Kuptimi i lidershipit
Lidreshipi mund te definohet si afesi e individit
per e ndikuar te njerzit tjere ashtu qe ata te
bashkepunojne dhe te kontribojne per perpjekjet
e orientuara ne realizimin e qellimeve te
organizates.
Ne literature shpesh krahasohet lidershipi me
menaxhmentin,por ne esence ekziston dallim
esencial midis ketyre dy komponenteve.
Dallimet mes lidershipit dhe menaxhmenit
Lidershipi eshte i kufizur me akivitetin e
njerezve perkatesisht ne komponenten e
lidheshmerise me faktore tjere.
Menaxheri paraqet akivitet me te gjere ,nuk
perfshin vetem aktivitetin njerezor po edhe
procesin e vendosjes,çeshtjet financiare,lenden e
pare, tregun ,teknologjine dhe proceset
informative.
Lidershipi dhe autorieti
Autoriteti e ka kupimin e rolit dhe e ndikimit
pushtetit ,forces e cila shtyn apo ngre,
perkatesisht presionit ndikues qe i ben njerezit
per te percjlle apo per ti shkuar pas.
Lidershipi efikas shtohet ateher kur percepimi i
udheheqesit mbi autoritetin e vet eshte i
ngjashem me percepotimin e te tjereve
(inferioreve)mbi autoritetin e udheheqesit .
Autoriteti zyrtar dhe jo zyrtar
Autoriteti zyrtar-ka karaker formal dhe mund e
definohe si e dreje per vendojse mbi çeshtjet qe I
takojne funksionit te caktuar sipozite.Autoriei eshe
pozite e jo person e cila I takon rolit organizativdhe ka
burim legjiim qe autorizon individin per te vendosur
per çeshje qei takojne.
Autoriteti jo zyrtar paraqe neesence autoritetin personal
ap “karizmatik”.Ky lloj autoriteti nuk ka burim zyrtar
por ne esence paraqet udheheqesin e vertet P.sh
udheheqesi jo zyrtar i ndonje grupi paraqet udheheqesin
e vertet por jo te mbeshtetur ne poziten graden por ne
personalitetin (individualen)
Dija si autoritet
Burim i rendesishem i autorietit eshte edhe dija,njohurit
shkencore te veçanta.Ëshe e natyrshme qe ne rrethana
dhe momente te caktuara te shtohet kerkesa per njohuri
perkatesish er zgjidhje te caktuara qe mund ti reaizoj
vetem personi qe ka njohuri.
Autoriteti i arritur ne baze te ketyre njohurive jep
mundesi bartesit te caktuar te veproj si udheheqes pa
mar parasysh poziten apo funksionin
Varesisht nga problemi mjedisi dhe mundesit per tu
treguar sillet edhe dija si autoritet-dieteri si udheheqes.
Zhvillimi i personalitetit si faktor ne lidership
Teoria e ndarjes se personaliteteve sipas pjekurise,sipas
Argiris-it deshmon se ne zhvillimin e personalitetit te
disa personave te shendosh ekzistojne disa tendenca
Nga femijeria-pjekuria ekziston tendenca per zhvillimin
e personalitetit te shendosh.Por ne disa raste nuk u
lejohe njerezve te ecin sipas keti zhvillimi p.sh
specializimi i ngusht.Me qe njerezit deshirojne e
zhvillohen si personaliete e pjekura mund te ken
reaksione negative(leshojne organizaten,behen agresiv
etj.)
Karakteristikat kryesore dhe stilet e
udheheqesit
Kuptimi i hershem i lidershipit mbeshtet kryesisht ne
identifikimin e usheheqesve me persona qe posedojne
cilesi dhe aftesi te veçanta personale.
Fajol-karakterisikat cilesore te udheheqesit –personit
jane:
3. Cilesit fizike(forca,shendeti)
4. Cilesit mendore(aftesia per te kuptuar dhe mesuar)
5. Aftesite morale (energjia,iniciaiva,gatishmeria per te
pranuar pergjegjesine etj).
