Абай атындағы ҚазҰПУ студенттеріне арналған дәріс

1. АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ ИНСТИТУТЫ
ПЕДАГОГИКА КАФЕДРАСЫ
АШЫҚ
САБАҚ
18.11.2022. 11.00
Дәріскер: Құрсабаев М.Қ,
п.ғ.к, Абай атындағы ҚазҰПУ,
педагогика кафедрасының
оқытушысы, «Атамекен»
бағдарламасының авторы
11-ДӘРІС.
ПЕДАГОГТЫҢ ОҚЫТУ ҚЫЗМЕТІНІҢ
ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҚҰРАЛДАРЫ,
НЫСАНДАРЫ, БІЛІМ БЕРУ МЕН
ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢА ТҰҒЫРЛАРЫ
ҚАТЫСУШЫЛАР: Абай атындағы ҚазҰПУ, Жаратылыстану
және география институы, 6В01515-география 6B01513-
биология, 6B01510-химия, 6B01516-география-тарих
мамандығы бойынша 2-курс студенттері, 87021820718

2. Қазақстан Республикасыының мемлекеттік Әнұраны. https://www.youtube.com/watch?v=8HXzQaVzMsI

3. АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ ИНСТИТУТЫ
ПЕДАГОГИКА КАФЕДРАСЫ
АШЫҚ
САБАҚ
18.11.2022. 11.00
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Құралдар, формалар, оқыту әдістері оқу үрдісін жүзеге асырудың технологиялық құрамдас
бөлігі ретінде.
2.Оқыту үрдісіндегі оқытудың негізгі құралдары және классификациясы.
3.Цифрлық білім ресурстары.
4.Оқытуды ұйымдастыру формалары (сыныптық-сабақтық, белл-ланкастерлік, мангеймлік,
батавтік білім беру жүйелері, Дальтон-жоспары, Трамп жоспары).
5.Заманауи мектепте оқытуды ұйымдастыру формалары.
6.Тиімді оқыту және танымдық даму. Оқуға танымдық көзқарас (Ж.Пиаже, М.Монтессори,
Л.В.Выготский).
7.Білім беру мен оқытудың жаңа тұғырлары. Метатаным: метакогнитивті білім, реттеу,
тәжірибе (Флейвел).
8.Есте сақтау түрлері. Диалог арқылы оқыту.
9.Мердер бойынша әңгіме түрлері.

4. https://arrobasystem.com/blogs/blo
g/aprende-todo-acerca-de-g-suite-
for-education
Өткен дәрісте біздер оқыту мазмұны (білім, білік һәм
дағды жүйесі) мен формасы (оқу-танымдық әрекетті
ұйымдастыру), оқытудағы бихевиористік бағыт (адам
психикасындағы іс-әрекет дағдысы), функционалдық
сауаттылық (алған білімді шешім қабылдауда қолдану),
дамыта отырып оқыту, проблемалық оқыту, білім
мазмұнының тәрбиелік аспектісі, «Рухани жаңғыру»
аясындағы тәрбие тұжырымдамасы, жалпыадамзаттық
және ұлттық құндылықтар негізіндегі тәрбие
жұмысының бағыттары және басқа мәселелерді
қарастырдық.
Енді «Блиц-сауалнама» бойынша мынадай сұрақтарға
жауап береміз.
Оқыту мазмұны дегеніміз не?
Бихевиоризм ілімінің негізін салушы ғалымдар:
Функционалдық сауаттылық дегеніміз не?
«Рухани жаңғыру» мемлекеттік бағдарламасының
авторы және қабылданған жылы:
Ұлттық құндылықтар дегеніміз не?

5. ОҚЫТУ МАЗМҰНЫ

6. ОҚЫТУ МАЗМҰНЫ
МЕҢГЕРУ
ДАҒДЫ
БІЛІМ
ОҚУШЫЛАРДЫҢ

7. https://reynaldojrflores.wordpress.c
om/2013/06/23/224/
Edward Lee Thorndike (August 31, 1874 –
August 9, 1949)
John Broadus Watson (January 9, 1878 –
September 25, 1958)
Burrhus Frederic Skinner (March 20, 1904 –
August 18, 1990)

