1. Bilgi Çağında
ı
Yö
Bilgi Yönetimi
A. Nusret Güçlü
nusretguclu@tns.com.tr
guclu@ii.metu.edu.tr
2. Amaç ve Kapsam
Bilgi
Yeni bilgi yönetimi esasları
Bilgi yönetiminin önemi ve kullanımı
Bilgi yönetiminde değişen teknolojiler
Örnek uygulamalar
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 2/64
3. Kaynakça
Joseph M. Firestone Ph.D., Enterprise Information Portals and
Knowledge Management, KMCI Press, 2002, ISBN: 0750674741
Mark W. McElroy, The New Knowledge Management -
Complexity, Learning, and Sustainable Innovation, KMCI
Press, 2002, ISBN: 0750676086
Hubert Saint-Onge, Debra Wallace Ph.D, Leveraging
Communities of Practice for Strategic Advantage, 2002,
ISBN: 075067458X
Verna Allee, The Future of Knowledge - Increasing Prosperity
through Value Networks, 2002, ISBN: 0750675918
Etienne Wenger, Richard McDermott, William M. Snyder,
Cultivating Communities of Practice, Harvard Business School
Press, 2002, ISBN: 1578513308
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 3/64
6. Dünya Değişiyor...
MEVCUT
MEVCUT GELECEK
GELECEK
Kararlı Esnek
Öğrenilen Öğrenen
Belirgin teknoloji Görünmez teknoloji
Varlık Sanal
Aktivite Performans
Teknolojiyi destekleyen insan nsanı destekleyen teknoloji
Dikey “silo” yaklaşımı Yatay entegrasyon
Krizlerle yönlendirilen Strateji temelinde yönlendirilen
Hesaplama letişim
Donanım ağırlıklı Müşteri odaklılık
Yerel Global
Malumat kaosu Bilgi merkezli
Kontrol Noktasal yetkilendirme
Standardizasyon Açık standartlar
zole çözümler Birlikte çalışabilirlik
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 6/64
7. Liderlik
Yönetişim
Beceriler
Dünya Nereye Gidiyor ? Teknoloji
NetG Dijital esperanto
Yeni Dünya Düzeni
Değer Network Centric
Warfare
CoP
lgi/Pratik Toplulukları Bilgi
Yönetimi
Gerçek zamanlı kurum
1:1 Etkileşim
şlembilgiler “Ben de!”
nternet her şeydir !
Bir kez yaptık mı, tamam
Müşteri etkileşimi Rüya zamanı : ne versek
alırlar (müşteri/vatandaş)
Broşür site
Webification
1995 1996 1997 1998 2000
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 7/64
8. Business Week Araştırması
Yöneticileri 2/3’ü iş kararlarını “hissiyat” ile
veriyor
Kötü kararların %77’si, yöneticilerin doğru
bilgiye erişememesinden
Önemli iş kararları vermek bu karmaşık ortamda
daha da zor
Bilgiyi arayıp bulmak iş verimliliğini doğrudan
etkiliyor
Kaynak: Business Week Research Services 2004, Avrupa ve ABD’de 650 yönetici
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 8/64
9. Bilgi Yönetimi 2005
100%
80%
Kurumsal Bilgi
nsanların beyninde
60%
Yapısal Olmayan
40% Yapısal
Bütçenin %80’i (Meta Group, 2004)
20%
0%
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 9/64
10. Homo Sapiens = “knowing human”
Öyle bir zaman gelir ki, bir kapı açılır ve gelecek içeri girer. Davranışlarımız
ve geliştirdiğimiz stratejilerle gelecek tarafından belirlenmek ve oradan
oraya savrulmak yerine, geleceği şekillendirebiliriz. W. Perry
... bütün savaşlarda dövüşmek ve fetihlerde bulunmak, büyük bir üstünlük
değildir. Asıl üstünlük; düşmanın direncini muharebe yapmadan kırmaktır.
So it is said that if you know others and know yourself, you will not be
imperiled in a hundred battles; if you do not know others but know yourself,
you win one and lose one; if you do not know others and do not know
yourself, you will be imperiled in every single battle. Sun Tzu
"What is the word for knowledge in your Aboriginal language?"
"We don't have a word for it. Our land is our knowledge, we walk on the
knowledge, we dwell in the knowledge, we live in our thesaurus, we walk in
our Bible every day of our lives. Everything is knowledge. We don't need a
word for knowledge, I guess. Maybe that's why."
