BIBOANHDUONG@YAHOO.COM

2. Các biến chứng mạn tính ở bệnh đái tháo đường

Biến chứng da:
loét bàn chân, hoại
tử ngón chân do tổn
thương mạch máu.

Biến chứng răng :
hay gặp viêm chân
răng, tái phát và
dẫn đến rụng răng.

3. Các biến chứng mạn tính ở bệnh đái tháo đường

Biến chứng mắt:
Bệnh võng mạc,
đục thủy tinh thể

Biến chứng thần kinh:
viêm dây thần
kinh ngoại biên,
liệt các dây thần
kinh sọ não.

4. Các biến chứng mạn tính ở bệnh đái tháo đường

Biến chứng thận :
bệnh thận mạn tính,
nhiễm khuẩn đường niệu.

Biến chứng tim mạch, não :

Nhiễm khuẩn : dễ bị lao, viêm phổi, tiết niệu…

5. Đái tháo đường ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?



Đái tháo đường làm đường huyết trong máu
tăng cao, lâu ngày gây tổn thương mạch máu
và sợi thần kinh của cơ thể.
Tổn thương mạch máu ở chân làm cho chân
không được cung cấp máu đầy đủ.
Tổn thương thần kinh gây cho bệnh nhân cảm
giác đau buốt, tê, rát bỏng…và làm mất cảm
giác đau.

6. Đái tháo đường ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
2 biến chứng có thể ảnh hưởng tới bàn chân:
Tổn thương thần kinh: bệnh nhân không còn nhận
biết cảm giác đau, nóng, lạnh. Khi có vết thương,
có thể nặng thêm vì bệnh nhân không thể biết
được.
Gọi là bệnh thần kinh ngoại biên do đái tháo đường

7. Bệnh thần kinh ngoại biên do đái tháo đường
Triệu chứng:
Cảm giác châm chích
 Cảm giác kiến bò
 Rát bỏng
 Đau : thường đau về đêm, giảm khi đi lai
 Mất cảm giác


9. Bệnh mạch máu ngoại biên
Triệu chứng:
Vọp bẻ
 Đi lặc cách hồi
 Trầy hoặc loét trên ngón chân và
bàn chân, khó hoặc không lành
 Đau chân hoặc ngón chân ngay
cả khi nghỉ ngơi, đặc biệt là khi
nằm phẳng


11. Cục chai: là chỗ dày lên của da, do
áp lực hay cọ xát nhiều.
Cục chai rất dễ bị nhiễm trùng.

12. Bóng nước: do mang giày không vừa
chân. Bóng nước rất dễ bị nhiễm trùng

14. Những vấn đề thường gặp về chân trên bệnh
nhân đái tháo đường
Biến dạng ở bàn chân
- Dễ bị cọ xát, đỏ, đau và nhiễm trùng.
- Có thể phẫu thuật.

15. chỗ

17. ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
Bệnh thần kinh ngoại biên
Bệnh mạch máu ngoại biên
Tăng lượng máu đến
Vận động
Tự trị
Tạo thông nối mới
Mất cân
bằng lực
Giảm tiết
mồ hôi
Giảm cảm
giác đau
Tăng nứt da
Giảm cảm
giác nhận
biết tư thế
Giảm tuần hoàn mao mạch
Biến dạng
Cảm giác
Đáp ứng kém dẫn đến loét chân và nhiễm trùng

18. Nguy cơ bàn chân đái tháo đường
Neuropathy
Deformity
Ischaemia
Callus

19. Yếu tố nguy cơ
Giá trị ảnh hưởng
Bệnh mạch máu ngoại biên
Biến dạng
Giảm cảm giác nhận biết
Bệnh tim hoặc hút thuốc lá
Đái tháo đường > 10 năm
Bệnh thận hoặc bệnh võng mạc
Loét hoặc cắt cục chi

20. Đánh giá nguy cơ


Nguy cơ bị loét chân
Nguy cơ phải đoạn chi

21. Đánh giá nguy cơ

Nhận diện nguy cơ loét chân

Có bị mất cảm giác bảo vệ?

Có biến dạng hoặc tầm vận động khớp bị hạn chế?

Có tiền căn loét chân hoặc bị đoạn chi?

22. Monofilament Test

23. Có biến dạng?

24. Tầm vận động khớp bị giới hạn?

25. Tiền căn loét chân/đoạn chi?

26. Đánh giá nguy cơ

Nhận diện nguy cơ bị đoạn chi
Độ sâu/bề rộng?
 Có bị nhiễm trùng?
 Có bị thiếu máu nuôi?


27. Dụng cụ hữu ích nhất
QUE DÒ

28. Độ sâu?
Độ sâu?

29. Độ sâu?

