kinh tế
thị trường và hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới, DNVVN ngày càng đóng vai
trò quan trọng trong việc huy động tối đa các nguồn lực cho đầu tư phát triển, đáp ứng
một cách linh hoạt nhu cầu của nền kinh tế, cải thiện thu nhập và giải quyết việc làm
cho đông đảo tầng lớp dân cư, góp phần xóa đói giảm nghèo và thu hẹp khoảng cách
phát triển giữa các vùng của đất nước. Tuy vậy, DNVVN vẫn phải đối mặt với nhiều
khó khăn, vướng mắc cần giải quyết, mà một vấn đề nổi cộm là nguồn vốn để các
DNVVN phát triển. Chính vì vậy, các ngân hàng thương mại (NHTM) đóng vai trò
quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu vay vốn của các doanh nghiệp.
Kể từ khi thành lập, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
(NHNN&PTNT) Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ, đóng góp to lớn
vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển kinh tế của đất nước.
Trong mấy năm gần đây, hoạt động cho vay của NHNN&PTNT Việt Nam
chi nhánh Láng Hạ đối với DNVVN tương đối ổn định, nhưng vẫn chưa khai thác hết
tiềm năng của địa bàn. Đây là vấn đề rất được quan tâm của các ngân hàng, làm sao để
nâng cao được chất lượng cho vay, mở rộng được quy mô cho vay đối với các
DNVVN và các giải pháp nào để thực hiện.
Nhận thức được vai trò quan trọng của hoạt động cho vay đối với các
DNVVN cũng như qua khảo sát thực tế về tình hình cho vay tại NHNN&PTNT chi
nhánh Láng Hạ em đã quyết định chọn đề tài: “Giải pháp mở rộng cho vay đối với
doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn chi
nhánh Láng Hạ”.
II. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa các vấn đề có liên quan đến mở rộng cho vay đối với DNVVN
của NHTM
- Phân tích đánh giá thực trạng hoạt động cho vay đối với DNVVN của Ngân
hàng NN&PTNT Việt Nam chi nhánh Láng Hạ
- Đề xuất các giải pháp phù hợp, hiệu quả để mở rộng hoạt động cho vay đối với
các DNVVN của Ngân hàng NN&PTNT chi nhánh Láng Hạ.

III. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Lý luận và thực tiễn về mở rộng cho vay đối với DNVVN
tại ngân hàng thương mại nói chung và NHNN&PTNT Việt Nam Chi nhánh Láng Hạ
nói riêng
Phạm vi nghiên cứu: Khóa luận tập trung nghiên cứu mở rộng cho vay đối với
DNVVN tại NHNN&PTNT Việt Nam Chi nhánh Láng Hạ trong giai đoạn từ năm
2011 đến năm 2013.
IV. Phƣơng pháp nghiên cứu
Khóa luận sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp luận nghiên cứu duy vật biện chứng, phương pháp luận nghiên
cứu duy vật lịch sử nhằm đánh giá vấn đề trên cơ sở khoa học, khách quan, theo trình
tự thời gian để đánh giá quá trình vận động cua vấn đề một cách toàn diện.
- Phương pháp thống kê, tổng hợp số liệu qua các năm tạo cơ sở phân tích, đánh
giá thực trạng hoạt động mở rộng cho vay đối với DNVVN tại NHNN&PTNT Việt
Nam Chi nhánh Láng Hạ
- Phương pháp so sánh theo thời gian và theo không gian giữa các NHTM trên
cùng địa bàn nhằm đánh giá quá trình mở rộng và định vị hoạt động cho vay đối với
DNVVN của NHNN&PTNT Việt Nam Chi nhánh Láng Hạ so với các NHTM khác
trên thị trường.
V. Kết cấu khóa luận
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận. Kết cấu khóa luận bao gồm 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp vừa và
nhỏ của ngân hàng thƣơng mại.
Chƣơng 2: Thực trạng mở rộng cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và
nhỏ tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Láng Hạ.
Chƣơng 3: Giải pháp mở rộng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa
và nhỏ tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Láng Hạ.

MỤC LỤC
MỤC LỤC ..................................................................................................................... 7
CHƢƠNG 1. MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ
NHỎ CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI .............................................................. 1
1.1. Tổng quan về doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................................ 1
1.1.1. Khái niệm về doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................................. 1
1.1.2. Đặc điểm của doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................................ 3
1.1.3. Vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ ................................................................ 5
1.2. Cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng thƣơng mại ......... 7
1.2.1. Khái niệm cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ .................................................... 7
1.2.2. Đặc điểm cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ......................................... 8
1.2.3. Vai trò của cho vay tại ngân hàng thương mại đối với việc phát triển doanh
nghiệp vừa và nhỏ ......................................................................................................... 8
1.3. Cơ sở lý luận về mở rộng cho vay đối với Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân
hàng thƣơng mại .......................................................................................................... 9
1.3.1. Khái niệm về mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân
hàng thương mại ........................................................................................................... 9
1.3.2. Các chỉ tiêu phản ảnh mở rộng cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ
tại ngân hàng thương mại........................................................................................... 11
1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến mở rộng cho vay Doanh nghiệp vừa và nhỏ của
Ngân hàng thương mại ............................................................................................... 14
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG MỞ RỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA
VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
CHI NHÁNH LÁNG HẠ ........................................................................................... 21
2.1. Giới thiệu về ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh
Láng Hạ ....................................................................................................................... 21
2.1.1. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển của ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ ................................................................. 21
2.1.2. Cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ của các phòng nghiệp vụ .................... 22
2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh.......................................................................... 24

2.2. Thực trạng mở rộng cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ........................... 34
2.2.1. Các văn bản pháp lý hướng dẫn cho vay.......................................................... 34
2.2.2. Các điều kiện về cho vay ................................................................................... 34
2.2.3. Các hình thức cho vay....................................................................................... 37
2.2.4. Quy trình cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ....................................... 38
2.2.5. Các chỉ tiêu phản ánh mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhở tại
ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ................... 40
2.3. Đánh giá thực trạng mở rộng cho vay đối với Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại
ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ. ................ 48
2.3.1. Những kết quả đạt được.................................................................................... 48
2.3.2. Những hạn chế .................................................................................................. 49
2.3.3. Nguyên nhân...................................................................................................... 50
CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP
VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG
THÔN CHI NHÁNH LÁNG HẠ. ............................................................................. 53
3.1. Định hƣớng hoạt động kinh doanh của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn chi nhánh Láng Hạ .................................................................................. 53
Mục tiêu phấn đấu năm 2014 ..................................................................................... 53
Nhiệm vụ, giải pháp tổ chức thực hiện trong năm 2014........................................... 53
3.2. Định hƣớng chính sách cho vay đối với Doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ........................... 56
3.2.1. Định hướng chung của chi nhánh ................................................................... 56
3.2.2. Định hướng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ của chi nhánh...................... 56
3.3. Cơ sở của các đề xuất nhằm mở rộng hoạt động cho vay đối với Doanh
nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi
nhánh Láng Hạ. .......................................................................................................... 57
3.4. Giải pháp mở rộng cho vay đối với Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ. ................................... 57
3.4.1. Phát triển mạng lưới khách hàng..................................................................... 57

3.4.2. Phòng ngừa, hạn chế rủi ro trong cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ...
58
3.4.3. Cần đảm bảo sự bình đẳng trong quan hệ cho vay giữa các đối tượng khách
hàng là Doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................................................. 60
3.4.4. Tăng cường hoạt động huy động vốn............................................................... 60
3.4.5. Tăng cường hoạt động tư vấn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ............. 62
3.4.6. Hoàn thiện quy trình cho vay............................................................................ 62
3.4.7. Không ngừng nâng cao trình độ đội ngũ nhân sự .......................................... 64
3.4.8. Phát huy hiệu quả công tác Marketing trong cho vay doanh nghiệp vừa và
nhỏ................................................................................................................................ 64
3.4.9. Xây dựng chiến lược phát triển công nghệ ngân hàng ................................... 65
3.5. Kiến nghị để mở rộng cho vay cho vay đối với Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại
ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ. ................ 66
3.5.1. Kiến nghị với nhà nước..................................................................................... 66
3.5.2. Về phía Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam ............ 67
3.5.3. Kiến nghị đối với Doanh nghiệp vừa và nhỏ ................................................... 68

DANH MỤC VIẾT TẮT
Ký hiệu viết tắt
DNVVN
NHNN
NHNN&PTNT
NHTM
NHTM CP
SXKD
TCKT
TCTD
Tên đầy đủ
: Doanh nghiệp vừa và nhỏ
: Ngân hàng nhà nƣớc
: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
: Ngân hàng thƣơng mại
: Ngân hàng thƣơng mại Cổ phần
: Sản xuất kinh doanh
: Tổ chức kinh tế
: Tổ chức tín dụng

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1. Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số quốc gia............... 1
Bảng 1.2. Tiêu chí xác định doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ, vừa của các ngành nghề
kinh doanh theo Nghị định 56/2009/NĐ-CP............................................................... 2
Bảng 1.3. Số lƣợng doanh nghiệp cả nƣớc tại thời điểm 01/01/2012...................... 4
Bảng 2.1. Tình hình huy động vốn của ngân hàng Nông nghiệp và phát triển
Nông thôn chi nhánh Láng Hạ .................................................................................. 25
Bảng 2.2. Diễn biến dƣ nợ cho vay tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông
thôn chi nhánh Láng Hạ ............................................................................................ 29
Bảng 2.3. Số lƣợng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ vay vốn tại ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ .................................... 40
Bảng 2.4. Doanh số cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh Láng Hạ..................................... 42
Bảng 2.5. Tình hình cho vay các Doanh nghiệp vừa và nhỏ theo kỳ hạn tại ngân
hàng nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ ........................... 43
Bảng 2.6. Tốc độ tăng trƣởng dƣ nợ cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. 44
Bảng 2.7. Tỷ lệ nợ quá hạn của Doanh nghiệp vừa và nhỏ .................................... 46
Bảng 2.8. Tỷ trọng nợ xấu của Doanh nghiệp vừa và nhỏ...................................... 47
Biểu đồ 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh 2011-2013 Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ................................................................ 33
Biểu đồ 2.2. Thị phần cho vay Doanh nghiệp vừa và nhỏ....................................... 41
Biểu đồ 2.3. Tỷ lệ tăng trƣởng dƣ nợ cho vay Doanh nghiệp vừa và nhỏ............ 45
Biểu đồ 2.4. Dƣ nợ cho vay Doanh nghiệp vừa và nhỏ........................................... 46
Sơ đồ 2.1. Sơ đồ bộ máy tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông
thôn chi nhánh Láng Hạ ............................................................................................ 22

