MALAKI BA ANG PWET NI JE

1. Talambuhay
Papel na ginampanan sa propaganda at himagsikan
Mga Akda

2. Panganganak

 Ipinanganak sa Tundo, Maynila noong Nob. 30 1863
Magulang: Santiago Bonifacio at Catalina de Castro
 Nag-aral sa Don Guillermo Osmena sa Melsic
napahinto sa pag-aaral, pero marunong na magbasa at magsulat, at
marunong magsalita ng Kastila.

3. Trabaho

Naulila sa magulang nang maagang edad, naging
tindero ng pamaypay na papel sa Meisic, Tundo
para magkaroon ng pera. Gumagawa din ng
karatula at paskil para sa mga bahay kalakal
Naging mensahero ng Fleming and Co., at
hinirang bilang pinakamahusay na ahente ng
kumpanya.
Lumipat sa Fressell and Co. dahil sa mababang
sweldo

4. Impluwensiya

 Tinitingala niya si Jose Rizal at binabasa ang mga
akdang gawa nito.
 Binasa ang mga akda katulad ng Noli Me
Tangere, El Filibusterismo, The Wandering Jew at
iba pa.
 Nabasa niya ang rebolusyon ng Pransya at
naipluwensiya maghimagsik

5. Pag-ibig <3

 Unang pag-ibig niya ay isang Monica galing sa
Palomar, Bacoor. Nagpakasal sila, ngunit namatay si
Monica sa ketong.
 Nakilala niya si Gregoria de Jesus sa KKK.
Nagpakasal sila, at nakilala si Gregoria bilang
lakambini ng KKK.

6. Akda

 Isinulat ang Decalogo ng Katipunan
 Pinasulat si E. Jcinto ng Kartilya na nakita niyang
mas magana sa Decalogo, kaya ginamit niya bilang
kapalit.
 Sa kanyang mga sinulat na akda ay gumamit siya ng
mga sagisag tulad ng Agap-ito, Bagumbayan at May
Pag-asa
 Kasapi ni Apolinario Mabini sa La Liga Filipina

7. Kasapi ng Himagsikan
• Noong 1892, mataos dakpin si Jose Rizal at ipatapon sa
Dapitan, initinatag ni Bonifacio ang Katipunan
(Kataastaasang, kagalang-galang na Katipunan ng mga
Anak ng Bayan).
• Di tumagal, ang KKK na ang naging sentro ng hukbong
Pilipinong mapanghimagsik
• Kasama niya rito sina Valentin Diaz, Deodato Arellano,
Teodora Plata, Ladislao Diwa atbp.
• itinatag ang KKK sa calle azcarraga (ngayon ay Avenida
Claro M. Recto)

8. • kinikilala si Bonifacio bilang “Ama ng Rebolusyon”
- sa katipunan ang tawag sa kanya ay “Supremo” at ‘di
kalaunan ay tinawag rin siyang “Pangulong Hari ng
Katagalugan” dahil sa pagtatatag niya ng Pamahalaang
Mapaghimagsik
• Nagpunit sila ng mga cedula sa Pugad Lawin sa
Balintawak (ngayon ay Bahay Toro, Proj 8, QC)
• Nagkaroon ng halalan sa Tejeros, Cavite. Nanalo bilang
pangulo si Aguinaldo at si Bonifacio naman ay naging
Tagapangasiwa ng Panloob lamang.

9. • Kinwestiyon ng mga tao ang kakayahan ni Bonifacio
kaya’t nagalit si Bonifacio at indineklarang walang bisa
ang halalang naganap.
• Ipinahuli at ipinapatay ni Aguinaldo si Bonifacio dahil siya
kinasuhan ng sedisyon at pagtataksil.
• Si Mariano Noriel ang nagbigay ng selyadong sobre kay
Lazaro Makapagal na nagsasabi na barilin si Bonifacio
kasama na ang kanyang kapatid na si Procopio noong ika-
10 ng mayo 1897 sa Bundok Nagpatong / Bundok Buntis
sa Maragondon, Cavite

10. Mga Akda
 Katapusang Hibik ng Pilipinas
 Pag-ibig sa Tinubuang Lupa
 Ang Dapat Mabatid ng Mga Tagalog
 Katipunang Marahas ng mga Anak ng Bayan
 Decalogo Ng Katipunan