30. Có nhiễm trùng?

31. Có nhiễm trùng?

32. Thiếu máu nuôi?

33. LOÉT CHÂN





Đơn giản
Cấp hay mạn tính
Lớn hay nhỏ
Lỗ khuyết đơn giản hay hốc
có bờ hàm ếch
Nhưng KHÔNG nhiễm
trùng sâu. Thường có mô
hạt sạch và đáy nhìn rõ
Không viêm hạch bạch
huyết


Phức tạp
Thường nhiễm trùng. Mô
viêm, nóng, đỏ hay hoại tử.
Thường rỉ dịch, viêm hạch
bạch huyết, hôi.
Nhưng luôn thông với các
cấu trúc lân cận như
gân, khớp hay xương

34. Điều trị loét

1.
2.
3.
Một ổ loét do bệnh thần kinh sẽ lành nếu có
ba điều kiện
Máu nuôi đầy đủ
Điều trị nhiễm trùng tốt
Giảm áp lực tì đè ở vùng loét

35. Vật liệu dùng để thay băng

Vết thương khô



Vết thương rỉ dịch


Băng hydrocolloid
Băng hydrogel, như DuoDERM hay gel IntraSite
Băng hút dịch, như calcium alginates
Vết thương nhiễm trùng


Rửa vết thương với dung dịch Betadine pha loãng 1/4
Tránh các chất gây độc cho tế bào

Oxy già, povidone iodine, acetic acid và dung dịch Dakin (sodium
hypochloride)

36. Điều trị loét

Các gel chứa yếu tố tăng trưởng


Becaplermin gel 0.01 % (Regranex®) được FDA
chấp thuận dùng để tăng tỉ lệ lành vết loét bàn
chân tiểu đường
Bố trí lại lực tì đè
Bột tiếp xúc toàn bộ (TCC)
 Nẹp bàn chân
 Băng với lớp lót phớt


37. Tại sao phải nghỉ ngơi?
Áp lực
Thiếu máu nuôi
Tổn thương
Thiếu máu nuôi là quá trình chết dần của mô

Muốn ngừa tổn thương do thiếu máu nuôi, cần ghi nhớ 2 yếu tố
giết chết tế bào, đó là … ÁP LỰC và THỜI GIAN.
Paul Brand

38. Nẹp để đi

39. Giày nửa đế

40. Băng với lớp lót phớt

41. Chăm sóc tốt vết loét

42. Chai chân/dày sừng

43. Nối dài gân

44. MỤC TIÊU
MỨC I
Bệnh lý thần kinh
Không xảy ra loét
MỨC II
Bệnh lý thần kinh + Biến dạng
Không xảy ra loét
Bệnh lý thần kinh + Có loét/cắt cụt
Sớm điều trị loét
Tránh loét tái phát
Không phải cắt chi
Bệnh lý thần kinh + Rối loạn cấu trúc xương
Không loét
Không phải cắt chi
MỨC III
MỨC IV

45. MỨC I
Bệnh lý thần kinh
Mặt trong êm, phẳng
Mục tiêu: Không loét
Dây hay velcro
Chận gót vững
Kế hoạch điều trị
Mũi giày
rộng, sâu
Gót thấp, rộng
Lót cao su dày 5-10 mm
•Chăm sóc tốt bàn chân
•Giày thích hợp
•Miếng lót êm, dày 0.5 – 1 cm, dốc 15 độ
•Giày đủ sâu và rộng để vừa bàn chân
•Phần sau gót vững chắc/Có quai hậu
•Có dây giày/miếng dán velcro để điều
chỉnh giày ôm vững bàn chân

46. Tiêu chuẩn của đôi giày tốt:
• Hình Dáng và Giá Cả được
bệnh nhân chấp nhận
• Đánh giá hiệu quả:
a. Giảm vết loét lòng bàn chân
và % loét tái phát
b. Không có loét
• Chức năng: giày đi trong
nhà, giày thể thao, đặt theo
yêu cầu…

47. MỨC II
Bệnh lý thần kinh + Biến dạng
Ngón chân hình vuốt
Mục tiêu: Không loét
Kế hoạch điều trị
•Chăm sóc bàn chân
•Phẫu thuật dự phòng
•Giày bảo vệ
Vùng chịu lực tì đè
•
Cắt gân
•
Chuyển gân gập vào gân duỗi để tái
cân bằng lực kéo các xương
(tương tự Mức I + phần lòng)
1. Tăng diện tích nâng đỡ bàn chân
2. Hỗ trợ bàn chân thực hiện các chức năng bình thường

