1. देवी माहात्म्यम
दुर्ाा सप्तशती
॥Introduction॥

2. Total- 137 Chapters
Chapters- 81-93 is
देवी माहात्म्यम
Also known as
• दुर्ाासप्तशती
• चण्डी पाठ
• 700 Slokas
पुराणम

3. C
h
Ch Name Cou
nt
C
h
Ch Name Slok
as
Ch Cou
nt
1 मधुक
ै टभवध: 104 5 देव्या
दूतसंवाद:
129 10 शु्भवध: 32
2 महहषासुरसैन्यव
ध:
69 6 शु्भनिशु्भसे
िािीधूम्रलोचि
वध:
24 11 िारायणीस्तु
नत:
55
3 महहषासुरवध: 44 7 चण्डमुण्डवध: 27 12 भर्वती
वाक्यं
41
4 शक्राहदस्तुनत: 42 8 रक्तबीजवध: 63 13 सुरथवैश्ययोवा
रप्रदािं
29
9 निशु्भवध: 41
259 284 157
Chapters

4. The दुर्ाासप्तशती is categorized into three
parts
प्रथम चररत्रम- Ch 1
• श्रीमहाकाली
मध्यम चररतम - Ch 2-4
• महालक्ष्मी
उत्तम चररतम – Ch 5-13
• सरस्वती
Three Sections

5. Three Devees

6. • In the beginning
• श्रीचण्ण्डकाध्यािम
• अर्ालास्तोत्रम
• कीलकस्तोत्रम
• In the end
• अथ अपराधक्षमापणस्तोत्रम
Reading Types
• Three Days (one charitham each day)
• Seven Days
• Eight Days
• Nine Days
• In South India there is a tradition of keepings the books for Puja on
Durgastami and then take it out on Vijaya Dashami Day.
• So it is recommended to read it in 7 or 8 Days.
पारायणववधध:

7. Day 1- Ch 1
Day 2- Ch 2,3
Day 3-Ch 4,
Day 4- Ch 5,6
Day 5- Ch 7,8
Day 6- Ch 9,10
Day 7- Ch 11
Day 8-Ch 12,13
पारायणववधध:
Day 1- Ch 1
Day 2- Ch 2,3
Day 3-Ch 4,
Day 4- Ch 5-8
Day 5- Ch 9,10
Day 6- Ch 11
Day 7-Ch 12,13
Day 1- Ch 1
Day 2- Ch 2,3,4
Day 3- Ch 5,6
Day 4- Ch 7,8
Day 5- Ch 8
Day 6- Ch 9,10
Day 7- Ch 11
Day 8-Ch 12
Day 9-Ch 13
Day 10*-
अपराधक्षमापणस्तोत्रम
* Day 9 & Day 10 can be
combined
अर्ालास्तोत्रम & कीलकस्तोत्रम to be read daily

8. ॥ देवी माहात्म्यम ॥ ॥ श्री ॥ ॥
श्रीचण्ण्डकाध्यािम ॥ ॐ
बन्धूकक
ु सुमाभासां पञ्चमुण्डाधधवाससिीम । स्फ
ु रच्चन्रकलारत्मिमुक
ु टां
मुण्डमासलिीम ॥
त्रत्रिेत्रां रक्तवसिां पीिोन्ितघटस्तिीम ।
पुस्तक
ं चाक्षमालां च वरं चाभयक
ं क्रमात ॥
दधतीं संस्मरेण्न्ित्मयमुत्तरा्िायमानिताम ।
या चण्डी मधुक
ै टभाहददैत्मयदलिी या माहहषोन्मूसलिी
या धूम्रेक्षणचण्डमुण्डमथिी या रक्तबीजाशिी ।
शण्क्तिः शु्भनिशु्भदैत्मयदलिी या ससद्धधदात्री परा
सा देवी िवकोहटमूनतासहहता मां पातु ववश्वेश्वरी ॥
ध्यािम

9. ॥ अथ अर्गलास्तोत्रम् ॥
ॐ अस्य श्रीअर्ालास्तोत्रमन्त्रस्य ववष्णुरृवषिः,
अिुष्टुप छन्दिः, श्रीमहालक्ष्मीदेवता,
श्रीजर्द्बाप्रीतये सप्तशनतपाठाङ्र्त्मवेि जपे ववनियोर्िः ।
ॐ िमश्चण्ण्डकायै ।
माक
ा ण्डेय उवाच ।
ॐ जय त्मवं देवव चामुण्डे जय भूतापहाररणण ।
जय सवार्ते देवव कालरात्रत्र िमोऽस्तु ते ॥ १॥
जयन्ती मङ्र्ला काली भरकाली कपासलिी ।
दुर्ाा सशवा क्षमा धात्री स्वाहा स्वधा िमोऽस्तु ते ॥ २॥
मधुक
ै टभववध्वंसस ववधातृवरदे िमिः ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ ३॥
Ar.St श्लोक 01-03

10. महहषासुरनििाासश भक्तािां सुखदे िमिः ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ ४॥
धूम्रिेत्रवधे देवव धमाकामाथादानयनि ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ ५॥
रक्तबीजवधे देवव चण्डमुण्डवविासशनि ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ ६॥
निशु्भशु्भनििाासश त्रैलोक्यशुभदे िमिः ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ ७॥
वण्न्दताङ्नियुर्े देवव सवासौभाग्यदानयनि ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ ८॥
अधचन्त्मयरूपचररते सवाशत्रुवविासशनि ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ ९॥
Ar.St श्लोक 04-09

11. ितेभ्यिः सवादा भक्त्मया चापणे दुररतापहे ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ १०॥
स्तुवद्भ्यो भण्क्तपूवं त्मवां चण्ण्डक
े व्याधधिासशनि ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ ११॥
चण्ण्डक
े सततं युद्धे जयण्न्त पापिासशनि ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ १२॥
देहह सौभाग्यमारोग्यं देहह देवव परं सुखम ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ १३॥
ववधेहह देवव कल्याणं ववधेहह ववपुलां धश्रयम ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ १४॥
ववधेहह द्ववषतां िाशं ववधेहह बलमुच्चक
ै िः ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ १५॥
Ar.St श्लोक 10-15

12. सुरासुरसशरोरत्मिनिघृष्टचरणेऽण््बक
े ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ १६॥
ववद्यावन्तं यशस्वन्तं लक्ष्मीवन्तञ्च मां क
ु रु ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ १७॥
देवव प्रचण्डदोदाण्डदैत्मयदपानिषूहदनि ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ १८॥
प्रचण्डदैत्मयदपाघ्िे चण्ण्डक
े प्रणताय मे ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ १९॥
चतुभुाजे चतुवाक्त्रसंस्तुते परमेश्वरर ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ २०॥
कृ ष्णेि संस्तुते देवव शश्वद्भक्त्मया सदाण््बक
े ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ २१॥
Ar.St श्लोक 16-21

13. हहमाचलसुतािाथसंस्तुते परमेश्वरर ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ २२॥
इन्राणीपनतसद्भावपूण्जते परमेश्वरर ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ २३॥
देवव भक्तजिोद्दामदत्तािन्दोदयेऽण््बक
े ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ २४॥
भायां मिोरमां देहह मिोवृत्तािुसाररणीम ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ २५॥
ताररणण दुर्ासंसारसार्रस्याचलोद्भवे ।
रूपं देहह जयं देहह यशो देहह द्ववषो जहह ॥ २६॥
इदं स्तोत्रं पहठत्मवा तु महास्तोत्रं पठेन्िरिः ।
सप्तशतीं समाराध्य वरमाप्िोनत दुलाभम ॥ २७॥
॥ इनत श्रीमाक
ा ण्डेयपुराणे अर्ालास्तोत्रं समाप्तम ॥
Ar.St श्लोक 22-27

14. अथ कीलकस्तोत्रम ॥
ॐ अस्य श्रीकीलकमन्त्रस्य सशवऋवषिः, अिुष्टुप छन्दिः,
श्रीमहासरस्वती देवता, श्रीजर्द्बाप्रीत्मयथं
सप्तशतीपाठाङ्र्त्मवेि जपे ववनियोर्िः ।
ॐ िमश्चण्ण्डकायै ।
माक
ा ण्डेय उवाच ।
ॐ ववशुद्धज्ञािदेहाय त्रत्रवेदीहदव्यचक्षुषे ।
श्रेयिःप्राण्प्तनिसमत्ताय िमिः सोमाधाधाररणे ॥ १॥
सवामेतद्ववजािीयान्मन्त्राणामवप कीलकम ।
सोऽवप क्षेममवाप्िोनत सततं जप्यतत्मपरिः ॥ २॥
ससद्ध्यन्त्मयुच्चाटिादीनि कमााणण सकलान्यवप ।
एतेि स्तुवतां देवीं स्तोत्रवृन्देि भण्क्ततिः ॥ ३॥
Ki.St श्लोक 01-03

15. ि मन्त्रो िौषधं तस्य ि ककण्ञ्चदवप ववद्यते ।
वविा जप्येि ससद्ध्येत्तु सवामुच्चाटिाहदकम ॥ ४॥
समग्राण्यवप सेत्मस्यण्न्त लोकशङ्कासममां हरिः ।
कृ त्मवा निमन्त्रयामास सवामेवसमदं शुभम ॥ ५॥
स्तोत्रं वै चण्ण्डकायास्तु तच्च र्ुह्यं चकार सिः ।
समाप्िोनत स पुण्येि तां यथावण्न्िमन्त्रणाम ॥ ६॥
सोऽवप क्षेममवाप्िोनत सवामेव ि संशयिः ।
कृ ष्णायां वा चतुदाश्यामष्ट्यां वा समाहहतिः ॥ ७॥
ददानत प्रनतर्ृह्णानत िान्यथैषा प्रसीदनत ।
इत्मथं रूपेण कीलेि महादेवेि कीसलतम ॥ ८॥
यो निष्कीलां ववधायैिां चण्डीं जपनत नित्मयशिः ।
स ससद्धिः स र्णिः सोऽथ र्न्धवो जायते ध्रुवम ॥ ९॥
ि चैवापाटवं तस्य भयं क्वावप ि जायते ।
िापमृत्मयुवशं यानत मृते च मोक्षमाप्िुयात ॥ १०॥
Ki.St श्लोक 04-10