Qasja dydimensionale e lidershipit
Hulumimet e Rensis Liker-I (Universitei i Michigenit)
per te percaktu tipet e struktures organizative dhe
parimet-meodat e udheheqjes me efiase te cilat
mundesojne produktivitet te larte dhe mungese min.nga
puna regojne per dy dimensione te udheheqjes:
2. Orientimi kah te punesusrit efikas me theks e veçante
mardheniet ndernjerezore
3. Orenimi kah biznesi me theks e veçant me aspektet
teknike te punes)
Vazhdim…
Po ashtu rezultate e hulumimit e Univeristetit te Ohajos
kane tregu rendesin e qasjes dydimensionale:
2. Dimensioni i strukures fillestare ne te cilen udheheqesi
vepron kah perparimi i detyrave e punes se grupit.
3. Dimensioni i nderlidhjes midis nevojave e punesuarve
dhe mardhenieve ndernjerezore
Qasja e situatave
Ekzisimi i rregullave dhe menyrave te veçanta per
situata te ndryshme ka vene ne pah zbatimin e qasjes
“contingensy”.Parimi i udheheqjes nga sitata ne situate
eshte i njohur nga Fred Fidler i cili nga hulumtimet e
nera nxjerr tre fator themelor ne situatat e udheheqjes:
2. Mardhenia udheheqje-anetar
3. Srukturae detyres se punes
4. Pushteti i pozites –auoriteti formal
ROLI I MOTIVIMIT PER LIDERSHIP
Kuptimi imotivimit
Me motivim kupojme teresne e faktoreve te cilet
ndikojne ne njerez,ne sjelljet e tyre te caktuara
perkatesisht ne intensitetin dhe menyren e arijes se
qellimeve te cakuara
Moivimi mund te definohet si funksion I re faktoreve
3. Valences(vlerave e cilat individi I çmon me se shumti)
4. Pritjes (ajo qe e bene e shpreh rezultat e deshiruara)
5. Rezultati –forcat motivuse qe krijohen si rezultat
valences dhe pritjes
Shprehja moivim rrejdhe nga fjala laine move –movere
qe d.t.h levizje,duke u nis nga kjo motivimi ne vete
perbene tre emertues te berbahket”
2. Çka drejon ao orienton sjelljen e tille
3. Ne çfar menyre sjellja e tille e mban konstante
4. Çka i jep energji sjelljesse njerezve
Motivimi per pune
Strategjia e komunikimit
Strategjia e qendrimit te menaxhereve ndaj te
punesuarve
Strategjia e pasrimi te punes
Strategjia modifikimit te sjelljve
Matja e motivimit
Sipas Dejvid Gestit ekzistojne tri teknika te matjes se
motivimit
2. Anketimi i punetoreve (kerkimi motivimi mbi ate seçka
i motivon per pune)
3. Vleresimi i sjelljes se punetorit ne situata te ndryshme te
punes )
4. Matja e perpekjeve(elementeve e efekteve (performasat
e punetoreve)
Cikli i motivimit
Cikli i motivimit perfshine ti faza
2. Motvimi
3. Efekti (rezultati)
4. Kenaqesia (mosrezultati)
Ndikimet e teorive instrumentale e motivimit
ne lidership
Valeca
Pritja
rezultati
Roli dhe rendesia e lidrshipit
Lidershipi ka shume tipare
Ne pergjithsi çdo kuptim dhe studim lidershipit duhet
marre parasysh jo vetem liderin ,atesit e tij por edhe
karakteristikat e pergjitshme ne pergjegjesit e tij njerezit
qe duhet udhehequr si dhe aftesit e ture me dinamiken
e mjedisit
-Orientimi kah njerezit
-Personalteti per lidership
Zhvillimi i personalitetit dha karriera
Personalitet rrjedh prej fjales latine”per son”d.t.th te
flasesh permes dikujt.
Per zhvillimin e personalitetit neper faza rendesi
vendimtare ka familja.
Faktor me rendisi qe ndkojne po ashtu ne zhvillimin e
personalitetit jane edhe ata qe vijn nga mjedisi.
Shume teoricient jane marr me zhvillimin e
personalitetit perkatesisht pjekurise se njerezve ,nder te
cilet edhe Daniel Levinson i cili thekson kater faza
•Zhvillimi i personalitetit dha karriera
Hyrja ne boten e te rriturve 22-25v
Krijimi i familjes 33-40v
Hyrja ne pjekuri 45-50v
Kulmiacioni i pjekurise 55-50v