1-mavzu.
Pedagogik
deontologiya
o’qituvchining kasbiy
xulq-atvori haqidagi
fan sifatida.

Reja:
1. O’qituvchi faoliyatida muloqot
madaniyati va psixologiyasi
2. Pedagogik texnika. Nutq
texnikasi va madaniyati
3. Yosh o’qituvchilarning
pedagogik texnikasida
qo’yidagi juz`iy kamchiliklar
4. O‘qituvchi nazokatida
dilkashlik va pedagogik takt

O‘qituvchining pedagogik nazokati
mohiyatida, avvalo, etnopedagogik
tuyg'ular, milliy qadriyatlar, urf-odat
va an’analar, o‘zbekona tavoze va
muomala madaniyati, o'quvchilar
jamoasiga singib keta oladigan har
qanday ijtimoiy muhitga
moslashuvchi individual qobiliyatlar,
kasbiy bilim, ko‘nikma va malakalar
mujassamlashgan bo'ladi.

Axloq asoslarini bilish, xatti-harakatlarda axloqiy ma’noni kasb ettirish ham katta
ahamiyatga ega. Shu bilan birga, o'quvchi ruhiyatiga ijobiy-tarbiyaviy ta’sir etish
yo'llarini bilish o'qituvchilarning kundalik faoliyatiga aylanishi lozim:
sinf jamoasidagi har
qanday sharoit va
muhitga moslashish
o'quvchilar bilan
norasmiy suhbatlarda o'z
ichki hissiyotini
sezdirmaslik, aksincha
ular ishonchini qozonish.
sinf jamoasi bilan o'zaro
hamkorlikni ta’lim-
tarbiyaviy maqsadga
muvofiq yo'lini tanlash;
o'quvchilarni chin
ko'ngildan sevish, o'z
muhabbatini o'zaro
munosabatda
ko'rsata olish;.
o'quvchibr xulqi va
ruhiyatidagi yashirin
ichki tuyg'ulami
anglashga harakat
qilish, ko'rish va
kuzatish;

Psixologlar o'qituvchilarning dilkashlik
xususiyati ikki toifadagi odamlar xarakterida
mujassamlashgan deb ta’kidlaydilar:
Birinchisi, ekstravert shaxslar: Ular
barcha ishlarda faol, jiddiy va vazmin,
osoyishtalikka va tashqi
ta’sirchanlikka moyil kishilardir.
Ikkinchisi, introvert shaxslar: Ular
faqat o'z ichki olamiga beriluvchan.
atrofidagi odamlarga
aralashmaydigan, o'z-o'zini nazorat
qilishga, doimo ichki xavotirga moyil
kishilardir.

muloqotda zaruriyatning
mavjudligi;
muloqotdan keyin, muloqot
paytida, muloqotgacha
yaxshi kayfiyat;
kommunikativ ko‘nikma
va malakalarga ega
bo‘lish
Name Here Name Here Name Here
O'qituvchining dilkashligi - uchta tarkibiy
qismni birlashtiruvchi jarayondir:

O'qituvchining kasbiy pedagogik faoliyatida
dilkashlik fazilau 0 ‘quvchilar jamoasi bilan
qizg‘in, muvaffaqiyatli muloqotga kirishib
ketishida namoyon bo‘ladi. Awalo, o‘qituvchi
o‘zining kasbiy-pedagogik dilkashlik fazilati
haqida va uning nima ekanligini va tarkibiy
qismlari nimalardan iboratligi to‘g‘risida aniq
ma’lumotga ega bo'lishi iozim. Shu bilan birga,
o‘qituvchi o‘zining kasbiga xos bo‘lgan shaxsiy
fazilatlari nuqtai nazaridan e’tibor berib,
dilkashlikning qanday jihatlarini o‘zida
shakllantirish lozimligini aniqlashi va o‘z-o‘zida
kommunikativ hislatlami tarbiyalashning shaxsiy
rejasini tuzishi kerak.