16. ज्ञात्मवा प्रारभ्य क
ु वीत ह्यक
ु वााणो वविश्यनत ।
ततो ज्ञात्मवैव स्पूणासमदं प्रारभ्यते बुधैिः ॥ ११॥
सौभाग्याहद च यण्त्मकण्ञ्चद् दृश्यते ललिाजिे ।
तत्मसवं तत्मप्रसादेि तेि जप्यसमदं शुभम ॥ १२॥
शिैस्तु जप्यमािेऽण्स्मि स्तोत्रे स्पवत्तरुच्चक
ै िः ।
भवत्मयेव समग्रावप ततिः प्रारभ्यमेव तत ॥ १३॥
ऐश्वयं तत्मप्रसादेि सौभाग्यारोग्यमेव च ।
शत्रुहानििः परो मोक्षिः स्तूयते सा ि ककं जिैिः ॥ १४॥
चण्ण्डकां हृदयेिावप यिः स्मरेत सततं िरिः ।
हृद्यं काममवाप्िोनत हृहद देवी सदा वसेत ॥ १५॥
अग्रतोऽमुं महादेवकृ तं कीलकवारणम ।
निष्कीलञ्च तथा कृ त्मवा पहठतव्यं समाहहतैिः ॥ १६॥
॥ इनत श्रीभर्वत्मयािः कीलकस्तोत्रं समाप्तम ॥
Ki.St श्लोक 11-16

17. ॥ प्रथमोऽध्यायः ॥

18. ववनियोर्िः
अस्य श्री प्रथमचररत्रस्य । ब्रह्मा ऋवषिः ।
महाकाली देवता । र्ायत्री छन्दिः । िन्दा शण्क्तिः ।
रक्तदण्न्तका बीजम । अण्ग्िस्तत्त्वम ।
ऋग्वेदिः स्वरूपम । श्रीमहाकालीप्रीत्मयथे
प्रथमचररत्रजपे
ववनियोर्िः ।

19. । ध्यािम ।
ॐ खड्र्ं चक्रर्देषुचापपररघाञ्छ
ू लं भुशुण्डीं सशरिः
शङ्खं सन्दधतीं करैण्स्त्रियिां सवााङ्र्भूषावृताम ।
यां हन्तुं मधुक
ै टभौ जलजभूस्तुष्टाव सुप्ते हरौ
िीलाश्मद्युनतमास्यपाददशकां सेवे महाकासलकां ॥
ध्यािम

20. ॐ ऐं मार्
ग ण्डेय उवाच ॥ १॥
सावणणािः सूयातियो यो मिुिः कथ्यतेऽष्टमिः ।
निशामय तदुत्मपवत्तं ववस्तराद्र्दतो मम ॥ २॥
महामायािुभावेि यथा मन्वन्तराधधपिः ।
स बभूव महाभार्िः सावणणास्तियो रवेिः ॥ ३॥
स्वारोधचषेऽन्तरे पूवं चैत्रवंशसमुद्भविः ।
सुरथो िाम राजाभूत्मसमस्ते क्षक्षनतमण्डले ॥ ४॥
तस्य पालयतिः स्यक प्रजािः पुत्रानिवौरसाि ।
बभूवुिः शत्रवो भूपािः कोलाववध्वंससिस्तदा ॥ ५॥
तस्य तैरभवद् युद्धमनतप्रबलदण्ण्डििः ।
न्यूिैरवप स तैयुाद्धे कोलाववध्वंसससभण्जातिः ॥ ६॥
Ch 1-श्लोक 001-006

21. ततिः स्वपुरमायातो निजदेशाधधपोऽभवत ।
आक्रान्तिः स महाभार्स्तैस्तदा प्रबलाररसभिः ॥ ७॥
अमात्मयैबासलसभदुाष्टैदुाबालस्य दुरात्ममसभिः ।
कोशो बलं चापहृतं तत्रावप स्वपुरे ततिः ॥ ८॥
ततो मृर्याव्याजेि हृतस्वा्यिः स भूपनतिः ।
एकाकी हयमारुह्य जर्ाम र्हिं विम ॥ ९॥
स तत्राश्रममराक्षीद्द्ववजवयास्य मेधसिः ।
प्रशान्तश्वापदाकीणं मुनिसशष्योपशोसभतम ॥ १०॥
तस्थौ कण्ञ्चत्मस कालं च मुनििा तेि सत्मकृ तिः ।
इतश्चेतश्च ववचरंस्तण्स्मि मुनिवराश्रमे ॥ ११॥
सोऽधचन्तयत्तदा तत्र ममत्मवाकृ ष्टमािसिः ।
मत्मपूवविः पासलतं पूवं मया हीिं पुरं हह तत ॥ १२॥
Ch 1-श्लोक 007-012

22. मद्भृत्मयैस्तैरसद्वृत्तैधामातिः पाल्यते ि वा ।
ि जािे स प्रधािो मे शूरो हस्ती सदामदिः ॥ १३॥
मम वैररवशं यातिः काि भोर्ािुपलप्स्यते ।
ये ममािुर्ता नित्मयं प्रसादधिभोजिैिः ॥ १४॥
अिुवृवत्तं ध्रुवं तेऽद्य क
ु वान्त्मयन्यमहीभृताम ।
अस्यग्व्ययशीलैस्तैिः क
ु वाद्सभिः सततं व्ययम ॥ १५॥
सण्ञ्चतिः सोऽनतदुिःखेि क्षयं कोशो र्समष्यनत ।
एतच्चान्यच्च सततं धचन्तयामास पाधथाविः ॥ १६॥
तत्र ववप्राश्रमाभ्याशे वैश्यमेक
ं ददशा सिः ।
स पृष्टस्तेि कस्त्मवं भो हेतुश्चार्मिेऽत्र किः ॥ १७॥
सशोक इव कस्मात्त्वं दुमािा इव लक्ष्यसे ।
इत्मयाकण्या वचस्तस्य भूपतेिः प्रणयोहदतम ॥ १८॥
Ch 1-श्लोक 013-018

23. प्रत्मयुवाच स तं वैश्यिः प्रश्रयावितो िृपम ॥ १९॥
वैश्य उवाच ॥ २०॥
समाधधिााम वैश्योऽहमुत्मपन्िो धनििां क
ु ले ॥ २१॥
पुत्रदारैनिारस्तश्च धिलोभादसाधुसभिः ।
ववहीिश्च धिैदाारैिः पुत्रैरादाय मे धिम ॥ २२॥
विमभ्यार्तो दुिःखी निरस्तश्चाप्तबन्धुसभिः ।
सोऽहं ि वेद्सम पुत्राणां क
ु शलाक
ु शलाण्त्ममकाम ॥ २३॥
प्रवृवत्तं स्वजिािां च दाराणां चात्र संण्स्थतिः ।
ककं िु तेषां र्ृहे क्षेममक्षेमं ककं िु सा्प्रतम ॥ २४॥
कथं ते ककं िु सद्वृत्ता दुवृात्तािः ककं िु मे सुतािः ॥ २५॥
राजोवाच ॥ २६॥
यैनिारस्तो भवााँल्लुबधैिः पुत्रदाराहदसभधािैिः ॥ २७॥
Ch 1-श्लोक 019-027

24. तेषु ककं भवतिः स्िेहमिुबध्िानत मािसम ॥ २८॥
वैश्य उवाच ॥ २९॥
एवमेतद्यथा प्राह भवािस्मद्र्तं वचिः ॥ ३०॥
ककं करोसम ि बध्िानत मम निष्ठु रतां मििः ।
यैिः सन्त्मयज्य वपतृस्िेहं धिलुबधैनिाराकृ तिः ॥ ३१॥
पनतस्वजिहादं च हाहदातेष्वेव मे मििः ।
ककमेतन्िासभजािासम जािन्िवप महामते ॥ ३२॥
यत्मप्रेमप्रवणं धचत्तं ववर्ुणेष्ववप बन्धुषु ।
तेषां कृ ते मे नििःश्वासो दौमािस्यं च जायते ॥ ३३॥
करोसम ककं यन्ि मिस्तेष्वप्रीनतषु निष्ठु रम ॥ ३४॥
मार्
ग ण्डेय उवाच ॥ ३५॥
ततस्तौ सहहतौ ववप्र तं मुनिं समुपण्स्थतौ ॥ ३६॥
Ch 1-श्लोक 028-036

25. समाधधिााम वैश्योऽसौ स च पाधथावसत्तमिः ।
कृ त्मवा तु तौ यथान्यायं यथाहं तेि संववदम ॥ ३७॥
उपववष्टौ कथािः काण्श्चच्चक्रतुववश्यपाधथावौ ॥ ३८॥
राजोवाच ॥ ३९॥
भर्वंस्त्मवामहं प्रष्टुसमच्छा्येक
ं वदस्व तत ॥ ४०॥
दुिःखाय यन्मे मिसिः स्वधचत्तायत्ततां वविा ।
ममत्मवं र्तराज्यस्य राज्याङ्र्ेष्वणखलेष्ववप ॥ ४१॥
जाितोऽवप यथाज्ञस्य ककमेतन्मुनिसत्तम ।
अयं च निकृ तिः पुत्रैदाारैभृात्मयैस्तथोण्ज्ितिः ॥ ४२॥
स्वजिेि च सन्त्मयक्तस्तेषु हादी तथाप्यनत ।
एवमेष तथाहं च द्वावप्यत्मयन्तदुिःणखतौ ॥ ४३॥
दृष्टदोषेऽवप ववषये ममत्मवाकृ ष्टमािसौ ।
तण्त्मकमेतन्महाभार् यन्मोहो ज्ञानििोरवप ॥ ४४॥
Ch 1-श्लोक 037-044