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 10/64
11. Veri, Malumat/Enformasyon, Bilgi
Veri Malumat Bilgi
Gözlem lgili ve amaca Beynimizdeki değerli
yönelik veri malumat
•Kolayca •Birimler •Yapılandırması zor
yapılandırılabilir •Anlamda ortak kabul •Bilgisayarlarda
•Bilgisayarlarda • nsan yakalaması zor
depolanabilir • letişimde kayıp •Kişisel
•Sayılabilir/ölçülebilir •Transfer etmesi zor
•Transfer edilebilir •Çoğunlukla elle
tutulamaz
Daha fazla insan katkısı
Daha değerli ^10
Uygulamaya daha yakın
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 11/64
12. ABD : “Güç…Varlık…Bilgi”
Bilgi Çağında Hakimiyet
Power
Projection
Konsept
Forward Knowledge
Araçlar Presence Superiority
Battlespace Battlespace Battlespace
Çıktılar Control Attack Sustainment
Regional Deterrence Timely Crisis Warfighting
Sonuçlar Stability Response and Winning
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 12/64
13. Akıllı Malumat Erişimi
Yapısal olmayan kaynaklar
Yapısal
veritabanları Yarı yapısal
haberler web
belgeler
- Bilinen terörist gruplar
Akıllı Bilgi şleme
- hükümetler
(Erişim, Bulma,
- Biyolojik ajanlar -“world fact book”
Özetleme, Gösterme)
-Manuel oluşturulmuş
taksonomi
Soru
X bir terörist
grubun üyesi mi ?
Kullanıcı Cevap
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 13/64
14. Teknoloji, Malumatın Bilgiye
Dönüşümünü Destekler
Data Mining
Navigasyon ve arama
Malumat arasındaki ilişkilerin
otomatik analizi : sentez
Veri yumakları arasındaki
etkileşimden sonuca varma :
inference engine
Eksik veri, belirsizlik ve kararsızlık
durumlarında yorum yapabilen
akıllı uygulamalar
Karmaşık bilginin gösterimi ve
kullanıcıya sunumu
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 14/64
15. Dilbert
Bilgi Yönetimi: ş stratejilerini desteklemek amacıyla daha iyi karar verme, hareket ve
sonuç elde etmek gerektiğinde doğru, güncel ve tam bilginin üretimi, yakalanması,
aktarımı ve erişim
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 15/64
16. Savunma ve stihbaratta Bilgi Kullanımı
Horizontal Fusion KMINCE, ABD
KM Portal (Department of Defence)
National Ground Intelligence Center, ABD
Global Intelligence Portal environment (analizden eyleme)
SPAWAR – ABD Donanma
Space & Naval Warfare Systems Command
JWAC – Joint Warfare Analysis Center
KM Intranet (modelleme ve analiz)
EADS
Intranet “M on Air“
Marconi
Danışmanlar için bilgi paylaşım ortamı
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 16/64
17. stihbarat
XML DB
XML DB
Audio DB
Audio DB
URL
URL
Analitik paket Video DB
Video DB
Analitik paket
Yönetici özeti
Yönetici özeti Görüntü DB
Görüntü DB
Analiz
Analiz
Analiz Model ve simülasyon
Model ve simülasyon
Ek malumat
Ek malumat Parametrik DB
Parametrik DB
URL
URL
Referanslar
Referanslar
Referanslar
Animasyon DB
Animasyon DB
Veri ambarından dinamik olarak oluşturma
Veri ambarından dinamik olarak oluşturma
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 17/64
18. stihbarat
ş Zekası
ş Zekası
Özet
Analiz
Analiz
Referans
Referans
Analitik Paket
Analitik Paket
Bilgi Bankası
Bilgi Bankası
Multimedya DB
Multimedya DB
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 18/64
19. Horizontal Fusion
Pentagon Bilgi silolarının ortadan kaldırılması
BLTS Savaşta gerekli bilimsel, teknik ve askeri
KMINCE
DIA istihbaratın temini
Gerçek zamanlı ortak çalışma – VoIP, chat,
Analysis
State video, beyaz tahta
Collateral Space
Dept.
