Księga pomysłów plastycznych dla dzieci

1. str tytułowa

2. Plastyka świat pełen inspiracji
opracowanie i redakcja: Kamila Waleszkiewicz, Anna Gregorek
opracowanie graficzne: Dorota Eggert
ilustracja na okładce: Małgorzata Iwańczuk, Kolorowa masa papierowa – kameleon
Copyright by Fundacja Akademia Młodych
Fotografie Copyright by Adrianna Gregorek, Oliwia Waleszkiewicz
ISBN 978-83-932479-0-5
Wydawnictwo: Viavi Media Kamila Waleszkiewicz
wydanie I 2010
Druk: Drukarnia Advert
www.drukarniawarszawa.com.pl
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

3. Plastyka świat pełen inspiracji 3
Książka „Plastyka świat pełen inspiracji” powstała w wyniku realizacji
projektu „Wirtualne Inspiracje Twórcze – Plastyka” dotowanego w roku
2010 przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Prezentowane
w książce pomysły na zabawy plastyczne zostały nadesłane na konkursy
KAMILA WALESZKIEWICZ:
„Sztuki Plastyczne Czas na Promocję” oraz „Bomba pomysłów”, a także
Autorka bajek dla dzieci i opowiadań dla
zrealizowane podczas Festiwalu Sztuk Plastycznych, którego autorkami dorosłych, miłośniczka górskich
i organizatorkami były Kamila Waleszkiewicz i Anna Gregorek działające pejzaży Kotliny Kłodzkiej.
w ramach Fundacji Akademia Młodych. Właścicielka zwierzyńca: dwóch psów,
dwóch kotów, dwóch koni.
W książce znajdziecie podpowiedzi jak bawić się sztuką. Nauczycie się jak Mama, która jak plasterek i koło
rzeźbić w kartonie, w glinie, tworzyć kompozycje przestrzenne z koloro- ratunkowe zawsze jest w pogotowiu.
wych mas papierowych, czy malować na jedwabiu. Dowiecie się również Niepoprawny nałogowiec – nocnym czy-
taniem maluje sińce pod swoimi oczami.
jak składać origami czy wytwarzać papier czerpany. Mamy nadzieję, że Jest pewna, że twórcza praca i zabawa
księga pomysłów, którą oddajemy w Wasze ręce stanie się inspiracją do są jej potrzebne do życia jak tlen i woda.
twórczej pracy podczas warsztatów plastycznych i zabaw w domu.
Zaproponowane w książce pomysły na zajęcia plastyczne możecie obej-
rzeć również na stronach serwisu www.warsztaty.mimamo.pl jako cykl
filmowy „Wirtualne Warsztaty Twórcze”.
Dziękujemy serdecznie wszystkim uczestnikom Festiwalu Sztuk Plastycz-
nych, dzieciom, nauczycielom, animatorom kultury oraz tym, którzy na-
desłali zgłoszenia na konkursy przez nas organizowane. Wasze pomysły
i inwencja twórcza to prawdziwa skarbnica oryginalnych pomysłów!
ANNA GREGOREK:
Zachęcamy, twórzcie, bądźcie kreatywni i nie bójcie się eksperymentować Ekspert od mądrego wychowania dzieci
obcując ze sztuką. – nie tylko swoich.:–)
Wielbicielka uśmiechów dzieci
wywołanych przez plastykę, teatr
i film edukacyjny.
„Dziecięcy MacGyver” – jej idolem jest
Adam Słodowy, a mottem „zrób to sam”
i
– wszystko w wersji dla dzieci.
Najbardziej zależy jej na rozwijaniu
twórczości dziecka, tak aby uwierzyło,
że może i potrafi.

4. 4 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Tekturowa
płaskorzeźba
gruba, trzywarstwowa tektura
na podkład
papier do wykonania szkicu projektu
proponuje: Małgorzata Iwańczuk
ścinki, resztki różnego rodzaju
tektur (gładkie i o ciekawej
Tektura jest jednym z bardziej wdzięcznych i plastycznych materiałów.
fakturze)
Ogólnodostępna, różnorodna i bardzo tania, najczęściej z odzysku.
szary papier, lniane i papierowe
Tektura może mieć różne faktury, może być zupełnie gładka, delikatna jak
sznurki cienkie i grube
kartka i grubsza o wyczuwalnych zgrubieniach, może mieć prążki, tłocze-
wszystko co jest z papieru
nia i różne wzorki. Tektura nie emanuje feerią barw ale za to potrafi się
i jest „szare”
odwdzięczyć podczas pracy twórczej. Temat pracy to roślina. Zadanie po-
lega na wydobyciu z obrazka kontrastów poprzez tworzenie wypukłości
NARZĘDZIA: i wklęsłości. Możemy pracować na płasko – przyklejać wycięte kształty
nożyczki płasko na powierzchni. Można dobudowywać, pracować „do góry” –
nożyk introligatorski dowolnie formować poszczególne elementy np. składać kilka warstw,
deska lub podkładka do cięcia skręcać ślimaczki, nacinać, itd., a potem przyklejać. Można pracować „do
linijka dołu”, wycinać i odkrywać kolejne warstwy podkładu. Warto pracować
na wszystkich opisanych poziomach. Tego typu praca sprawi, że szara,
mocny klej do papieru lub Wikol
zdawałoby się smutno szara praca będzie drgała, poruszała się. Tekturę
patyczek lub niewielki
można ciąć na paski, trójkąty i inne kształty, można ją rozwarstwiać. Z pa-
pędzelek do kleju
sków miękkiej tektury można robić rozmaite kształty, można ją dowolnie
ołówek
zaginać i sklejać.
Małgorzata Iwańczuk
Pracuje z dziećmi w osiedlowym „Mini-Klubie”.
od 9 lat Klub Osiedlowy Spółdzielni Mieszkaniowej „Słoneczny Stok”
ul. Powstańców 1, 15-666 Białystok.
www.miniklub.edu.pl