8. https://infourok.ru/bayandama-
funkcionaldi-sauattiliti-aliptastiru-
2868243.html
ФС –
АДАМНЫҢ АЛҒАН БІЛІМДЕРІН ҒҰМЫРЛЫҚ
ТӘЖІРИБЕДЕ ҚОЛДАНУ НЕМЕСЕ ШЕШІМ
ҚАБЫЛДАУ ҚАБІЛЕТТЕРІ

9. https://martebe.kz/ruhani-zha-yru-
ba-darlamasy-bojynsha-lt-tarihyny-
m-denieti-men-ndyly-taryn-bilu-n-
sihattau-ri-sa-tau/
РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ
Мемлекеттік бағдарламасының авторы
Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев
Қабылданған жылы: 2017

10. https://bugin.kz/3305-ulttyq-
qundylyqtar-ult-qorghany
ҰЛТТЫҚ
ҚҰНДЫЛЫҚТАР
Әлемдегі әр этностың ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып
келе жатқан ғылыми, интеллектуалдық, танымдық,
материалдық һәм рухани мұралары

11. https://elizabethahawksworth.com/
well-known-quotes-on-buying-a-
degree-online-legal/
Оқыту құралдары, формалары, әдістері, оқу үрдісін
жүзеге асырудың технологиялық құрам бөліктері
Оқу құралдары – білім алуға аса қажетті авторлық һәм
мемлекеттік кітаптар мен әдістемелік нұсқаулар.
Оқыту формасы – ұстаз бен шәкірт арасындағы
біліми-танымдық (когитивтік) әрекеттерді ұйымдастыру
үрдісі.
Оқыту әдістері – білімді жан-жақты игеру барысындағы
мұғалім мен оқушының бірлескен әрекеттер жиынтығы.
Оқыту технологиялары – арнайы оқу
бағдарламалары негізінде білім мазмұнын (құрал, әдіс,
форма) кешенді игерудің тәсілдері.
Бұл орайда Коменский Я.О, Ратке В, Песталоцци И,
Оуэн Р, Гербарт И,Г, Ушинский К.Д, Данилов М.А,
Огородников И.Т, Махмутов М.И, Селевко Г.К, Эльконин
Д.Б, Занков В.Л, Лернер И.Я, Кудрявцев В.Т, Хмель Н.Д,
Таубаева Ш.Т, Жампейісова Қ.Қ еңбектері бар.

12. https://www.thehansindia.com/hans
/opinion/are-skills-getting-priority-in-
our-education-system--748741.
Оқыту үрдісіндегі оқытудың негізгі құралдары және
классификациясы
Оқу үрдісіндегі құралдар – сабақтың міндеті мен
мақсатына байланысты оқулықтар, нұсқаулар, АКТ-
құралдары, авторлық жобалар, мемлекеттік құжаттар,
мультимедиалық электронды-цифрлық ресурстар.
Оқытудың классификациясы – ауызша-жазбаша
(әңгімелесу, кітап, конспект, түсіндіру, диалог, дискуссия,
дәріс), көрнекілік (иллюстрация, демонстрация),
практикалық (интеллектуалдық һәм техникалық
жаттығулар), проблемалық (зерттеушілік, эфристика,
сын тұрғысынан ойлау) т.б әдістер топтамасы.

13. https://colorwhistle.com/top-online-
learning-platforms/
Цифрлық білім ресурстары (ЦБР)
Постпандемиялық эра заманындағы білім ордаларында
кешенді түрде ендіріле бастаған ғылыми-техникалық
һәм электронды цифрлық ресурстар топтамалары
ұрпақ санасына айырықша әсер етуде.
ЦБР негізігі көздеріне аудио-визуалды, графикалық,
мультимедиалық, геймификациялық, таргет-
локациялық, музыкалық, анимациялық, текстілік, фото-
видео һәм подкастинг формасындағы ақпараттар
жатады.