CHƯƠNG 1. MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP
VỪA VÀ NHỎ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Tổng quan về doanh nghiệp vừa và nhỏ
1.1.1. Khái niệm về doanh nghiệp vừa và nhỏ
Theo khoản 1, điều 4, Luật Doanh nghiệp năm 2005 “Doanh nghiệp được hiểu là các
tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh
doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh”.
Các loại hình doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường rất đa dạng và phong
phú. Tùy theo từng cách tiếp cận khác nhau mà người ta có thể chia doanh nghiệp
thành các loại khác nhau.
Theo hình thức sở hữu: Doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, doanh
nghiệp sở hữu hỗn hợp.
Theo mục tiêu sản xuất: Doanh nghiệp hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp hoạt
động công ích.
Theo ngành nghề lĩnh vực kinh doanh: Doanh nghiệp tài chính, doanh nghiệp phi
tài chính.
Theo qui mô hoạt động: Doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Việc qui định thế nào là doanh nghiệp lớn, thế nào là DNVVN là tùy thuộc vào
điều kiện cụ thể của từng quốc gia và nó cũng thay đổi theo từng thời kỳ, từng giai
đoạn phát triển kinh tế. Trên cơ sở đó mỗi nước lại chọn cho mình những tiêu chí khác
nhau để phân chia thành doanh nghiệp lớn và DNVVN cho phù hợp với sự tăng trưởng
và phát triển kinh tế của đất nước trong từng thời kỳ, từng giai đoạn của nền kinh tế.
Bảng 1.1. Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số quốc gia
Tên nƣớc Số lao động Tổng số vốn hoặc giá trị tài sản
Nhật <50 trong bán lẻ, dịch vụ <10 triệu yên
<100 trong bán buôn <30 triệu yên
<300 trong mỏ, chế tạo <100 triệu yên
Mỹ <1000
Châu Âu <250
Nam Phi, Mehico 1-500
(Nguồn: http://www.customs.gov.vn/lists/tinhoatdong/Print.aspx?ID=17208 )
1

Ở Việt Nam, khái niệm doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đang dần dần được hoàn
thiện bắt đầu từ công văn số 681/CP-KTN ban hành ngày 20/6/1998: “DNVVN là
doanh nghiệp có số công nhân dưới 200 người và số vốn kinh doanh dưới 5 tỷ đồng”
(tương đương 378.000 USD – theo tỷ giá giữa VNĐ và USD tại thời điểm ban hành
công văn). Tiêu chí này đặt ra nhằm xây dựng một bức tranh chung về các DNVVN ở
Việt nam phục vụ cho việc hoạch định chính sách.
Tuy nhiên trên thực tế tiêu chí này không cho phép phân biệt các doanh nghiệp
vừa, nhỏ và cực nhỏ. Chính vì vậy, tiếp theo đó Nghị định số 90/2001/NĐ-CP đưa ra
chính thức định nghĩa doanh nghiệp vừa và nhỏ như sau: “Doanh nghiệp vừa và nhỏ là
cơ sở sản xuất, kinh doanh độc lập, có đăng ký kinh doanh theo pháp luật hiện hành,
có vốn đăng ký không quá 10 tỷ đồng hoặc số lao động trung bình hàng năm không
quá 300 người”.
Sự phát triển ngày càng lớn mạnh cả về nguồn nhân lực, quy mô vốn của các
DNVVN và sự khác biệt giữa các ngành nghề kinh doanh là cơ sở để Nghị định
56/2009/NĐ-CP ra đời vào ngày 30 tháng 6 năm 2009. Theo điều 3 của nghị định này:
DNVVN là cơ sở kinh doanh đã đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, được
chia thành ba cấp: siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn
tương đương tổng tài sản được xác định trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp)
hoặc số lao động bình quân năm (tổng nguồn vốn là tiêu chí ưu tiên).
Ở một số NHTM ở Việt Nam đánh giá doanh nghiệp là DNVVN hay không dựa
vào bảng chấm điểm quy mô theo tiêu chí: nguồn vốn kinh doanh, lao động, doanh thu
thuần, nộp ngân sách. Theo đó thì doanh nghiệp lớn (70-100 điểm), doanh nghiệp vừa
(30-69 điểm), doanh nghiệp nhỏ (dưới 30 điểm).
Như vậy, cho đến nay khái niệm DNVVN đã được điều chỉnh, chi tiết cụ thể hơn
cho phù hợp với điều kiện phát triển của các ngành nghề theo quy mô vốn và số lao
động.
2

Bảng 1.2. Tiêu chí xác định doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ, vừa của các ngành
nghề kinh doanh theo Nghị định 56/2009/NĐ-CP
Doanh
Quy mô nghiệp Doanh nghiệp nhỏ Doanh nghiệp vừa
siêu nhỏ
Khu vực
Số lao
Số lao động
Tổng
Số lao động
Tổng
động nguồn vốn nguồn vốn
Nông, lâm 10 người từ trên 10 20 tỷ đồng từ trên 200 từ trên 20 tỷ
nghiệp và trở xuống người đến trở xuống người đến đồng đến
thủy sản 200 người 300 người 100 tỷ đồng
Công nghiệp
10 người từ trên 10 20 tỷ đồng từ trên 200 từ trên 20 tỷ
trở xuống người đến trở xuống người đến đồng đến
và xây dựng
200 người 300 người 100 tỷ đồng
Thương mại
10 người từ trên 10 10 tỷ đồng từ trên 50 từ trên 10 tỷ
trở xuống người đến trở xuống người đến đồng đến 50
và dịch vụ
50 người 100 người tỷ đồng
(Nguồn:http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id
=1&mode=detail&document_id=88612 )
1.1.2. Đặc điểm của doanh nghiệp vừa và nhỏ
1.1.2.1. Doanh nghiệp có vốn ban đầu ít, thu hồi vốn nhanh và hiệu quả
Với một số vốn ban đầu tương đối nhỏ cùng với chu kỳ sản xuất của các doanh
nghiệp cũng ngắn, diễn biến theo mùa nên tốc độ quay vòng vốn nhanh, từ đó giúp
mang lại hiệu quả kinh tế cho doanh nghiệp. Điều này cũng hạn chế bớt khả năng rủi
ro về vốn cho doanh nghiệp.
1.1.2.2. Doanh nghiệp vừa và nhỏ tồn tại và phát triển ở hầu hết các lĩnh vực,
thành phần kinh tế
Các DNVVN hoạt động trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế xã hội: Thương
mại, dịch vụ, công nghiệp, xây dựng…và hoạt động dưới mọi hình thức DNVVN,
doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần…
Cụ thể theo báo cáo của tổng cục thống kê, tổng số doanh nghiệp tính đến thời
điểm 01/01/2012 trên phạm vi cả nước tồn tại về mặt pháp lý là 541.103 doanh nghiệp,
nếu loại trừ 92.710 doanh nghiệp không thể xác minh được, thì tổng số doanh nghiệp
của toàn bộ nền kinh tế là 448.393 doanh nghiệp. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa
3

hiện nay đang thực tế chiếm khoảng 90% tổng số lượng doanh nghiệp hoạt động trên
toàn quốc. Tính đến thời điểm năm 2012 thì số lượng DNVVN hoạt động ước tính
403.554 doanh nghiệp, trong đó chiếm chủ yếu là doanh nghiệp tư nhân ( hơn 90%),
còn lại là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp nhà nước. Các
doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò rất quan trong, hàng năm tạo ra hàng nghìn việc
làm, tăng thu nhập cho người lao động, giúp huy động nguồn lực xã hội cho đầu tư
phát triển, xóa đói giảm nghèo . Cụ thể hàng năm các DNVVN đóng góp tới 40% GDP
và sử dụng 51% lượng lao động xã hội.
(Nguồn: http://gso.gov.vn/default.aspx?tabid=382&idmid=2&ItemID=12481)
Bảng 1.3. Số lượng doanh nghiệp cả nước tại thời điểm 01/01/2012
Chia ra
Tổng số Doanh Doanh
Doanh nghiệp nghiệp có
Tên tỉnh doanh
nghiệp ngoài vốn đầu
nghiệp
nhà nƣớc nhà tƣ nƣớc
nƣớc ngoài
Toàn quốc (tổng số) 541.103 4.715 524.076 12.312
Toàn quốc (loại trừ doanh nghiệp
448.393 4.505 432.559 11.329
không xác minh được)
Doanh nghiệp DNNVV thực tế
403.554 12.304 362.540 28.710
đang hoạt động
(Nguồn: http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=382&idmid=2&ItemID=12481 )
1.1.2.3. Các DNVVN có năng lực và trình độ lao động còn chưa cao, khó có khả
năng thu hút được nhân tài.
Theo số liệu của Vneconomy tháng 1 năm 2007, có tới 55,63% số chủ doanh
nghiệp có trình độ học vấn từ trung cấp trở xuống. Trong đó 43,3% chủ doanh nghiệp
có trình độ học vấn ở cấp phổ thông. Cụ thể hơn, số người là tiến sĩ chỉ chiếm 0,66%,
thạc sĩ chiếm 2,33%, đã tốt nghiệp đại học là 37,82%, tốt nghiệp cao đẳng chiếm
3,56%, tốt nghiệp trung học chuyên nghiệp chiếm 12% và 43,3% có trình độ thấp hơn.
Đáng chú ý là đa số các chủ doanh nghiệp ngay cả những người có trình độ cao đẳng,
đại học trở lên thì cũng rất ít người được đào tạo kiến thức về kinh tế và quản trị, quản
lí doanh nghiệp. Chủ yếu các chủ doanh nghiệp này là quản lí doanh nghiệp dựa trên
kinh nghiệm tích lũy dần dần trong quá trình kinh doanh. Điều này có ảnh hưởng khá
4

