El documento presenta una lección sobre la gramática latina. Introduce varios temas gramaticales como los pronombres "uter", "neuter" y "alter", los casos del dativo como el dativo de interés con "mecum" y "tecum", las declinaciones del participio presente, y el uso del verbo "inquit" para introducir discurso directo. Explica conceptos como el número verbal cuando los sujetos son personas u objetos, y el uso de la preposición "praeter" con acusativo.
2. Uter puer, Marcusne an Quintus?
Uterque puer cubat in cubiculō.
Neutrum cubiculum magnum est.
Alter e duōbus puerīs valet, alter aegrōtat.
duōbus, duābus,
duo, duaenominativo
ablativo
m./n. f.
UTER, UTRA, UTRUM?
NEUTER, -TRA, -TRUM
ALTER, -ERA, -ERUM
UTERQUE, UTRAQUE, UTRUMQUE
3. DATIVO DE INTERÉS
mēcum, tēcum, sēcum
Dos sujetos o más rigen el verbo en plural si designan a personas, pero si
los sujetos son cosas, el verbo concuerda con el sujeto más cercano.
Davus Marcum sēcum venīre iubet:
Mihi caput dolet!
Tibi nec caput nec
pes dolet.
Mihi caput dolet!
Tibi nec caput nec
pes dolet.
acusativo
dativo
ablativo
mē tē
mihi tibi
mē tē
Venī
mēcum!
Venī
mēcum!
Sed cur non
venit Medus?
Sed cur non
venit Medus?
Medus tēcum
ire non
potest
Medus tēcum
ire non
potest
4. PARTICIPIO
SINGULAR PLURAL
MASC. FEM. NEUTRO MASC. FEM. NEUTRO
NOMINATIVO -ns -ns -nt - ēs -nt - ia
VOCATIVO -ns -ns -nt - ēs -nt - ia
ACUSATIVO -nt - em -ns -nt - ēs -nt - ia
GENITIVO -nt - is -nt - ium
DATIVO -nt - ī -nt - ibus
ABLATIVO -nt - e/ī -nt - ibus
1ª: -ans, -antis
2ª: -ens, -entis
3ª: -ens, -entis
4ª: -iens, -ientis
• El participio es un adjetivo de la 3ª declinación
• Como forma verbal, tiene habitualmente la desinencia –e en ablativo
sg., solo cuando se usa como simple adjetivo, hace el abl. sg. en –ī.
5. Gallus canens novum diem salūtat.
Davus cubiculum intrans interrogat.
acusat.
Puer dormiens gallum canentem non audit.
In aurem pueri dormientis magnā voce clamat servus.
Mater filiō suō aegrotantī panem et mālum dat.
Parentes a filiō intrante salutantur.
Caput valens non dolet nec membra valentia.
nom. sg. masc.
nom. sg. masc.
nom. sg. masc. ac. sg. masc.
gen. sg. masc.
dat. sg. masc.
abl. sg. masc.
nom. sg. n. nom. pl. n.
(qui canit)
6. Inquit, verbo defectivo. Se inserta entre las palabras del discurso directo.
“Hora prima est” inquit Davus, “Surge e lectō!”
Medus cum puerīs ire solet omnes res eōrum portans.
praeter + acusativo
Marcus ipse nullam rem portāre solet praeter mālum.
omnis nullus
7. Inquit, verbo defectivo. Se inserta entre las palabras del discurso directo.
“Hora prima est” inquit Davus, “Surge e lectō!”
Medus cum puerīs ire solet omnes res eōrum portans.
praeter + acusativo
Marcus ipse nullam rem portāre solet praeter mālum.
omnis nullus