5. Plastyka świat pełen inspiracji 5
ETAPY PRACY:
Z grubszej trzywarstwowej tektury
wycinamy podkładkę w kształcie
kwadratu lub prostokąta, wielkość
jest dowolna.
Wykonujemy szkic. Można zrobić go
na oddzielnej kartce lub delikatnie,
bezpośrednio na tekturze.
Przygotowujemy potrzebne
narzędzia i materiały.
Wycinając wydobywamy z obrazka
kontrasty poprzez tworzenie
wypukłości i wklęsłości, poszukujemy
kształtów, faktur i walorów jakie
skrywa w sobie tektura, z którą
pracujemy.
Przyklejamy formując we wzory
i kształty: szare papiery, tekturki
gładkie i papier falisty, sznurki
lniane i papierowe o różnej grubości.
Pracujemy na trzech opisanych
poziomach – do góry, do dołu
(w głąb tektury) i na płaskiej
powierzchni.
DOBRA RADA rzeźby
tekturowej płasko
Technika wykonania ia się nożykiem
posługiwan
wymaga od autora ego przed
roligatorskim lub skalpelem, dlat
int stoły
leży zabezpieczyć
wy konaniem pracy na dkami.
pilśniowymi, podkła
seczkami, płytami
Prace dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 25, im. Komisji Edukacji Narodowej, ul. Grzybowska 35 w Warszawie.
de lakierem.
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz
ożna zabezpieczyć
Po ukończeniu pracę m

6. 6 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Maski z tektury
duży kawałek tektury proponuje: Kinga Chrząszczewska
(większy niż A2)
ścinki wełny Maska to przykrycie twarzy lub jej części, które nakłada się, by ukryć toż-
kolorowy papier samość osoby, która ją nosi i jednocześnie nadać jej nową osobowość.
dowolne farby Maski towarzyszyły ludzkości od czasów paleolitu, od kiedy człowiek po-
klej typu Wikol jawił się na Ziemi. Podczas obrzędów rytualnych kapłani zakładali maski,
ołówek, gumka by poprzez rytualny taniec i modlitwę komunikować się z bogami, pro-
sić o protekcję, pomoc w walce ze złymi mocami, życiodajny deszcz, czy
urodzaj. Maska znana była także w teatrze greckim. Aktorzy zakładali
NARZĘDZIA:
maski komiczne lub tragiczne, informujące widza o charakterze i wie-
nożyczki i/lub nożyk introligatorski
ku postaci. W chrześcijańskiej Europie od średniowiecza używana była
w czasie karnawału podczas bali karnawałowych, maskarad, pochodów
i zabaw odbywających się tuż przed nadchodzącym postem. W XVI w.
wprowadzona została do teatru dworskiego i komedii dell’arte.
Kinga Chrząszczewska
Pracuje z dziećmi m.in. w Fundacji Atelier
na ul. Foksal 11 w Warszawie
od 6 lat prowadząc warsztaty plastyczne.

7. Plastyka świat pełen inspiracji 7
ETAPY PRACY:
Na tekturze rysujemy ołówkiem
projekt maski.
Wycinamy kształt maski oraz
otwory na oczy, nos i usta.
Malujemy maskę farbami.
Dekorujemy ścinkami wełny.
Dodatkowo możemy maskę ozdobić
ścinkami tektury, która została po
wycięciu kształtu maski i otworów.
DOBRA RADA s czy
otworów na oczy, no
Do wycię cia kształtu maski, dczas
osoby dorosłej. Po
usta po trzebna jest pomoc ć stoły
należy zabezpieczy
wycinan ia kształtu maski ktury, płyty
m np. kawałkiem te
Prace dzieci ze Szkoły Podstawowej Nr 222, im. Jana Brzechwy, ul. Esperanto 7A w Warszawie.
przed uszkodzenie
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz ki.
pilśniowej lub sklej

8. 8 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Papier ręcznie
czerpany
3, 4 kartki kolorowego papieru
woda
domowym
mydło w płynie
gruby karton
sposobem
sól gruboziarnista
akwarele
ozdobny papier proponuje: Anna Miąsek
NARZĘDZIA: Papier wytworzono po raz pierwszy w Chinach prawie 2000 lat temu
mikser ok. 105 roku przed naszą erą. Materiał z którego go produkowano zawierał
duża miska korę z drzew, odpad konopny oraz resztki sieci rybackich. Chińczycy pilnie
gaza opatrunkowa strzegli tajemnicy produkcji papieru, aż do VIII w n.e. W VIII wieku, pod-
czas wojny chińsko-arabskiej tajemnica produkcji papieru przedostała się
sitko
do Azji, a potem przez Afrykę do Europy. W późniejszych latach w Europie
ręczniczek
papier wytwarzano m.in. z bawełny, lnu, konopi, a nawet szmat i gałgan-
pędzelek ków odkupywanych od ludności. Dziś możemy go wytwarzać samodzielnie
nożyczki tnące papier we wzorki z makulatury, papieru ksero lub ręczników papierowych z dodatkiem płat-
ków kwiatów, czy kawałków cienkiego sznurka.
od 5 lat
Anna Miąsek
DOBRA RADA
Pracuje z dziećmi w Przedszkolu nr 29 przy ul. Sycowskiej 1
Potrzebna jest pomoc osoby dorosłej w Warszawie.
przy obsłudze miksera oraz podczas
przenoszenia masy papierowej
z sitka na karton.