O‘qituvchining xushmuomalaligi va dilkashligi o'zida butun bir global
insonparvarlik jarayonini qamrab oluvchi, ko'plab tarkibiy qismlardan iborat
bo'lgan ajoyib fazilatlaridan biridir. O'z pedagogik kasbidan voz kechgan
sobiq o'qituvchilar bilan suhbat jarayonida shu narsa ma’lum bo'ldiki,
ularning ko'pchiligi qo'pol, muloqotda nazokatsiz kishilar. Odamlar bilan
muloqotga kirishish, ular uchun qiziqarli emas. Shu sababli o'qituvchi
sifatida kasbiy hislatlari ham shakllanmagan. Muloqot jarayoni - doimiy,
uzoq vaqt davomida shakllanuvchi, keng qamrovli jarayon. Zero, shuning
uchun pedagogik faoliyat - muomalada qo'pol, nazokatsiz o'qituvchilami
charchatadi, ish jarayoni uning g'ashiga va asabiga tegadi, ta’lim
muassasasidagi faoliyatiga putur etkazadi

Rus olimi A.V.Mudrik o‘z ilmiy tadqiqotiarida o'qituvchining xushmuomalalilik
bilan muloqotga kirishishi va unga ko'nikma hosil qilishga nisbatan
qobiliyatini aniqlaydigan quyidagi mezonlami ajratib ko'rsatadi:
01
02
04
kommunikativ mahoratda - vaqtni,
suhbatdosh ichki dunyosini,
munosabatni, vaziyatni aniq
moijalga olish.
Inson tafakkurining o‘ziga xos
xususiyatlarga muvofiqligi.
otiqlik san’atini mukammal
egallaganlik yoki nutqda erkinlik;
ushmuomalalilik va shirinsuxanlik;.
Empatiya va o‘z-o‘zidan paydo
bo‘ladigan o'tkir zehnga ega bo‘lish;
05
ma’lum bir maqsadga qaratilgan
aniq ijtimoiy munosabat
(masalan, muloqot jarayonining
natijalariga emas, balki o'ziga
nisbatan qiziquvchanlik);
03
06

1-topshiriq.
Muloqotning o’ziga xos darajalarini
ushbu jadvalga to’ldiring.
N
o
darajalar Tasnif
1
2
3

Blits savollarga javob bering.
1. O’qituvchining darsdagi holati.
2. O’qituvchining darsdan keyingi
faoliyati.
3. Pedagogik tehnika qanday malakalarni
o’z ichiga oladi?
4. Odob-ahloq tushunchasini izohlang?
5. Pedagogik nazokat me’yorlari
o‘qituvchidan nimani talab qiladi?
6. O‘qituvchi hulq - atvorida pedagogik
nazokat qanday shakl lanadi?
7. Yosh o‘qituvchi qiyin vaziyatlarda
pedagogik nazokatning qan day
holatlariga rioya qilishi kerak?
8. Pedagogik nazokat tuyg‘usi qanday
xususiyatlarga ega?
9. Pedagogikada axloq va odobning
muhim xususiyati bc‘lgai dilkashlikka
ta’rif bering?
-topshiriq
2

3-topshiriq
O'qituvchining
kasbiy
pedagogik
faoliyatida
dilkashlik
fazilatining
o’quvchilar
jamoasi bilan
muloqotidagi
o’rni nima
uchun muhim?
Nima uchun?
Nima uchun? Nima uchun?
Nima uchun?

4-topshiriq.
Quyidagi mavzular asosida reja tuzing va o'z fikr -
mulohazalaringizni bildirib “Mustaqil ish” yozing:
1. “Hozirgi demokratik
jamiyat o‘qituvchisining
pedagogik nazokati”
2. “Yosh O‘qituvchining
hushmuomalaligi,
dilkashligi va pedagogik
takti”.

Foydalanilgan
adabiyotlar:
01 1. Tarbiyaviy ish metodikasi
L.V. Ruvinskiy taxriri ostida T.
1994
2. Y. Sh. Avarov. Tarbiyalash
mahorati. Toshkent. 1994
3. B. N. Golovni. Osnovo’
kul’turo’ rechi. M. 1992
4. A. XOLIQOV Pedagogik
mahorat Toshkent «IQTISOD-
MOLIYA» 2011. 140- 155b.
5. Davletshin M.G. Zamonaviy
maktab o‘qituvchisining
psixologiyasi.-T.: O‘zbekiston,
1999.-29 b.

THANK YOU