Conclusion
Pratik Toplulukları için çalışma ortamı
TLR
PDA Access Rol temelli erişim kontrolü, bilgi paylaşımı
Sunucuların sanal federasyonu
Decision Makers Reviewer
• nternet ortamında bakım maliyeti ilk yatırımın 5-7 katı -- Gartner Group
• nternet’te ortalama sorgu 1 sözcük -- ISMC
•Bilgiyi bulmak için kişi başına harcanan ortalama süre yılda 150 saat --
Hemphill & Associates
•NGIC benzeri Web siteleri için 10-20 görevli ve yıllık $3-5M gerekli! --
Gartner Group
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 19/64
20. Bilgi Yönetim Ortamı Çeşitleri
Intranet/Ekstranet/Internet
Birlikte Çalışma Ağı
Kurumsal çerik, Belge
Yönetimi, Kurumsal Bilgi
Arayıp Bulma
eÖğrenme Yönetimi
Kurumsal Bilgi Portali, Devlet
eKapı, Yerel Yönetim Portali
şakış, eKayıt Yönetimi, Arşiv
.....
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 20/64
21. Kamuda Bilgi Yönetimi
Tarım Bilgi Sistemi
Sağlık Bilgi Sistemi
Politika ve Standartlar
B LG YÖNET M
Eğitim Bilgi Sistemi
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi
Adalet Bilgi Sistemi
Sanayi ve Ticaret Bilgi Sistemi
Yerel Yönetim Bilgi Sistemi
Sosyal Güvenlik Bilgi Sistemi
Savunma Bilgi Sistemi
21/64
22. Savunma Bilgi Sistemi
Lojistik Bilgi Sistemi
Ulusal Güvenlik Politika ve Standartları
Manevra Bilgi Sistemi
B LG YÖNET M
Eğitim Bilgi Sistemi
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi
stihbarat Bilgi Sistemi
... Bilgi Sistemi
... Bilgi Sistemi
... Bilgi Sistemi
Sağlık Bilgi Sistemi
22/64
23. Bilgi Yönetimi
Bir kurumun hedeflerine ulaşmasını sağlayacak bilginin
1. elde edilmesini,
2. üretilmesini/yaratılmasını,
3. paylaşılmasını ve
4. eyleme dönüştürülebilmesini
sağlayacak
1. stratejiler,
2. iş süreçleri ve
3. teknolojiler
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 23/64
24. Bilgi Yönetimi ve Karar Verme
r ı
m la
ti yon
ne ksi
Yö o n
Kontrol: Yönetimsel, Operasyonel
F
Planlama: stratejik, forecast
Karar Verme letişim
Bilgi Üretimi (şu Bilgi Gönderme
an, istenen, / Alma
beklenen)
Organize etme
Eşgüdüm
mesajlaşma,
Komuta etme
DL
Bilgi Yönetimi
Elde etme, Depolama, Anımsama,
Kullanma, Türetme, Dağıtma
Karar verme = bir davranış biçimine taahhüt
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 24/64
25. Etkili Karar Verme
Uzmanlara
erişebiliyorum
Eğitim aldım
Karar
Ekip
Verici
Bilgi
Gerekli bilgiye hızlı bir
şekilde ulaşabiliyorum
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 25/64
27. Bilgi Yaşam Döngüsü
Bazı Gerçekler
Mükemmel malumat mükemmel kararlar demek
değildir.
Davranışlar yalnızca teknoloji ile değişmez.
Varsayım : değerli bilgi mevcuttur !
Klasik yaklaşım
Bilgi Yönetiminin amacı bilgi üretimini geliştirmek değildir
Mevcut bilginin uygulamaya (pratiğe) aktarılabilmesidir
kinci Nesil Bilgi Yönetimi; Odak : Bilgi Üretimi
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 27/64
28. Bilgi Yaşam Döngüsü
kinci Nesil Bilgi Yönetimi
DB B
Bireysel ve
Grup Yayım
Öğrenme DB
YB B Arama
Bilgi Bilgi
ddiası KB ddiası KB
Formülasyonu Geçerleme YB
Öğretme
Malumat NB B
Elde Etme
Paylaşma
NB
Harici Olaylar
Geribildirim ş Süreci Ortamı
(problemlerin
DKBB taşıyıcıları DKBB
belirlenmesi Etkileşen Ajanların
Ajanlar (kişiler, gruplar) Nesnesel Bilgi
dahil) ş Süreci Davranışları
Nesneler (Belge, BT) Öznesel Bilgi
KB Kodlanmış Bilgi ddiası DB B Doğrulanmış Bilgi ddiası Bilgisi
Bilgi Süreci DB Doğrulanmış Bilgi ddiası YB B Yalanlanmış Bilgi ddiası Bilgisi
YB Yalanlanmış Bilgi ddiası NB B Netleşmemiş Bilgi ddiası Bilgisi
Bilgi Kümesi NB Netleşmemiş Bilgi ddiası DKBB Dağıtık Kurumsal Bilgi Bankası
KB Kurumsal Bilgi
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 28/64
29. Bilgi Entegrasyonu. Yeni bilgi iddialarının işletim ortamına
Bilgi Üretimi. alınması, eskilerinin devre dışı bırakılması. Bilgi iletimi +
Kurumsal öğrenme. öğretme + bilgi paylaşımı + diğer sosyal aktiviteler.