9. Plastyka świat pełen inspiracji 9
ETAPY PRACY:
Trzy kartki tego samego koloru rozdzie-
ramy na drobne kawałeczki i wrzucamy
wszystkie do miksera.
Nalewamy wody, tak by z kawałeczków
papieru w czasie miksowania zrobiła się
dosyć gęsta masa i dodajemy trochę
mydła w płynie (dwa, trzy naciśnięcia
dozownika). Mydło w płynie ma za
zadanie związać z sobą papier i wodę.
Miksujemy chwilę, aż masa nabierze
jednolitego koloru, a kawałki papieru
rozmiękną i połączą się ze sobą.
Na sitku rozkładamy gazę opatrun-
kową. Gaza ułatwi odklejenie masy
papierowej od sitka.
Zawartość miksera przelewamy na sitko.
Czekamy chwilę, aż woda ocieknie.
Masę przekładamy na tekturę (lub kar-
ton). Obracamy sitko do góry dnem
i delikatnie stukamy w nie tak, by masa
odkleiła się od sitka i opadła na karton.
Na mokrym jeszcze papierze czerpa-
nym farbami akwarelowymi malujemy
dowolny obrazek, który ( jeszcze mokry)
posypujemy obficie gruboziarnistą solą
kuchenną i pozostawiamy do wyschnięcia.
Przygotowujemy papier ozdobny,
format A3 i nożyczki tnące we wzorek.
Obcinamy brzegi kartonu tak, by
powstała efektowna ramka.
Gdy obrazek na papierze czerpanym już
Prace dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 222, im. Jana Brzechwy, ul. Esperanto 7A w Warszawie. wyschnie strzepujemy nadmiar soli
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz
i przyklejamy obrazek na środku przygo-
towanego wcześniej ozdobnego papieru.

10. 10 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Kompozycja
sznurkowa
szary papier toaletowy
biały papier toaletowy
z papieru
karton A3 oklejony białą
kartką brystolu
karton A3 oklejony czarną kartką
brystolu
kilka białych kartek A4
toaletowego
klej Wikol
proponuje Marta Cuch
klej w sztyfcie Papier toaletowy to zadziwiająco inspirujący materiał do pracy twórczej. Jest
pastele suche tani, łatwo dostępny, a stworzona za jego pomocą praca posiada ciekawą
fakturę. Co zrobić aby papier toaletowy stał się materiałem plastycznym? Na-
farby plakatowe
leży zrobić z niego papierowy sznurek, a następnie na kartonach lub brystolu
ołówki tworzyć sznurkowe kompozycje. Skręcanie sznurka z papieru toaletowego zaj-
muje sporo czasu ale jest też świetną zabawą. Najłatwiej i najszybciej skręca
NARZĘDZIA: się sznurek rolując go na własnym udzie. Odrywasz od rolki długą wstążkę
papieru, jeden jej koniec przywiązujesz do nogi od stołu, drugi kładziesz na
słoiczki na klej udzie i zwijasz rolując go dłonią (z góry na dół). Układając kompozycje sznur-
pędzle grube i cienkie kowe z papieru toaletowego możemy tworzyć i duże i malutkie kompozycje
kubeczki na wodę trójprzestrzenne (w grupach lub indywidualnie), które wymagają mniejszej lub
większej precyzji, dzięki czemu technika ta może być wykorzystywana w pracy
nożyczki z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym, jak również z młodzieżą. Tematyka prac
gumki do ścierania jest właściwie dowolna, choć najpiękniejsze prace powstają wówczas, gdy in-
temperówki spiracją jest przyroda.
Marta Cuch
Pracuje w Gimnazjum Nr 2, im. Mikołaja Kopernika w Chojnowie
z osobami z niepełnosprawnością intelektualną w charakterze:
pedagoga specjalnego – terapeuty, wychowawcy, rewalidanta.
www.gimcho.pl
od 5 lat

11. Plastyka świat pełen inspiracji 11
ETAPY PRACY:
Na kartonie oklejonym szarą lub
czarną kartką rysujemy delikatnie
ołówkiem lub kredą (w przypadku
czarnego brystolu) prosty pejzaż.
Uwaga! Szkic nie powinien zawierać
drobnych szczegółów. Dzieci mogą
się wzorować przygotowanymi
wcześniej różnymi szkicami
(kartami pracy).
Następnie papier toaletowy
skręcamy w sznurki o różnej
grubości i długości.
Przygotowujemy potrzebne
narzędzia i materiały.
Z powstałych sznurków formujemy
odpowiedni kształt i używając
Wikolu naklejamy go według szkicu
na kartonie.
Małe elementy takie jak np. kwiaty,
liście wyklejamy na osobnych bia-
łych kartkach najpierw wykonując
szkic, potem przyklejając sznurecz-
ki z papieru. Następnie dokładnie je
wycinamy i przyklejamy do głównej
pracy. Uwaga! Ciekawy efekt „nieba”
można również uzyskać naklejając
pomarszczony papier toaletowy na
określonej płaszczyźnie.
Aby uzyskać efekt większej trójwy-
miarowości, pracę można delikatnie
Prace dzieci ze Szkoły Podstawowej Nr 236, im. chor. Józefa Paczkowskiego
w Zespole Szkół z Oddz. Integracyjnymi, ul. Elekcyjna 21/23 w Warszawie. pomalować np. farbami plakatowy-
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz mi lub kredkami.