26. ममास्य च भवत्मयेषा वववेकान्धस्य मूढता ॥ ४५॥
ऋषिरुवाच ॥ ४६॥
ज्ञािमण्स्त समस्तस्य जन्तोववाषयर्ोचरे ॥ ४७॥
ववषयाश्च महाभार् याण्न्त चैवं पृथक्पृथक ।
हदवान्धािः प्राणणििः क
े धचरात्रावन्धास्तथापरे ४८॥
क
े धचद्हदवा तथा रात्रौ प्राणणिस्तुल्यदृष्टयिः ।
ज्ञानििो मिुजािः सत्मयं ककं तु ते ि हह क
े वलम ॥ ४९॥
यतो हह ज्ञानिििः सवे पशुपक्षक्षमृर्ादयिः ।
ज्ञािं च तन्मिुष्याणां यत्तेषां मृर्पक्षक्षणाम ॥ ५०॥
मिुष्याणां च यत्तेषां तुल्यमन्यत्तथोभयोिः ।
ज्ञािेऽवप सनत पश्यैताि पतङ्र्ाञ्छावचञ्चुषु ॥ ५१॥
कणमोक्षादृताि मोहात्मपीड्यमािािवप क्षुधा ।
मािुषा मिुजव्याि सासभलाषािः सुताि प्रनत ॥ ५२॥
Ch 1-श्लोक 045-052

27. लोभात प्रत्मयुपकाराय िन्वेताि ककं ि पश्यसि ।
तथावप ममतावत्ते मोहर्ते निपानततािः ॥ ५३॥
महामायाप्रभावेण संसारण्स्थनतकाररणा ।
तन्िात्र ववस्मयिः कायो योर्निरा जर्त्मपतेिः ॥ ५४॥
महामाया हरेश्चैषा तया िम्मोह्यते जर्त ।
ज्ञानििामवप चेतांसस देवी भर्वती हह सा ॥ ५५॥
बलादाकृ ष्य मोहाय महामाया प्रयच्छतत ।
तया षविृज्यते ववश्वं जर्देतच्चराचरम ॥ ५६॥
सैषा प्रसन्िा वरदा िृणां भवतत मुक्तये ।
सा ववद्या परमा मुक्तेहेतुभूता सिातिी ॥ ५७॥
संसारबन्धहेतुश्च सैव [सा एव] सवेश्वरेश्वरी ॥ ५८॥
राजोवाच ॥ ५९॥
भर्वि8 का हह सा देवी महामायेनत यां भवाि ॥ ६०॥
Ch 1-श्लोक 053-060

28. ब्रवीनत कथमुत्मपन्िा सा कमाास्याश्च ककं द्ववज ।
यत्मप्रभावा च सा देवी यत्मस्वरूपा यदुद्भवा ॥ ६१॥
तत्मसवं श्रोतुसमच्छासम त्मवत्तो ब्रह्मववदां वर ॥ ६२॥
ऋषिरुवाच ॥ ६३॥
नित्मयैव सा जर्न्मूनतास्तया सवासमदं ततम ॥ ६४॥
तथावप तत्मसमुत्मपवत्तबाहुधा श्रूयतां मम ।
देवािां कायाससद्ध्यथामाववभावनत सा यदा ॥ ६५॥
उत्मपन्िेनत तदा लोक
े सा नित्मयाप्यसभधीयते ।
योर्निरां यदा ववष्णुजार्त्मयेकाणावीकृ ते ॥ ६६॥
आस्तीया शेषमभजत कल्पान्ते भर्वाि प्रभुिः ।
तदा द्वावसुरौ घोरौ ववख्यातौ मधुक
ै टभौ ॥ ६७॥
ववष्णुकणामलोद्भूतौ हन्तुं ब्रह्माणमुद्यतौ ।
स िासभकमले ववष्णोिः ण्स्थतो ब्रह्मा प्रजापनतिः ॥ ६८॥
Ch 1-श्लोक 061-068

29. दृष््वा तावसुरौ चोग्रौ प्रसुप्तं च जिादािम ।
तुष्टाव योर्निरां तामेकाग्रहृदयिः ण्स्थतिः ॥ ६९॥
ववबोधिाथााय हरेहाररिेत्रकृ तालयाम ।
ववश्वेश्वरीं जर्द्धात्रीं ण्स्थनतसंहारकाररणीम ॥ ७०॥
निरां भर्वतीं ववष्णोरतुलां तेजसिः प्रभुिः ॥ ७१॥
ब्रह्मोवाच ॥ ७२॥
त्मवं स्वाहा त्मवं स्वधा त्मवं हह वष्कारिः स्वराण्त्ममका ॥ ७३॥
सुधा त्मवमक्षरे नित्मये त्रत्रधा मात्राण्त्ममका ण्स्थता ।
अधामात्रा ण्स्थता नित्मया यािुच्चायााववशेषतिः ॥ ७४॥
त्मवमेव सन्ध्या साववत्री त्मवं देवव जििी परा ।
त्मवयैतद्धायाते ववश्वं त्मवयैतत सृज्यते जर्त ॥ ७५॥
त्मवयैतत पाल्यते देवव त्मवमत्मस्यन्ते च सवादा ।
ववसृष्टौ सृण्ष्टरूपा त्मवं ण्स्थनतरूपा च पालिे ॥ ७६॥
Ch 1-श्लोक 069-076

30. तथा संहृनतरूपान्ते जर्तोऽस्य जर्न्मये ।
महाववद्या महामाया महामेधा महास्मृनतिः ॥ ७७॥
महामोहा च भवती महादेवी महेश्वरी ।
प्रकृ नतस्त्मवं च सवास्य र्ुणत्रयववभावविी ॥ ७८॥
कालरात्रत्रमाहारात्रत्रमोहरात्रत्रश्च दारुणा ।
त्मवं श्रीस्त्मवमीश्वरी त्मवं ह्रीस्त्मवं बुद्धधबोधलक्षणा ॥ ७९॥
लज्जा पुण्ष्टस्तथा तुण्ष्टस्त्मवं शाण्न्तिः क्षाण्न्तरेव च ।
खड्धर्िी शूसलिी घोरा र्हदिी चकक्रणी तथा ॥ ८०॥
शङ्णखिी चावपिी बाणभुशुण्डीपररघायुधा ।
सौ्या सौ्यतराशेषसौ्येभ्यस्त्मवनतसुन्दरी ॥ ८१॥
परापराणां परमा त्मवमेव परमेश्वरी ।
यच्च ककण्ञ्चत्मक्वधचद्वस्तु सदसद्वाणखलाण्त्ममक
े ॥ ८२॥
Ch 1-श्लोक 077-082

31. तस्य सवास्य या शण्क्तिः सा त्मवं ककं स्तूयिे मया ।
यया त्मवया जर्त्मरष्टा जर्त्मपात्मयवत्त यो जर्त ॥ ८३॥
सोऽवप निरावशं िीतिः कस्त्मवां स्तोतुसमहेश्वरिः ।
ववष्णुिः शरीरग्रहणमहमीशाि एव च ॥ ८४॥
काररतास्ते यतोऽतस्त्मवां किः स्तोतुं शण्क्तमाि भवेत ।
सा त्मवसमत्मथं प्रभावैिः स्वैरुदारैदेवव संस्तुता ॥ ८५॥
मोहयैतौ दुराधषाावसुरौ मधुक
ै टभौ ।
प्रबोधं च जर्त्मस्वामी िीयतामच्युतो लघु ॥ ८६॥
बोधश्च कक्रयतामस्य हन्तुमेतौ महासुरौ ॥ ८७॥
ऋवषरुवाच ॥ ८८॥
एवं स्तुता तदा देवी तामसी तत्र वेधसा ॥ ८९॥
ववष्णोिः प्रबोधिाथााय निहन्तुं मधुक
ै टभौ ।
िेत्रास्यिाससकाबाहुहृदयेभ्यस्तथोरसिः ॥ ९०॥
Ch 1-श्लोक 083-090

32. निर्ा्य दशािे तस्थौ ब्रह्मणोऽव्यक्तजन्मििः ।
उत्तस्थौ च जर्न्िाथस्तया मुक्तो जिादाििः ॥ ९१॥
एकाणावेऽहहशयिात्ततिः स ददृशे च तौ ।
मधुक
ै टभौ दुरात्ममािावनतवीयापराक्रमौ ॥ ९२॥
क्रोधरक्तेक्षणावत्तुं ब्रह्माणं जनितोद्यमौ ।
समुत्मथाय ततस्ताभ्यां युयुधे भर्वाि हररिः ॥ ९३॥
पञ्चवषासहराणण बाहुप्रहरणो ववभुिः ।
तावप्यनतबलोन्मत्तौ महामायाववमोहहतौ ॥ ९४॥
उक्तवन्तौ वरोऽस्मत्तो वियतासमनत क
े शवम ॥ ९५॥
श्रीभर्वािुवाच ॥ ९६॥
भवेतामद्य मे तुष्टौ मम वध्यावुभाववप ॥ ९७॥
ककमन्येि वरेणात्र एतावद्धध वृतं मया ॥ ९८॥
ऋवषरुवाच ॥ ९९॥
Ch 1-श्लोक 091-098