Kurumsal öğrenme. Çalışanlara daha önce üretilmiş kurumsal bilginin algılatılması,
Birey etkileşimi + bilgi denenmiş ve belirli geçerlilik seviyesindeki DKBB’de kayıtlı
iddiası formülasyonu + bilgi iddialarının iletilmesi. Bilginin iletimi ve entegrasyonu.
geçerleme sonucu yeni
bilgi üretimi DB B
Bireysel ve
Grup Yayım
Öğrenme DB
YB B Arama
Bilgi Bilgi
ddiası KB ddiası KB
Formülasyonu Geçerleme YB
Öğretme
Malumat NB B
Elde Etme
Paylaşma
NB
Harici Olaylar
Geribildirim ş Süreci Ortamı
(problemlerin
DKBB taşıyıcıları DKBB
belirlenmesi Etkileşen Ajanların
Ajanlar (kişiler, gruplar) Nesnesel Bilgi
dahil) ş Süreci Davranışları
Nesneler (Belge, BT) Öznesel Bilgi
Geribildirim. Kurumsal öğrenme
aktivitelerinin sonuçlarıyla ilgili malumatın
gelecek eylemler için referans olarak
Bilgi Üretimi fazına girdi sağlaması.
30. Bireysel ve Grup Öğrenme. Birey Bilgi Geçerleme. Bilgi
etkileşimi + geçerleme + bireysel/grup iddialarının kurumsal
bilgisi oluşturma kriterler temelinde
değerlerinin, doğruluğunun
ve geçerliliğin belirlenmesi
Bilgi ddiası
Formülasyonu.
Yeni kurumsal DB B
bilginin iddia Bireysel ve
Yayım
olarak ortaya Grup
Öğrenme DB
konması
YB B Arama
Bilgi Bilgi
ddiası KB ddiası KB
Formülasyonu Geçerleme YB
Öğretme
Malumat
Elde Etme. Malumat NB B
Kurum dışı Elde Etme
Paylaşma
oluşturulan
NB
bilgi
iddialarının
veya
Harici Olaylar
malumatın
elde edilmesi
Geribildirim ş Süreci Ortamı
(problemlerin
belirlenmesi
Etkileşen Ajanların
Kodlanmış Bilgi ddiası. Birey veya grup seviyesinde
DKBB taşıyıcıları DKBB
dahil) Ajanlar (kişiler, gruplar) Nesnesel Bilgi seviyede
geçerlenmiş olduğu düşünülen ancak kurumsal
ş Süreci Davranışları
Nesneler (Belge, BT) Öznesel Bilgi
geçerlenmemiş potansiyel bilginin kodlanmış ifadesi.
Bilgi iddiaları hiyerarşik kural ağının ögeleridir.
Geçerlendiğinde kurumsal veya ajan davranışlarının temeli
haline gelir.
31. Kurumsal Bilgi.
Doğrulanmış Bilgi ddiası.
Kurum tarafından sahip
Kurumsal geçerleme kriterlerini
olunan ve karmaşık bilgi
karşılayan bilgi iddiası. Doğruluk.
ve bilgi kümeleri ağı.
Deklaratif ve prosedürel
Yalanlanmış Bilgi ddiası. Kurumsal
kurallar.
geçerlik kriterlerini karşılamayan
kodlanmış bilgi iddiaları. Kurumsal
hatalar, bilinen yanlışlar.
DB B
Bireysel ve
Yayım
Grup
Öğrenme DB
YB B Arama
Bilgi Bilgi
ddiası KB ddiası KB
Formülasyonu Geçerleme YB
Öğretme
Malumat NB B
Elde Etme
Paylaşma
NB
Netleşmemiş Bilgi ddiaları.