12. 12 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Papierowa rozeta
karton – czyli grubszy papier proponuje: Małgorzata Iwańczuk
w wybranym kolorze około
50 cm długi, o dowolnej szerokości
Rozeta to okrągłe okno umieszczone najczęściej nad głównym portalem
(do wykonania szkieletu całej pracy)
kościoła, wypełnione ornamentem oraz witrażami. Najsłynniejsza rozeta
papier tzw. ksero A4 lub A3
znajduje się w katedrze Notre Dame w Chartre i ma aż 12,5 m średnicy.
– do pocięcia na paski
W języku francuskim rozeta (tj. rosette) oznacza: kokardę, w języku
(wybieramy jeden kolor)
łacińskim (tj. rosa) różę. Dziś rozety znajdziecie nie tylko na fasadach
papier do wykonania szkicu projektu
kościołów ale także na podłogach nowoczesnych domów, ściankach na-
czyń, biżuterii, czy tkaninach. Rozety można też tworzyć z papieru aby
NARZĘDZIA: udekorować swój pokój.
nożyczki Do stworzenia papierowej rozety potrzebujemy pasków papieru i wy-
klej do papieru obraźni. Paskom należy nadać fantazyjne kształty poprzez dowolnie
ołówek zginanie, skręcanie np. w spiralki, sklejanie w łezki, kółka. Warto wy-
nitka do podwieszenia gotowej konać kilka kształtów dla treningu. Powstałe kształty należy ułożyć
rozety w swobodny wzór lub z charakterystycznymi dla rozety osiami symetrii:
jedna, dwie osie symetrii, a następnie wkleić wewnątrz przygotowane-
go wcześniej koła (papierowej obręczy). Można pracować od brzegów
do środka lub najpierw wkleić do środka koła osie symetrii, a potem do
nich doklejać poszczególne elementy.
Powstałą rozetę można eksponować jak mobil, zawieszając na nitce np. przy
lampie lub na tle okna. Inna wersja to połączenie dwóch lub trzech rozet
za pomocą nitki, piętrowo jedna pod drugą. Dla wytrwałych, pracowitych
i chętnych proponuję opcję łączenia ze sobą większej ilości małych rozetek.
od 5 lat

13. Plastyka świat pełen inspiracji 13
ETAPY PRACY:
Z grubszego kartonu wycinamy
pasek o wymiarach około
1,5 cm x 50 cm.
Pasek sklejamy w formę koła, będzie
on podstawą, szkieletem rozety.
Papier tzw. ksero tniemy na paski
takiej samej szerokości jak pasek
na obręcz wycięty z grubszego
kartonu. Uwaga! Paski na koło i te
na budowę ornamentu muszą być
tej samej grubości.
Z pasków można układać rozma-
ite kształty, można je dowolnie
zaginać w ząbki, harmonijkę, sklejać
w kółka, łezki, tworzyć spiralki
(np. zakręcając na ołówku). Warto
wykonać kilka kształtów próbnych
dla lepszego efektu pracy.
Sklejamy ze sobą utworzone kształ-
ty i doklejamy kolejne elementy.
Tworzymy kolejną rozetę, a na
koniec łączymy kilka rozet ze sobą.
DOBRA RADA l.
jest użyć kleju Wiko
Do klejenia dobrze szymi dziećmi
cji ze star
Zadanie do realiza do pracy warto
i młodzieżą: pr zed przystąpieniem
tyckich
yginalnych rozet go
obejrzeć zdjęcia or
Prace dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 25, im. Komisji Edukacji Narodowej, ul. Grzybowska 35 w Warszawie.
y mandali
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz
ojektów oraz wzor
i współczesnych pr
geometrycznych.

14. 14 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Malowanie
na jedwabiu
farby do malowania na jedwabiu
utrwalane parą lub żelazkiem
konturówka gutta
proponuje: Agnieszka Saks
kawałek jedwabiu (z beli)
Początki sztuki malowania na jedwabiu sięgają II wieku naszej ery. Szczyt
NARZĘDZIA: popularności ta technika malarska osiągnęła w XVIII w. Jednak w Polsce jest
ramka montażowa – krosno popularna od niedawna. Z kawałka ręcznie malowanego jedwabiu można
do naciągnięcia jedwabiu wykonać oryginalną, apaszkę, szal lub chustę. Namalowany na jedwabiu
pędzelki z włosia syntetycznego obraz można również oprawić w ramki i powiesić na ścianie. Tematem
lub naturalnego przewodnim są z reguły motywy kwiatowe. Technika ta wspaniale spraw-
ołówek, gumka dza się w pracy z dziećmi, nie wymaga bowiem dużych umiejętności pla-
stycznych. Malowanie na jedwabiu odpręża, relaksuje i rozwija twórczo
sprawiając wiele satysfakcji.
Agnieszka Saks
Zajmuje się grafiką warsztatową, pracuje z dziećmi
w Domu Kultury „Działdowska”, ul. Działdowska 6 w Warszawie.
od 5 lat www.dzialdowska.pl

15. Plastyka świat pełen inspiracji 15
ETAPY PRACY:
Przygotowujemy na kartce szkic
motywu, który chcemy namalować.
Podkładamy pod krosno z naciągnię-
tym jedwabiem naszkicowany projekt.
Przerysowujemy (kalkujemy) wzór
na jedwab używając konturówki.
Odkładamy prace do wyschnięcia.
Czekamy, aż nałożona konturówka
wyschnie i stanie się matowa.
Możemy przyśpieszyć proces
schnięcia stosując suszarkę.
Farbami do jedwabiu malujemy obra-
zek wypełniając puste pola zaznaczo-
ne konturówką dowolnie wybranymi
kolorami. Stosując kontrastowe
kolory obok siebie można uzyskać
ciekawy efekt kolorystyczny.
Po wyschnięciu farb utrwalamy
namalowany obrazek prasując
go po lewej stronie materiału
przez ok. dwie minuty.
DOBRA RADA ką pamiętajmy
jedwabiu konturów
Szkicując wzór na s farba do
ięte pola, wówcza
aby tworzyć zamkn wała się po
abiu nie będzie rozle
malowania na jedw
całym materiale. leży pamiętać
żych płaszczyzn na
Przy malowaniu du ż wcześniej
w pracy poniewa
aby nie robić przerw konturem.
cinają się wyraźnym
wykonane plamy od ej powierzchni
Prace dzieci z Domu Kultury „Działdowska”, ul. Działdowska 6 w Warszawie.
ieżo pomalowan
Dzięki posypaniu św owaną
yskać można zróżnic
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz
cukrem lub solą uz
ną.
tonalnie plamę barw