33. वण्ञ्चताभ्यासमनत तदा सवामापोमयं जर्त ॥ १००॥
ववलोक्य ताभ्यां र्हदतो भर्वाि कमलेक्षणिः ।
आवां जहह ि यत्रोवी ससललेि पररप्लुता ॥ १०१॥
ऋवषरुवाच ॥ १०२॥
तथेत्मयुक्त्मवा भर्वता शङ्खचक्रर्दाभृता ।
कृ त्मवा चक्र
े ण वै नछन्िे जघिे सशरसी तयोिः ॥ १०३॥
एवमेषा समुत्मपन्िा ब्रह्मणा संस्तुता स्वयम ।
प्रभावमस्या देव्यास्तु भूयिः शृणु वदासम ते ॥ १०४॥
। ऐं ॐ ।
॥ स्वण्स्त श्रीमाक
ा ण्डेयपुराणे सावणणाक
े मन्वन्तरे देवीमाहात्म्ये
मधुक
ै टभवधो िाम प्रथमोऽध्यायिः ॥ १॥
Ch 1-श्लोक 099-104

34. ॥ द्षवतीयोऽध्यायः ॥

35. ववनियोर्िः
अस्य श्री मध्यमचररत्रस्य ववष्णुरृवषिः ।
श्रीमहालक्ष्मीदेवता ।
उण्ष्णक छन्दिः । शाक्भरी शण्क्तिः । दुर्ाा बीजम ।
वायुस्तत्त्वम ।
यजुवेदिः स्वरूपम । श्रीमहालक्ष्मीप्रीत्मयथे
मध्यमचररत्रजपे ववनियोर्िः ।

36. । ध्यािम ।
ॐ अक्षरक्परशू र्देषुक
ु सलशं पद्मं धिुिः क
ु ण्ण्डकां
दण्डं शण्क्तमससं च चमा जलजं घण्टां सुराभाजिम ।
शूलं पाशसुदशािे च दधतीं हस्तैिः प्रवालप्रभां
सेवे सैररभमहदािीसमह महालक्ष्मीं सरोजण्स्थताम ॥

37. Ch2-श्लोक 01-07
ॐ ह्रीं ऋवषरुवाच ॥ १॥
देवासुरमभूद्युद्धं पूणामबदशतं पुरा ।
महहषेऽसुराणामधधपे देवािां च पुरन्दरे ॥ २॥
तत्रासुरैमाहावीयवदेवसैन्यं पराण्जतम ।
ण्जत्मवा च सकलाि देवानिन्रोऽभून्महहषासुरिः ॥ ३॥
ततिः पराण्जता देवािः पद्मयोनिं प्रजापनतम ।
पुरस्कृ त्मय र्तास्तत्र यत्रेशर्रुडध्वजौ ॥ ४॥
यथावृत्तं तयोस्तद्वन्महहषासुरचेण्ष्टतम ।
त्रत्रदशािः कथयामासुदेवासभभवववस्तरम ॥ ५॥
सूयेन्राग्न्यनिलेन्दूिां यमस्य वरुणस्य च ।
अन्येषां चाधधकारान्स स्वयमेवाधधनतष्ठनत ॥ ६॥
स्वर्ााण्न्िराकृ तािः सवे तेि देवर्णा भुवव ।
ववचरण्न्त यथा मत्मयाा महहषेण दुरात्ममिा ॥ ७॥

38. एतद्विः कधथतं सवाममराररववचेण्ष्टतम ।
शरणं विः प्रपन्िािः स्मो वधस्तस्य ववधचन्त्मयताम ॥ ८॥
इत्मथं निश्य देवािां वचांसस मधुसूदििः ।
चकार कोपं श्भुश्च भ्रुक
ु टीक
ु हटलाििौ ॥ ९॥
ततोऽनतकोपपूणास्य चकक्रणो वदिात्ततिः ।
निश्चक्राम महत्तेजो ब्रह्मणिः शङ्करस्य च ॥ १०॥
अन्येषां चैव देवािां शक्रादीिां शरीरतिः ।
निर्ातं सुमहत्तेजस्तच्चैक्यं समर्च्छत ॥ ११॥
अतीव तेजसिः क
ू टं ज्वलन्तसमव पवातम ।
ददृशुस्ते सुरास्तत्र ज्वालाव्याप्तहदर्न्तरम ॥ १२॥
अतुलं तत्र तत्तेजिः सवादेवशरीरजम ।
एकस्थं तदभून्िारी व्याप्तलोकत्रयं ण्त्मवषा ॥ १३॥
Ch2-श्लोक 08-13

39. यदभूच्छा्भवं तेजस्तेिाजायत तन्मुखम ।
या्येि चाभवि क
े शा बाहवो ववष्णुतेजसा ॥ १४॥
सौ्येि स्तियोयुाग्मं मध्यं चैन्रेण चाभवत ।
वारुणेि च जङ्घोरू नित्बस्तेजसा भुविः ॥ १५॥
ब्रह्मणस्तेजसा पादौ तदङ्र्ुल्योऽक
ा तेजसा ।
वसूिां च कराङ्र्ुल्यिः कौबेरेण च िाससका ॥ १६॥
तस्यास्तु दन्तािः स्भूतािः प्राजापत्मयेि तेजसा ।
ियित्रत्रतयं जज्ञे तथा पावकतेजसा ॥ १७॥
भ्रुवौ च सन्ध्ययोस्तेजिः श्रवणावनिलस्य च ।
अन्येषां चैव देवािां स्भवस्तेजसां सशवा ॥ १८॥
ततिः समस्तदेवािां तेजोरासशसमुद्भवाम ।
तां ववलोक्य मुदं प्रापुरमरा महहषाहदातािः ।
ततो देवा ददुस्तस्यै स्वानि स्वान्यायुधानि च ॥ १९॥
Ch2-श्लोक 14-19

40. शूलं शूलाद्ववनिष्कृ ष्य ददौ तस्यै वपिाकधृक ।
चक्र
ं च दत्तवाि कृ ष्णिः समुत्मपा्य स्वचक्रतिः ॥ २०॥
शङ्खं च वरुणिः शण्क्तं ददौ तस्यै हुताशििः ।
मारुतो दत्तवांश्चापं बाणपूणे तथेषुधी ॥ २१॥
वज्रसमन्रिः समुत्मपा्य क
ु सलशादमराधधपिः ।
ददौ तस्यै सहराक्षो घण्टामैरावताद्र्जात ॥ २२॥
कालदण्डाद्यमो दण्डं पाशं चा्बुपनतदादौ ।
प्रजापनतश्चाक्षमालां ददौ ब्रह्मा कमण्डलुम ॥ २३॥
समस्तरोमक
ू पेषु निजरश्मीि हदवाकरिः ।
कालश्च दत्तवाि खड्र्ं तस्यै चमा च निमालम ॥ २४॥
क्षीरोदश्चामलं हारमजरे च तथा्बरे ।
चूडामणणं तथा हदव्यं क
ु ण्डले कटकानि च ॥ २५॥
Ch2-श्लोक 20-25

41. अधाचन्रं तथा शुभ्रं क
े यूराि सवाबाहुषु ।
िूपुरौ ववमलौ तद्वद् ग्रैवेयकमिुत्तमम ॥ २६॥
अङ्र्ुलीयकरत्मिानि समस्तास्वङ्र्ुलीषु च ।
ववश्वकमाा ददौ तस्यै परशुं चानतनिमालम ॥ २७॥
अस्त्राण्यिेकरूपाणण तथाभेद्यं च दंशिम ।
अ्लािपङ्कजां मालां सशरस्युरसस चापराम ॥ २८॥
अददज्जलधधस्तस्यै पङ्कजं चानतशोभिम ।
हहमवाि वाहिं ससंहं रत्मिानि ववववधानि च ॥ २९॥
ददावशून्यं सुरया पािपात्रं धिाधधपिः ।
शेषश्च सवािार्ेशो महामणणववभूवषतम ॥ ३०॥
िार्हारं ददौ तस्यै धत्ते यिः पृधथवीसममाम ।
अन्यैरवप सुरैदेवी भूषणैरायुधैस्तथा ॥ ३१॥
Ch2-श्लोक 26-31

42. स्मानिता ििादोच्चैिः सा्टहासं मुहुमुाहुिः ।
तस्या िादेि घोरेण कृ त्मस्िमापूररतं िभिः ॥ ३२॥
अमायतानतमहता प्रनतशबदो महािभूत ।
चुक्षुभुिः सकला लोकािः समुराश्च चकण््परे ॥ ३३॥
चचाल वसुधा चेलुिः सकलाश्च महीधरािः ।
जयेनत देवाश्च मुदा तामूचुिः ससंहवाहहिीम ॥ ३४॥
तुष्टुवुमुाियश्चैिां भण्क्तिम्रात्मममूतायिः ।
दृष््वा समस्तं सङ्क्षुबधं त्रैलोक्यममरारयिः ॥ ३५॥
सन्िद्धाणखलसैन्यास्ते समुत्तस्थुरुदायुधािः ।
आिः ककमेतहदनत क्रोधादाभाष्य महहषासुरिः ॥ ३६॥
Ch2-श्लोक 32-36

43. अभ्यधावत तं शबदमशेषैरसुरैवृातिः ।
स ददशा ततो देवीं व्याप्तलोकत्रयां ण्त्मवषा ॥ ३७॥
पादाक्रान्त्मया ितभुवं ककरीटोण्ल्लणखता्बराम ।
क्षोसभताशेषपातालां धिुज्याानििःस्विेि ताम ॥ ३८॥
हदशो भुजसहरेण समन्ताद्व्याप्य संण्स्थताम ।
ततिः प्रववृते युद्धं तया देव्या सुरद्ववषाम ॥ ३९॥
शस्त्रास्त्रैबाहुधा मुक्तैरादीवपतहदर्न्तरम ।
महहषासुरसेिािीण्श्चक्षुराख्यो महासुरिः ॥ ४०॥
युयुधे चामरश्चान्यैश्चतुरङ्र्बलाण्न्वतिः ।
रथािामयुतैिः षड्सभरुदग्राख्यो महासुरिः ॥ ४१॥
अयुध्यतायुतािां च सहरेण महाहिुिः ।
पञ्चाशद्सभश्च नियुतैरससलोमा महासुरिः ॥ ४२॥
Ch2-श्लोक 37-42