Doğrulanmamış ancak aynı zamanda
henüz yalanlanmamış; üzerinde daha
Harici Olaylar
fazla çalışılması gereken kodlanmış
Geribildirim
bilgi iddiaları. Bilgi
ş Süreci Ortamı ddiası Bilgisi (Meta Bilgi)
(problemlerin
belirlenmesi
Doğrulanmış Bilgi ddiası Bilgisi.DKBB koşullar,
DKBB taşıyıcıları
Hangi
Etkileşen Ajanların
dahil) Ajanlar (kişiler, süresi, ...
geçerlilik gruplar) Nesnesel Bilgi
ş Süreci Davranışları
Nesneler (Belge, BT) Bilgi ddiası Bilgisi. Neden, hangi koşullar
Yalanlanmış Öznesel Bilgi
altında, ...
Netleşmemiş Bilgi ddiası Bilgisi. Hangi koşullar altında
test edildi, ne gibi sonuçlara ulaşıldı, ...
32. Bilgi Taşıyıcıları
DKBB ögeleri : ajanlar ve nesneler
nanışlar (bireysel, ekip, grup, topluluk, departman, bölüm, ...) :
öznesel
Dilsel ifadeler (konuşma kaydı, rapor, belge, mikrofilm, disk,
video, teyp, kitap, makale, seminer notu, müzik, ...) : nesnesel
(bilgi iddiaları)
Başlangıç : ş sürecinde problemlerin algılanması
(mevcut durumdan hedeflenen duruma nasıl geçeriz ?)
Bitiş : Geçerlenmiş yeni bilgi iddiası ve inanışların
DKBB’ye taşıyıcılar kanalıyla aktarılması
Bilgi kullanımı (iş yap, yaparken öğren, yeni problemler,
çözüm bul/öner)
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 32/64
33. Bilgi ve Süreç
DB B
Bireysel ve
Bilgi Grup
Öğrenme DB
Yayım
Süreçleri
YB B Arama
Bilgi Bilgi
ddiası KB ddiası KB
Formülasyonu Geçerleme YB
Öğretme
Malumat NB B
Elde Etme
Paylaşma
NB
Harici Olaylar
ş Geribildirim ş Süreci Ortamı
(problemlerin
Süreçleri
belirlenmesi
dahil)
Etkileşen Ajanların
DKBB taşıyıcıları
Ajanlar (kişiler, gruplar)
DKBB
ş Süreci Davranışları Nesnesel Bilgi
Nesneler (Belge, BT) Öznesel Bilgi
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 33/64
34. ş Süreci Ortamı
Bilgi Kullanımı
ş süreçleri pratikteki ortak
Harici Olaylar bilgiyi yansıtır
ş Süreci Ortamı
Dahili Olaylar
DKBB taşıyıcıları
Etkileşen Ajanların
Ajanlar (kişiler, gruplar)
ş Süreci Davranışları
Nesneler (Belge, BT)
ş ortamında sürekli dahili ve Kurumsal Bilgi
harici olaylara maruz kalırız. Ajanlar ve nesneler içinde
Kurumlar buna tepki saklıdır
göstererek ve uyum
sağlayarak cevap verir.
Bunun için de ortak bilgiyi
kullanır.