16. 16 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Kompozycja
malarska
białe kartki formatu A4
biały karton formatu A1
na płaszczyźnie,
farby tempery
albumy z reprodukcjami portretów
NARZĘDZIA: malujemy
bez pędzli
szpachle malarskie
gąbki
wałki malarskie proponuje: Anna Moskal-Ciempiel
korki
liście, suszone kwiaty Malarstwo od lat fascynuje i malujących i podziwiających. Każdy z nas spot-
sznurek kał się z malarstwem na różnych etapach swego życia. Niektórzy z nas
małe plastikowe zabawki uwierzyli, że potrafią malować inni stwierdzili, że nie mają talentu. A może
np. samochodzik, samolot to nieprawda? Może po prostu nie eksperymentowali, nie szukali sposobu,
formy, czy materiału w którym ich talent mógłby się ujawnić. W propo-
nowanym przykładzie zachęcamy do używania przedmiotów codzienne-
go użytku do malowania. Zachęcamy też do zastanawiania się nad formą
jaką przyjmują nasze emocje, na to jakimi barwami i kształtami malują się
na naszych twarzach. Przekraczajcie granice, eksperymentujcie, szukajcie
nowego sposobu na wyrażenie siebie. Może pokonując różne wyuczone
ograniczenia odnajdziecie swój talent…
Anna Moskal-Ciempiel
W Fundacji Atelier prowadzi zajęcia plastyczne dla dzieci
oraz kurs fotografii cyfrowej dla młodzieży i dorosłych.
od 6 lat

17. Plastyka świat pełen inspiracji 17
ETAPY PRACY:
Wykonujemy próbę wykorzystania
różnych przedmiotów do malowa-
nia. Eksperymentujemy maczając
przedmioty w farbie, obserwujemy
powstałe ślady.
Projektujemy pracę na kartonie A4.
Przygotowujemy szkic pastelami
olejnymi. Dzielimy pionową linią kar-
ton na dwie części. Rysujemy swój
autoportret po obu stronach kartki.
Tematem pracy jest „Moja twarz ma
dwa oblicza”. Zadanie polega na wy-
rażeniu poprzez rysunek własnych
emocji lub cech charakteru.
Przenosimy szkic na duży format,
karton A1, ustawiony na sztaludze.
Do malowania nie używamy pędzli.
Wykorzystujemy dostępne narzędzia
np. widelec, klocki, gałązkę, sznurek,
suszone kwiaty, kawałek materiału,
które maczamy w farbie.
DOBRA RADA rzeć
m pracy warto obej
Przed rozpoczęcie autoportretów
cjami portretów i
albumy z reproduk
znanych malarzy. aski talerzyk,
można wylać na pł
Prace dzieci z Fundacji Atelier, ul. Foksal 11 w Warszawie.
Różne kolory farb
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz ę malarską.
który zastąpi palet

18. 18 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Ceramiczna misa
glina
proponuje: Agnieszka Saks
folia spożywcza
szkliwo Od najdawniejszych czasów gliniane naczynia były przedmiotami codzien-
farby nego użytku, dzisiaj to przede wszystkim oryginalne przedmioty dekoracyj-
ne naszych domów. Lepienie z gliny to prosta technika plastyczna rozwija-
NARZĘDZIA: jącą wyobraźnię oraz zdolności manualne dziecka. Praca z gliną zazwyczaj
plastikowa miska relaksuje i uspokaja. Do wykonania wyrobów ceramicznych stosuje się gliny
drewniane łopatki różnych rodzajów np. glinę garncarską, glinę czerwoną, glinę przemysło-
wą lub glinę ogniotrwałą. Każdy rodzaj gliny wymaga innej temperatury
piec (temperatura wypalania
wypału od 900-1800 0C. Inny podział glin dzieli je na gliny chude i tłuste.
ok. 1000 0C)
W garncarstwie formowanym ręcznie (np. budowanie naczynia z toczo-
nych ręcznie wałków) lub na kole używa się wyłącznie glin tłustych. Pierw-
sze, wstępne wypalenie gliny, bez szkliwienia zwane jest wypalaniem na
biskwit. Biskwit szkliwi się i ponownie wypala w bardzo wysokich tempe-
raturach (szkliwo wymaga temperatury wypału powyżej 1000 stopni). Dziś
od 6 lat szkliwimy gliniane przedmioty na zewnątrz dla ozdoby lecz początkowo
szkliwiono je od środka co powodowało, że gliniane naczynia nie prze-
DOBRA RADA puszczały wody. Proces suszenia i wypalania gliny, tak by nie przepuszczała
Przed wykonaniem pracy należy zabezpieczyć wody i nie popękała przy wypaleniu, jest skomplikowany i czasochłonny,
stoły przed zabrudzeniem np. ceratą nawet w nowoczesnych piecach. Trzeba się na nim po prostu znać. Dzieci
lub gazetami.
na tym etapie tworzenia przedmiotów z gliny zawsze powinny zwracać się
Podczas lepienia palce i dłonie powinny być
wilgotne. Glina w kontakcie z wodą staje się po pomoc do osób dorosłych.
bardziej plastyczna.
Możemy odświeżyć już raz wykorzystaną glinę
dodając do niej wody. Taki materiał możemy
wykorzystać do tworzenia prac plastycznych
z surowej gliny jednak nie nadaje się ona już do
wypalania.
Masa gliniana, gotowa do nadania jej pożądanej
formy, nie powinna przyklejać się do rąk.

19. Plastyka świat pełen inspiracji 19
ETAPY PRACY:
Wyrabiamy glinę aby nadać
jej miękkość i plastyczność.
Plastikową miskę, którą
wykorzystamy jako formę
do uzyskania kształtu misy,
wykładamy folią spożywczą.
Po zakończeniu pracy dzięki
folii łatwo uda nam się wyjąć
misę z formy.
Duży placek z gliny układamy
na dnie miski i ugniatamy go
tworząc podstawę.
Z kawałków gliny formujemy wałecz-
ki (długości ok. 20 cm i średnicy
ok. 1cm) i/lub kulki.
Wałek z gliny lub gliniane kulki układa-
my dookoła podstawy misy. Wałeczki
zwijamy w „ślimaczki”, z których
piętrowo w rzędach jeden nad drugim
budujemy ścianki naczynia. Wnętrze
misy wygładzamy.
Po wykonaniu pracy wyjmujemy
misę z formy. Pozostawiamy do
wyschnięcia na ok. 24 godziny.
Utrwalamy wykonaną misę
wypalając ją na biskwit
(wypalanie bez szkliwa).
Malujemy naczynia wg własnego
pomysłu, a następnie szkliwimy
Prace dzieci z Domu Kultury „Działdowska”, ul. Działdowska 6 w Warszawie.
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz i ponownie wypalamy.

