Te drejtat e femijeve

1. Tema shtjelluese: Të drejtat e fëmijëve
Fëmijët kanë nevojë të veçantë për mbrojtje. Fytyra e vërtetë e një njeriu thuhet se
tregohet në sjelljen e tij me fëmijët. Kjo vlen për të rriturit, njëlloj sikurse për shoqëritë
dhe shtetet. Fëmijët janë keqpërdorur dhe shfrytëzuar në të gjitha kohët. Kjo është një
shkelje tepër e rëndë e të drejtave të njeriut.Për këtë arsye, Kombet e Bashkuara kanë
filluar prej kohësh të merren me këtë problem. Një vit pas themelimit të organizatës
botërore, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara themeloi më 11 dhjetor 1946,
fondin për fëmijët, të njohur si UNICEF.Me UNICEF-in dhe ofertën e saj të pasur të
internetit do të njiheni në një faqe të veçantë të kësaj teme shtjelluese (UNICEF).Duke
pasur parasysh cenimin masiv të së drejtës për të jetuar dhe shkeljen e të drejtave të
fëmijëve, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara, shpalli më 20 nëntor, 1959
"Deklartën për të Drejtat e Fëmijës". Që nga kjo datë, 20 nëntori është shpallur ditë e të
drejtave të fëmijëve. Në hyrjen e deklaratës në fjalë thuhet:"Njerëzimi, u ka borxh fëmijëve
gjërat më të mira që ai mund t'iu ofrojë".Në faqet e dokumenteve mbi temën shtjelluese:
Të drejtat e fëmijëve, do të gjeni parimet themelore të „Deklaratës për të Drejtat e
Fëmijës" të vitit 1959.20 vjet më vonë, në vitin 1979 - "në vitin e fëmijës" - u propozua
zgjerimi i kësaj deklarate, e cila deri atëherë kishte pasur vetëm karakter rekomandues,
duke iu dhënë karakteri detyrues në aspektin e së drejtës ndërkombëtare. Në këtë
mënyrë, dhjetë vjet më vonë, pas një sërë bisedimesh të vështira, Asambleja e
Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara shpalli Konventën për të Drejtat e Fëmijëve.
Konventën me 54 nene, të njohur ndërkohë përmes firmosjes së saj nga mbi 180 shtete të
ndryshme të botës, mund ta gjeni të pashkurtuar (edhe në gjuhën angleze) si dokument në
faqen tonë të dokumenteve.Zbatimi në praktikë i "Konventës për të Drejtat e Fëmijëve", si
dokumenti më ratifikuar në botë mbi të drejtat e njeriut, deri tani nuk është fare i
kënaqshëm. Me rastin e dhjetëvjetorit të konventës në fjalë, shumë organizata botërore, të
angazhuara në çështjen e mbrojtjes së fëmijëve, në vitin 1999 kanë shpallur bilancet e tyre
rreth këtyre çështjeve: Çfarë është arritur dhe cilat janë mungesat në moszbatimin e të
drejtave të fëmijëve? Shpjegime rreth këtyre çështjeve, mund të gjeni në vazhdim të
Tekstin origjinal dhe të përkthyer në gjuhë të ndryshme mund ta gjeni në faqen e
dokumenteve. Vështrimin e përgjithshëm grafik e mundëson Fotografia ekspozuese „Fëmijët
kanë të drejta". Të drejtat në fjalë mund të përmblidhen në dhjetë pika:
1. Të gjithë fëmijët dhe të rinjtë kanë të drejta të barabarta. Asnjë fëmijë apo i ri, nuk
duhet të dëmtohet për shkak të gjinisë, ngjyrës, gjuhës apo besimit të tij.
2. Fëmijët dhe të rinjtë kanë të drejtë të gëzojnë shëndet të plotë dhe tiu jepet kujdesi
maksimal shëndetësor dhe mjekësor.
3. Fëmijët dhe të rinjtë kanë të drejtë për arsim fillestar falas. Përveç kësaj, atyre duhet
t'iu mundësohet edhe arsimimi i mëtejshëm.