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 34/64
35. Bilgi Kullanımı
Bilgi Yönetimi
Bilgi şleme/
Bilgi şleme
Süreci Ortamı
Bilgi işleme hem Bilgi Üretimini
hem de Bilgi Entegrasyonunu içerir. Bilgi Sonuçları Stratejiler
Kurumsal modeller
Operasyon
Süreçler
ş Süreci Yönetimi Politikalar
Prosedürler
Beceriler
ş Süreci
Ortamı ş Süreci
Süreç Sonuçları
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 35/64
36. Örnekler
Prosedürlere uyulması ( )
Yeni operasyon kural ve prosedürlerin geliştirilmesi (B)
Ekip elemanlarıyla birlikte çalışma ( )
Arkadaşlara ve uzmanlara danışma (B)
Pratik toplulukları (B)
ş stratejilerinin uygulanması ( )
Strateji geliştirme görev gücünde çalışma (B)
Eğitim programlarına katılım (B)
Araştırma (B)
ArGe (B)
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 36/64
37. kinci Nesil Bilgi Yönetimi
Tedarik - Talep
DB B
Bireysel ve
TALEP TEDAR K
Yayım
Grup
Öğrenme DB
Kurumsal Öğrenme Kurumsal Davranış
YB B Arama
Bilgi Bilgi
ddiası KB ddiası KB
Formülasyonu Geçerleme YB
Öğretme
Malumat NB B
Elde Etme
Paylaşma
NB
Harici Olaylar
Geribildirim
(problemlerin
Bilgi Kullanımı Ortamı
ş Süreci
belirlenmesi DKBB taşıyıcıları DKBB
Etkileşen Ajanların
dahil) Ajanlar (kişiler, gruplar) Nesnesel Bilgi
ş Süreci Davranışları
Nesneler (Belge, BT) Öznesel Bilgi
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 37/64
38. Bilgi Yönetimi Yansımaları
Program
Politika TALEP TEDAR K
• Bireysel öğrenme
• Grup öğrenme • Eğitim programları
• Yaratıcılık ve entellektüel • Pratik Toplulukları
SOSYAL sermaye yönetimi • Bilgi yakalama
• Üretimde KAIZEN • Senaryo kurgulama
( nsanlar ve • Düşünce kuruluşları (think • Kültürel çalışmalar
thank) • Operasyon yönetimi
süreçler) • Yönetim Planlama
• Bilgi Portali • Malumat Portalleri
• Yaratıcılık yönetim araçları • Intranet
TEKNOLOJ • Groupware • Malumat Yönetimi
(BT) - Birlikte çalışma uygulamaları • Ürün/üretim yönetimi
- Sanal Ekip araçları • çerik yönetimi
- E-mail • Görüntü işleme
• Tartışma grupları • Groupware
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 38/64
39. Eski ve Yeni Bilgi Yönetimi
Uzunca bir geçmiş (Osmanlı tapu sistemi)
Bilgi mevcuttur; önemli olan yakala, kodla, paylaş (teknoloji temelli); önemli olan doğru bilgiyi
doğru kişiye doğru zamanda iletmektir
Meta-iddiaların yönetilmesi
Bilgi süreci üst düzey yönetim tarafından kontrol edilmelidir
Bilgi işleme yönetilemez sosyal bir süreçtir
Yönetimin bilgisi asıldır, eleştirilemez
Yönetim de hata yapabilir, dolayısı ile eleştirilebilir
En iyi pratikler DB oluşturulması
Kötü deneyimler ve hatalar DB
Bilgi paylaşımı ve entegrasyonunun önceliklendirilmesi
Bilgi üretimine odaklanma
Çalışanlar kurum tarafından düzenlenen eğitim programları işle öğrenir
Çalışanlar kurum tarafından finanse edilen ancak birey tarafından yönlendirilen eğitim
programları ile öğrenir
şveren entellektüel varlığın sahibidir
Entellektüel varlık kurum ve çalışanın ortak malıdır
Yönetim uygun gördüğü personel ve kurumsal kaynakları dilediği gibi kullanır (nihai karar)
Yönetim uygun gördüğü personel ve kurumsal kaynakları dilediği gibi kullanır (nihai karar)
3M’de çalışanlar çalışma süresince ortalama %15 zamanı yeni ürünleri hayal ederek geçirirler. Bu şekilde
geliştirilen ürünlerin yıllık ciroya katkısı %40’tır.