lớn đến việc lập chiến lược phát triển định hướng kinh doanh và quản lí của các
DNVVN.
1.1.2.4. Cơ cấu tổ chức và bộ máy sản xuất gọn nhẹ, hiệu quả, năng động và linh
hoạt cao
Từ đó nhạy bén và dễ dàng thích nghi với sự thay đổi của môi trường. Với bộ
máy quản lý gọn nhẹ, các mối quan hệ điều chỉnh dễ dàng tạo tính linh hoạt cao, quan
tâm trực tiếp tới thị trường và người tiêu dùng sản phẩm. Từ đó việc đáp ứng nhu cầu,
thị hiếu của thị trường trở nên tốt hơn. Bên cạnh đó, nó còn giúp doanh nghiệp tiết
kiệm được chi phí về mặt tổ chức hành chính, chi phí puản lí, góp phần tăng lợi nhuận
cho doanh nghiệp.
1.1.3. Vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ
Đi lên từ DNVVN chính là xu thế phát triển tất yếu của bất kỳ nền kinh tế nào,
không một công ty hay một tập đoàn lớn nào trên thế giới lại không có khởi điểm từ
quy mô vừa và nhỏ. Lịch sử đã chứng minh vai trò hết sức quan trọng của DNVVN
đối với nền kinh tế, và khu vực kinh tế vừa và nhỏ đã và đang trở thành xương sống
trong nền kinh tế của nhiều quốc gia. Thực tế đã cho thấy khu vực DNVVN là nhân tố
quan trọng thúc đẩy mở rộng cạnh tranh, đảm bảo ổn định kinh tế và phòng chống
nguy cơ khủng hoảng.
Ở mỗi quốc gia, các DNVVN được hoạt động trong môi trường chính sách và
pháp lý hợp lý sẽ đóng góp một vai trò hết sức quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát
triển kinh tế xã hội của đất nước.
Vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ được thể hiện chủ yếu ở các mặt sau:
Thứ nhất: Doanh nghiệp vừa và nhỏ đóng góp quan trọng vào GDP và quá trình
tăng trưởng kinh tế:
Việc phát triển DNVVN đóng góp quan trọng vào sự tăng trưởng của nền kinh tế,
đặc biệt với các nước đang phát triển. Với một số lượng đông đảo, chiếm tỷ trọng lớn
trong nền kinh tế của các quốc gia, các DNVVN có đóng góp quan trọng vào GDP,
đóng góp phần đảm bảo thực hiện các chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế. Ở nhiều quốc gia
trên thế giới, DNVVN thường đóng góp 25-33% vào giá trị GDP hàng năm. Các
DNVVN ở Việt Nam cũng đóng góp khoảng 30% GDP hàng năm, 30% giá trị sản
phẩm công nghiệp, 78% tổng mức bán lẻ, 64% tổng lượng vận chuyển hàng hóa,
100% tổng giá trị sản lượng hàng hóa ở một số ngành nghề như: giày dép, thủ công mỹ
nghệ…(Nguồn: http://tapchicongsan.org.vn/data/tcc/Html_Data/So_109.html )
5

Thứ hai: Doanh nghiệp vừa và nhỏ góp phần quan trọng trong việc thu hút một
lượng vốn lớn trong dân cư vào công cuộc đầu tư, khơi dậy tiềm năng và sử dụng hiệu
quả các nguồn lực của đất nước:
Ở rất nhiều các quốc gia, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển, tồn tại một
nghịch lý đó là các doanh nghiệp luôn trong tình trạng thiếu hụt vốn để mở rộng sản
xuất kinh doanh, nền kinh tế gặp nhiều khó khăn trong việc huy động vốn cho đầu tư
phát triển, trong khi đó lượng tiền nhàn rỗi trong dân cư lại rất lớn. Điều đó gây lãng
phí nguồn lực và không khai thác triệt để các tiềm năng của đất nước. Với tính chất
nhỏ lẻ, dễ phân tán, dễ đi sâu và số lượng vốn ban đầu không lớn nên các DNVVN có
cai trò to lớn trong việc khắc phục nghịch lý đó.
Doanh nghiệp vừa và nhỏ được xem là mô hình đầu tư phù hợp với những chủ
thể có nguồn vốn và trình độ hạn chế muốn tham gia kinh doanh. Cùng với đó, trong
quá trình hoạt động của mình, các DNVVN có khả năng huy động vốn từ họ hàng, bạn
bè người thân…đây được coi là phương tiện hiệu quả trong việc huy động các nguồn
vốn nhỏ bé, nhàn rỗi trong các tầng lớp dân cư đầu tư vào quá trình sản xuất kinh
doanh. Qua đó các nguồn lực khác trong xã hội như: sức lao động, tài nguyên đất,
rừng, khoáng sản…ở từng địa phương cũng được sử dụng và phát huy hiệu quả. Chính
vì vậy DNVVN đã khơi dậy tiềm năng của đất nước tham gia vào phát triển kinh tế.
Thứ ba: Doanh nghiệp vừa và nhỏ góp phần vào quá trình tạo lập sự phát triển
đồng bộ và chuyển dịch cơ cấu theo vùng, lãnh thổ:
Một thực tế hiện nay là các doanh nghiệp lớn thường tập trung chủ yếu ở các
thành phố, thị xã lớn và chính xu thế đó tạo ra sự mất cân đối nghiêm trọng về trình độ
phát triển kinh tế, văn hóa xã hội giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng miền
trong cả nước. Sự phát triển của loại hình DNVVN là một giải pháp cho sự tạo lập lại
cân bằng về trình độ phát triển giữa các miền và sự phát triển đồng đều giữa các lĩnh
vực của nền kinh tế, đồng thời làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp
hóa – hiện đại hóa, giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp, tăng tỷ trọng ngành công nghiệp
và dịch vụ.
Thứ tƣ: Doanh nghiệp vừa và nhỏ góp phần tạo công ăn việc làm và tăng thu nhập
cho người lao động:
Doanh nghiệp vừa và nhỏ có số lượng lớn, lĩnh vực hoạt động đa dạng, ở nhiều
ngành nghề khác nhau, do đó, DNVVN có khả năng tạo ra được khối lượng việc làm
lớn cho xã hội, giải quyết việc làm cho người lao động ở các vùng miền với những
trình độ tay nghề khác nhau, hạn chế tình trạng thất nghiệp, góp phần làm ổn định xã
hội.
6

Thứ năm: Doanh nghiệp vừa và nhỏ góp phần đảm bảo tính năng động cho nền
kinh tế:
Với quy mô kinh doanh gọn nhẹ, vốn nhỏ, DNVVN trở nên năng động và linh
hoạt trước những thay đổi của thị trường, các DNVVN dễ dàng chuyển hướng kinh
doanh, thay đổi quy mô sản xuất để đáp ứng kịp thời nhu cầu thị trường mà ít gây biến
động lớn, ít chịu ảnh hưởng và có khả năng phục hồi nhanh sau những cuộc khủng
hoảng kinh tế trên góc độ kinh tế quốc gia. Số lượng loại hình doanh nghiệp này gia
tăng sẽ góp phần tạo nên sự cạnh tranh mạnh mẽ trong nền kinh tế, thúc đẩy đổi mới
công nghệ, phát triển ý tưởng và kỹ năng mới, thúc đẩy sự đầu tư giữa các nền kinh tế
trong và ngoài khu vực.
Thứ sáu: Doanh nghiệp vừa và nhỏ góp phần làm ổn định nền kinh tế:
Ở nhiều nền kinh tế, các DNVVN là những nhà thầu phụ cho các doanh nghiệp
lớn. Sự điều chỉnh hợp đồng thầu phụ tại các điểm cho phép nền kinh tế có được sự ổn
định. Các DNVVN tham gia vào quá trình sản xuất, giảm tải cho các doanh nghiệp
lớn, đẩy hiệu quả đến mức cao nhờ khả năng tập trung hóa. Điền kín vào những khe thị
trường được nhường lại. Vì thế DNVVN được ví như thanh giảm sốc của nền kih tế
Thứ bảy: ngoài ra các DNVVN còn tạo nên ngành công nghiệp và dịch vụ phụ trợ
quan trọng chuyên môn hóa vào sản xuất một vài công đoạn nhất định cho việc hoàn
thành một sản phẩm tổ hợp.
1.2. Cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng thƣơng mại
1.2.1. Khái niệm cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ
Theo quyết định số 1627/2001/QĐ – NHNN của thống đốc NHNN về việc ban
hành quy chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng, cho vay là một hình
thức cấp tín dụng, theo đố tổ chức tín dụng giao cho khách hàng sử dụng một khoản
tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có
hoàn trả cả gốc và lãi.
Ngân hàng thương mại có thể tiến hành cho vay với nhiều đối tượng khách hàng
như cá nhân, các doanh nghiệp… Tuy nhiên, tùy theo đối tượng vay vốn, khải niệm
cho vay có thể hiểu theo những khía cạnh khác nhau. Hiện nay, trong các đối tượng
khách hàng của NHTM thì DNVVN là đối tượng khách hàng có nhiều tiềm năng nhất.
Ưu điểm của DNVVN không chỉ là sự gia tăng ngày càng lớn về số lượng mà còn là
những đóng góp cho sự phát triển kinh tế và tăng thu nhập dân cư. Vậy có thể hiểu một
cách khái quát rằng: “Cho vay DNVVN là hình thức cho vay mà theo đó ngân hàng
thương mại cho DNVVN sử dụng một khoản tiền để dùng vào mục đích và thời gian
nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi”.
7

1.2.2. Đặc điểm cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
Có thể nói, hoạt động cho vay của NHTM thực chất là một giao dịch về tài sản
trên cơ sở hoàn trả và có những đặc điểm sau:
Thứ nhất: Cho vay dựa trên cơ sở tin tưởng giữa các ngân hàng vè bên đi vay – đây
chính là điều kiện tiên quyết để thiết lập mối quan hệ tín dụng ngân hàng
Ngân hàng tin tưởng rằng vốn mình cho vay sẽ được bên đi vay hoàn trả đầy đủ
khi đến hạn và ngược lại bên đi vay cũng tin tưởng vào khả năng phát huy hiệu quả
của vốn vay.
Thứ hai: Cho vay có tính hoàn trả
Lượng vốn được chuyển nhượng phải được hoàn trả đúng hạn cả về thời gian và
giá trị. Trong đó giá trị hoàn trả của khoản vay phải lớn hơn giá trị lúc đầu, lượng giá
trị này chính là giá trị phải trả cho quyền sử dụng vốn vay tạm thời.
Thứ ba: Cho vay có tính thời hạn
Đó là sự thỏa thuận giữa ngân hàng và bên đi vay về thời gian sử dụng lượng giá
trị đó, đảm bảo cho sự phù hợp giữa thời gian nhàn rỗi và thời gian cần sử dụng lượng
giá trị đó.
Thứ tƣ: Cho vay có tính rủi ro
Ngân hàng luôn phải đối mặt với tình trạng không cân xứng về thông tin, điều đó
có thể dẫn tới rủi ro đạo đức.
1.2.3. Vai trò của cho vay tại ngân hàng thương mại đối với việc phát triển doanh
nghiệp vừa và nhỏ
Thứ nhất: Cho vay có vai trò là đòn bẩy kinh tế hỗ trợ sự ra đời và phát triển của
các DNVVN, tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các DNVVN được
diễn ra một cách thường xuyên liên tục.
Để hình thành, phát triển doanh nghiệp có nhiều điều kiện trong đó tiêu chí tiên
quyết và quan trọng nhất là vốn. Nhờ có vốn, doanh nghiệp mới có cơ sở để đầu tư xây
dựng nhà xưởng, mua sắm các thiết bị máy móc phục vụ cho sản xuất kinh doanh. Bên
cạnh đó, có vốn thì các doanh nghiệp mới có thể đầu tư vào các công nghệ hiện đại
tiên tiến thì mới có được hiệu quả sản xuất kinh doanh tốt. Thế nhưng chỉ với khoản
vốn tự có của các chủ doanh nghiệp thì khó có thể đáp ứng được những nhu cầu này và
ngân hàng là một trong những đối tượng có khả năng cung cấp nguồn vốn này cho
doanh nghiệp.
Thứ hai: Cho vay góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, hiệu quả sản xuất
kinh doanh, từ đó góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh của DNVVN.
8

