1. SISTEMI RESPIRATOR
PROF. DR. ELSA KONE

2. Veshtrim i pergjithshem
Kaviteti nazal
Faringu
Laringu
Trakea
Bronket
Pulmonet

3. Funksioni frymeshkembyes
Funksioni ne te folurin
Funksioni olfaktor (nuhates)
Ndahet ne pjesen konduktore dhe ne ate
respiratore

4. Pjesa konduktore:
– Kaviteti nazal
– Faringu dhe laringu
– Trakea
– Bronket e medha
– Bronket e vogla
Pjesa respiratore
– Bronkiolat
respiratore
– Duktuset alveolare
– Sakuset alveolare

5. Kaviteti nazal
Vestibuli
Segmenti
konduktor
Segmenti olfaktor
Sinuset
paranazale

6. Funksionet
Pastrimi
Lageshtimi
Ngrohja
Drejtimi i ajrit
Nuhatja

7. Struktura Epitel
cilindrik me
cile
Lamina
propria qe
mbeshtetet
ne kocke

8. Epitel cilindrik ose
pseudoshtresor me cile Epiteli
Tipik per traktin respirator (shih
trakene)
Lamina propria ka me shumice
gjendra seroze dhe mukoze
Gjendrat mund te gjenden edhe
ne epitel
Gjendrat mukoze prodhojne
mukus ku ngecin grimcat e
pluhurit
Gjendrat seroze prodhojne
sekrecion qe lag mukozen
Cilet levizin duke ndimuar
nxjerrjen jashte te grimcave te
pluhurit

10. Ne lamina propria gjenden edhe sinuse te
medha venoze te cilat ngrohin arjrin
nepermjet nje sistemi kunderryme

11. Gjendrat mukoze Gjendra
intraepiteliale
Gjedra njeqelizore
(qeliza kaliciforme)

12. Gjendrat ne lamina propria

13. Pjesa e siperme e Segmenti olfaktor
cavum nasi vishet nga
nje epitel special qe
quhet epitel olfaktor
Ky epitel perbehet nga
disa lloje qelizash:
Qeliza receptore
Qeliza mbeshtetese
Qeliza bazale (rezerve)
Qelizat receptore jane neurone bipolare te modifikuara
Keto qeliza lidhen me tight junction me qelizat mbeshtetese
Ne mukozen olfaktore vijne lende qe quhen ODORANTE te
cilet kapen nga qelizat receptore dhe I depolarizojne ato.

14. Ne lamina propria te ketij epiteli gjenden gjendrat e
Bowman te cilat derdhin nje sekrecion seroz ne hapesiren
nazale
Ne lamina propria gjenden gjithashtu qeliza plazmatike te
cilat sekretojne IgA.
IgA merret nga qelizat gjendrore dhe kalohet ne siperfaqe ne
forme dimerike e cila quhet IgA sekretore
Aksonet e neuroneve
bipolare kalojne ne
lamina kribroza te
kockes etmoidale,
vazhdojne me nervin
olfaktor dhe perfundojne
ne zonen perkatese te
kores cerebrale

15. Qelizat
receptore kane
zgjatime qe
jane cilie te
modifikuara
Gjendrat e
Bowman
sekretojne nje
leng seroz ku
tretet odoranti
Sekrecioni
permban OBP
(proteine qe
lidh odorantin)
dhe IgA
sekretore

20. Trakea
Ndertohet nga disa
shtresa:
– Epiteli
– Lamina bazale
– Lamina propria
– Submukoza
– Kerci hialin
– Advendticia

21. Submukoza
Eshte ind lidhor i pasur ne: ene gjaku, gjendra seroze dhe
mukoze, nerva
Nen te ndodhet shtresa kercore
e cila krijon mbeshtetje dhe
rigiditet per murin trakeal
Kerci eshte i tipit hialin
Ne pjesen e pasme, pikerisht ne
vendin e kontaktit me ezofagun,
pllakat e kercit zevendesohen
nga muskulature e lemuar dhe
ligamenti trakeal.
Kjo zone krijon fleksibilitet per
lumenin e trakese
Kerci vishet nga perikondi
Nen kerc gjendet shtresa
adveticiale