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 39/64
40. Yeni BY: 10 Temel Prensip
1. Öğrenme ve yaratıcılık sosyal bir süreçtir, yönetsel bir süreç değildir
2. Kurumsal öğrenme ve yaratıcılık problemlerin algılanması ile tetiklenir
3. Değerli kurumsal bilgi yoktan var olmaz, bilgiyi insanlar yaratır
4. Kurumsal öğrenme ve yaratıcılık genelde bireysel olarak organize edilir,
bir çeşit sosyal sermayedir
5. Bilgi Yönetimi, bilgi üretimi, entegrasyonu ve kullanımını geliştirmeye
yönelik yönetim disiplinidir
6. Bilgi Yönetimi bir teknoloji uygulaması değildir, BY teknolojiyi bilgi işleme
amacıyla kullanabilir
7. BY, bilgi işleme sonuçları üzerine doğrudan, iş sonuçları üzerine dolaylı
etkide bulunur
8. BY, kurumsal öğrenme, yaratıcılık, problem algılama ve çözme
yeteneklerini geliştirir
9. Değer, geçerlilik ve bağlam yoksa, bu BY değildir
10. ş stratejisi BY stratejisine bağlıdır; iş stratejisi bilgi işlemenin bir
ürünüdür, BY stratejinin uygulanması için bir araç değildir, BY > Bilgi
şleme > Strateji
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 40/64
41. ABD Donanmasında Bilgi Yönetim Çerçevesi
ÇER K
Bağlam
Bağ SÜREÇ
REÇ
Değer
Değ Tanımlama
Tanı
lgi Yakalama
TEKNOLOJ
Kredibilite Kategorizasyon
Olası kılıcı
Olası Geçerlilik
Geç Derleme
Kolaylaştıran
Kolaylaş Uzmanlık
Uzmanlı Vazgeçme
Vazgeç
Güç veren
Eşleştirme
leş
Yaratıcılığı
Yaratı
Analiz
ön plana çıkaran
Yaygınlaştırma
Yaygı nlaş
Sunum
ÖĞRENME
Yaratma
Stratejik düşünme
dü KÜLTÜR
LTÜ
Deneme yanılma
yanı Taahhüt
Taahhü
Senaryo kurma Paylaşım
Paylaşım
Geri bildirim Değişim
Değ
Karar verme lişki kurma
liş
Alex Bennet Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 41/64
DON DCIO
11/05/99 v. 6
42. nsan Sermayesi Sosyal Sermaye Kurumsal Sermaye Bilgi Yönetimi
nsan Sermayesi Sosyal Sermaye Kurumsal Sermaye
Olas ı k ılıc ı
Olası
Veri Malumat Yönetimi
Yö
Başarılar lişkiler
liş
Malumat
Alınan dersler
Eşleştirme
Olas ı k ılıc ı
Teknoloji
yaratıcılık
Olası
BT
Beceriler
Beceriler Bağlanabilme
Bağlanabilme Yazılım
Yazılım
Kapasite
Kapasite Donanım
Donanım
Olas ı k ılıc ı
Altyapı
Olası
Teşvikler
Teşvikler
Eğitim IP
IP Fiziksel erişim
Fiziksel erişim
Eğitim
Öğretim Transfer
Transfer
Öğretim
Alex Bennet
DON DCIO
11/11/99 v. 2
43. Bilgi Yönetimi
Süreçler
Strateji ile Başlar Verimlilik Etkinlik
Girdi Çıktı
ş
Stratejisi
şi
şim
y
ön
Uygulama ve operasyon
eli
le
planları
nd
lg
irm
sa
e
um
• ş süreçleri, • Değer katma
r
en iyi pratikler
Ku
• Çevresel etkiler
• Beceriler
nsanlar Süreçler Teknoloji
Altyapı Yönetimi ve Bakım
L DERL K ORGAN ZASYON TEKNOLOJ ÖĞRENME
Baldanza, 1999
44. Vizyon, Strateji
Vizyon Amaç Hedef
Strateji
Bilgi Sistem Politikalar Organizasyon
INFO.-IT Operasyonel Mimari Yönetim Kalite
ş
Geliştirme
Kurallar ve Güvenlik stemci
Planlar Altyapı
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 44/64
45. Stratejik Planlama Piramidi
Politikalar Regülasyon
Üst Düzey kişileri ve Politikaların uygulama
kurumsal karar verme düzeyine yansıması
prosesini yönlendiren Vizyon
r
la
planlanmış iş yapma
ka
biçimi Niceliksel
l iti
r
Po
la
Hedefler
on
Yönetici Bakışı
sy
la
Niceliksel hedefleri
gü
koyarak vizyonun tutarlı Stratejiler
Re
bir şekilde aşağı
katmanlara iletilmesi Çalışanların Bakışı
Regülasyonların
niceliksel hedefleri nasıl
etkilediğini anlamak
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 45/64
46. Uluslararası Yaklaşımlar
Kurumsal stratejiler ve hedefler
CobIT
ITIL BT Süreçleri BT Kaynakları
Change
APQC RfC
Management
Bilgi
AS 5037 ACT PLAN
European KM Framework Problem Configuration Release
Management Management Management
Olgunluk Modelleri
... CHECK DO
evaluation implementation
Incident
Management
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 46/64
47. Bilgi Yönetimi Olgunluk Modeli
Birlikte Çalışma Seviyesi Hedef: Kurum, iş
hedeflerine
ulaşmak için
Seviyeler
Paylaşılan gereken adımları
Optimize amaç atmasını sağlayan
Stratejik işbirlikleri bilgiyi üretiyor,
elde ediyor,
paylaşıyor ve
koruyor.