11. Katapusang Hibik ng Pilipinas
Sumikat na, Ina, sa sinisilangan, Sa sangmaliwanag ngayon ay sasabog
ang araw ng poot ng Katagalugan, ang barila’t kanyong katulad ay kulog,
tatlong daang taong aming iningatan
sa dagat ng dusa ng karalitan. ang sigwang masasal sa dugong aagos
ng kanilang bala na magpapamook.
Walang isinuway kaming iyong anak
sa bagyong masasal ng dalita’t hirap Di na kailangan sa iyo ang awa
iisa ang puso nitong Pilipinas
at ikaw ay di na Ina naming lahat. ng mga Tagalog, Oh Inang kuhila,
paraiso naming ang kami’y mapuksa
Bukod pa rito’y ang iba’t iba pa, langit mo naman ang kami’y madusta.
huwag nang saysayin, Oh, Inang
Espanya,
sunod kaming lahat hanggang may Paalam na, Ina, itong Pilipinas,
hininga Paalam na, Ina, itong nasa hirap,
Tagalog di’y siyang minamasama pa. Paalam, paalam, Inang walang habag,
Paalam na ngayon, katapusang tawag.
Ikaw nga, Oh, Inang pabaya’t sukaban
kami’y di na iyo saan man humanggan,
Ihanda mo, Ina, ang paglilibingan
sa mawawakawak na maraming bangkay.

12.  Nagpapahayag ng poot at pagbabanta sa mga Kastila
 Ito ay pagpapatuloy sa mga diwang sinimulan ni Hermenegildo Flores sa
kanyang tulang “Hibik ng Pilipinas sa Inang Espanya” na sinagot ni del Pilar sa
“Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas”
 Unang saknong: Nagsasabi sa Ina - ang Pilipinas - na ang ating kalayan ay
mawawala na.
 Ikalawang Saknong: Sinasabi ngayon na para sa iba, hindi na ang Pilipinas
ang kanilang Inang Bayan, na iniwan na nila ito.
 Ikatlong Saknong: Bonifacio distinguishes Ina - Pilipinas from Ina - Espanya
by saying Inang Espanya. He says that the Filipino people will follow her ‘til
they’re still alive however ??? what does “Tagalog di’y siyang minamasama pa”
mean? Dito ay ipinapakita ni Bonifacio ang impluwensya ng Espanya, ang
Inang Espanya. Sabi niya na minsan ang Tagalong ang minamasama pa

13.  Ika-apat na Saknong: Sinasabi niya na pinabayaan natin ang ating
bansa, at ihanda na ang ating mga kabaong, sapagkat iniwan na natin
ang ating bansa
 Ikalimang Saknong: Sinasabi niya na lalaban sila para sa kalayaan.
 Ikaanim na Saknong: Ngayon, tinawag niyang Pilipinas ang Inang
Bayan, at sinabing hindi na nito kailangan ng awa, sapagkat wala na
itong konsensiya. Sabi niya na ang kamatayan ang langit ng mga
rebolusyonaryo, at pagkaalipin sa mga Pilipino, sapagkat pinabayaan
nating maging alipin tayo sa Espanya
 Ika-pitong Saknong: Nagpaalam si Bonifacio sa Pilipinas, sapagkat
ang Pilipinas na ito ay walang habag at gumuguho na. Hindi na daw ito
“Pilipinas”, kundi isang alipin ng Espanya. Gusto niyang mamuhay sa
isang malayang Pilipinas, hindi isang Pilipinas sa ilalim ng Espanya

14. Pag-ibig sa Tinubuang Lupa
 Aling pag-ibig ang hihigit kaya  Bakit? Alin ito na sakdal ng laki
sa pagkadalisay at pagkadakila na hinahandugan ng buong pagkasi
gaya ng pag-ibig sa sariling lupa na sa lalong mahal nakapangyayari
Aling pag-ibig pa? Wala na nga, wala. at ginugulan ng buhay sa iwi?
Pagpupuring lubos ang palaging hangad Ito’y ang Inang Bayang tinubuan,
sa bayan ng taong may dangal na ingat. siya’y ina’t tangi na kinamulatan
Umawit, tumula, kumatha’t sumulat ng kawili-wiling liwanag ng aaw,
Kalakhan din niya’y isinisiwalat. nagbibigay-init sa buong katawan.
Walang mahalagang hindi inihandog Kalakip din nito’y pag-ibig sa Bayan
ng mga pusong mahal sa Bayang ang lahat ng lalong sa gunita’y mahal,
nagkupkop, mula sa masaya’t gasong kasanggulan
dugo, yaman, dunong, katiisa’t pagod, hanggang sa katawa’y mapasa-libingan.
buhay ma’y abuting magkalagut-lagot.