44. अयुतािां शतैिः षड्सभबााष्कलो युयुधे रणे ।
र्जवाण्जसहरौघैरिेक
ै िः पररवाररतिः ॥ ४३॥
वृतो रथािां को्या च युद्धे तण्स्मन्ियुध्यत ।
त्रबडालाख्योऽयुतािां च पञ्चाशद्सभरथायुतैिः ॥ ४४॥
युयुधे संयुर्े तत्र रथािां पररवाररतिः ।
अन्ये च तत्रायुतशो रथिार्हयैवृातािः ॥ ४५॥
युयुधुिः संयुर्े देव्या सह तत्र महासुरािः ।
कोहटकोहटसहरैस्तु रथािां दण्न्तिां तथा ॥ ४६॥
हयािां च वृतो युद्धे तत्राभून्महहषासुरिः ।
तोमरैसभाण्न्दपालैश्च शण्क्तसभमुासलैस्तथा ॥ ४७॥
युयुधुिः संयुर्े देव्या खड्र्ैिः परशुप्हटशैिः ।
क
े धचच्च धचक्षक्षपुिः शक्तीिः क
े धचत पाशांस्तथापरे ॥ ४८॥
Ch2-श्लोक 43-48

45. देवीं खड्र्प्रहारैस्तु ते तां हन्तुं प्रचक्रमुिः ।
सावप देवी ततस्तानि शस्त्राण्यस्त्राणण चण्ण्डका ॥ ४९॥
लीलयैव प्रधचच्छेद निजशस्त्रास्त्रववषाणी ।
अिायस्ताििा देवी स्तूयमािा सुरवषासभिः ॥ ५०॥
मुमोचासुरदेहेषु शस्त्राण्यस्त्राणण चेश्वरी ।
सोऽवप क्र
ु द्धो धुतसटो देव्या वाहिक
े सरी ॥ ५१॥
चचारासुरसैन्येषु विेण्ष्वव हुताशििः ।
नििःश्वासाि मुमुचे यांश्च युध्यमािा रणेऽण््बका ॥ ५२॥
त एव सद्यिः स्भूता र्णािः शतसहरशिः ।
युयुधुस्ते परशुसभसभाण्न्दपालाससप्हटशैिः ॥ ५३॥
िाशयन्तोऽसुरर्णाि देवीशक्त्मयुपबृंहहतािः ।
अवादयन्त पटहाि र्णािः शङ्खांस्तथापरे ॥ ५४॥
Ch2-श्लोक 49-54

46. मृदङ्र्ांश्च तथैवान्ये तण्स्मि युद्धमहोत्मसवे ।
ततो देवी त्रत्रशूलेि र्दया शण्क्तवृण्ष्टसभिः ॥ ५५॥
खड्र्ाहदसभश्च शतशो निजघाि महासुराि ।
पातयामास चैवान्याि घण्टास्विववमोहहताि ॥ ५६॥
असुराि भुवव पाशेि बद्ध्वा चान्यािकषायत ।
क
े धचद् द्ववधाकृ तास्तीक्ष्णैिः खड्र्पातैस्तथापरे ॥ ५७॥
ववपोधथता निपातेि र्दया भुवव शेरते ।
वेमुश्च क
े धचरुधधरं मुसलेि भृशं हतािः ॥ ५८॥
क
े धचण्न्िपनतता भूमौ सभन्िािः शूलेि वक्षसस ।
निरन्तरािः शरौघेण कृ तािः क
े धचरणाण्जरे ॥ ५९॥
Ch2-श्लोक 55-59

47. श्येिािुकाररणिः प्राणाि मुमुचुण्स्त्रदशादािािः ।
क
े षाण्ञ्चद् बाहवण्श्छन्िाण्श्छन्िग्रीवास्तथापरे ॥ ६०॥
सशरांसस पेतुरन्येषामन्ये मध्ये ववदाररतािः ।
ववण्च्छन्िजङ्घास्त्मवपरे पेतुरुव्यां महासुरािः ॥ ६१॥
एकबाह्वक्षक्षचरणािः क
े धचद्देव्या द्ववधाकृ तािः ।
नछन्िेऽवप चान्ये सशरसस पनततािः पुिरुण्त्मथतािः ॥ ६२॥
कबन्धा युयुधुदेव्या र्ृहीतपरमायुधािः ।
ििृतुश्चापरे तत्र युद्धे तूयालयाधश्रतािः ॥ ६३॥
कबन्धाण्श्छन्िसशरसिः खड्र्शक्त्मयृण्ष्टपाणयिः ।
नतष्ठ नतष्ठेनत भाषन्तो देवीमन्ये महासुरािः ॥ ६४॥
Ch2-श्लोक 60-64

48. पानततै रथिार्ाश्वैरसुरैश्च वसुन्धरा ।
अर््या साभवत्तत्र यत्राभूत स महारणिः ॥ ६५॥
शोणणतौघा महािद्यिः सद्यस्तत्र प्रसुरुवुिः ।
मध्ये चासुरसैन्यस्य वारणासुरवाण्जिाम ॥ ६६॥
क्षणेि तन्महासैन्यमसुराणां तथाण््बका ।
निन्ये क्षयं यथा वण्ह्िस्तृणदारुमहाचयम ॥ ६७॥
स च ससंहो महािादमुत्मसृजि धुतक
े सरिः ।
शरीरेभ्योऽमरारीणामसूनिव ववधचन्वनत ॥ ६८॥
देव्या र्णैश्च तैस्तत्र कृ तं युद्धं तथासुरैिः ।
यथैषां तुतुषुदेवािः पुष्पवृण्ष्टमुचो हदवव ॥ ६९॥
॥ स्वस्स्त श्रीमार्
ग ण्डेयपुराणे िावर्णगर्
े मन्वन्तरे देवीमाहात्मम्ये
महहिािुरिैन्यवधो नाम द्षवतीयोऽध्यायः ॥ २॥
Ch2-श्लोक 65-69

49. ॥ तृतीयोऽध्यायः ॥

50. ॐ ऋवषरुवाच ॥ १॥
निहन्यमािं तत्मसैन्यमवलोक्य महासुरिः ।
सेिािीण्श्चक्षुरिः कोपाद्ययौ योद्धुमथाण््बकाम ॥ २॥
स देवीं शरवषेण ववषा समरेऽसुरिः ।
यथा मेरुधर्रेिः शृङ्र्ं तोयवषेण तोयदिः ॥ ३॥
तस्य नछत्मवा ततो देवी लीलयैव शरोत्मकराि ।
जघाि तुरर्ान्बाणैयान्तारं चैव वाण्जिाम ॥ ४॥
धचच्छेद च धिुिः सद्यो ध्वजं चानतसमुच्छ
ृ तम ।
ववव्याध चैव र्ात्रेषु नछन्िधन्वािमाशुर्ैिः ॥ ५॥
सण्च्छन्िधन्वा ववरथो हताश्वो हतसारधथिः ।
अभ्यधावत तां देवीं खड्र्चमाधरोऽसुरिः ॥ ६॥
ससंहमाहत्मय खड्र्ेि तीक्ष्णधारेण मूधानि ।
आजघाि भुजे सव्ये देवीमप्यनतवेर्वाि ॥ ७॥
Ch-03-श्लोक 01-07

51. तस्यािः खड्र्ो भुजं प्राप्य पफाल िृपिन्दि ।
ततो जग्राह शूलं स कोपादरुणलोचििः ॥ ८॥
धचक्षेप च ततस्तत्तु भरकाल्यां महासुरिः ।
जाज्वल्यमािं तेजोभी रववत्रब्बसमवा्बरात ॥ ९॥
दृष््वा तदापतच्छ
ू लं देवी शूलममुञ्चत ।
तेि तच्छतधा िीतं शूलं स च महासुरिः ॥ १०॥
हते तण्स्मन्महावीये महहषस्य चमूपतौ ।
आजर्ाम र्जारूढश्चामरण्स्त्रदशादाििः ॥ ११॥
सोऽवप शण्क्तं मुमोचाथ देव्यास्तामण््बका रुतम ।
हुङ्कारासभहतां भूमौ पातयामास निष्प्रभाम ॥ १२॥
भग्िां शण्क्तं निपनततां दृष््वा क्रोधसमण्न्वतिः ।
धचक्षेप चामरिः शूलं बाणैस्तदवप साण्च्छित ॥ १३॥
Ch-03-श्लोक 08-13

52. ततिः ससंहिः समुत्मपत्मय र्जक
ु ्भान्तरे ण्स्थतिः ।
बाहुयुद्धेि युयुधे तेिोच्चैण्स्त्रदशाररणा ॥ १४॥
युध्यमािौ ततस्तौ तु तस्मान्िार्ान्महीं र्तौ ।
युयुधातेऽनतसंरबधौ प्रहारैरनतदारुणैिः ॥ १५॥
ततो वेर्ात खमुत्मपत्मय निपत्मय च मृर्ाररणा ।
करप्रहारेण सशरश्चामरस्य पृथक कृ तम ॥ १६॥
उदग्रश्च रणे देव्या सशलावृक्षाहदसभहातिः ।
दन्तमुण्ष्टतलैश्चैव करालश्च निपानततिः ॥ १७॥
देवी क्र
ु द्धा र्दापातैश्चूणायामास चोद्धतम ।
बाष्कलं सभण्न्दपालेि बाणैस्ताम्रं तथान्धकम ॥ १८॥
उग्रास्यमुग्रवीयं च तथैव च महाहिुम ।
त्रत्रिेत्रा च त्रत्रशूलेि जघाि परमेश्वरी ॥ १९॥
Ch-03-श्लोक 14-19