22. Shtresa e
kercit ze nje
mase te
madhe te
murit te
trakese dhe
duket shume
qarte ne
mikroskop
Kerci
vazhdon ne
forme patkoi
edhe ne
murin e
bronkeve te
medha

26. Prerje gjatesore Prerje terthore

27. Gjendrat seroze dhe
mukoze jane te tipit
ekzokrin dhe e derdhin
sekrecionin ne lumen.
Serozet ndikojne ne
lageshtimin e ajrit dhe
mbrojtje (IgA sekretore)
Mukozet i bashkohen
sekrecionit te qelizave
kaliciforme

28. Epiteli
Membrana bazale
Lamina propria
Submukoza
(mungon kerci hialin
sepse eshte ne
pjesen e pasme te
trakese)
Gjendra mukoze

30. Membrana bazale

32. Epiteli
Quhet edhe epitel respirator
Vesh ne pergjithesi traktin respirator me ndryshime te
vogla
Klasifikohet si
pseudoshtresor
me cile
Permban qeliza te
ndryshme me
funksione te
ndryshme
Mbeshtetet mbi
nje membrane
bazale te
dukshme edhe ne
mikroskopi optike

33. Epiteli respirator

34. • Qeliza prizmatike
me cile
• Qeliza kaliciforme
• Qeliza bazale
• Qeliza furce
(brush)
• Qeliza me kokriza

35. Qelizat prizmatike me cile
Jane qeliza te larta te cilat kane funksion te pastrojne rrugen
e kalimit te ajrit
Kane cile te cilat levizin ritmikisht per te nxjerre jashte
grimca te mbetura ne mukusin qe vesh mukozen

36. Qelizat prizmatike me cilie
Perbejne rreth 30% te
qelizave epiteliale
Mbeshteten ne laminen
bazale dhe pjesa apikale
arrin deri ne lumen
Ne pjesen apikale kane rreth
250 cilie per cdo qelize
Ciliet mbeshteten ne nje
trupez bazale ne pjesen
apikale te qelizes
Pjesa apikale permban dhe
shume mitokondri per te
gjeneruar energjine qe duhet
per lievizjen e tyre
Ne pjesen apikale lidhen me
tight junction dhe me pas me
desmozoma

38. Qelizat kaliciforme
Jane qeliza qe sekretojne
mukus
Konsiderohen dhe si
gjendra njeqelizore
Mukusi ka ne perberje
proteinen mucin dhe
karbohidrate te shumeta
Eshte nje lende PAS +
Qeliza kaliciforme ka nje
aparat sintetik te zvilluar,
sidomos kompleksin e
Golxhit (pergjegjes per
glikozilimin dhe sulfurimin)

40. Qeliza
kaliciforme

41. Qeliza kaliciforme dhe prizmatike
Pamje ballore pamje nga lart

42. Pamje nga lart

44. Epiteli respirator

45. Qelizat bazale
Jane qeliza rezeve
Zevendesojne qelizat
epiteliale qe bien
Konsiderohen edhe si
qeliza burimore
Kane kontakt me
laminen bazale por
nuk arrijne te dalin ne
lumen

47. Qelizat bazale
Qelizat
prizmatike me
cilie
Qelizat
kaliciforme

48. Qelizat furce (brush cell)
Eshte qelize me mikrovile te shkurtera dhe te pakta ne
pjesen apikale qe krijojne imazhin e nje furce
Ne pjesen
bazale kane
kontakt me
mbaresa
nervore
Kane funksion
sensor ne
epitelin e
trakese dhe te
bronkeve

49. Qelizat furce te para nga lart
(shigjeta e trashe)

50. Qeliza me kokrriza te vogla
Eshte qelize qe permban
kokrriza sekretore dhe nje
aparat sintetik te zhvilluar
Kokrrizat sekretojne hormone
lokale dhe lende te ngjashme
(Hormon atrial Natriuretik,
serotonin, VIP etj)
Klasifikohen ne grupin e
qelizave endokrine, pjese e nje
sistemi qelizor qe quhet sistemi
endokrin difuz (i gjashem me
sistemin mononuklear
fagicutues dhe me sistemin
limfoid difuz)
Mendohet te jete qelize me
funksion