15. Қазақстандық «Bilim Media Group» медиатехнологиялық
компаниясы (Рауан Кенжеханұлы) елімізде
алғашқылардың бірі болып оқу-тәрбие жұмыстарында
цифрлық білім ресурстарын пайдаланудың алгоритмін
сұлбалады.
Кейінгі жылдары мол жетістіктерге жеткен «BilimLand»
платформасының стратегиясы халықаралық стандартқа
сай.
https://bilimland.kz/ru

16. Қазақстандық форматтағы YourVision технологиялық
компаниясының платформаларында бірнеше жылдардан
бері түрлі тақырып бойынша қазақ, орыс, ағылшын
тілдерінде жазылған ғылыми-танымдық ресурстар
шоғырланған
https://yvision.kz/u/Mr_Kursabaev

17. 10%
20%
30%
50%
80%
90%
Майхнер Х.Е бойынша ақпаратты есте сақтау диаграммасы
Оқу Есту Көру Аудио-визуальді Белсенді қабылдау

18. https://innovationinpolitics.eu/show
room/project/teachmillions/
Білім жүйесіндегі инновация – оқу-тәрбие
эволюциясындағы әрекеттердің сапалық деңгейін
көтеру мен тиімділігін арттыруға бағытталған
технологиялық бетбұрыс.
Бүгіндегі жетекші инновациялық жобаларға мыналар
жатады:
- ҚР білімді дамытудың 2022-2026 жылдарға арналған
Тұжырымдамасы;
- EduNet краудсорстік жобасы;
- «Жыл мұғалімі», «Үздік ұстаз» байқаулары;
- «WorldDidactic» платформасы;
- Digital Education Action Plan EU (2021-2027);
- United Nations Decade of Education for Sustainable
Development (2005-2014);
- «Teach Millions» жобасы;
- «Bilim Land» Ұлттық жобасы.

19. Айжан Ермекова. Оқыту технологиясы туралы жалпы сипаттама.
https://anyflip.com/nmmxk/ggks/basic
Методы, приемы и формы обучения. https://student39.ru/lector/Metody-
_priemy_i_formy_obucheniya/#:~:text=%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%8
Понятие формы обучения.
https://studme.org/61100/pedagogika/formy_obucheniya
ЦОР. https://www.dzschool23.ru/p38aa1.html#:~:text=%
Top 6 Online Learning Platforms in the World. https://colorwhistle.com/top-online-
learning-platforms/
Digital Education Action Plan EU (2021-2027). https://education.ec.europa.eu/focus-
topics/digital-education/action-plan

20. https://en.wikipedia.org/wiki/Dalton
_Plan
Оқытуды ұйымдастыру формалары (сыныптық-
сабақтық, белл-ланкастерлік, мангеймлік, батавтік
білім беру жүйелері, Дальтон,Трамп жоспары)
Helen Parkhurst (1886-1973) негізін салған «DALTON
PLAN» (1905) оқыту моделі Америкада (Commonwealth
of Massachusetts, USA) және Еуропа мектеріне енгізілді.
Мектептегі сынып орнына пән лабораториялары
ашылды. Оқушылар мен мұғалімдер арасында келісім-
шарт жасалады.
Ұстаздар бақылаушы рөлін атқарады. Оқушылар әр
пән бойынша тапсырмаларды жеке өз еріктерімен
орындап, арнайы журналға белгілейді.
Қажет жағдайда ұжымдық бірлескен жиын (сабақ)
өтеді. Жұмыс аяқталған соң жаңа тапсырмалар алады.

21. https://en.wikipedia.org/wiki/Monit
orial_System
Ұлыбританияда 1798 жылы ашылған Белл-Ланкастер
оқыту жүйесі (Monitorial System) ағартушылар Эндрю
Белл (1753-1832) мен Джозеф Ланкастер (1778 -1838)
есімдерімен байланысты.
Оқуда озат ересек оқушылар (Monitorial System)
көмегімен мұғалім бастауыш сыныптарға жоспарлы
түрде сабақ өтеді.
Бір-бірімен жақын таныс емес қос ағаратушы еңбектері
ағылшын, испан, француз отарларындағы елдерде
жетекші педагогикалық тәжірибе негізінде
қабылданды.

22. https://tour-photo.com/mannheim
Йозеф Зиккингер (1858 – 1930) негізін салған
«Мангейм мектебі» (Germany) оқушылардың жеке
қызығушылығы мен қабілеттері негізінде сыныптарды
төмендегідей құруға кеңес берді.
1.Орта деңгейлік білімі бар қарапайым cыныптағы
оқушылар.
2. Аса қабілетті балалар тобы (шетел тілін меңгеру,
экстернаттық жағдайда сыныпқа көшу).
3. Үлгерімі төмен оқушылар тобы.
4. Коррекциялық сыныптар.