53. त्रबडालस्याससिा कायात पातयामास वै सशरिः ।
दुधारं दुमुाखं चोभौ शरैनिान्ये यमक्षयम ॥ २०॥
एवं सङ्क्षीयमाणे तु स्वसैन्ये महहषासुरिः ।
माहहषेण स्वरूपेण त्रासयामास ताि र्णाि ॥ २१॥
कांण्श्चत्तुण्डप्रहारेण खुरक्षेपैस्तथापराि ।
लाङ्र्ूलताडडतांश्चान्याि शृङ्र्ाभ्यां च ववदाररताि ॥ २२॥
वेर्ेि कांण्श्चदपरान्िादेि भ्रमणेि च ।
नििःश्वासपविेिान्यान्पातयामास भूतले ॥ २३॥
निपात्मय प्रमथािीकमभ्यधावत सोऽसुरिः ।
ससंहं हन्तुं महादेव्यािः कोपं चक्र
े ततोऽण््बका ॥ २४॥
सोऽवप कोपान्महावीयािः खुरक्षुण्णमहीतलिः ।
शृङ्र्ाभ्यां पवातािुच्चांण्श्चक्षेप च ििाद च ॥ २५॥
Ch-03-श्लोक 20-25

54. वेर्भ्रमणववक्षुण्णा मही तस्य व्यशीयात ।
लाङ्र्ूलेिाहतश्चाण्बधिः प्लावयामास सवातिः ॥ २६॥
धुतशृङ्र्ववसभन्िाश्च खण्डं खण्डं ययुघािािः ।
श्वासानिलास्तािः शतशो निपेतुिाभसोऽचलािः ॥ २७॥
इनत क्रोधसमाध्मातमापतन्तं महासुरम ।
दृष््वा सा चण्ण्डका कोपं तद्वधाय तदाकरोत ॥ २८॥
सा क्षक्षप्त्मवा तस्य वै पाशं तं बबन्ध महासुरम ।
तत्मयाज माहहषं रूपं सोऽवप बद्धो महामृधे ॥ २९॥
ततिः ससंहोऽभवत्मसद्यो यावत्तस्याण््बका सशरिः ।
नछिवत्त तावत पुरुषिः खड्र्पाणणरदृश्यत ॥ ३०॥
तत एवाशु पुरुषं देवी धचच्छेद सायक
ै िः ।
तं खड्र्चमाणा साधं ततिः सोऽभून्महार्जिः ॥ ३१॥
Ch-03-श्लोक 26-31

55. करेण च महाससंहं तं चकषा जर्जा च ।
कषातस्तु करं देवी खड्र्ेि निरकृ न्तत ॥ ३२॥
ततो महासुरो भूयो माहहषं वपुराण्स्थतिः ।
तथैव क्षोभयामास त्रैलोक्यं सचराचरम ॥ ३३॥
ततिः क्र
ु द्धा जर्न्माता चण्ण्डका पािमुत्तमम ।
पपौ पुििः पुिश्चैव जहासारुणलोचिा ॥ ३४॥
ििदा चासुरिः सोऽवप बलवीयामदोद्धतिः ।
ववषाणाभ्यां च धचक्षेप चण्ण्डकां प्रनत भूधराि ॥ ३५॥
सा च तान्प्रहहतांस्तेि चूणायन्ती शरोत्मकरैिः ।
उवाच तं मदोद्धूतमुखरार्ाक
ु लाक्षरम ॥ ३६॥
देव्युवाच ॥ ३७॥
र्जा र्जा क्षणं मूढ मधु यावण्त्मपबा्यहम ।
मया त्मवनय हतेऽत्रैव र्ण्जाष्यन्त्मयाशु देवतािः ॥ ३८॥
Ch-03-श्लोक 32-38

56. ऋवषरुवाच ॥ ३९॥
एवमुक्त्मवा समुत्मपत्मय सारूढा तं महासुरम ।
पादेिाक्र्य कण्ठे च शूलेिैिमताडयत ॥ ४०॥
ततिः सोऽवप पदाक्रान्तस्तया निजमुखात्तदा ।
अधानिष्क्रान्त एवासीद्देव्या वीयेण संवृतिः ॥ ४१॥
अधानिष्क्रान्त एवासौ युध्यमािो महासुरिः ।
तया महाससिा देव्या सशरण्श्छत्त्वा निपानततिः ॥ ४२॥
ततो हाहाकृ तं सवं दैत्मयसैन्यं ििाश तत ।
प्रहषं च परं जग्मुिः सकला देवतार्णािः ॥ ४३॥
तुष्टुवुस्तां सुरा देवीं सहहदव्यैमाहवषासभिः ।
जर्ुर्ान्धवापतयो ििृतुश्चाप्सरोर्णािः ॥ ४४॥
॥ स्वस्स्त श्रीमार्
ग ण्डेयपुराणे िावर्णगर्
े मन्वन्तरे देवीमाहात्मम्ये
महहिािुरवधो नाम तृतीयोऽध्यायः ॥ ३॥
Ch-03-श्लोक 39-43

57. ॥ चतुथोऽध्यायः ॥

58. ॐ ऋवषरुवाच ॥ १॥
शक्रादयिः सुरर्णा निहतेऽनतवीये
तण्स्मन्दुरात्ममनि सुराररबले च देव्या ।
तां तुष्टुवुिः प्रणनतिम्रसशरोधरांसा
वाण्ग्भिः प्रहषापुलकोद्र्मचारुदेहािः ॥ २॥
देव्या यया ततसमदं जर्दात्ममशक्त्मया
नििःशेषदेवर्णशण्क्तसमूहमूत्मयाा ।
तामण््बकामणखलदेवमहवषापूज्यां
भक्त्मया ितािः स्म ववदधातु शुभानि सा ििः ॥ ३॥
यस्यािः प्रभावमतुलं भर्वाििन्तो
ब्रह्मा हरश्च ि हह वक्तुमलं बलं च ।
सा चण्ण्डकाणखलजर्त्मपररपालिाय
िाशाय चाशुभभयस्य मनतं करोतु ॥ ४॥
Ch-04-श्लोक 01-04

59. या श्रीिः स्वयं सुकृ नतिां भविेष्वलक्ष्मीिः
पापात्ममिां कृ तधधयां हृदयेषु बुद्धधिः ।
श्रद्धा सतां क
ु लजिप्रभवस्य लज्जा
तां त्मवां ितािः स्म पररपालय देवव ववश्वम ॥ ५॥
ककं वणायाम तव रूपमधचन्त्मयमेतत
ककञ्चानतवीयामसुरक्षयकारर भूरर ।
ककं चाहवेषु चररतानि तवानत यानि
सवेषु देव्यसुरदेवर्णाहदक
े षु ॥ ६॥
हेतुिः समस्तजर्तां त्रत्रर्ुणावप दोषै-
िा ज्ञायसे हररहराहदसभरप्यपारा ।
सवााश्रयाणखलसमदं जर्दंशभूत-
मव्याकृ ता हह परमा प्रकृ नतस्त्मवमाद्या ॥ ७॥
Ch-04-श्लोक 05-07

60. यस्यािः समस्तसुरता समुदीरणेि
तृण्प्तं प्रयानत सकलेषु मखेषु देवव ।
स्वाहासस वै वपतृर्णस्य च तृण्प्तहेतु-
रुच्चायासे त्मवमत एव जिैिः स्वधा च ॥ ८॥
या मुण्क्तहेतुरववधचन्त्मयमहािता त्मवं
अभ्यस्यसे सुनियतेण्न्रयतत्त्वसारैिः ।
मोक्षाधथासभमुानिसभरस्तसमस्तदोषै-
ववाद्यासस सा भर्वती परमा हह देवव ॥ ९॥
शबदाण्त्ममका सुववमलग्याजुषां निधाि-
मुद्र्ीथर्यपदपाठवतां च सा्िाम ।
देवव त्रयी भर्वती भवभाविाय
वाताासस सवाजर्तां परमानताहन्त्री ॥ १०॥
Ch-04-श्लोक 08-10

61. मेधासस देवव ववहदताणखलशास्त्रसारा
दुर्ाासस दुर्ाभवसार्रिौरसङ्र्ा ।
श्रीिः क
ै टभाररहृदयैककृ ताधधवासा
र्ौरी त्मवमेव शसशमौसलकृ तप्रनतष्ठा ॥ ११॥
ईषत्मसहासममलं पररपूणाचन्र-
त्रब्बािुकारर किकोत्तमकाण्न्तकान्तम ।
अत्मयद्भुतं प्रहृतमात्तरुषा तथावप
वक्त्रं ववलोक्य सहसा महहषासुरेण ॥ १२॥
दृष््वा तु देवव क
ु वपतं भ्रुक
ु टीकराल-
मुद्यच्छशाङ्कसदृशच्छवव यन्ि सद्यिः ।
प्राणाि मुमोच महहषस्तदतीव धचत्रं
क
ै जीव्यते हह क
ु वपतान्तकदशािेि ॥ १३॥
Ch-04-श्लोक 11-13

62. देवव प्रसीद परमा भवती भवाय
सद्यो वविाशयसस कोपवती क
ु लानि ।
ववज्ञातमेतदधुिैव यदस्तमेत-
न्िीतं बलं सुववपुलं महहषासुरस्य ॥ १४॥
ते स्मता जिपदेषु धिानि तेषां
तेषां यशांसस ि च सीदनत बन्धुवर्ािः ।
धन्यास्त एव निभृतात्ममजभृत्मयदारा
येषां सदाभ्युदयदा भवती प्रसन्िा ॥ १५॥
ध्यााणण देवव सकलानि सदैव कमाा-
ण्यत्मयादृतिः प्रनतहदिं सुकृ ती करोनत ।
स्वर्ं प्रयानत च ततो भवती प्रसादा-
ल्लोकत्रयेऽवप फलदा ििु देवव तेि ॥ १६॥
Ch-04-श्लोक 14-16