Để ký kết các hợp đồng tín dụng với ngân hàng, doanh nghiệp phải đáp ứng được
các điều kiện vay vốn rất khắt khe, chỉ có những doanh nghiệp có khả năng kinh doanh
tốt mới đáp ứng được. Ngân hàng chỉ cho vay khi đã thẩm định đầy đủ, kỹ càng mọi
yếu tố liên quan tới doanh nghiệp, trong đó đặc biệt là tính hiệu quả, tính khả thi của
các phương án sản xuất kinh doanh hoặc dự án đầu tư mà doanh nghiệp đề ra. Do đó
để có thể vay vốn được của ngân hàng, ngay từ đầu doanh nghiệp đã phải đầu tư công
sức, thời gian xây dựng chữ “tín” thật tốt, xây dựng những chiến lược, những dự án
thật tốt, có sự nghiên cứu phân tích thị trường một cách sâu sắc. Hơn thế nữa để hạn
chế rủi ro tín dụng các ngân hàng thường giám sát rất chặt chẽ khách hàng trước, trong
và sau khi cho vay nhằm đảm bảo cho vốn vay được sử dụng hiệu quả, đúng mục đích
ban đầu. Mặt khác thông qua đó tư vấn cho doanh nghiệp nhằm khắc phục nâng cao
hiệu quả sử dụng vốn vay. Với sự giúp sức của ngân hàng như vậy, năng lực cạnh
tranh của các doanh nghiệp trên thị trường sẽ ngày càng được nâng cao.
Thứ ba: Cho vay tạo điều kiện cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận nguồn vốn
nước ngoài bằng cách:
Nếu chất lượng cho vay của ngân hàng tốt sẽ góp phần tạo ra một cơ sở hạ tầng
tài chính của nền kinh tế vững mạnh, từ đó sẽ tăng cường thu hút vốn đầu tư nước
ngoài trực tiếp cũng như gián tiếp, các nguồn vốn hỗ trợ phát triển của các tổ chức
nước ngoài vào trong nước hơn. Từ nền tảng đó, các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ có cơ
hội tiếp xúc với nguồn vốn nước ngoài dễ dàng hơn.
Thứ tƣ: Hoạt động cho vay là công cụ để nhà nước điều tiết vĩ mô nền kinh tế,
góp phần ổn định tiền tệ và giá cả, từ đó tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi cho
doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Tóm lại, để DNVVN có thể tồn tại, hoạt động và vững bước trên con đường phát
triển cần có sự hỗ trợ rất lớn từ phía các ngân hàng thông qua hoạt động tín dụng.
1.3. Cơ sở lý luận về mở rộng cho vay đối với Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân
hàng thƣơng mại
1.3.1. Khái niệm về mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân
hàng thương mại
Mở rộng được hiểu là làm cho quy mô, phạm vi lớn hơn trước. Như vậy, mở rộng
cho vay cũng là sự tăng lên về quy mô, sản phẩm, khối lượng cho vay. Trong xu
hướng mở rộng cho vay của ngân hàng, với đặc điểm, vị trí và vai trò của mình trong
9

nền kinh tế, các DNVVN được coi là những khách hàng có tiềm năng nhất, mà muốn
phát triển, các ngân hàng dần tập trung khai thác tốt tiềm năng đó. Nhưng một vấn đề
đặt ra là làm thế nào có thể mở rộng cho vay đối với các DNVVN và làm thế nào để có
thể tăng quy mô, khối lượng sản phẩm, đối với các DNVVN đáp ứng nhu cầu thực sự
của bản thân các doanh nghiệp.
Việc mở rộng cho vay đối với các DNVVN được thể hiện trên những nội dung
sau:
Mở rộng cho vay nghĩa là thỏa mãn tối đa nhu cầu hợp lý của khách hàng:
Khối lượng tín dụng cấp cho khách hàng phải đảm bảo đáp ưng nhu cầu về vốn
cho hoạt động kinh doanh của khách hàng. Việc cung cấp tín dụng chỉ thực sự mang
lại lợi ích cho ngân hàng và khách hàng khi mà khối lượng tín dụng được cấp phát huy
hiệu quả của nó. Nếu khối lượng cấp tín dụng thừa so với nhu cầu sẽ gây lãng phí
nguồn vốn và tăng rủi ro tín dụng cho ngân hàng do nguồn vốn có thể sử dụng sai mục
đích. Và ngược lại, nếu nguồn vốn tín dụng không đáp ứng đủ nhu cầu sẽ gây khó
khăn cho hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Do vậy, đòi hỏi ngân hàng cần có
những đánh giá chính xác, những tính toán hợp lý khi đưa ra những quyết định tín
dụng sao cho khối lượng tín dụng đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách hợp lý
nhất.
Việc thỏa mãn tối đa nhu cầu hợp lý của khách hàng còn được xác định trên cơ
sở đa dạng hóa các lĩnh vực cấp tín dụng như ngoài cho vay cầm cố, thế chấp thông
thường, ngân hàng còn có thể thực hiện các nghiệp vụ bảo lãnh, thuê mua hay tài trợ
xuất khẩu…
Mở rộng cho vay cũng có nghĩa là sự đa dạng hóa các đối tượng khách hàng:
Điều này có nghĩa là ngân hàng không chỉ tiến hành cho vay đối với khách hàng
thuộc một thành phần kinh tế mà nguồn vốn cho vay sẽ được san sẻ cho các khách
hàng thuộc thành phần kinh tế khác nhau. Hoạt động tín dụng cũng không chỉ bó hẹp
trong phạm vi một số đối tượng nhất định, một số ngành nghề kinh doanh nhất định
mà ngân hàng có thể thực hiện việc mở rộng cho vay trên cơ sở thiết lập mối quan hệ
tín dụng với các khách hàng thuộc nhiều ngành nghề kinh doanh khác nhau như:
Nông, lâm, ngư nghiệp, dịch vụ, vận tải, xây dựng.
Mở rộng cho vay đồng nghĩa với việc đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng:
Mỗi doanh nghiệp tùy theo đặc điểm và nhu cầu của mình cũng có những nhu
cầu khác nhau đối với nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Trên cơ sở thiết lập nhiều hình
thức cho vay như cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn theo các phương thức khác
10

nhau như: Cho vay theo hạn mức tín dụng, cho vay từng lần, cho vay theo dự án đầu
tư, cho vay trả góp… Các doanh nghiệp có thể dễ dàng lựa chọn các hình thức phù hợp
với yêu cầu sản xuất kinh doanh của mình.
Như vậy, đối với ngân hàng, để mở rộng cho vay đối với DNVVN ngân hàng cần
phải:
Mở rộng mạng lưới cấp tín dụng trên cơ sở đó tăng khả năng tiếp cận làm
đa dạng hóa đối tượng khách hàng.
Tăng tỷ trọng cho vay đối với DNVVN trong tổng dư nợ.
Tiến hành mở rộng thị phần cho vay đối với DNVVN.
1.3.2. Các chỉ tiêu phản ảnh mở rộng cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ
tại ngân hàng thương mại
1.3.2.1. Tốc độ tăng trưởng khách hàng là doanh nghiệp vừa và nhỏ
Mức tăng số lượng khách hàng là DNVVN
M = M – Mn-1
Trong đó:
M: Tốc độ tăng số lượng khách hàng
M: Số lượng khách hàng vay vốn tại ngân hàng trong năm n
Mn-1: Số lượng khách hàng vay vốn tại ngân hàng trong năm n-1
Nếu M > 0: Số lượng khách hàng vay vốn tăng so với năm trước
Nếu M <0: Số lượng khách hàng vay vốn giảm so với năm trước
Chỉ tiêu này thể hiện khả năng mở rộng số lượng khách hàng vay vốn của ngân
hàng. Tuy nhiên để đánh giá chất lượng mở rộng cho vay DNVVN cần có sự kết hợp
với các chỉ tiêu khác.
Tỷ lệ tăng số lượng khách hàng
M
TLkh = x 100%
Mn-1
Trong đó:
TL: Tỷ lệ tăng số lượng khách hàng vay vốn tại ngân hàng
M: Mức tăng số lượng khách hàng
11

Mn-1: Số lượng khách hàng vay vốn tại ngân hàng trong năm n-1
Chỉ tiêu này phản ánh quá trình mở rộng tín dụng của ngân hàng, phản ánh tốc độ
tăng trưởng về số lượng DNVVN năm nay so với năm trước là bao nhiêu.
1.3.2.2. Tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
Mức tăng doanh số cho vay đối với DNVVN
Doanh số cho vay đối với DNVVN là tổng số tiền mà ngân hàng đã thực sự giải
ngân cho khách hàng được tính trong một thời gian nhất định.
Mức tăng doanh số cho vay đối với DNVVN năm (t) – Doanh số cho vay đối với
DNVVN năm (t-1)
Chỉ tiêu này tăng giảm phản ánh sự thay đổi quy mô cho vay đối với DNVVN
Nếu chỉ tiêu này tăng tức là ngân hàng đã mở rộng quy mô cho vay đối với
DNVVN
Nếu chỉ tiêu này giảm tức là ngân hàng đã thu hẹp quy mô cho vay đối với
DNVVN
Tỷ lệ tăng doanh số cho vay đối với DNVVN
Tỷ lệ tăng Mức tăng doanh số cho vay đối với DNVVN
doanh số cho vay = x100%
đối với DNVVN Doanh số cho vay đối với DNVVN năm (t-1)
Chỉ tiêu phản ánh tốc độ thay đổi doanh số cho vay đối với DNVVN năm nay so
với năm trước là bao nhiêu
Nếu tỷ lệ này tăng cho thấy xu hướng của ngân hàng đầu tư vào DNVVN
Nếu tỷ lệ này giảm cho thấy xu hướng của ngân hàng đã hạn chế cho DNVVN
vay.
Tỷ trọng doanh số cho vay đối với DNVVN
Tỷ trọng doanh số Doanh số cho vay với DNVVN
cho vay đối với = x 100%
DNVVN Tổng doanh số cho vay
Chỉ tiêu này cho biết doanh số cho vay đối với DNVVN chiếm tỷ trọng bao
nhiêu phần trăm trong tổng doanh số cho vay. So sánh chỉ tiêu này ở các thời kì khác
nhau thì cho thấy sự thay đổi kết cấu doanh số cho vay đối với DNVVN.
12

