Sloka 24 to 33

1. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<1>
Sanskrit -21
F- 23 –नारदभक्तिसूत्राणि-Part 4
26-06-21
पीिाम्बरं करविराक्ििशङ्खचक्रकौमोदकीसरससिं करुिासमुद्रम्|
राधासहायमतिसुन्दरमन्दहासं िािालयेशमतनशं हृदद भाियासम ||

2. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<2>
प्रथमोऽध्यायः - परभक्तिस्िरूपम ् । सूत्र १-२४
द्वििीयोऽध्यायः - परभक्तिमहत्त्िम ् । सूत्र २५-३३
िृिीयोऽध्यायः - भक्तिसाधनातन । सूत्र ३४-५०
चिुथोऽध्यायः - प्रेमतनिवचनम् । सूत्र ५१-६६
पञ्चमोऽध्यायः - मुख्यभक्तिमदहमा । सूत्र ६७-८४
Ch-1 24 sutras deal with the nature of bhakti
Ch-2 9 sutras (25-33) explain why the path of bhakti is superior
Ch-3 17 sutras (34-50) describe the methods by which bhakti
can be cultivated and practiced
Ch-4 16 sutras (51-66) gives the sign of true devotion
Ch-5 Last 18 sutras (67-84) glorify those who have reached the
pinnacle of devotion
Quick Recap-1

3. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<3>
परभक्तिस्िरूपम्
अथािो भक्तिं व्याख्यास्यामः । १.०१
सा त्िक्स्मन् पर (म)* प्रेमरूपा । १.०२
अमृिस्िरूपा च । १.०३
िल्लक्षिातन िाच्यन्िे नानामिभेदाि् । १५ - १.१५
पूिाददष्िनुराग इति पाराशयवः । १६ - १.१६
कथाददक्ष्िति गगवः । १७ - १.१७
आत्मरत्यविरोधेनेति शाक्डिल्यः । १८ - १.१८
नारदस्िु िदवपविाणखलाचारिा िद्विस्मरिे परमव्याक
ु लिेति । १९ - १.१९
अस्त्येिमेिम् । २० - १.२०
यथा व्रिगोवपकानाम् । २१ - १.२१
Quick Recap-2

4. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<4>
द्वितीयोऽध्यायः परभक्ततमहत्त्िम ् - सूत्र २५-३३
सा िु कमवज्ञानयोगेभ्योऽप्यधधकिरा। २५- २.०१
फलरूपत्िाि्। २६ - २.०२
ईश्िरस्याप्यसभमानद्िेवित्िाद् दैन्यावप्रयत्िाच्च। २७ - २.०३
िस्या ज्ञानमेि साधनसमत्येक
े । २८ - २.०४
अन्योन्याश्रयत्िसमत्यन्ये। २९ - २.०५
स्ियं फलरूपिेति ब्रह्मक
ु मार:। ३० - २.०६
रािगृहभोिनाददिु िथैि दृष्टत्िाि्। ३१ - २.०७
न िेन रािा पररिोिः क्षुच्छाक्न्ििाव । ३२ - २.०८
िस्मात्सैि ग्राह्या मुमुक्षुसभ:। ३३ - २.०९
Sutra 21-33

5. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<5>
सा िु कमवज्ञानयोगेभ्योऽप्यधधकिरा। २५- २.०१
सा (भक्ति) िु कमवज्ञानयोगेभ्यः5 अवप अधधकिरा
Now this Bhakti is greater than Karma (performance of religious
works), Jnana (knowledge) and Yoga (mystic control of the mind)

6. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<6>
फलरूपत्िाि ्5। २६ - २.०२
(सा भक्तिः)फलरूपत्िाि्(कारिाि्)
Because it is of the nature of the fruit of all these
ईश्िरस्याप्यसभमानद्िेवित्िाद् दैन्यावप्रयत्िाच्च। २७ -
२.०३
ईश्िरस्य6 अवप असभमानद्िेवित्िाि्5 (कारिाि्)
दैन्यावप्रयत्िाि ्(कारिाि्) च (सा भक्तिः अधधकिरा)
And also because God dislikes egotism and loves humility
[The ego is the greatest impediment to the realization of Love]

7. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<7>
िस्या ज्ञानमेि साधनसमत्येक
े । २८ - २.०४
िस्या: 6(भतत्याः) ज्ञानम्एि साधनम ्इति एक
े 7
(मन्यन्िे)
Some say that knowledge indeed ,is the means
to love
अन्योन्याश्रयत्िसमत्यन्ये। २९ - २.०५
अन्योन्य-आश्रयत्िम ्इति अन्ये (मन्यन्िे)
Others say that Love and Knowledge are inter-
dependent

8. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<8>
Type Definition Count Example
T1 स्िरादद गिम ् 72** पुन:, ऋिे , नमः
T2 चादद गिम ् 30** च, िा, ह,एि,भूयः,यत्र,हन्ि, यािि्-
िािि्,स्म
T3 Specific िद्धधिः 41* ित्र, ििः are derived from the noun िद् and
do not have all vibhaktis similar .
यिः,यत्र,िदा,यदा,सदा,सिवदा
T4 Specific कृ द्धन्िः िुम
(िुमुन ्)
-- गन्िुम ्
T5 त्िान्ि (तत्िान्ि) -- गत्िा, दहत्िा, अनुप्राप्य, समारुह्य
T6 अव्ययीभाि -- प्रतिददनम्
** Excludes आकृ ति गिम ्
अव्ययम ्-Day 18

9. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<9>

10. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<10>
धािु पाठ: गि पाठ:
उिादद सूत्र

11. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<11>

12. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<12>
स
ङ्ख्या
शब्दः Meaning स
ङ्ख्या
शब्दः Meaning
१ च and ८ शश्िि् continually
२ िा or ९ युगपि् at once
३ ह Famous १० भूयस् repeatedly
४ अह vocative
participle
११ क
ू पि् excellently
५ एि only १२ क
ु विि् abundantly
६ एिम् thus १३ नेि् if
७ नूनम् certainly १४ चेि् if
अव्ययम ्–T2
निपातमव्ययं
चादद गणम ्

13. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<13>
# शब्दः Meaning # शब्दः Meaning
१५ कधचि् what if २३ रै Disrespectfu,interjection
१६ यत्र where? २४ िथादह thus
१७ नह no २५ खलु certainly
१८ हन्ि ah! २६ ककल indeed
१९ माककम ्
/माककः
mostly २७ अथ this
२८ सुष्ठु excellent
२० नककः /
नाक
े म ्
do not
२९ स्म idea of past when attached to
present forms of verbs
२१ यािि्िािि् as much as
२२ त्िै, न्िै perhaps ३० अदह fie!
अव्ययम ्–T2
निपातम ्
चादद गणम ्

14. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<14>
स
ङ्ख्या
शब्दः Meaning स
ङ्ख्या
शब्दः Meaning
१ पशु well ५ वििु on all sides
२ शुकम् quickly ६ युि् blame
३ यथाकथाच any how ७ एकपदे at the same
moment
४ पाट् /
प्याट् / है /
हे / भोः
vocative
participles
८ अिः hence
अव्ययम ्–T2 A
निपातम ्
आकृ नत गणम ्

15. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<15>
सङ्ख्या शब्दः Meaning
१ ििः therefore, consequently
२ यिः since, for which reason
३ ित्र then, in that case
४ यत्र where, in which place
५ िदा then, in that time, in that
case
६ सदा always
७ सिवदा always
अव्ययम ्–T3
तद्धितश्चासिव
विभक्ततः
१।१।३८

16. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<16>
T4-कृ न्मेजन्तः १।१।३९
# शब्दः Meaning
१ स्मारं
स्मारं
having repeatedly
remembered
२ िीिसे to live
३ वपिध्यै to drink
अव्ययम ्–T4
कृ न्मेजन्तः
१।१।३९
T5-त्िातोसुन्कसुिः १।१।४०
# शब्दः Meaning
१ कृ त्िा having done
२ उदेिोः having risen
३ विसृपः having spread
त्िातोसुन्कसुिः
१।१।४०
अव्ययीभािश्च
१।१।४१
T6-अव्ययीभािश्च १।१।४१ (Other examples are there which is discussed by
Panninni in Avyayi Bhava Samasam)
सङ्ख्या शब्दः Meaning
१ अधधहररः , प्रतिददनम्,. upon Hari or Vishnu

17. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<17>
अव्ययम्–indeclinable i.e. which does not change the three
dimension
अव्ययादाप्सुपः २ | ४| ८२
सदृशं त्रत्रिु सलङ्गेिु सिावसु च विभक्तििु |
िचनेिु च सिेिु यन्न व्येति िदव्ययम्||
पुरुष एकिचिम् द्वििचिम् बहुिचिम्
प्रथम-पु सः िौ, िे
प्रथम-स्त्री सा िे िाः
मध्यम- त्िम ्, युिाम ् यूयम्
उत्तम अहम् आिाम ् ियम्
पीत्िा
अव्ययम ्
अव्ययम ्-Day 18

18. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<18>
स्ियं फलरूपिेति ब्रह्मक
ु मार:। ३० - २.०६
स्ियं फलरूपिा इति ब्रह्मक
ु मार: (मन्यिे) ।
Narada, the son of Brahma say that love is
it’s own reward
रािगृहभोिनाददिु िथैि दृष्टत्िाि्। ३१ - २.०७
राि-गृह-भोिन-आददिु7 िथा एि दृष्टत्िाि्5
(कारिाि्)
As is seen in the case of the palace, a
dinner and the like

19. Mr Nanda Mohan Shenoy
CDPSE, CISA ,CAIIB
<19>
न िेन रािा पररिोिः क्षुच्छाक्न्ििाव । ३२ - २.०८
न िेन (ज्ञानेन) रािा पररिोि: क्षुि्शाक्न्ि: िा
The King is not pleased by that knowledge nor is
hunger appeased by mere knowledge of food
िस्मात्सैि ग्राह्या मुमुक्षुसभ:। ३३ - २.०९
िस्माि्(कारिाि्) सा (भक्तिः) एि ग्राह्या मुमुक्षुसभ:3
Hence this Bhakti alone should be chosen by those
who seek liberation