48. MỨC III
Bệnh lý thần kinh + Có loét/cắt chi
Mục tiêu: Điều trị sớm ổ loét. Tránh loét tái phát và cắt chi
Kế hoạch điều trị
•Chăm sóc bàn chân
•Điều trị loét bằng kỹ thuật
phân bố lại lực tì đè
•Phẫu thuật điều trị (dành cho
ổ loét phức tạp)
•Phẫu thuật phòng ngừa và
phục hồi chức năng
Bột tiếp xúc toàn bộ
TCC
Giày TCC
Thanh TCC
Tránh loét tái phát
•Giày bảo vệ
(tương tự Mức II + Nâng đỡ)
Phân bố lại lực tì đè ở vùng da yếu/vùng sẹo

49. MỨC IV
Bệnh lý thần kinh + Rối loạn cấu trúc
xương - “Bàn chân Charcot”
Mục tiêu: Không loét & Không phải cắt chi
Kế hoạch điều trị
• Chăm sóc bàn chân tích cực
• Phục hồi chức năng;
a. Điều trị bảo tồn
b. Phẫu thuật tạo hình
• Giày bảo vệ
(tương tự Mức II + Hình đáy võng)
Bột tiếp xúc toàn bộ
Hàn khớp cổ chân, đục xương sửa trục

50. Charcot và Bệnh Tiểu Đường



Thời gian bệnh trung bình 10-12 năm hay hơn
Thường bệnh nhân không được kiểm soát tốt
đường huyết
Tỉ lệ mới mắc thay đổi tùy tài liệu trong y
văn, từ 0.08-0.5% đến 16% bệnh nhân tiểu
đường
Jonathan O’Quinn, Drew Pearson, Mark Witt
October 2001

51. Triệu chứng lâm sàng

Bàn chân sưng, nóng, đỏ

Các khớp quá dẻo, +/- lạo
xạo, loét
Diabe tic “Charcot Fe e t”

Khi bệnh tiến triển, các vòm
gan chân ngang và dọc bị xẹp
Diabe tic Foot Ulce r

52. Bàn chân hình đáy võng

53. Phân loại loét bàn chân Wagner






Grade 0 - Không loét, có thể có biến dạng, viêm mô
Grade 1 – Loét nông
Grade 2 - Loét sâu đến dây chằng, cơ, sụn khớp
nhưng không liên quan đến xương
Grade 3 - Loét sâu có viêm mô tế bào, áp xe, thường
kèm viêm xương
Grade 4 - Hoại tử khu trú phần trước bàn hoặc ngón
chân
Grade 5 - Hoại tử lan rông bàn chân

54. Wagner scale : grade 1
Loét nông

55. Wagner Scale : Grade 2
Loét sâu đến dây chằng, cơ, sụn khớp nhưng không liên quan đến xương

56. Wagner Scale : Grade 3
Loét sâu có viêm mô tế bào, áp xe, thường kèm viêm xương

57. Hoại tử chân do đái tháo đường
Wagner Scale : Grade 4
Hoại tử khu trú

58. Hoại tử, cắt cụt chi do tiểu đường
Wagner scale : Grade 5
Hoại tử lan rộng bàn chân

59. Kháng sinh cho nhiễm trùng bàn chân đái tháo đường
Hoạt chất
Nhẹ
Đường sử dụng
Uống
Dicloxacillin
Nặng
Uống or TM
TTM
Yes
Clindamycin
Cephalexin
TMP/SMX
Amoxicillin/clavulanate
Levofloxacin
Cefoxitin
Ceftriaxone
Ampicillin/sulbactam
Trung bình
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Linezolid ( aztreonam)
Daptomycin ( aztreonam)
Ertapenem
Yes
Cefuroxime ( metronidazole)
Ticarcillin/clavulanate
Yes
Piperacillin/tazobactam
Yes
Yes
Levo- or Cipro- floxacin + Clindamycin
Yes
Yes
Imipenem-cilastatin
Vanco + Ceftazidime
Yes
Yes
Yes
Yes
metronidazole
Yes

60. Bàn chân đái tháo đường có
phòng ngừa được không ?
Nhưng Bằng cách nào?

62. Kiểm tra bàn chân mỗi ngày

63. Không nên ngâm chân trong nước ấm

64. Giữ khô ráo sạch sẽ tránh nấm chân

65. Rửa bàn chân với các dung dịch
chuyên dùng hàng ngày
physiogel

66. Cắt móng chân, cạo các chỗ chai
cứng đúng cách.

67. Luôn cử động,“tập dưỡng sinh” cho
bàn, ngón chân

68. Chọn vớ, giày có đệm lót thích hợp

69. Kiểm tra giày, dép trước khi mang

70. Có vết xướt loét phải gặp bác sĩ
chuyên khoa ngay

71. Tuyệt đối không hút thuốc lá

72. http://www.slideshare.net/PHAMHUUTHAI
/diabetic-foot-16961596#

73. Science
Art
Trân trọng cám ơn
Practice
sự theo dõi của quý vị