63. दुर्े स्मृता हरसस भीनतमशेषजन्तोिः
स्वस्थैिः स्मृता मनतमतीव शुभां ददासस ।
दाररद्र्यदुिःखभयहाररणण का त्मवदन्या
सवोपकारकरणाय सदाराधचत्ता ॥ १७॥
एसभहातैजार्दुपैनत सुखं तथैते
क
ु वान्तु िाम िरकाय धचराय पापम ।
सङ्ग्राममृत्मयुमधधर््य हदवं प्रयान्तु
मत्मवेनत िूिमहहताण्न्वनिहंसस देवव ॥ १८॥
दृष््वैव ककं ि भवती प्रकरोनत भस्म
सवाासुरािररषु यत्मप्रहहणोवष शस्त्रम ।
लोकान्प्रयान्तु ररपवोऽवप हह शस्त्रपूता
इत्मथं मनतभावनत तेष्वहहतेषुसाध्वी ॥ १९॥
Ch-04-श्लोक 17-19

64. खड्र्प्रभानिकरववस्फ
ु रणैस्तथोग्रैिः
शूलाग्रकाण्न्तनिवहेि दृशोऽसुराणाम ।
यन्िार्ता ववलयमंशुमहदन्दुखण्ड-
योग्याििं तव ववलोकयतां तदेतत ॥ २०॥
दुवृात्तवृत्तशमिं तव देवव शीलं
रूपं तथैतदववधचन्त्मयमतुल्यमन्यैिः ।
वीयं च हन्तृ हृतदेवपराक्रमाणां
वैररष्ववप प्रकहटतैव दया त्मवयेत्मथम ॥ २१॥
क
े िोपमा भवतु तेऽस्य पराक्रमस्य
रूपं च शत्रुभयकायानतहारर क
ु त्र ।
धचत्ते कृ पा समरनिष्ठु रता च दृष्टा
त्मवय्येव देवव वरदे भुवित्रयेऽवप ॥ २२॥
Ch-04-श्लोक 20-22

65. त्रैलोक्यमेतदणखलं ररपुिाशिेि
त्रातं त्मवया समरमूधानि तेऽवप हत्मवा ।
िीता हदवं ररपुर्णा भयमप्यपास्तम
अस्माकमुन्मदसुराररभवं िमस्ते ॥ २३॥
शूलेि पाहह िो देवव पाहह खड्र्ेि चाण््बक
े ।
घण्टास्विेि ििः पाहह चापज्यानििःस्विेि च ॥ २४॥
प्राच्यां रक्ष प्रतीच्यां च चण्ण्डक
े रक्ष दक्षक्षणे ।
भ्रामणेिात्ममशूलस्य उत्तरस्यां तथेश्वरर ॥ २५॥
सौ्यानि यानि रूपाणण त्रैलोक्ये ववचरण्न्त ते ।
यानि चात्मयन्तघोराणण तै रक्षास्मांस्तथा भुवम ॥ २६॥
खड्र्शूलर्दादीनि यानि चास्त्रानि तेऽण््बक
े ।
करपल्लवसङ्र्ीनि तैरस्मान्रक्ष सवातिः ॥ २७॥
ऋवषरुवाच ॥ २८॥
Ch-04-श्लोक 23-28

66. एवं स्तुता सुरैहदाव्यैिः क
ु सुमैिान्दिोद्भवैिः ।
अधचाता जर्तां धात्री तथा र्न्धािुलेपिैिः ॥ २९॥
भक्त्मया समस्तैण्स्त्रदशैहदाव्यैधूापैिः सुधूवपता ।
प्राह प्रसादसुमुखी समस्ताि प्रणताि सुराि ॥ ३०॥
देव्युवाच ॥ ३१॥
वियतां त्रत्रदशािः सवे यदस्मत्तोऽसभवाण्ञ्छतम ॥ ३२॥
देवा ऊचुिः ॥ ३३॥
भर्वत्मया कृ तं सवं ि ककण्ञ्चदवसशष्यते ॥ ३४॥
यदयं निहतिः शत्रुरस्माक
ं महहषासुरिः ।
यहद चावप वरो देयस्त्मवयास्माक
ं महेश्वरर ॥ ३५॥
संस्मृता संस्मृता त्मवं िो हहंसेथािः परमापदिः ।
यश्च मत्मयािः स्तवैरेसभस्त्मवां स्तोष्यत्मयमलाििे ॥ ३६॥
तस्य ववत्तद्ाधधववभवैधािदाराहदस्पदाम ।
वृद्धयेऽस्मत्मप्रसन्िा त्मवं भवेथािः सवादाण््बक
े ॥ ३७॥
Ch-04-श्लोक 29-37

67. ऋवषरुवाच ॥ ३८॥
इनत प्रसाहदता देवैजार्तोऽथे तथात्ममििः ।
तथेत्मयुक्त्मवा भरकाली बभूवान्तहहाता िृप ॥ ३९॥
इत्मयेतत्मकधथतं भूप स्भूता सा यथा पुरा ।
देवी देवशरीरेभ्यो जर्त्मत्रयहहतैवषणी ॥ ४०॥
पुिश्च र्ौरीदेहात्मसा समुद्भूता यथाभवत ।
वधाय दुष्टदैत्मयािां तथा शु्भनिशु्भयोिः ॥ ४१॥
रक्षणाय च लोकािां देवािामुपकाररणी ।
तच्छ
ृ णुष्व मयाख्यातं यथावत्मकथयासम ते ॥ ४२॥
। ह्रीं ॐ ।
॥ स्वस्स्त श्रीमार्
ग ण्डेयपुराणे िावर्णगर्
े मन्वन्तरे देवीमाहात्मम्ये
शक्राहदस्तुततनागम चतुथोऽध्यायः ॥ ४॥
Ch-04-श्लोक 38-42

68. ॥ पञ्चमोऽध्यायः ॥

69. ववनियोर्िः
अस्य श्री उत्तरचररत्रस्य रुर ऋवषिः ।
श्रीमहासरस्वती देवता ।
अिुष्टुप छन्दिः । भीमा शण्क्तिः । भ्रामरी बीजम ।
सूयास्तत्त्वम ।
सामवेदिः स्वरूपम । श्रीमहासरस्वतीप्रीत्मयथे
उत्तरचररत्रपाठे
ववनियोर्िः ।

70. ध्यािम
घण्टाशूलहलानि शङ्खमुसले चक्र
ं धिुिः सायक
ं
हस्ताबजैदाधतीं घिान्तववलसच्छीतांशुतुल्यप्रभाम ।
र्ौरीदेहसमुद्भवां त्रत्रजर्तामाधारभूतां महा-
पूवाामत्र सरस्वतीमिुभजे शु्भाहददैत्मयाहदािीम ॥

71. ॐ क्लीं ऋवषरुवाच ॥ १॥
पुरा शु्भनिशु्भाभ्यामसुराभ्यां शचीपतेिः ।
त्रैलोक्यं यज्ञभार्ाश्च हृता मदबलाश्रयात ॥ २॥
तावेव सूयातां तद्वदधधकारं तथैन्दवम ।
कौबेरमथ या्यं च चक्राते वरुणस्य च ॥ ३॥
तावेव पविद्ाधधं च चक्रतुवाण्ह्िकमा च ।
ततो देवा ववनिधूाता भ्रष्टराज्यािः पराण्जतािः ॥ ४॥
हृताधधकाराण्स्त्रदशास्ताभ्यां सवे निराकृ तािः ।
महासुराभ्यां तां देवीं संस्मरन्त्मयपराण्जताम ॥ ५॥
तयास्माक
ं वरो दत्तो यथापत्मसु स्मृताणखलािः ।
भवतां िाशनयष्यासम तत्मक्षणात्मपरमापदिः ॥ ६॥
इनत कृ त्मवा मनतं देवा हहमवन्तं िर्ेश्वरम ।
जग्मुस्तत्र ततो देवीं ववष्णुमायां प्रतुष्टुवुिः ॥ ७॥
Ch-05-श्लोक001-007

72. देवा ऊचुिः ॥ ८॥
िमो देव्यै महादेव्यै सशवायै सततं िमिः ।
िमिः प्रकृ त्मयै भरायै नियतािः प्रणतािः स्म ताम ॥ ९॥
रौरायै िमो नित्मयायै र्ौयव धात्र्यै िमो िमिः ।
ज्योत्मस्िायै चेन्दुरूवपण्यै सुखायै सततं िमिः ॥ १०॥
कल्याण्यै प्रणतां वृद्ध्यै ससद्ध्यै क
ु मो िमो िमिः ।
िैरृत्मयै भूभृतां लक्ष््यै शवााण्यै ते िमो िमिः ॥ ११॥
दुर्ाायै दुर्ापारायै सारायै सवाकाररण्यै ।
ख्यात्मयै तथैव कृ ष्णायै धूम्रायै सततं िमिः ॥ १२॥
अनतसौ्यानतरौरायै ितास्तस्यै िमो िमिः ।
िमो जर्त्मप्रनतष्ठायै देव्यै कृ त्मयै िमो िमिः ॥ १३॥
या देवी सवाभूतेषु ववष्णुमायेनत शण्बदता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ १४-१६॥
Ch-05-श्लोक008-016

73. या देवी सवाभूतेषु चेतिेत्मयसभधीयते ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ १७-१९॥
या देवी सवाभूतेषु बुद्धधरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ २०-२२॥
या देवी सवाभूतेषु निरारूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ २३-२५॥
या देवी सवाभूतेषु क्षुधारूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ २६-२८॥
या देवी सवाभूतेषु छायारूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ २९-३१॥
या देवी सवाभूतेषु शण्क्तरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ३२-३४॥
Ch-05-श्लोक017-034