15.  Sa aba ng abang mawalay sa Bayan,  Hayo na nga, kayong nangabuhay
Gunita ma’y laging sakbibi ng lumbay sa pag-asang lubos ang kaginhawahan,
walang alaala’t inaasam-asam at walang tinamo kundi kapaitan,
kundi ang makita’y lupang tinubuan. hayo na’t ibangon ang naabang bayan.
Pati ang nagdusa’t sampung kamatayan Kayong nalagasan ng bunga’t bulaklak
wari ay masarap kung dahil sa Bayan, ng kahoy ng buhay na nilanta’t sukat
at lalong mahirap, Oh, himalang bagay, ng bala-balaki’t makapal na hirap
lalong pag-irog sa ang sa kanya’y alay. muling manariwa’t sa baya’y lumiyag.
Kung ang bayang ito’y mapapasa- Ipahandog-handog ang buong pag-ibig
panganib at hanggang may dugo’y ubusing itigis,
at siya ay dapat na ipagtangkilik, kung sa pagtatanggol, buhay ay
ang anak, asawa, magulang, kapatid, mapatid,
isang tawag niya’y tatalikdang pilit. ito’y kapalaran at tunay na langit.

16. 1: Sinabi niya na ang pagmamahal sa bayan ang pinakamagandang
pagmamahal.
2: Lahat ng tao ay nagnanais na ipuri ang kanilang bansa sapagkat ang
bansa nila ay may integridad at dangal
3-5: Ang mga taong mapagmahal, ay gagawin lahat para sa bayan, kahit
na sarili nilang dugo, yaman o kahit na ano, pati buhay ay ibibigay para
lang sa bayan. Ayon kay Bonifacio, ang inang bayan ay tila kinalimutan na
ng sikat ng araw. Hindi na ito naaarawan (parang sinasabing wala nang
pag-asa).
6-8: Ang bayan daw na ito ay ang lugar kung saan tayo’y ipinanganak at
kung saan tayo ililibing. Ang mga taong nawalay sa bayan ay walang mas
inaasam kundi ang makita ulit ang tinubuang lupa. Ayon sa kanya’y okay
lang na magdusa at mamayat basta’t alang-alang sa Bayan.
9-12: Sinabi ni Bonifacio na ang pagmamahal ng mga Pilipino sa inang
bayan ay sobrang laki na kung may panganib ay hindi sila magaatubiling
tumulong. Sinasabi niyang ang tunay na kaligayahan at langit ang isang
bayang malaya dahil pinagtanggol ng kanyang mga tao hanggang
kamatayan.

17. Ang Dapat Mabatid ng Mga Tagalog
 May tatlong parte: Liwanag, Dilim, Liwanag
 Ginamit ni Bonifacio upang lumaban ang mga Pilipino
Liwanag - nagsasabi na may panahon ng “Liwanag” bago dumating ang mga
Kastila
• Ang katagalugan dati ay pinamumunuan ng mga tagalog ngayon ay ang mga
Kastila ang nakikinabang dito
• Sabi ng mga kastila ay pagiginhawain nila ang ating buhay at sinumpa nila
gamit ang kanilang mga dugo (Pacto de Sangre ni haring Sikatuna at ni Legaspi
na pinakakatawan ng hari sa Espanya)
Dilim - ang panahon ng pagdating ng mga Kastila
• Ang kanilang mga pangako ay puro kasinungalingan
• Inimulat ang mga pilipino sa maling pagsampalataya at isinadlak sa lubak ng
kasamaan ang kapurihan ng Bayan
• Namamatay ang mga bata sa kanilang murang edad
• Nagpaalipin ang mga Pilipino
• Inilayo ang Pilipino sa kanilang mga pamilya.

18. Liwanag / Liwanag ng Katotohanan - ang panahon na
dapat ay puntahan ng Pilipinas
 Sinabi niyang ang itinuturo ng katwiran ay walang ibang
maantay kundi’t lalong
kahirapan, kataksilan, kaalipustahan at kaalipinan sa ilalim
ng mga kastila.
 Ayon kay bonifacio ay dapat asahan ang mga sarili at
huwag antayin sa iba ang kanilang kabuhayan
 Ayon sa kanya dapat ipakilala na ang mga Pilipino ay may
sariling damdamin, may puri, may hiya at pagdadamayan.
 Dapat ipakita sa mga Kastila ang mga pinaghirapan ng 300
taon
 Dapat daw idilat ang bulag na kaisipan at ipakita ang tunay
na lakas para magkaroon ng tagumpay at kaginhawaan ang
Bayan
 Dapat daw ay “katwiran” o rason ang sundin ng bayan, at
mag-kaisangloob laban sa kasamaan sa bayan.