1.3.2.3. Tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
Dư nợ cho vay: Là chỉ tiêu phản ánh số tiền mà ngân hàng hiện đang cho
DNVVN vay tính đến thời điểm cụ thể.
Dƣ nợ
=
Dƣ nợ
+
Doanh số cho
-
Doanh số thu
cuối kì đầu kì vay trong kì nợ trong kì
Mức tăng dư nợ cho vay DNVVN
D = D – Dn-1
Trong đó:
D: mức tăng dư nợ cho vay DNVVN
D: dư nợ cho vay DNVVN năm n
Dn-1: dư nợ cho vay DNVVN năm n-1
Mức tăng dư nợ thể hiện sự thay đổi về quy mô cho vay DNVVN của ngân hàng
tại một thời điểm.
Tỷ lệ tăng trưởng
D
TLdn= x 100%
Dn-1
Trong đó:
TLdn: tỷ lệ tăng trưởng
D: mức tăng dư nợ cho vay DNVVN
Dn-1: dư nợ năm n-1
NHTM đang chú ý mở rộng cho vay với DNVVN
Nếu tỷ lệ này cao hơn năm trước thì NHTM đang mở rộng cho vay với DNVVN
Nếu tỷ lệ này thấp hơn năm trước thì NHTM đang hạn chế cho vay với DNVVN
Tỷ trọng dư nợ cho vay
D
TR= x100%
TD
Trong đó:
TR: Tỷ trọng cho vay DNVVN
13

D: Dư nợ cho vay DNVVN
TD: Tổng dư nợ cho vay của ngân hàng
Chỉ tiêu này phản ánh tỷ trọng dư nợ cho vay với DNVVN chiếm bao nhiêu phần
trăm trong tổng dư nợ cho vay của cả ngân hàng. Chỉ tiêu này càng cao thì càng chứng
tỏ hoạt động cho vay của NHTM ngày càng phát triển.
1.3.2.4. Tỷ lệ nợ quá hạn cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ
NQH
TLNQH =
Trong đó:
TLNQH: Tỷ lệ nợ quá hạn
NQH: Nợ quá hạn
D: Dư nợ cho vay DNVVN
D
Nợ quá hạn là khoản nợ mà một phần hoặc toàn bộ nợ gốc hoặc lãi đã quá hạn.
Tỷ lệ nợ quá hạn phản ánh mức độ rủi ro trong hoạt động cho vay DNVVN của ngân
hàng. Mỗi ngân hàng khác nhau sẽ có tỷ lệ nợ quá hạn khác nhau. Tỷ lệ này càng cao
thì khả năng rủi ro trong hoạt động cho vay càng lớn. Thông qua tỷ lệ nợ quá hạn,
ngân hàng có thể kiểm tra chất lượng các khoản vay. Một khoản vay đảm bảo chất
lượng là khoản vay được hoàn trả đúng hạn cả gốc và lãi cho ngân hàng. Theo qui định
của NHNN, tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ không được quá 5%.
1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến mở rộng cho vay Doanh nghiệp vừa và nhỏ của
Ngân hàng thương mại
1.3.3.1. Các nhân tố khách quan
a. Sự tác động của môi trường vĩ mô
Môi trường kinh tế: Ngân hàng là một chủ thể đóng vai trò quan trọng trong nền
kinh tế, là cầu nối giữa các khu vực khác nhau của nền kinh tế, sự ổn định hay bất ổn
định của nền kinh tế có ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động của ngân hàng. Trong một
môi trường kinh tế ổn định, trong giai đoạn hưng thịnh sẽ tạo nhiều điều kiện thuận lợi
cho các doanh nghiệp phát triển, có nhiều cơ hội đầu tư và có khả năng đạt lợi nhuận
cao. Chính vì vậy nhu cầu về vốn của các doanh nghiệp trong thời kỳ này lại càng cao,
và ngân hàng càng có điều kiện để mở rộng tín dụng.
Môi trường chính trị: Trong một môi trường chính trị ổn định, các DNVVN sẽ
yên tâm sản xuất kinh doanh và có khả năng mở rộng sản xuất, có kết quả kinh doanh
tốt, nhu cầu tín dụng cũng sẽ tăng theo và ngân hàng có cơ sở tin tưởng để mở rộng
14

quy mô tín dụng đối với đối tượng khách hàng này. Ngoài ra các chính sách hỗ trợ các
DNVVN trong hoạt động sản xuất kinh doanh cũng có tác động to lớn thúc đẩy sự
phát triển của doanh nghiệp. Không chỉ thế, các chủ trương chính sách của nhà nước
còn tác động tới chiến lược kinh doanh từng thời kỳ của các ngân hàng, đồng thời cũng
cung cấp các thông tin, những biện pháp cần thiết cho ngân hàng để mở rộng tín dụng
đối với các khu vực DNVVN.
Môi trường pháp lý: Các NHTM phải chịu sự quản lý rất chặt chẽ của pháp luật,
và của rất nhiều bộ luât; Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Dân sự, Luật Doanh
nghiệp… Và do vậy một môi trường pháp lý lành mạnh, thông thoáng không chồng
chéo nhau sẽ tạo điều kiện cho NHTM hoạt động hiệu quả. Bên cạnh đó, với các
DNVVN nếu có được các chính sách pháp luật tạo ra được sân chơi công bằng cho tất
cả thành phần kinh tế thì đây sẽ là một trong những nhân tố giúp các DNVVN có thể
tiếp cận với nguồn vốn tín dụng một cách dễ dàng hơn.
Môi trường tự nhiên: Môi trường tự nhiên không thuận lợi như hạn hán, lũ lụt,
động đất sẽ dẫn tới khó khăn cho các doanh nghiệp nói riêng và cho cả nền kinh tế nói
chung. Nhiều DNVVN sẽ lâm vào tình trạng phá sản và mất khả năng trả nợ cho ngân
hàng. Đi cùng với điều này là uy tín, hình ảnh của doanh nghiệp sẽ bị giảm sút, và khả
năng mở rộng tín dụng của ngân hàng cũng giảm sút theo.
Môi trường văn hóa – xã hội: Nhu cầu tiêu dùng hàng hóa được tạo lập từ thói
quen của người dân và nó chi phối một phần các hoạt động của doanh nghiệp như về
lĩnh vực hoạt động, khả năng tiêu thụ hàng hóa, mở rộng hay thu hẹp quy mô sản xuất
của doanh nghiệp. Ngoài ra, môi trường văn hóa – xã hội còn tác động tới tư cách đạo
đức của người đi vay tới sự sẵn lòng trả nợ của người vay, mà đây chính là cơ sở để
ngân hàng quyết định tiếp tục mở rộng cho vay đối với khách hàng hay không.
Môi trường công nghệ: Công nghệ phát triển với tốc độ cao giúp doanh nghiệp có
cơ hội áp dụng các công nghệ khoa học tiên tiến vào sản xuất kinh doanh nhằm tăng số
lượng cũng như chất lượng sản phẩm, có điều kiện tăng lợi nhuận và mở rộng sản xuất
kinh doanh. Nhưng ngược lại với những doanh nghiệp có năng lực yếu kém thì sẽ ngày
càng khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ mới bởi chi phí chuyển đổi công nghệ
mới là rất tốn kém. Và những biến động này đều tác động tới quyết định mở rộng hay
thu hẹp tín dụng của ngân hàng đối với DNVVN.
b. Sự tác động của môi trƣờng vi mô
Yếu tố nội lực của ngân hàng: Khả năng cho vay của ngân hàng phụ thuộc rất
nhiều vào vốn tự có của nó. Do vậy, NHTM có mở rộng được quy mô tín dụng hay
15

không chịu ảnh hưởng rất nhiều từ việc ngân hàng có phát triển được nguồn vốn tự có
này.
Bên cạnh đó cũng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác như trình độ khoa học
công nghệ mà ngân hàng đang sử dụng có đáp ứng được nhu cầu hiện tại và tương lai
của khách hàng hay không, trình độ đội ngũ quản lý và cán bộ nhân viên, hệ thống
mạng lưới phân phối của ngân hàng.
Các đơn vị hỗ trợ cho ngân hàng: Đó là các đơn vị có quan hệ với NHTM về mặt
kinh doanh, tuyên truyền, quảng cáo và tin học. Nhờ có sự giúp đỡ cúa các đơn vị này,
NHTM có thể hoàn thiện, nâng cao được hình ảnh uy tín của mình đối với các khách
hàng nói chung và với các DNVVN nói riêng tạo tiền đề cho việc mở rộng hoạt động
cho vay.
Đối thử cạnh tranh: Sự phát triển của toàn ngành có tác động lớn đến sự phát
triển của mỗi doanh nghiệp, đặc biệt trong ngành ngân hàng thì dự tác động này càng
mạnh. Trong khi xư hướng phát triển chung của ngành là hướng tới đơn giản hóa về
thủ tục, quy trình nghiệp vụ thì một ngân hàng không thể đưa ra một chiến lược thắt
chặt về quá trình xét duyệt thủ tục cho vay. Khi các mặt bằng lãi suất chung của các
ngân hàng giảm thì một ngân hàng không thể đột ngột tăng mức lãi suất lên cao. Do
vậy ngân hàng không chỉ cần thấu hiểu về khách hàng của mình mà cần phải có cái
nhìn sâu sắc về thị trường mà mình muốn hướng tới để lập kế hoạch mở rộng hoạt
động cho vay của ngân hàng một cách tốt nhất.
1.3.3.2. Các nhân tố chủ quan
Có một thực tế hiện nay là trong khi nguồn vốn cho vay của NHTM, vốn ưu đãi
của nhà nước, vốn tài trợ của các tổ chức nước ngoài dành cho DNVVN còn rất dồi
dào nhưng việc tiếp cận và khai thác được nguồn vốn đó của các DNVVN vẫn còn rất
hạn chế. Thực trạng này là do giữa các DNVVN và NHTM chưa có tiếng nói chung.
Quan điểm của ngân hàng về hoạt động cho vay đối với các DNVVN
Trên thực tế cho thấy các NHTM hiện nay vẫn còn tâm lý e ngại khi cho các
DNVVN vay bởi ngân hàng vấp phải rất nhiều khó khăn khi cho đối tượng này vay.
Đó là tình trạng thiếu thông tin tài chính tin cậy về DNVVN: Các bản báo cáo
tài chính mà doanh nghiệp gửi tới ngân hàng thường khác biệt rất lớn với báo cáo thuế
hay báo cáo kinh doanh tại chính doanh nghiệp. Điều này ảnh hưởng tới khả năng
đánh giá và thẩm định của ngân hàng.
16