74. या देवी सवाभूतेषु तृष्णारूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ३५-३७॥
या देवी सवाभूतेषु क्षाण्न्तरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ३८-४०॥
या देवी सवाभूतेषु जानतरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ४१-४३॥
या देवी सवाभूतेषु लज्जारूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ४४-४६॥
या देवी सवाभूतेषु शाण्न्तरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ४७-४९॥
या देवी सवाभूतेषु श्रद्धारूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ५०-५२॥
Ch-05-श्लोक035-052

75. या देवी सवाभूतेषु काण्न्तरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ५३-५५॥
या देवी सवाभूतेषु लक्ष्मीरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ५६-५८॥
या देवी सवाभूतेषु वृवत्तरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ५९-६१॥
या देवी सवाभूतेषु स्मृनतरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ६२-६४॥
या देवी सवाभूतेषु दयारूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ६५-६७॥
या देवी सवाभूतेषु तुण्ष्टरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ६८-७०॥
Ch-05-श्लोक053-070

76. या देवी सवाभूतेषु मातृरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ७१-७३॥
या देवी सवाभूतेषु भ्राण्न्तरूपेण संण्स्थता ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ७४-७६॥
इण्न्रयाणामधधष्ठात्री भूतािां चाणखलेषु या ।
भूतेषु सततं तस्यै व्याप्त्मयै देव्यै िमो िमिः ॥ ७७॥
धचनतरूपेण या कृ त्मस्िमेतद् व्याप्य ण्स्थता जर्त ।
िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमस्तस्यै िमो िमिः ॥ ७८-८०॥
स्तुता सुरैिः पूवामभीष्टसंश्रया-
त्तथा सुरेन्रेण हदिेषु सेववता ।
करोतु सा ििः शुभहेतुरीश्वरी
शुभानि भराण्यसभहन्तु चापदिः ॥ ८१॥
Ch-05-श्लोक071-081

77. या सा्प्रतं चोद्धतदैत्मयतावपतै-रस्मासभरीशा च सुरैिामस्यते ।
या च स्मृता तत्मक्षणमेव हण्न्त ििः सवाापदो भण्क्तवविम्रमूनतासभिः ॥ ८२॥
ऋवषरुवाच ॥ ८३॥
एवं स्तवासभयुक्तािां देवािां तत्र पावाती ।
स्िातुमभ्याययौ तोये जाह्िव्या िृपिन्दि ॥ ८४॥
साब्रवीत्ताि सुराि सुभ्रूभावद्सभिः स्तूयतेऽत्र का ।
शरीरकोशतश्चास्यािः समुद्भूताब्रवीण्च्छवा ॥ ८५॥
स्तोत्रं ममैतण्त्मक्रयते शु्भदैत्मयनिराकृ तैिः ।
देवैिः समेतैिः समरे निशु्भेि पराण्जतैिः ॥ ८६॥
Ch-05-श्लोक082-086

78. शरीरकोशाद्यत्तस्यािः पावात्मया नििःसृताण््बका ।
कौसशकीनत समस्तेषु ततो लोक
े षु र्ीयते ॥ ८७॥
तस्यां ववनिर्ातायां तु कृ ष्णाभूत्मसावप पावाती ।
कासलक
े नत समाख्याता हहमाचलकृ ताश्रया ॥ ८८॥
ततोऽण््बकां परं रूपं त्रबभ्राणां सुमिोहरम ।
ददशा चण्डो मुण्डश्च भृत्मयौ शु्भनिशु्भयोिः ॥ ८९॥
ताभ्यां शु्भाय चाख्याता सातीव सुमिोहरा ।
काप्यास्ते स्त्री महाराज भासयन्ती हहमाचलम ॥ ९०॥
िैव तादृक क्वधचरूपं दृष्टं क
े िधचदुत्तमम ।
ज्ञायतां काप्यसौ देवी र्ृह्यतां चासुरेश्वर ॥ ९१॥
स्त्रीरत्मिमनतचावाङ्र्ी द्योतयन्ती हदशण्स्त्मवषा ।
सा तु नतष्ठनत दैत्मयेन्र तां भवाि रष्टुमहानत ॥ ९२॥
Ch-05-श्लोक087-092

79. यानि रत्मिानि मणयो र्जाश्वादीनि वै प्रभो ।
त्रैलोक्ये तु समस्तानि सा्प्रतं भाण्न्त ते र्ृहे ॥ ९३॥
ऐरावतिः समािीतो र्जरत्मिं पुरन्दरात ।
पाररजाततरुश्चायं तथैवोच्चैिःश्रवा हयिः ॥ ९४॥
ववमािं हंससंयुक्तमेतवत्तष्ठनत तेऽङ्र्णे ।
रत्मिभूतसमहािीतं यदासीद्वेधसोऽद्भुतम ॥ ९५॥
निधधरेष महापद्मिः समािीतो धिेश्वरात ।
ककञ्जण्ल्किीं ददौ चाण्बधमाालाम्लािपङ्कजाम ॥ ९६॥
छत्रं ते वारुणं र्ेहे काञ्चिरावव नतष्ठनत ।
तथायं स्यन्दिवरो यिः पुरासीत्मप्रजापतेिः ॥ ९७॥
मृत्मयोरुत्मक्राण्न्तदा िाम शण्क्तरीश त्मवया हृता ।
पाशिः ससललराजस्य भ्रातुस्तव पररग्रहे ॥ ९८॥
Ch-05-श्लोक093-098

80. निशु्भस्याण्बधजाताश्च समस्ता रत्मिजातयिः ।
वण्ह्िरवप ददौ तुभ्यमण्ग्िशौचे च वाससी ॥ ९९॥
एवं दैत्मयेन्र रत्मिानि समस्तान्याहृतानि ते ।
स्त्रीरत्मिमेषा कल्याणी त्मवया कस्मान्ि र्ृह्यते ॥ १००॥
ऋवषरुवाच ॥ १०१॥
निश्येनत वचिः शु्भिः स तदा चण्डमुण्डयोिः ।
प्रेषयामास सुग्रीवं दूतं देव्या महासुरम ॥ १०२॥
इनत चेनत च वक्तव्या सा र्त्मवा वचिान्मम ।
यथा चाभ्येनत स्प्रीत्मया तथा कायं त्मवया लघु ॥ १०३॥
स तत्र र्त्मवा यत्रास्ते शैलोद्देशेऽनतशोभिे ।
तां च देवीं ततिः प्राह श्लक्ष्णं मधुरया धर्रा ॥ १०४॥
Ch-05-श्लोक099-104

81. दूत उवाच ॥ १०५॥
देवव दैत्मयेश्वरिः शु्भस्त्रैलोक्ये परमेश्वरिः ।
दूतोऽहं प्रेवषतस्तेि त्मवत्मसकाशसमहार्तिः ॥ १०६॥
अव्याहताज्ञिः सवाासु यिः सदा देवयोनिषु ।
निण्जाताणखलदैत्मयाररिः स यदाह शृणुष्व तत ॥ १०७॥
मम त्रैलोक्यमणखलं मम देवा वशािुर्ािः ।
यज्ञभार्ािहं सवाािुपाश्िासम पृथक पृथक ॥ १०८॥
त्रैलोक्ये वररत्मिानि मम वश्यान्यशेषतिः ।
तथैव र्जरत्मिं च हृतं देवेन्रवाहिम ॥ १०९॥
क्षीरोदमथिोद्भूतमश्वरत्मिं ममामरैिः ।
उच्चैिःश्रवससंज्ञं तत्मप्रणणपत्मय समवपातम ॥ ११०॥
यानि चान्यानि देवेषु र्न्धवेषूरर्ेषु च ।
रत्मिभूतानि भूतानि तानि मय्येव शोभिे ॥ १११॥
Ch-05-श्लोक105-111

82. स्त्रीरत्मिभूतां त्मवां देवव लोक
े मन्यामहे वयम ।
सा त्मवमस्मािुपार्च्छ यतो रत्मिभुजो वयम ॥ ११२॥
मां वा ममािुजं वावप निशु्भमुरुववक्रमम ।
भज त्मवं चञ्चलापाङ्धर् रत्मिभूतासस वै यतिः ॥ ११३॥
परमैश्वयामतुलं प्राप्स्यसे मत्मपररग्रहात ।
एतद्बुद्ध्या समालोच्य मत्मपररग्रहतां िज ॥ ११४॥
ऋवषरुवाच ॥ ११५॥
इत्मयुक्ता सा तदा देवी र््भीरान्तिःण्स्मता जर्ौ ।
दुर्ाा भर्वती भरा ययेदं धायाते जर्त ॥ ११६॥
देव्युवाच ॥ ११७॥
सत्मयमुक्तं त्मवया िात्र समथ्या ककण्ञ्चत्त्वयोहदतम ।
त्रैलोक्याधधपनतिः शु्भो निशु्भश्चावप तादृशिः ॥ ११८॥
Ch-05-श्लोक112-118

83. ककं त्मवत्र यत्मप्रनतज्ञातं समथ्या तण्त्मक्रयते कथम ।
श्रूयतामल्पबुद्धधत्मवात्मप्रनतज्ञा या कृ ता पुरा ॥ ११९॥
यो मां जयनत सङ्ग्रामे यो मे दपं व्यपोहनत ।
यो मे प्रनतबलो लोक
े स मे भताा भववष्यनत ॥ १२०॥
तदार्च्छतु शु्भोऽत्र निशु्भो वा महाबलिः ।
मां ण्जत्मवा ककं धचरेणात्र पाणणं र्ृह्णातु मे लघु ॥ १२१॥
दूत उवाच ॥ १२२॥
अवसलप्तासस मैवं त्मवं देवव ब्रूहह ममाग्रतिः ।
त्रैलोक्ये किः पुमांण्स्तष्ठेदग्रे शु्भनिशु्भयोिः ॥ १२३॥
अन्येषामवप दैत्मयािां सवे देवा ि वै युधध ।
नतष्ठण्न्त स्मुखे देवव ककं पुििः स्त्री त्मवमेककका ॥ १२४॥
Ch-05-श्लोक119-124