BIRUSAK

DEFINIZIOA Birusa gure ezaugarrietaz baliatuz beren kopurua handitzeko gai diren izaki biologikoak dira. Izaki berezi mota bat da, oso erraz gaixo dezakee- na eta mintz batez (proteinaz osatuta) eta barruan dagoen azido nukleikoaz (ADN edo ARN-z) osatuta dago. Ugaltzeko garaian zelula bizi baten barruan egon behar dute nahi ta nahi ez.

EZAUGARRIAK Hiru ezaugarri dira nabarmen birusei buruz hitz egiten hasten garenean: 1.- TAMAINA: Izaki mikroskopikoak dira, hau da, begi hutsez ikus ezin daitezkeenak. 2.-KONPOSAKETA: Lehen esan dugun bezala ADN- edo ARN-z osatuta daude eta bai-ta proteinaz osatuta dagoen mintz batez ere. 3.-BIZILEKUA: Birus hauek, bakarrik zelula bizietan bizi daitezke, hau da, metabolismoa egiten duten zeluletan; eta hortik kanpo daudenean bizitrarik gabeko makromolekuletan bihurtzen dira.

GRIPEA Gripea da arnaseko gaixotasun kutsakorra da "orthomyxoviridae" familiko ARN birusak sortutakoa. Gripearen birusaren zoldurak gaixotasun batzuk eragin ditzake, batzuk suabeak baina beste batzuk kutsatu dena hil dezakete. Gripea izurri bat da eta sintoma hauek dakartza: sukarra, anorexia, ondoez generala, eztul sekoa, eztarriko mina, larinjitiseko sintomak… eta batzuetan gastronteritis bezala: abdominaleko mina, botakak eta diarrea. Gripearen zailtasun gabeetako bat neumonia da. Gripea ez edukitzeko era errezena da kutsatu diren ondoan ez egotea. Hori erraza ez bada: eskuak arduratsu eta regularki garbitzea eta aurpegia ikutu gabe. Giro beroa eta hezea eta likido bero asko edateak sintomak arindu egiten ditu piska bat. Gaixotasun hau neguan gertatzen da.

HIES-a HIES -aren esanahia: -Hartutako: ez da hereditarioa, birus batek sortutako baizik. - Immuno: gaixotasunei aurre egiteko defentsa-sistemarekin lotuta dago. - Eskasia: defentsa-sistemak gabeziaren bat duela adierazten digu. - Sindromea : gaixotasun jakin bat besteetatik bereizten duten sintomak. Gaixotasun hau hiru moduz kutxa daiteke: 1- Odolaren bidez: Batik bat, orratz, xiringa edo droga prestatzeko erabiltzen diren tresna berak erabiltzean kutsatzen da. Horregatik komenigarria da xiringa bat erabili ondoren zakarrontzira botatzea eta ez berriro erabiltzea.