Tâm lý đặt an toàn cao hơn hiệu quả kinh doanh: do đó phần lớn thủ tục cho
vay dựa trên tài sản đảm bảo, nhất là việc định giá tài sản đảm bảo dẫn đén tỷ lệ cho
vay thấp.
a. Chính sách lãi suất và phí
Mỗi một ngân hàng đều có một mức lãi suất và phí khác nhau phân theo từng kỳ
hạn, loại tiền, đối tượng khách hàng. Lãi suất và phí có thể được cố định trong một
thời hạn tín dụng nhưng cũng có thể được thả nổi theo sự biến đổi của lãi suất hoặc
tham khảo hoặc chỉ số làm cơ sở điều chỉnh lãi suất hoặc cũng có thể là sự kết hợp cố
định có điều chỉnh sau một khoảng thời gian nhất định.
b. Điều kiện tài sản đảm bảo
Chính sách đảm bảo gồm những quy định về tài sản đảm bảo được ngân hàng
chấp nhận. Điều kiện tài sản đảm bảo bao gồm việc đánh giá tài sản đảm bảo dựa trên
việc định giá cho tài sản đảm bảo.
c. Quy trình thủ tục cho vay
Bước 1 : Tiếp nhận hồ sơ vay vốn của doanh nghiệp
Đối với doanh nghiệp có quan hệ tín dụng lần đầu : Cán bộ tín dụng hướng dẫn
khách hàng đăng ký những thông tin về khách hàng, các điều kiện vay vốn và
tư vấn việc thiết lập hồ sơ vay.
Đối với doanh nghiệp đã có quan hệ tín dụng : Cán bộ tín dụng kiểm tra các
điều kiện vay, bộ hồ sơ vay, hướng dẫn khách hàng hoàn thiện hồ sơ vay.
Bước 2 : Điều tra, thu thập thông tin của doanh nghiệp và phương án vay vốn
Cán bộ tín dụng đi thực tế tại nơi sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp để tìm
hiểu về: Ban lãnh đạo, tình trạng nhà xưởng, máy móc, thiết bị kỹ thuât, đánh giá tài
sản bảo đảm. Tìm hiểu tình hình thị trường đối với sản phẩm của phương án sản xuất
kinh doanh, nhà cung cấp nguyên liệu đầu vào và nhà tiêu thụ sảm phẩm.
Bước 3 : Phân tích thẩm định doanh nghiệp và phương án vay vốn
Cán bộ tín dụng tìm hiểu và phân tích tư cách, năng lực pháp lý, khả năng điều
hành, khả năng quản lý của doanh nghiệp. Phân tích dự báo ảnh hưởng của môi trường
kinh doanh tới phương án vay vốn của doanh nghiệp; đưa ra kết luận về tính khả thi,
hiệu quả của phương án vay vốn.
Bước 4 : Phê duyệt khoản vay
17

Sau khi nghiên cứu, thẩm định các điều kiện vay vốn, ngân hàng sẽ quyết định
có cho doanh nghiệp vay vốn hay không.
Bước 5 : Kiểm tra và hoàn chỉnh hồ sơ vay vốn
Cán bộ tín dụng hoàn thiện hồ sơ. Khi khoản vay được phê duyệt, ngân hàng
và doanh nghiệp sẽ ký kết hợp đồng vay vốn cùng các hợp đồng bảo đảm tiền vay.
Bước 6 : Giải ngân
Ngân hàng thực hiện cấp vốn cho doanh nghiệp dựa trên hợp đồng tín dụng đã
ký kết và nhu cầu sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Bước 7 : Kiểm tra, giám sát khoản vay
Sau khi cho vay, ngân hàng sẽ đôn đốc doanh nghiệp sử dụng vốn đúng mục
đích, có hiệu quả. Ngân hàng sẽ thực hiện các biện pháp nếu doanh nghiệp không thực
hiện đầy đủ và đúng hạn các cam kết.
Bước 8 : Thu hồi và gia hạn nợ
Khi khoản vay đến hạn phải trả, ngân hàng sẽ tiến hành thu hồi nợ. Nếu doanh
nghiệp chưa trả được nợ, căn cứ vào những nguyên nhân hợp lý ngân hàng sẽ xem xét
dựa trên gia hạn nợ cho doanh nghiệp.
Bước 9 : Xử lý nợ
Đối với các khoản nợ bị quá hạn ngân hàng đã dùng nhiều biện pháp song vẫn
chưa thu hồi được nợ, ngân hàng sẽ căn cứ vào các chế độ, quy định đã được ban hành
để xử lý nợ.
Bước 10 : Thanh lý hợp đồng vay
Sau khi doanh nghiệp đã trả hết nợ gốc và lãi cho ngân hàng thì hợp đồng tín
dụng hết hiệu lực. Ngân hàng sẽ tiến hành giải chấp tài sản bảo đảm cho doanh nghiệp.
d. Năng lực quản lý rủi ro của ngân hàng
Trong quản trị NHTM, quản trị rủi ro là một nội dung quan trọng mà các cấp
lãnh đạo, quản lí, điều hành phải đặc biệt quan tâm. Vì vậy, những nhà quản trị NHTM
cần đươcc trang bị các kiến thức về quản trị rủi ro, cung cấp những thông tin kinh tế
cập nhật, có đội ngũ tham mưu chuyên nghiệp và bộ máy kiểm tra, kiểm soát và kiểm
toán nội bộ hiệu quả là điều kiện cần thiết để phòng ngừa hạn chế rủi ro, nâng cao hiệu
quả kinh doanh. Theo đó, nhiều ý kiến khẳng định:”Quản trị rủi ro là nghiệp vụ chủ
đạo và và thước đo năng lực sống hay chết của một NHTM”
e. Nguồn vốn khả dụng
18

Qui mô nguồn vốn của ngân hàng đặc biệt là qui mô vốn chủ sở hữu là nhân tố
quan trọng quyết định đến khả năng cho vay của ngân hàng. Các ngân hàng lớn thường
cung cấp các khoản cho vay có giá trị lớn cho các doanh nghiệp còn các ngân hàng
nhỏ thường tập trung cho vay các khoản có qui mô nhỏ.
f. Trình độ đạo đức của cán bộ ngân hàng
Trong xã hội ngày nay, dù hoạt động trong lĩnh vực nào cũng đòi hỏi con người
phải tuân thủ những chuẩn mực cơ bản về đạo đức nghề nghiệp. Người hành nghề cần
dựa trên nền tảng về đạo đức nghề nghiệp nhằm đàm bảo cho nghề nghiệp và sản
phẩm của ngành nghề được xã hội trọng dụng, tôn vinh. Đối với lĩnh vực ngân hàng-
tài chính, là những nghề liên quan mật thiết đến hoạt động kinh tế, đạo đức nghề
nghiệp là một trong những nhân tố quan trọng quyết định tới hiệu quả hoạt động của
ngân hàng. Hiện nay chưa có một văn bản pháp quy nào quy định các chuẩn mực về
đạo đức nghề nghiệp của cán bộ ngân hàng, tuy nhiên bản thân mỗi ngân hàng nói
riêng và toàn hệ thống ngân hàng nói chung đều đã xây dựng được những chuẩn mực
cơ bản. Nhìn chung, xã hội đánh giá đạo đức của cán bộ ngân hàng dựa trên những tiêu
chuẩn “khách quan và trung thực, bảo mật và thận trọng, năng lực chuyên môn và tuân
thủ chuẩn mực chuyên môn”. Trong quá trình hành nghề, cán bộ ngân hàng, đặc biệt là
cán bộ tín dụng, phải thực sự không bị chi phối và không bị tác động bởi bất kì lợi ích
vật chất hoặc tinh thần nào làm ảnh hưởng tới sự trung thực, khách quan và độc lập
nghề nghiệp của mình. Bản thân cán bộ tín dụng phải minh bạch trong quá trình thẩm
định những doanh nghiệp có quan hệ mật thiết, hoặc được hưởng các quyền lợi kinh tế
khác. Việc cán bộ tín dụng hành xử trái với đạo đức nghề nghiệp sẽ gia tăng rủi ro
trong hoạt động tín dụng của ngân hàng.
Doanh nghiệp vừa và nhỏ là đối tượng khách hàng thường không đáp ứng
được yêu cầu về tính minh bạch của vấn đề tài chính và tài sản đảm bảo, do đó cần
thẩm định kĩ lưỡng trước khi quyết định cho vay. Vì vậy một số doanh nghiệp đã tìm
cách cung cấp những quyền lợi cá nhân cho cán bộ tín dụng, nhằm thuyết phục cán bộ
làm sai quy định, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay vốn ngân hàng. Nếu cán bộ tín
dụng là người hành nghề không tuân thủ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp sẽ gây ra
nhiều rủi ro cho khoản vay, giảm hiệu quả hoạt động cho vay DNVVN, gây thiệt hại
tới toàn bộ kết quả kinh doanh của ngân hàng.
Bên cạnh đó, khi nói đến rủi ro đạo đức trong hoạt động tín dụng ngân hàng,
chúng ta thường đề cập đến rủi ro đạo đức của cán bộ tín dụng mà ít nói đến rủi ro đạo
đức của người quản lý. Một nhà quản lý làm đúng chức năng, nhiệm vụ thì sẽ phòng
ngừa được sự phát sinh của loại rủi ro đạo đức nghề nghiệp. Nhưng trên thực tế, vì lợi
19