20. 20 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Modelowanie
z glinki
biała glinka samoutwardzalna
plastikowe oczy, cekiny, koraliki
samoutwardzalnej,
białe piórka
farby akrylowe
NARZĘDZIA: szyszek
i piórek
nożyk
pędzle
proponuje: Małgorzata Plutecka
Glinka samoutwardzalna jest masą, którą trzeba rozgrzać ciepłem dłoni
i mocno ugniatać przez około 5 minut, formować gdy jest miękka i plastycz-
na, następnie pozostawić do wyschnięcia na dwa dni i na koniec malować
farbami wg własnego pomysłu. Glinka samoistnie wysycha pod wpływem
powietrza. Z glinki samoutwardzalnej i szyszek można ulepić wiele różnych
zwierząt np. ślimaka, indyka, pawia, sowę. W prezentowanym pomyśle
uczymy jak wykonać sowę i pawia. Zapraszamy do zabawy.
od 4 lat
Małgorzata Plutecka
DOBRA RADA Pracuje z dziećmi prowadząc warsztaty plastyczne
organizowane przez firmę Ceramic Fun.
Glinka schnąc może pękać. W miejscach pęknięć www.ceramicfun.pl
należy ją zwilżyć wodą..

21. Plastyka świat pełen inspiracji 21
ETAPY PRACY: SOWA
Z glinianej bryły odcinamy kawałek
wielkości pudełka na zapałki
(3 cm x 2 cm x 4 cm), a następnie
mocujemy nań całą szyszkę, wbijając
w glinkę jej czubek.
Z innego kawałka glinki formujemy
duże okrągłe oczy, nos i uszy sowy
a następnie je przyklejamy.
Formujemy z glinki małe kuleczki,
wkładamy je do środka szyszki
(po dwóch przeciwległych stronach
głowy) i w tak umocowane gliniane
kulki wbijamy piórka – skrzydła sowy.
Pozostawiamy sowę do wyschnięcia na
dwa dni, a następnie malujemy ją far-
bami akrylowymi w dowolny sposób.
Ogon pawia, wersja nr I.
PAW
Stawiamy szyszkę na tekturze lub
drewnianej desce i bardzo ostrożnie
przecinamy na pół w pionie.
Ogon pawia, wersja nr II (z całej szyszki).
Z glinki formujemy gruby, ok. 1,5 cm,
wałek, długości ok. 10 cm – tułów
i głowa ptaka.
Głowę modelujemy tak by powstał
dziób, przyklejamy oczy i mocujemy
piórko na czubku głowy, a na tułowiu
osadzamy szyszkę.
Prace dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 25, im. Komisji Edukacji Narodowej, ul. Grzybowska 35 w Warszawie.
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz
Pozostawiamy sowę do wyschnięcia na
dwa dni, a następnie malujemy ją far-
bami akrylowymi w dowolny sposób.

22. 22 Plastyka świat pełen inspiracji
Tęczowe
MATERIAŁY:
pudełko tekturowe
akwarium
(małe, np. po butach)
farba plakatowa
błękitna lub morska
brokat w kleju i sypki
(różne kolory)
z kartonowego
cekiny, koraliki
papier kolorowy metalizowany
pudełka
folie metaliczne błyszczące proponuje: Ilona Warda-Kłysiak
pianki kolorowe
muszelki, piasek, kamyki Kartonowe akwarium wykonujemy stosując różne techniki plastyczne m.in.
(kolorowe) papieroplastykę, techniki zdobnicze wykorzystujące filc, cekiny, brokaty.
Przedstawiony pomysł jest czasochłonny ale nie wymaga specjalnych umie-
oczka ruchome
jętności. Praca nad akwarium pobudza wyobraźnię, uczy kreatywnego
gąbka w kolorze naturalnym
spojrzenia na świat.
papier kolorowy A-3
folia przezroczysta (celofan)
klej CR
NARZĘDZIA:
pędzel (grubszy)
do malowania farbą
pędzelek (cienki) do kleju
taśma klejąca cienka
żyłka wędkarska cienka
igła (gruba) Ilona Warda-Kłysiak
ołówek, nożyczki Pracuje w Wypożyczalni dla Dorosłych i Młodzieży nr 80,
ul. Redutowa 48, która jest oddziałem Biblioteki Publicznej
Dzielnicy Wola m.st. Warszawy, al. Solidarności 90.
od 5 lat

23. Plastyka świat pełen inspiracji 23
ETAPY PRACY:
Malujemy wnętrze pudełka farbą pla-
katową i odstawiamy do wyschnięcia.
Na kawałkach kartonu rysujemy
i wycinamy rybki oraz roślinki,
które wyklejamy pianką, błyszczą-
cymi kartkami, ozdabiamy cekinami,
brokatem, koralikami (tylko z jednej
strony). Rybkom przyklejamy „rucho-
me oczka”.
Smarujemy dno akwarium klejem CR
(za pomocą pędzelka), usypujemy
fantazyjnie kolorowy piasek, kamyki
i muszelki. Na tył i boki akwarium
przyklejamy ozdobione wcześniej ro-
ślinki i kawałki gąbek. Pozostawiamy
do wyschnięcia.
W górnej części pudełka robimy grubą
igłą dziurki (po 2 do jednej rybki w
odległości 2-3 cm). Dobrze aby dziurki
nie były w jednej linii, tylko jedne bliżej
brzegu, drugie w głębi pudełka, wtedy
nasze akwarium będzie „trójwymiaro-
we”. Rybki na żyłkach mocujemy przez
dziurki od wewnętrznej części pudełka,
a żyłki, które wystają na zewnątrz
pudełka przyklejamy kawałkami
taśmy do pudełka.
Przód pudełka zaklejamy folią (imi-
tacja szyby) i przyklejamy najlepiej
taśmą przezroczystą. Pudełko okle-
jamy kolorowymi kartkami, używając
Prace dzieci z Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy, ul. Redutowa 48 w Warszawie.
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz
kleju. Tak przygotowane akwarium
będzie piękną ozdobą pokoju dziecka.