Süreç yönetimi
Paylaşılan uygulamalar
Beyaz tahta, ... Başarısız
bireysel
Yönetilen Ortak iş
Paylaşılan hedefler çabalar
Ortak hedef üretimi
Çapraz ekipler
Koordinasyon
Tanımlı Karar Destek
Paylaşılan planlar
Grup toplantıları Paylaşılan malumat
Shared Information
Tekrarlanır Farkındalık
Awareness
Toplantı, sunum,
konferans, eğitim
Başlangıç
Ajanda, takvim EK P B REY
E-mail, chat, Web
Elektronik takvim, yayım, abonelik, alarm, uzman bulma
48. Bilgi Gösterimi – Meta Veri
Taksonomi
Ontoloji
Semantik Web
XML, ...
Dublin Core Metamodel
(ISO 15836:2003)
...
Gösterim
Veri : çerik
Yapı : Markup
Sunum : Stil
Metadata
Veri hakkındaki veri
Bir kaynak hakkında
yapısal enformasyon
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 48/64
51. Birlikte Çalışabilirlik (eGIF) Rehberi
DPT - www.bilgitoplumu.gov.tr
Bir sistemin ya da sürecin, ortak
standartlar çerçevesinde bir diğer sistemin
ya da sürecin bilgisini ve/veya işlevlerini
kullanabilme yeteneği
Teknik
Organizasyonel
Anlamsal
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 51/64
53. Örnek 2: Bitkilerde laç Kullanımı
Zararlı
INFORMLET
Çizgili yaprak kurdu
Özellikler
Ruhsat: 4276, 30.12.2002
laç: STEWARD ®
Firma: DUPONT USA
Kullanım: Denenerek (12,5g/da da tavsiye)
Bitki
mısır
Hastalık
%30 indoxacarb
laç
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 53/64
54. Kurumsal Bilgi Yönetimi Uygulaması
Bilgi Yönetimi
Üst Yönetim
Harcama Yetkilisi
Ürün
ArGe Lojistik Üretim ... ... Dağıtım Destek
Tasarım
nsan Kaynakları Yönetimi
Bilişim Teknolojileri Yönetimi
Finans Yönetimi
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 54/64
55. Bilgi Çalışanı Teknolojileri
Ortak Hedefler, Stratejiler, Standartlar
Portal
Pratik Toplulukları
Karar Destek Sistemleri, Veri Ambarı, Veri
Madenciliği, Modelleme ve Simülasyon
...
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 55/64
59. Coğrafi Bilgi Sistemleri
Çok kaynaklı veri birleşimi
Meteorolojiden www.geographynetwork.com’dan
Gerçek zamanlı VMAP1
hava durumu
Mahalli
dosyadan
kabartma harita
RDBMS’den gerçek
zamanlı Askeri
işaretler MIL-STD
2525B
www.geographynetwork.com’
dan hava meydanı bilgileri Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 59/64
(DAFIF)
60. Analiz
Görünürlük
hesaplaması
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 60/64
61. Gerçek Zamanlı
Bilgi Günleme
Rota çarpanlarını
hesaplamak
Internet
üzerinden
Tahrip edilmiş hizmet
Köprü
Değişiklik kaydı CBS Server’ına CBS
aktarım Veri Server
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 61/64
63. Son Söz - Alınan Dersler
Bilgi Yönetimi’nden herkes farklı şeyler anlıyor. Bilgi
yönetimini kurumsal hedef ve stratejiler doğrultusunda
tanımlamak gerek. Bilgi Yönetim modelleri geliştir ve
basit tut!
“Satış” önemli. Tüm paydaşların desteği ve katkısı.
Stratejiyi ilet, paylaş, pazarla ve kabul ettir.
Bilişim işin içinde. Ürün ve hizmetlerin etkinliğini ölç.
Periyodik anketler, yeni ve geliştirilmiş işlevler için pilot.
Bilgi kişiler, gruplar ve topluluklar tarafından üretilir. Bilgi
yönetimi insanları iletişim halinde tutmak ile çok ilgili.
CoP oluştur ve teşvik et.
Odağı kaybetmemek ve sürekli iyileştirme için
başlangıçta olmasa bile bir ölçüm yapısı kurulmalı.
COBIT, Balanced Score Card, Activity Based Costing...
Stratek, 2005 - SATEM - Bilgi Yönetimi 63/64