ích cá nhân hay một nhóm tập thể cán bộ quản lý đã vô tình hoặc cố ý tạo điều kiện, kẽ
hở cho loại rủi ro này phát triển. Chẳng hạn khi nhà quản lý hay bộ phận nhóm cán bộ
quản lý đã có quan hệ lợi ích với khách hàng, mặc dù điều kiện khách hàng vay vốn có
thể chưa hội tụ đủ, thậm chí không đủ điều kiện và đã được cán bộ tín dụng, thẩm định
ghi rõ nguyên nhân trong báo cáo thẩm định là không duyệt cho vay. Thông thường thì
những khoản vay đó sẽ không được phê duyệt, nhưng vì một lý do tế nhị nào đó, nhà
quản lý hay nhóm cán bộ quản lý đã bằng cách này hay cách khác, hướng dẫn khách
hàng hợp thức hoá hồ sơ, thậm chí còn yêu cầu cán bộ tín dụng, thẩm định phải thực
hiện theo ý kiến chỉ đạo.
Thực tế cho thấy, ngân hàng nào chú trọng đến công tác tín dụng, luôn tuân
thủ các quy trình từ xét duyệt cho vay, kiểm tra giám sát việc sử dụng tiền vay, thu hồi
nợ, xử lý nợ nghi ngờ, nợ xấu... luôn nêu cao phẩm chất đạo đức, tinh thần trách nhiệm
của cán bộ thì ở đó, chất lượng tín dụng cao và kiểm soát tốt, giảm thiểu rủi ro. Ngược
lại, ở đâu sự quan tâm chú trọng không đầy đủ đúng mức thì ở đó, chất lượng tín dụng
thấp, rủi ro cao và thậm chí mất cả cán bộ.
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1
Toàn bộ chương 1 cho ta cái nhìn sâu hơn về các vấn đề trong hoạt động cho vay
của NHTM. Để tăng cường các khoản vay nhằm đáp ứng nhu cầu vay của DNVVN thì
không chỉ phụ thuộc vào các nhân tố chủ quan mà còn phụ thuộc vào các nhân tố
khách quan thuộc về môi trường bên ngoài. Vấn đề cơ bản đặt ra là chúng ta phải nắm
chắc nhóm các nhân tố này, biết vận dụng sáng tạo trong hoàn cảnh cụ thể, từ đó tìm ra
biện pháp hợp lý. Việc mở rộng cho vay có ý nghĩa cực kì quan trọng, nó quyết định
sự tồn tại, tăng trưởng và phát triển của NHTM, đảm bảo cho NHTM hoạt động an
toàn hiệu quả và được mở rộng, góp phần thúc đẩy nền kinh tế và ổn định chính sách
tiền tệ quốc gia. Từ đó chúng ta sẽ tập trung nghiên cứu vào nội dung chính của luận
văn là trình bày về thực trạng mở rộng hoạt động cho vay DNVVN của
NHNN&PTNT chi nhánh Láng Hạ.
20

CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG MỞ RỘNG CHO VAY DOANH
NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI
NHÁNH LÁNG HẠ
2.1. Giới thiệu về ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh
Láng Hạ
2.1.1. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển của ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ
Ngân hàng Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Gọi tắt là
Agribank) được thành lập ngày 26/3/1988, hoạt động theo Luật các Tổ chức Tín dụng
Việt Nam, đến nay, Agribank là Ngân hàng thương mại hàng đầu giữ vai trò chủ đạo
và chủ lực trong phát triển kinh tế Việt Nam, đặc biệt là đầu tư cho nông nghiệp, nông
dân, nông thôn.
Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam là một trong bốn
NHTM Quốc Doanh hàng đầu Việt Nam với mạng lưới chi nhánh phân bố rộng khắp
và phục vụ một lượng khách hàng lớn và rất đa dạng. Trong những tháng cuối năm
1996, NHNN&PTNT Việt Nam đã thể hiện định hướng chiến lược có ý nghĩa quan
trọng: Củng cố và giữ vững thị trường nông thôn, tiếp cận nhanh và từng bước chiếm
lĩnh thị phần tại thị trường thành thị, phát triển kinh doanh đa năng, hiện đại hoá công
nghệ Ngân hàng, góp phần thúc đẩy nền kinh tế đất nước.
Chính vì thế, cùng với việc ra đời của một số chi nhánh NHNN tại các thành phố
lớn, khu đô thị và trung tâm kinh tế trên mọi miền đất nước trong giai đoạn 1996-1997,
ngày 1/8/1996 tại quyết định số 334/QĐ-NHNN_02 của Tổng giám đốc
NHNN&PTNT Việt Nam, NHNN&PTNT chi nhánh Láng Hạ được thành lập và chính
thức đi vào hoạt động từ 17/3/1997.
- Tên đơn vị, địa chỉ:
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ tọa lạc tại
địa chỉ: số 24 – phố Láng Hạ - quận Đống Đa – Hà Nội
- Loại hình đơn vị:
Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển thôn chi nhánh Láng Hạ (Gọi tắt là Chi
nhánh Láng Hạ) là Chi nhánh Ngân hàng cấp I, hạng I trực thuộc Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, được đánh giá là một trọng những Ngân
hàng thương mại lớn trên địa bàn Thành phố Hà Nội, thực hiện đầy đủ các nghiệp vụ
của một Ngân hàng hiện đại, có uy tín trong và ngoài nước.
21

2.1.2. Cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ của các phòng nghiệp vụ
2.1.2.1. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Chi
nhánh Láng Hạ
Sơ đồ 2.1. Sơ đồ bộ máy tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn chi nhánh Láng Hạ
Giám đốc
Phòng Kiểm tra Phó Giám đốc Phó Giám đốc Phó Giám đốc
Kiểm soát nội bộ
Phòng Kế Phòng Tín dụng Phòng Hành
hoạch Tổng hợp Phòng Thẩm định chính Nhân sự
Phòng Dịch vụ Phòng Kinh Phòng Kế toán
và Marketing doanh ngoại hối Ngân quỹ
Phòng Điện toán
PGD 02 Phùng Hưng
PGD 03 Doãn Kế Thiện
PGD 05 Trung Kính
PGD 07 Đào Tấn
PGD 08 Khuất Duy Tiến
PGD 11 Nguyễn Phong Sắc
(Nguồn: Phòng kế toán Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi
nhánh Láng Hạ)
22

2.1.2.2. Chức năng nhiệm vụ của các phòng nghiệp vụ
Ban giám đốc: Nhiệm vụ của Ban giám đốc là điều hành tòan bộ hoạt động của
chi nhánh. Giám đốc là người đứng đầu, phân công nhiệm vụ của các phó giám đốc
theo quy định, đồng thời cũng là người chịu trách nhiệm trực tiếp về tình hình hoạt
động kinh doanh của chi nhánh và báo cáo thông tin lên Hội sở NHNN&PTNT Việt
Nam.
Phòng kiểm tra, kiểm toán nội bộ: Xây dựng quy trình nghiệp vụ kiểm toán nội
bộ tại ngân hàng; phát triển, chỉnh sửa, bổ sung, hoàn thiện phương pháp kiểm toán nội
bộ và phạm vi hoạt động của kiểm toán nội bộ.Thực hiện các chính sách, quy trình và
thủ tục kiểm toán nội bộ đã được phê duyệt, đảm bảo chất lượng và hiệu quả. Kiến
nghị các biện pháp sửa chữa, khắc phục sai sót; kiến nghị xử lý những vi phạm.
Phòng nguồn vốn và kế hoạch tổng hợp: Là phòng nghiệp vụ của ngân hàng có
chức năng làm tham mưu cho Ban giám đốc trong công tác chỉ đạo điều hành và tổ
chức thực hiện nhiệm vụ huy động vốn, tạo nguồn vốn đảm bảo kinh doanh theo định
hướng của ngân hàng và mục tiêu của giám đốc.
Phòng dịch vụ và marketing: Trực tiếp thực hiện nhiệm vụ giao dịch với khách
hàng, quảng bá, tuyên truyền cho ngân hàng, xây dựng kế hoạch quảng bá thương
hiệu.
Phòng tín dụng: Có chức năng thực hiện lập kế hoạch các hoạt động tín dụng.
Phòng kinh doanh ngoại tệ: Thực hiện các giao dịch thanh toán xuất nhập khẩu
về hàng hóa cho khách hàng, các giao dịch mua bán ngoại tệ và phát hành các thư bảo
lãnh theo thông lệ quốc tế.
Phòng hành chính nhân sự: Có nhiệm vụ trang bị vật chất, chỗ làm việc cho
cán bộ, quản lý nhân sự, tài sản…chăm lo cho đời sống tinh thần cán bộ nhân viên
SGD.
Phòng kế toán ngân quỹ: Thực hiện công tác hạch toán kế toán, thu chi tài
chính, quản lý hồ sơ chứng từ kế toán, dịch vụ thẻ.
Phòng điện toán: Thu thập, quản lý, cung cấp thông tin phục vụ cho việc thẩm
định và phòng ngừa rủi ro tín dụng.
23

2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh
2.1.3.1. Tình hình huy động vốn giai đoạn 2011 – 2013
Huy động vốn là một nghiệp vụ thuộc bên tài sản nợ của bất kỳ một NHTM nào.
Không giống như các loại hình doanh nghiệp khác, vốn tự có của một NHTM chỉ
chiếm một phần rất nhỏ trong tổng nguồn vốn. Bởi vậy nó không đủ để đáp ứng cho
hoạt động phát triển. Đặc biệt đây là nhân tố quan trọng đảm bảo chi nhánh có thể mở
rộng hoạt động cho vay. Do vậy, các ngân hàng phải tìm mọi cách để huy động các
nguồn vốn từ dân cư và các TCKT khác rồi tập trung thành những món lớn đem đầu tư
trở lại nền kinh tế thông qua hoạt động cấp tín dụng.
Trong những năm qua, nhận thức được tầm quan trọng đó, NHNN&PTNT Việt
Nam nói chung và NHNN&PTNT chi nhánh Láng Hạ nói riêng luôn quan tâm đúng
mức và đặt công tác huy động vốn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong hoạt
động kinh doanh của mình.
Nguồn vốn hoạt động chủ yếu là vốn huy động tại chỗ, bên cạnh đó Chi nhánh
còn nhận vốn ủy thác của các tổ chức tài chính, tiền tệ quốc tế và vốn điều chuyển từ
Chi nhánh ngân hàng cấp trên.
Vốn huy động tại địa phương bao gồm cả nội tệ và ngoại tệ, là một trong những
nhiệm vụ trọng tâm của NHNN&PTNT chi nhánh Láng Hạ, dưới hình thức chủ yếu
sau:
Nhận tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi thanh toán nội tệ và ngoại tệ của các tầng
lớp dân cư, các tổ chức kinh tế bao gồm tiết kiệm không kì hạn và tiết
kiệm có kì hạn.
Nhận tiền gửi, vốn ủy thác của các tổ chức tín dụng.
Đặc biệt gần đây khi thị trường huy động vốn thường xuyên có diễn biến phức
tạp, với sự xuất hiện ngày càng nhiều các tổ chức tín dụng, cạnh tranh trong công tác
huy động vốn diễn ra quyết liệt. Nhờ biết chủ động khai thác nguồn vốn tại chỗ như
điều động nhân viên đến các khu dân cư để vận động người dân trong khu vực gửi tiền
nhàn rỗi vào ngân hàng nên vốn huy động của Chi nhánh trong thời gian qua đã tăng
trưởng khá ổn định.
24