24. 24 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Kolorowy
Misz Masz,
arkusze brystolu lub karton,
krepina w wybranym kolorze
gazety codzienne
klej w tubce kolaż inspirowany
farba w tym samym kolorze
co krepina i brystol
wata
literaturą
proponuje: Mariola Ładna
NARZĘDZIA: Kolaż przestrzenny z gazet i krepiny to formowanie przestrzenne
kubeczki na wodę podczas którego staramy się nie używać nożyczek. Manipulujemy tylko
tacki na farbę dłońmi. Technika ta wymaga drapowania, malowania farbami, czyli nada-
pędzle nia dłońmi kształtu materiałom różnego pochodzenia. Efekt działań to
praca półprzestrzenna. W proponowanym przykładzie inspiracją do pracy
twórczej był wiersz Marcina Brykczyńskiego „Pomarańczowy” z książki
„12 kolorów” Wydawnictwa Literatura.
od 5 lat „Pomarańczowy”
W pomarańczowym gaju wstaje dzień
Baju, baj…
I rozświetla cały gaj,
DOBRA RADA
Rzucają cienie pomarańczowe drzewa,
Do przyklejania materiałów najlepiej wykorzy- A każdy na wietrze tańczy,
stać klej w tubce, jest bardziej wydajny oraz Lecz kto by się spodziewał,
bardziej trwały. Że nawet najmniejszy cień
Do prac wykonywanych w jednym kolorze Ma kolor pomarańczy.
najbardziej ekonomiczne są farby Marcin Brykczyński
w dużych pojemnikach, bądź w pojemnikach
z dozownikiem.
Mariola Ładna
Zamiast tacek na farbę możemy użyć nakrętek
Pracuje z dziećmi w Miejskim Ośrodku Kultury
od słoików typu twist.
oraz w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Józefowie
Małym artystom warto zrobić przerwę koło Warszawy.
w zajęciach, może to być kilkuminutowa zabawa
w toczenie kul z krepiny do wyznaczonego celu.

25. Plastyka świat pełen inspiracji 25
ETAPY PRACY:
Wybieramy wiersz np. jeden z wier-
szy z książki Marcina Brykczyń-
skiego „12 kolorów” zatytułowany
„Pomarańczowy”.
Tworzymy ilustrację do wiersza,
wybranego fragmentu wiersza
lub dowolny obrazek inspirowany
danym wierszem. Zastanawiamy
się nad różnicami między światem
rzeczywistym, a światem wyobraźni.
Na początek projektujemy obraz
układając na próbę udrapowaną
krepinę, gazety, itp. na kartonie na
razie nie przyklejając ich.
Gdy jesteśmy zadowoleni z efektu
naszej pracy przyklejamy przy-
gotowane elementy i malujemy je
farbami.
W zaprezentowanym przykładzie
tworzymy drzewo z papieru gaze-
towego, pomalowanego na poma-
rańczowo (udrapowane centralnie).
Nad nim przyklejamy kulę z waty
jako słońce nakrapiane pomarań-
czową farbą. Do konarów drzewa
przyklejamy pomarańcze udrapo-
wane z krepiny. Kilka zabłąkanych
pomarańczy przyklejamy
u podstawy drzewa.
Prace dzieci ze Szkoły Podstawowej Nr 225, im. Józefa Gardeckiego, ul. Brożka 15 w Warszawie.
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz

26. 26 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Kolorowe Motyle
szablon z motylem proponuje: Anna Miąsek
kasza jęczmienna drobna
kasza pęczak Lat temu trzydzieści, a może i dwadzieścia rodzice powtarzali: „Nie baw
kasza gryczana się jedzeniem!”, „Uważaj nie rozsyp kaszy!” A dziś? Animatorzy kultury,
ryż plastycy pracujący z dziećmi mówią: „Weź do ręki kubek z ryżem i wysyp
ozdobny papier o ciekawej go na kartkę, rozsyp kaszę, pomaluj ją farbami. Nie bój się! Twórz.” Pro-
fakturze, format A3 dukty spożywcze to jeden z ciekawszych materiałów wykorzystywanych
4 tacki podczas zajęć plastycznych z dziećmi. Najłatwiej ozdabiać nimi gotowe
wzory i szablony.
klej Wikol (lub inny dobrze klejący
różnego rodzaju materiały)
farby plakatowe
kredki bambino
NARZĘDZIA:
nożyczki tnące we wzorki
ozdobne dziurkacze
pędzelki do farb i do kleju
temperówka
od 5 lat

27. Plastyka świat pełen inspiracji 27
ETAPY PRACY:
Wybieramy szablon z motylem,
szablony dostępne na
www.warsztaty.mimamo.pl.
Poszczególne fragmenty rysunku
smarujemy klejem i posypujemy
kaszą, ryżem lub grochem. Nadmiar
kaszy zsypujemy do pojemnika.
W oczekiwaniu, aż kasza i ryż do-
brze się przykleją przygotowujemy
ramkę z ozdobnego papieru (A3).
Brzegi ozdobnego papieru obcinamy
nożyczkami tnącymi we wzorki.
Jeśli kasza i ryż dobrze się przykleiły
malujemy je na kolorowo farbami.
Wokół motyla robimy tło wyko-
rzystując do tego kredki bambino
i temperówkę. Wybraną kredkę
należy zatemperować nad kartką
z motylem, a następnie rozetrzeć
palcem po całej powierzchni
(omijając motyla).
Skończony obrazek przyklejamy na
środek kartonu A3 który przygoto-
waliśmy wcześniej jako ramkę
i praca gotowa.
DOBRA RADA i zaczynając
jać obrazek etapam
Najlepiej jest wykle do kartki
enka dociskamy
od dołu kartki. Ziar , wtedy nie
ki pędzelka do kleju
Prace dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 222, im. Jana Brzechwy, ul. Esperanto 7A w Warszawie. za pomocą końców
lców.
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz kleją się nam do pa