23. https://www.facebook.com/bataviahs/
1898 жылы американдық ұстаз John Kennedy ашқан
(Batavia, Illinois, USA) Батавтік оқу-тәрбие жүйесі
Америкаға қоныс аударған мигранттардың әсерінен
пайда болды.
Бір сыныпта 52 оқушысы бар мектеп өзара тиімді оқу
жоспарын құруда мынадай жүйені ұсынды:
1. Барлық миграттардың балалары (Африка, Еуропа,
Шығыс Азия т.б) топтасып оқитын жалпы білім беру.
2. Оқу үлгері төмен және дарынды оқушылармен
жүргізілетін жеке оқу-тәрбие жоспары.

24. https://www.findagrave.com/memoria
l/147233374/jeremiah-lloyd-trump
1950 жылдары американдық профессор Jeremiah Lloyd
Trump (1908-1985) өзінің «Trump Education» жобасында
дәстүрлі сынып-сағат орнына дәріс-семинар жүйесін
енгізуді ұсынды. Оған:
1. Жалпы бұқаралық формада дәріс оқу (100 адамнан
жоғары).
2. Шағын топтармен (10-15 адам) ғылыми-
педаггогикалық жұмыстар жүргізу.
3. Жеке адамдармен жұмыс.

25. https://en.wikipedia.org/wiki/Project_
method
Американдық ғалымдар John Dewey (1859-1952) және
оның шәкірті William Heard Kilpatrick (1871-1965)
ұсынған «Project method» (оқытуды жобалау жүйесі)
жобасы әр оқушының жеке дамуына негізделді.
Прагматизм (қоғамға пайдалы практика басымдылығы)
идеясына шоғырланған аталмыш оқыту жүйесі оқу-
тәрбие стандартынан (сынып-сағат, дәріс) бөлек әр
оқушының жеке таңдауына басымдылық беру болып
табылады. Мұғалім кеңесші ретінде әрекет етеді.

26. Мангеймская система обучения. https://si-sv.com/publ/14-1-0-184#:~:text=%
Monitorial System. https://en.wikipedia.org/wiki/Monitorial_System
Batavia High School (Illinois).
https://en.wikipedia.org/wiki/Batavia_High_School_(Illinois)
Dalton Plan. https://en.wikipedia.org/wiki/Dalton_Plan
Система обучения по плану Трампа. https://si-sv.com/publ/16-1-0-188
Whatever Happened to J. Lloyd Trump?
https://larrycuban.wordpress.com/2022/06/28/whatever-happened-to-j-lloyd-trump/
Project method. https://en.wikipedia.org/wiki/Project_method

27. https://www.amacad.org/person/john
-hurley-flavell
Білім беру мен оқытудың жаңа тұғырлары.
Метатаным.
Aristotle (б.э.д 384-322) еңбегінен бастау алған (On the
Soul and the Parva Naturalia) және американдық
психолог John H. Flavell (1928) білімнің адамның
танымдық әрекеті мен қабілетін бақылаудағы ерекше
құбылыс екені туралы тұжырымдары негізінде пайда
болған жетекші педагогикалық концепция.
Оның негізгі компоненттерін метакогнитивті білім,
метакогнитивті тәжірибе, мақсат және стратегия
құрайды.

28. http://sportizdorovie.ru/wp-
content/uploads/2015/01/%D0
Brown A.L өз зерттеулерінде метатанымды екі
категория ретінде «таным туралы білім» (рефлексия)
және «танымды реттеу» (жеке регуляция) деп
қарастырады. Ол жоспарлау, бақылау һәм бағалау
әрекеттері арқылы жүргізілуі шарт.
R. Kluwe айтуынша метатаным дүниесін екі процесс
арқылы бақылау (идентификация) һәм реттеу
(ресурстарды қолдану) арқылы игіліктенуге болады.
Ridley D., Schuts P., Glanz R., Weinstein C метатанымды
рефлексия арқылы жеке ойды саналы тұрғыда
зерделейтін үрдіс деп бағалайды.
S. Tobias и H. T. Everson метатанымдық әрекеттерді
білім мониторингісі, оқытуды бағалау, жоспар мен
стратегияны анықтау жөніндегі иерархиялық моделді
ұсынды.
Холодная М.А когнитивті, метакогнитивті және
интенционалды тәжірибе тұжырымдарын айғақтады.

