1. PERIODNI SISTEM ELEMENATA UNIVERZITET U NOVOM SADU PRIRODNO-MATEMATIČKI FAKULTET DEPARTMAN ZA HEMIJU

7. X A Z Masen i broj Broj neutrona N Atomski broj Izotopi Izotoni Izobari MASENI BROJ = BROJ PROTONA + BROJ NEUTRONA H 1 1 0 H 2 1 1 H 3 1 2 Co 60 27 33 Ni 60 28 32 Be 9 4 5 B 10 5 5

10. Drugi ( azimutn i, orbitalni) kvantni broj ( l ) Može imati vrednosti l = 0, 1, 2, … n -1, odnosi se na podnivo elektrona (označava se sa s , p , d , f ); l =0  s-orbitala l =1  p-orbitala l =2  d-orbitala l =3  f-orbitala l =4  g-orbitala Maksimalni broj elektrona u podljusci s = 2 p = 6 d = 10 f = 14

11. Glavni i sekundarni kvantni broj

15. Magnetni kvantni broj (m) Magnetni kvantni broj m vrednosti od – l do + l , uključujući i nulu, definiše nagib ravni oblaka elektrona, npr. za n = 2 i l = 2 dobija se m l = -1, 0, +1, s-orbitala d-orbitale p-orbitale

17. Spinski kvantni broj (m s ) Dirak i Pauli kasnije uvode i četvrti kvantni broj – spinski kvantni broj Spinski kvantni broj m s , vrednosti -1/2 do +1/2 definiše smer obrtanja elektrona oko sopstvene ose (- u levo i + u desno). +

22. Elektronska konfiguracija azota

24. Primer - Magnezijum Mg Z=12 Broj elektrona=12 Ispunjena 1s orbitala Preostao broj elektrona = 10 Ispunjena 2s orbitala Preostao broj elektrona = 8 Ispunjena 2p orbitala Preostao broj elektrona = 2 Ispunjena 3s orbitala Preostao broj elektrona = 0 Mg 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 UNUTRAŠNJI ELEKTRONI VALENTNI ELEKTRONI

25. Primer - Hlor Cl Z=17 Broj elektrona=17 Ispunjena 1s orbitala Preostao broj elektrona = 15 Ispunjena 2s orbitala Preostao broj elektrona = 13 Ispunjena 2p orbitala Preostao broj elektrona = 7 Ispunjena 3s orbitala Preostao broj elektrona = 5 Cl 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 Počelo popunjavanje 3p orbitala Preostao broj elektrona = 0 Cl Z=17 Broj elektrona=17 Ispunjena 1s orbitala Preostao broj elektrona = 15 Ispunjena 2s orbitala Preostao broj elektrona = 13 Ispunjena 2p orbitala Preostao broj elektrona = 7 Ispunjena 3s orbitala Preostao broj elektrona = Počelo popunjavanje 3p orbitala Preostao broj elektrona = 0 VALENTNI ELEKTRONI

27. Inertni gas – elektronska konfiguracija je stabilna

28. Stabilne elektronske konfiguracije (plemeniti gasovi)

29. STRUKTURA PERIODNOG SISTEMA Grupa

31. s, p, d i f blokovi u P SE

32. Svi elementi jedne grupe u PSE imaju istu elektronsku konfiguraciju

33. Metalni karakter Metalni karakter opada Metalni karakter raste

34. Promene E j u PSE Ej opada u grupi Ej raste du ž periode Energija potrebna da se iz izolovanog atoma u gasovitom stanju izdvoji elektron naziva se energija jonizaci je (kJ/mol ili eV). Li (g)  Li + (g) + e - Ej 1 = 5,4 eV Li + (g)  Li 2+ (g) + e- Ej 2 = 75,6 eV Li 2+ (g)  Li 3+ (g) + e- Ej 3 = 121,8 eV

35. Promene E j u PSE Atomski broj Ej (kJ/mol) Plemeniti gasovi Alkalni metali

36. Promene afiniteta prema elektronu Energija koja se oslobađa kada neutralni atom u gasovitom stanju prima jedan elektron naziva se afinitet prema elektronu (kJ/mol). To je egzoterman proces. Grupa Afinitet prema elektronu (kJ/mol)

37. Veli čina atoma – radijus atoma Svaki atom se može smatrati kao sfera sa određenim radijusom. Radijus atomske sfere nije konstantan, već zavisi u izvesnom stepenu od njegove okoline. Veličina atoma je značajna pri proučavanju difuzije atoma u metalnim legurama.

38. Promena veličine atoma Atomski broj Radijus (pm)

39. Elektronegativnost Elektronegativnost se definiše kao stepen kojim atom privlači elektron ka sebi. Kreće se u granicama od 0.7 do 4.0 . Veće vrednosti: tendencija ka preuzimanju elektrona. Manja elektronegativnost Veća elektronegativnost

40. Afinitet prema elektronu Energija jonizacije Energija jonizacije Afinitet prema elektronu Nemetalni karakter Metalni karakter Radijus atoma Radijus atoma