28. 28 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Origami
piekło-niebo
w zależności od pomysłu:
papier najlepiej kolorowy,
kwadraty, prostokąty,
trójkąty równoboczne, proponuje: Magdalena Księżopolska
pięciokąty, sześciokąty.
W proponowanym przykładzie Origami to sztuka składania papieru znana w Japonii od najdawniejszych
– kolorowe kwadraty. czasów, dziś bardzo rozpowszechniona i popularna na całym świecie.
Główną zasadą origami jest zginanie papieru, zazwyczaj kartki w kształcie
kwadratu, wzdłuż prostych linii w różnych kierunkach i nakładaniu na siebie
powstałych płaszczyzn. W sztuce origami możemy wyróżnić takie techniki
jak: origami płaskie z koła lub kwadratu, origami przestrzenne, modułowe,
kirigami. Origami płaskie z koła lub kwadratu to dwie proste techniki, które
można śmiało wprowadzić do pracy w szkole z dziećmi młodszymi, poprze-
dzając nimi bardziej skomplikowane formy przestrzenne. Techniki te mają
duże znaczenie dla rozwoju dziecka. Komponowanie figur na płaszczyźnie,
manipulacja kołami, czy kwadratami to teren aktywności uczniów. To oni
podczas składania kartek, liczenia, przesuwania utrwalają kierunki (prawo,
lewo, góra, dół), zapoznają się z nazwami powstałych figur (trójkąt, kwa-
drat, prostokąt), rodzajem zgięć (równoległe, prostopadłe). Na tego typu
zajęciach ćwiczy się koncentrację, pamięć oraz logiczne myślenie. Taka ak-
tywność wspiera rozwój procesów poznawczych, usprawnia koordynację
wzrokowo-ruchową. Origami to sztuka, która potrafi zafascynować każde-
go i w każdym wieku. Daje wiele radości, rozwija twórcze myślenie. Naukę
składania origami zaczynamy od najprostszych zgięć na książkę, szafę oraz
podstawowych baz: baza latawiec, inaczej lody oraz koperta i dinozaur. Na
kolejnym etapie nauki poznajemy bazę kwadrat i trójkąt oraz bazę żaba
(lilia) i ptaszek (żuraw). Na stronach serwisu www.warsztaty.mimamo.pl
od 5 lat znajdziecie przykłady tych złożeń.

29. Plastyka świat pełen inspiracji 29
Etapy pracy pokazane są na zdjęciach.
ETAPY PRACY:
Kwadratowy papier zginamy po
przekątnej (powstają dwa trójkąty).
Rozprostowujemy kartkę i ponownie
zginamy wzdłuż drugiej przekątnej.
Rozprostowujemy kartkę
i zaginamy na pół w pionie
(powstają prostokąty).
Zaginamy wszystkie rogi do
środka (w efekcie otrzymujemy
mały kwadrat).
Ponownie zaginamy rogi do środka
(powstaje jeszcze mniejszy
kwadrat).
Odchylamy delikatnie wewnętrzne
rogi i wkładamy palce do środka
– „piekło niebo” gotowe.
DOBRA RADA zwy do
ieci tworzą swoje na
W spaniale jest gdy dz obić dziubek.
usić, przełożyć, zr
ró żnych zgięć np.: wd i której
iadać historię, dzięk
M ożna też sobie opow
ność zgięć.
zapamiętamy kolej palców,
pomocą opuszków
Kartki zginamy za
Prace dzieci ze Szkoły Podstawowej Nr 225, im. Józefa Gardeckiego, ul. Brożka 15 w Warszawie.
fot. Adrianna Gregorek i Oliwia Waleszkiewicz
ają pracę m ózgu).
(receptory pobudz

30. 30 Plastyka świat pełen inspiracji
MATERIAŁY: Origami
hiszpańskie
kartka kolorowego papieru
w kształcie kwadratu
pudełko
Etapy pracy pokazane są na zdjęciach.
ETAPY PRACY:
proponuje: Magdalena Księżopolska
Kwadratowy papier, najlepiej dwu-
kolorowy, zginamy po przekątnej
(powstają dwa trójkąty).
Rozprostowujemy kartkę i po-
nownie zginamy wzdłuż drugiej
przekątnej. 1 2 3
Rozprostowujemy kartkę i zaginamy
wszystkie rogi do środka (w efekcie
otrzymujemy mały kwadrat).
Uwaga ważny moment! Odwracamy
kwadrat na drugą stronę i ponownie 4 5 6
zaginamy wszystkie rogi.
Odginamy na zewnątrz wszystkie
wewnętrzne rogi, tak by czubek
trójkąta dotknął podstawy trójką-
ta – powstają małe trójkąciki. 7 8 9
Magdalena Księżopolska
Ukończyła kurs Animatorów Sztuki Origami, kurs instruktora ori-
gami. Jest również trenerem kinezjologicznego systemu kształce-
nia i terapii „Edukacja przez ruch”, który ukończyła w pracowni
pedagogicznej Polskiego Centrum Origami w Poznaniu. Jest orga-
od 7 lat nizatorem wielu międzyszkolnych konkursów origami dla uczniów
szkół podstawowych. Obecnie pracuje jako pedagog terapeuta
w Zespole Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Warszawie.