Bảng 2.1. Tình hình huy động vốn của ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ
Đơn vị tính: Tỷ đồng
Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 So sánh 2012/2011 So sánh 2013/2012
Chỉ tiêu
Số tiền
Tỷ trọng
Số tiền
Tỷ trọng
Số tiền
Tỷ trọng Tuyệt Tƣơng Tuyệt Tƣơng
(%) (%) (%) đối đối (%) đối đối (%)
Tổng nguồn vốn 10.002 100 11.804 100 13.092 100 +1.802 18,02 1.288 10,91
Theo loại tiền
Nội tệ 8.107 81,05 10.116 85,70 11.834 90,39 +2.758 34,02 1.718 16,98
Ngoại tệ (quy đổi VNĐ) 1.895 18,95 1.688 14,30 1.258 9,61 -207 -10,9 -430 -25,47
Theo thời hạn
Không thời hạn 2.641 26,40 4.613 39,09 3.566 27,24 +1.972 74,67 -1.047 -22,70
Có kỳ hạn 7.361 73,60 7.191 60,91 9.526 72,76 -170 -2,31 +2.335 32,47
Theo TPKT
Tiền gửi dân cư 2.869 28,68 3.771 31,95 4.419 33,75 +902 31,44 +648 17,18
Tiền gửi TCKT 7.026 70,25 7.930 67,18 8.538 65,22 +904 12,87 +608 7,67
Tiền gửi TCTD 107 1,07 103 0,87 135 1,03 -4 -3,74 +32 31,07
(Nguồn: Phòng Kế hoạch – Kinh doanh Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn chi nhánh Láng Hạ)
25

Qua bảng số liệu 2.1 về tình hình huy động vốn trên, ta có thể nhận thấy tổng
nguồn vốn mà NHNN&PTNT chi nhánh Láng Hạ huy động trong giai đoạn 2011 –
2013 đều có sự tăng trưởng khá tốt. Cụ thể như sau: Năm 2012 nguồn vốn huy động
tăng 18,02% so với năm 2011, từ mức 10.002 tỷ đồng lên 11.804 tỷ đồng. Sang đến
năm 2013 nguồn vốn huy động tăng 10,91% so với năm 2012 từ mức 11.804 tỷ đồng
lên 13.092 tỷ đồng. Có được điều này bởi NHNN&PTNT là ngân hàng lớn nhất Việt
Nam cả về vốn, tài sản, đội ngũ cán bộ nhân viên, mạng lưới hoạt động và số lượng
khách hàng, là một trong số các ngân hàng có quan hệ ngân hàng đại lý lớn nhất Việt
Nam với 1.026 ngân hàng đại lý tại 92 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Xét theo loại tiền gửi: Cũng giống như đa số ngân hàng khác, nguồn vốn huy
động chủ yếu của ngân hàng vẫn là đồng nội tệ VNĐ chiếm trên 80% tổng nguồn vốn
huy động được của các năm do đối tượng khách hàng của chi nhánh phần lớn là các
doanh nghiệp Việt Nam. Cụ thể năm 2012 nguồn vốn huy động bằng nội tệ chiếm tỷ lệ
85,70% tương đương mức 10.116 tỷ đồng, tăng lên tương ứng 34,02% so với năm
2011. Năm 2013 tỷ trọng vốn huy động bằng nội tệ tiếp tục tăng cao lên đến mức
90,39%, tăng 1.718 tỷ đồng tương ứng mức tăng lên 16,98% so với năm 2012. Tuy
mức tăng trưởng vốn huy động nội tệ có trong giai đoạn 2012 – 2013 có thấp hơn giai
đoạn 2011 – 2012 nhưng điều này là cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu gây ảnh
hưởng đến nền kinh tế Việt Nam trong đó có cả các doanh nghiệp và khách hàng dân
cư. Về mặt huy động vốn ngoại tệ, vốn trước nay không phải thế mạnh của các chi
nhánh NHNN&PTNT, tỷ trọng vốn huy động ngoại tệ cũng không cao. Năm 2011 tỷ
trọng vốn huy động theo ngoại tệ là 18,95%, năm 2012 giảm xuống chỉ còn 14,30%,
sang đến năm 9,61%. Nguyên nhân là do lãi suất ngoại tệ tại ngân hàng luôn thấp và
có sự chênh lệch đối với lãi suất nội tệ, đồng thời đồng nội tệ đang dần ổn định hơn
khiến cho các doanh nghiệp ưa dùng đồng tiền nội tệ hơn.
Xét theo thời hạn: Việc phân chia nguồn vốn theo cách này giúp ngân hàng sử
dụng vốn hợp lý, đảm bảo an toàn và chống đỡ rủi ro khi dùng quá nhiều nguồn vốn
ngắn hạn cho vay các dự án dài hạn. Về hoạt động huy động vốn theo thời hạn, thì
theo tại chi nhánh NHNN&PTNT Láng Hạ có sự phân bố như sau: Tỷ lệ vốn huy động
có kỳ hạn chiếm tỷ trọng tương đối cao với hơn 60% tổng nguồn vốn huy động trong
ba năm 2011, 2012 và 2013. Cụ thể năm 2012 số vốn huy động có kỳ hạn là 7.191 tỷ
đồng, giảm 170 tỷ tương đương 2,31% so với năm 2011. Tuy nhiên nguồn vốn huy
động năm 2013 lại tăng mạnh đạt 9.526 tỷ đồng, tăng tương đương 32,47%. Mặc dù
năm 2012 nguồn vốn huy động có sự suy giảm chút ít nhưng đến năm 2013 đã có dấu
hiệu tăng trưởng đây là một tín hiệu đáng mừng vì với việc nguồn vốn huy động có kỳ
hạn cao như vậy sẽ giúp ngân hàng có được những chính sách cho vay hợp lý và linh
26

hoạt, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng có được nhiều nguồn bổ sung vốn kịp
thời cho hoạt động kinh doanh, sản xuất. Nhờ đó ngân hàng nắm rõ được thời gian và
có các phương thức tính lãi suất hợp lý hơn, tránh tình trạng ngân hàng bị động và phải
tăng nguồn dữ trữ để đảm bảo việc thanh khoản cho khách hàng, do đó tỷ lệ vốn huy
động không kì hạn chỉ ở mức 26,40% năm 2011, tăng lên 39,90% năm 2012 và lại
giảm xuống 27,24% trong năm 2013 vừa qua.
Xét theo thành phần kinh tế: Vốn huy động từ các tổ chức kinh tế chiếm tỷ
trọng lớn nhất trong tổng nguồn vốn huy động từ các thành phần kinh tế, do đặc thù
trên địa bàn khu vực ngân hàng hoạt động tại quận Đống Đa rất nhiều các doanh
nghiệp nhỏ và vừa. Do đó thu hút được nhiều doanh nghiệp gửi tiền cũng như các hoạt
động thanh toán qua hệ thống ngân hàng bởi sự chuyên nghiệp và uy tín trên thương
trường của NHNN&PTNT Việt Nam. Hiện nay sau sự kiện khủng hoảng thanh khoản
của NHTM CP Á Châu vào năm 2012 và những sự kiện xung quanh vụ án của Ông
Nguyễn Đức Kiên – một trong những người thành lập ra ngân hàng ACB thì nhiều
doanh nghiệp rất lo ngại khi thực hiện các thanh toán và gửi tiền tại các NHTM CP
ngoài quốc doanh, do đó nên các chi nhánh của NHNN&PTNT Việt Nam đã được
nhiều doanh nghiệp tín nhiệm và gửi tiền bởi uy tín và mối quan hệ chặt chẽ với Nhà
Nước, sự đảm bảo đó khiến doanh nghiệp phần nào yên tâm hơn. Chưa kể
NHNN&PTNT VN hiện nay có công nghệ ngân hàng hàng đầu và hiện đầu, sử dụng
hệ thống CoreBanking giúp cho các hoạt động gửi tiền lẫn thanh toán đều được thực
hiện theo tiêu chuẩn hóa với sự đảm bảo an ninh bảo mật khách hàng cao nhất. Hơn
thế nữa NHNN&PTNT VN lại là một trong số các ngân hàng có quan hệ ngân hàng
đại lý lớn nhất Việt Nam với 1.026 ngân hàng đại lý tại 92 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Đây cũng là một trong những nguồn vốn có chi phí thấp sau nguồn vốn huy động từ
dân cư. Năm 2012 là 7.930 tỷ tăng 12,87% so với năm 2011 là 7.026 tỷ, còn năm 2013
là 8.538 tỷ tăng 7,67% so với năm 2012. Kết quả này cho thấy chi nhánh đã thực hiện
rất tích cực và thành công các biện pháp thu hút vốn từ các tổ chức kinh tế, tạo được
uy tín trên thị trường. Điển hình như:
+ Điều chỉnh mức lãi suất hợp lý.
+ Ngày càng đơn giản hoá các điều kiện cho doanh nghiệp và dân cư gửi tiền tiết
kiệm cũng như vay vốn từ Ngân hàng.
+ Mở rộng và nâng cao chất lượng các dịch vụ của hệ thống NHTM.
- Đa dạng hoá các hình thức tiết kiệm (như tiết kiệm chiều tối, tiết kiệm bằng
ngoại tệ…).
27

Khóa luận tốt nghiệp Khoa Ngân Hàng Trường Đại học Thăng Long.doc

Khóa luận tốt nghiệp Khoa Ngân Hàng Trường Đại học Thăng Long.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Khóa luận tốt nghiệp Khoa Ngân Hàng Trường Đại học Thăng Long.doc