4. Fëmijët dhe të rinjtë kanë të drejtën për pushim, kohë të lirë, lojë dhe pjesëmarrje në në
aktivitete kulturore dhe artistike.
5. Fëmijët dhe të rinjtë kanë të drejtën e informimit, shprehjes së mendimit të tyre dhe të
drejtën për t'u dëgjuar.
6. Fëmijët dhe të rinjtë kanë të drejtën për një edukim të mirë. Prindërit apo edukatorët e
tjerë nuk duhet të përdorin dhunë, keqtrajtimi dhe keqpërdorimi është i ndaluar.
7. Fëmijët dhe të rinjtë kanë të drejtën e mbrojtjes dhe ndihmës së veçantë në luftë dhe
gjatë arratisjes.

2. 8. Fëmijët dhe të rinjtë kanë të drejtën e mbrojtjes nga puna shfrytëzuese dhe
keqpërdorimi seksual.
9. Fëmijët dhe të rinjtë kanë të drejtë të jetojnë me prindërit e tyre dhe të mbajnë
kontaktin me të dy prindërit, nëse ata jetojnë të ndarë.
10. Fëmijët dhe të rinjtë e gjymtuar kanë të drejtën e ndihmës dhe përkrahjes së veçantë,
si dhe të pjesëmarrjes aktive në jetën shoqërore.
[Teksti është nxjerrë nga: terre des hommes, „Kinderrechte. Mach mit!"]
[Kreu i faqes]
Pse janë të nevojshme të drejtat e veçanta për fëmijët?
Jo rrallë lind pyetja se për ç'arsye është e nevojshme marrëveshja mbi të drejta të
veçanta për fëmijët, si të drejta shtesë të atyre të njeriut, kur dihet se kërkesa për ndihmë
dhe përkrahje të veçantë për nënën dhe fëmijën është theksuar qartë qysh në Deklaratën e
Përgjithshme për të Drejtat e Njeriut të vitit 1948. Në këtë Deklaratë thuhet p.sh. në nenin
25, paragrafi 2. "Të gjithë fëmijët, bashkëshortorë dhe jobashkëshortorë, gëzojnë të
njëjtën mbrojtje sociale". Përveç kësaj, edhe fëmijët janë njerëz, pra të gjitha të drejtat e
njeriut vlejnë edhe për fëmijët.
Fatkeqësisht, përvoja ka treguar se janë fëmijët ata, të cilët u janë nënshtruar situatave
dhe fateve të vështira. Ata nuk kanë thuajse asnjë lob. Për të shpjeguar gjendjen akoma
katastrofike të fëmijëve, mjaftojnë shembujt vijues:
Në luftërat e dhjetë viteve të fundit janë vrarë mbi 2 milionë fëmijë.
Dhjetë milionë fëmijë në mbarë botën, si pasojë e luftërave, bartin dëmtime të rënda
psikike.
Në rajonet e luftërave jetojnë 30 milionë fëmijë.
Fëmijët nën moshën 15 vjeç janë të angazhuar si ushtarë në 26 vende të botës.
Po t'i shtohet kësaj edhe fakti se shumë fëmijë janë të prekur nga uria, mungesa e kujdesit
mjekësor, shfrytëzimi seksual, puna etj., bëhet e qartë domosdoshmëria e një trajtimi më
të detajuar të nevojave specifike të fëmijëve dhe të të rinjve, dhe përmbledhjes së tyre në
një dokument të veçantë - shtesë të "Deklaratës së Përgjithshme për të Drejtat e Njeriut" -
dhe kjo jo vetëm ngaqë fëmijët, jo rrallë janë të detyruar t'u nënshtrohen të rriturve. Në
këtë mënyrë është bërë përpjekje për të kontribuar në plotësimin e nevojës së veçantë për
mbrojtjen e fëmijëve nëpërmjet miratimit të një dokumenti shtesë.