29. John Hurley Flavell. https://www.amacad.org/person/john-hurley-flavell
Schraw Gregory (1998). "Promoting general metacognitive awareness". Instructional Science. 26:
113–125. doi:10.1023/A:1003044231033. S2CID 15715418.
Metacognition. https://en.wikipedia.org/wiki/Metacognition
Flavell J. H. Metacognitive Aspects of Problem Solving // The Nature of Intelligence. Hillsdale / ed. by
L.B. Resnick. N.Y., 1976
Brown A. L. Metacognition, executive control, self-regulation and other more mysterious Mechanisms
// Metacognition, Motivation, and Understanding. Ch. 3, New Jersey, 1987
Ridley D., Schuts P., Glanz R., Weinstein C. Self-regulated Learning: the Interactive In􏰁uence of
Metacognitive Awareness and Goal-setting // J. of Experimental Education. 1992. No 60
Tobias S., Everson H. T. Knowing what you know and what you don’t: further research on
metacognitive knowledge monitoring // College Board Research Report 2002-3, New York, 2002
Карпов А. В., Скитяева И. М. Психология метакогнитивных процессов личности. — М.: Изд-во
«Институт психологии РАН», 2005. — 352 с.

30. THE Ranking-2021 талабы бойынша алты бағалау
критерийлерінің (Overall, Teaching, Research, Citations,
Industry Income, International Outlook) біріне Citations
(ғылыми мақала) жатады.
.
https://www.timeshighereducation.c
om/world-university-
r%C3%A0nkings/2021/world-ranking

33. World University Rankings 2021. https://www.timeshighereducation.com/world-
university-r%C3%A0nkings/2021/world-ranking
University of Cambridge. https://www.timeshighereducation.com/world-university-
rankings/university-cambridge
https://student39.ru/lector/Metody-
_priemy_i_formy_obucheniya/#:~:text=%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%8
https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/kazakh-national-
pedagogical-university-abai

34. «Қазақ нама» атты 506 беттен тұратын электронды кітап аталмыш
ресурста 2008 жылдан бері сақталып келеді.
Онда ғылыми мақалалар, монография, этнопедагогика оқулығы,
«Атамекен» ұлттық тәлім-тәрбие бағдарламасы, балалар ұйымдарының
тарихы, «Алтын ұрпақ» әдістемелік нұсқаулығы және басқа
шығармалар жинағы топтастырылған.
https://kazneb.kz/kk/catalogue/resul
t?flt=simple&q=%

35. Америка Құрама Штатында (USA, Hawaii) орналасқан
AIU (Atlantic International University) оқу орны соңғы
жылдары шет елдердегі оқушы, студент, магистр, доктор,
жас ғалым, ғылыми қызметкер т.б постдокторлық т.б
ғылыми зерттеу жұмыстары бойынша ашық білім алу
бағдарламасын ұсынуда.
https://www.aiu.edu/University/np/a
w/awoug.html?campaignid=1683636

36. AIU талаптары бойынша
бірлескен іс-шаралар өткізуге
және оқу орны базасында
ғылыми мақалалар жазуға
болады

37. ОҚУ ҚҰРАЛДАРЫ
1

38. ОҚУ ҚҰРАЛДАРЫ
ӘДІСТЕМЕЛІК
МЕМЛЕКЕТТІК
АСА ҚАЖЕТТІ
БІЛІМ

39. МЕТАТАНЫМ
(John H. Flavell )
2

40. МЕТАТАНЫМ
(John H. Flavell )
ЕРЕКШЕ
ҚАБІЛЕТІН
ТАНЫМДЫҚ
БІЛІМНІҢ

41. ОҚЫТУДЫ ЖОБАЛАУ ЖҮЙЕСІ
(William Heard Kilpatrick )
3

42. ОҚЫТУДЫ ЖОБАЛАУ ЖҮЙЕСІ
(William Heard Kilpatrick ) БАСЫМДЫҚ
ЖЕКЕ
БӨЛЕК
ОҚУ-ТӘРБИЕ

43. Ескендір Хасанғалиев - Атамекен ("JYL ÁNI" 2019).
https://www.youtube.com/watch?v=jYp0Oi6EBYc