1. SLIDESMANIA.C
Instructor: Mary Grace Y. Paracha
MORPOLOHIYA

2. SLIDESMANIA.C
Morpema- Pinakamaliit na yunit ng isang
salita na nagtataglay ng kahulugan.
Morpolohiya- Makaagham na pag-aaral ng mga
morpema.

3. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Mga paraan ng pagbuo ng salita
a.Paggamit ng salitang ugat
b.Paglalapi
c.Pag-uulit
d.Pagtatambal

4. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Paggamit ng salitang ugat
May mga salitang binubuo ng salitang-ugat
lamang. Payak ang tawag sa mga ito.
Halimbawa: Paaralan, isda, puno, bahay, lupa

5. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Paglalapi
Nakabubuo ng salitang maylapi sa pamamagitan ng pagkakabit
ng panlapi sa salitang-ugat. Ang panlapi ay maaaring unlapi kung
nasa unahan ng salitang-ugat, gitlapi kung nasa gitna, hulapi kung
nasa hulihan at kabilaan kung nasa unahan at hulihan.
Halimbawa: unlapi- umalis, umuwi, mag-asawa
Gitlapi- lumaki, tinawag, pumunta
Hulapi- sadyain, halamanan, tawagin, akyatin
Kabilaan- inalagaan, kalupaan, katahimikan

6. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Pag-uulit
Ang salitang inuulit ay nabubuo sa
pamamagitan ng pag-uulit ng salitang-ugat o
buong salita.
Halimbawa: malaki-laki
bahay-bahayan
sira-sira

7. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Pagtatambal
Ang tambalang salita ay ang mga salitang payak na pinagsama
at kapag pinagsama ay bumubuo ng bagong salita na may bagong
kahulugan. Karamihan sa mga ito ay ginagamitan ng gitling (-) sa
pagitan ng dalawang salita.
Halimbawa: patay-gutom, nakaw-tingin, sirang-plaka, hating-gabi,
balat-sibuyas.

8. SLIDESMANIA.C
Mga Pagbabagong
Morpoponemiko

9. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
1. Asimilasyong Parsyal
Ang /ng/ ay nagiging /m/ kung ang salitang-ugat ay nagsisimula sa /p/ o /b/.
Halimbawa:
Pang + paaralan = pampaaralan
Pang + bayan = pambayan
Ang /ng/ ay nagiging /n/ kung ang salitang ugat ay nagsisimula sa mga letrang /d,l,r,s,t/.
Halimbawa:
Pang + dikdik = pandikdik
Pang + taksi = pantaksi

10. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
2. Asimilasyong Ganap
Bukod sa napapalitan ang /ng/ nawawala rin ang unang ponema ng
nilalapiang salita.
Halimbawa: Pang + palo > pampalo = pamalo
Pang + tali > pantali = panali

11. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
3. Pagpapalit
May mga ponemang nagbabago o napapalitan sa pagbubuo ng mga
salita.
/d/ > /r/ Halimbawa: ma+ dapat = marapat
ma + dunong = marunong
/o/ > /u/ Halimbawa: dugo + an = duguan
liko + an = likuan

12. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
4. Pagkakaltas
Nagaganap ang pagbabagong ito kung ang huling ponemang
patinig ng salitang ugat ay nawawala sa paghuhulapi nito.
Halimbawa: takip + an > takipan = takpan
Kitil + in > kitilin = kitlin

13. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
5. Metatesis
Kapag ang salitang-ugat na nagsisimula sa /l/ o /y/ ay
nilalagyan ng gitlaping –in-, ang /i/ at /n/ ay nagkakapalitan ng
posisyon.
Halimbawa: *-in- + lipad = linipad ----- nilipad
*-in- + yaya = yinaya ------ niyaya
May mga salitang nagkakaroon pa ng pagkakaltas ng ponema
bukod sa pagkakapalit ng posisyon ng dalawang ponema.
Halinbawa: *tanim + an = taniman----- tamnan

14. SLIDESMANIA.C
6. Paglilipat- diin
May mga salitang nagbabago ng diin kapag nilalapian. Maaaring malipat
ng isa o dalawang pantig ang diin patungong huling pantig o maaaring malipat
ng pantig patungong unahan ng salita.
Ahalimbawa: *ba’sa + hin = basa’hin
*Ka + sa’ma+han = kasamaha’n
*Laro’ + an = larua’n (lugar)

15. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
7. Reduplikasyon
Pag-uulit ng pantig ng salita. Ang pag-uulit na ito ay
maaaring magpahiwatig ng kilos na ginagawa o gagawin pa
lamang.
Halimbawa: Aalis matataas magtataho
Pupunta masasaya naglalakad

16. SLIDESMANIA.C
Maraming Salamat sa
Inyong Pakikinig!

17. SLIDESMANIA.C
Iba’t ibang paksa sa pagtatalumpati
Tungkol sa
Depression
Tungkol sa
Edukasyon
Tungkol sa
Pamilya
Tungkol sa
Kahirapan
Tungkol sa
Droga
Tungkol sa
Kalikasan
Tungkol sa
Pangarap
Tungkol sa
Kaibigan
Tungkol sa
Wika
Tungkol sa
Panahon ng
Pandemya

18. SLIDESMANIA.C
Mga dapat tandaan:
1.Magsuot ng kaaya-ayang kasuotan.
2.Ang video sa pagtatalumpati ay tatagal ng lima (5)
hanggang sampung (10) minuto.
3.Kailangang malinaw at wasto ang paraan ng pagbigkas sa
bawat salita.
4.Tumindig na may pagtitiwala sa sarili.
5.May aral na mapupulot ang nakikinig.

19. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
TALUMPATI
Ang talumpati ay isang buod ng kaisipan o opinyon ng
isang tao na pinababatid sa pamamagitan ng pagsasalita sa
entablado para sa mga pangkat ng mga tao. Layunin nitong
humikayat, tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o
impormasyon at maglahad ng isang paniniwala o aral para sa
mga nakikinig.