19. Katipunang Marahas ng mga Anak ng Bayan
 Panawagan sa mga Pilipino upang ihanda ang loob para
sa isang himagsikan.
 Sinabi niya na ang kamatayn sa digmaan laban sa mga
kastila ay kapurihang maipapamana sa Inang Bayan, sa
kanilang Lahi at kanilang Angkan.
 Binibigyan ng parangal ni Bonifacio ang Katipunan sa
kanilang katapangan
 Kinokondena niya ang masamang gawain ng mga
Kastila katulad ng pagsunog sa mga kabahayan,
pagpatay sa mga kamataan, pagdungis sa kapurihan ng
mga babae, atbp.

20.  Sinabi rin niya na dapat marangal ang pakikibaka ng
mga Katipunero at hindi humantong sa mga gawain
ng mga Kastila
 Hindi rin daw dapat matakot sa pagsakripisyo upang
maging malaya ang bayan dahil kung hindi nila
gagawin iyon ay libu-libo pang mga Pilipino ang
mamamatay ng marahas sa kamay ng mga Kastila.
 Sinabi niyang kailangan nilang maghimagsikan alang-
alang sa mga Pilipinong nakulong, nawalay sa
kanilang mga pamilya at kay Dr. Jose Rizal.

21. Decalogo ng Katipunan
1. Ibigin mo ang Diyos nang buong puso 6. Katungkulan mong iligtas ang buhay na
2. Laging isaisip na ang tunay na pag-ibig nasa panganib sa pagpupumilit na
matupad ang isang marangal na
sa Diyos ay ang pag-ibig sa bayan at sa hangarin, kahit mapilitang ihandog mo
kapwa tao ang sariling buhay at yaman.
3. Ikintal mo sa puso na ang tunay na 7. Bayaang ang saring pag-uugali at
karangalan at kaligayahan ay natatamo pangingilos sa pagtupad ng ating
tungkulin ay maging uliran ng iba.
sa iyong pagkamatay sa pakikilaban sa
8. Bahagian mo ng iyong yaman ang bawat
ngalan ng iyong bayan. dukha at taong kulang-palad sa loob ng
4. Ang lahat ng mabubuti mong iyong makakaya.
hangarin ay makakamtan kung ikaw 9. Ang pagsusumikap at pagpipilit na
ay mahinahon, matiyaga, makatwiran kumita ng ikabubuhay ay nagpapahayag
ng tunay na pagmamahal sa sarili, sa
at may pag-asa sa iyong gawain. asawa, anak, kapatid at kababayan.
5. Pangalagaang katulad ng iyong 10. May parusa sa bawat salarin ang taksil,
karangalan ang mga kautusan at mga at gantimpala sa lahat ng mabubuting
hangarin ng KKK. gawa. Manalig na ang puntahin ng KKK
ay kaloob ng Maykapal, samaktwid ang
hangad ng bayan ay hangad din niya.

22.  Ito ang dekalogo ng Katipunan
 Ang mga batas na dapat sundin ng bawat Katipunero
 Naka-centro sa pagmamahal sa Bayan, at sa Kapwa
 Nagsasabi na ang mabuting hangarin ay
magtatagumpay kahit ano ang kalabanin.
 Dapat rin daw ingatan ang pangalan at hangarin ng
Katipunan
 Dapat bigyan ang mga mahirap at kapuspalad
 Paparusahan rin ang sinomang taksil sa bayan
 Isinulat ni Bonifacio upang maging kautusan ng mga
kasapi sa katipunan ngunit sa pagbibigay galang niya
kay jacinto (nagsulat ng kartilya) ay itinabi niya ang
gawa niyang kartilya

23. MGA TANONG!
 Naintindihan niyo ba?  Hanggang saan abot ang P20 mo?
 Kailangan bang ulitin?  Prom? Yes/Oo?
 Gets?  Do You Hear The People Sing?
 Team Monica o Team Gregoria?  Malaki ba pwet ni Jeremy?