แนวทางการใช้หลักพุทธธรรมของผู้สูงวัย

1. แนวทางการใช้หลักพุทธธรรม เพื่อเตรียมตัวสู่วัยสูงอายุอย่างมีความสุข

2. จากการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร อันเนื่องมาจาก ความเจริญก้าวหน้าทางด้านเทคนิคการแพทย์ เป็ นเหตุให้ อัตราการเกิดมากกว่าการตาย จึงทาให้โครงสร้างประชากร ผู้สูงอายุมีจานวนสูงขึ้น การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นนี้กาลังนาไปสู่ภาวะ ที่เรียกว่า “ภาวะประชากรผู้สูงอายุ” (Population Aging ) ความเป็ นมาและความสาคัญของปัญหา

3. ประเทศไทยได้เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ เพราะมีจานวนประชากร ผู้สูงอายุเกินกว่า ร้อยละ ๑๐ ตั้งแต่ปี ๒๕๔๘ เป็ นต้นมา ประเทศไทยมีประชากรที่มีอายุ ๖๐ ปี ขึ้นไป ร้อยละ ๑๐.๖ และในปี ๒๕๔๙ มีประมาณ ร้อยละ ๑๑ คาดว่าจะมี ประชากร ผู้สูงอายุถึง ๑๐.๗ ล้านคน หรือร้อยละ ๑๕.๒๘ ในปี ๒๕๖๓ ความเป็ นมาและความสาคัญของปัญหา

4. ผู้สูงอายุจานวนที่เพิ่มขึ้นเหล่านี้กาลังประสพปัญหาหลาย ด้านตั้งแต่ด้านสุขภาพ การต้องพลัดพรากเมื่อสามีหรือ ภรรยาตายจากกัน และต้องต่อสู้กับความเหงาและสภาพ การอยู่คนเดียว ผู้สูงอายุบางรายเกิดความท้อแท้สิ้นหวังที่ ทาให้ตนเองต้องเป็ นภาระกับลูกๆ ที่มีรายได้หาเลี้ยงตนเอง ก็ยังไม่พอเพียง ความเป็ นมาและความสาคัญของปัญหา

5. จากประเด็นปัญหา ทาให้มีผู้หาหนทางแก้ไขปัญหาดังกล่าว วิธีการแก้ไขปัญหาประการหนึ่งคือการนาหลักพุทธธรรมอัน ได้แก่หลักคาสอนหรือแนวคิดทางพระพุทธศาสนามาเป็ น หลักในการดาเนินชีวิต เพราะหลักการดาเนินชีวิตในทาง พระพุทธศาสนา มีหลักคาสอนที่เหมาะสมในแต่ละช่วงวัย ของบุคคล ความเป็ นมาและความสาคัญของปัญหา

6. หลักพุทธธรรม จะส่งเสริมให้บุคคลรู้จักช่วยตนเอง ยอมรับ ศักยภาพของมนุษย์ในการแก้ไขปัญหา ตลอดจนให้รู้จักใน เงื่อนไข เหตุปัจจัยและวิธีการซึ่งมีขั้นตอนครบถ้วน ความเป็ นมาและความสาคัญของปัญหา

7. “ทุกคนย่อมอยากจะผ่านวัยต่างๆ ไปอย่างมีความสุข วิธีที่ดีที่สุด ที่จะมีความสุขในวัยต่างๆ นั้น อยู่ที่เราเตรียมตัว ที่จะผ่านเข้าสู่วัยต่างๆ เหล่านั้น”

8. ๑) เพื่อศึกษาสภาพการณ์การดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุใน สังคมไทยปัจจุบัน ๒) เพื่อศึกษาหลักพุทธธรรมเพื่อการดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุ ๓) เพื่อศึกษาแนวทางการใช้หลักพุทธธรรมเพื่อเตรียมตัวสู่ วัยสูงอายุอย่างมีความสุข ในสังคมไทยปัจจุบัน วัตถุประสงค์ของการวิจัย

9. ข้อมูลประชากรสูงอายุ แบ่งตามช่วงอายุที่ได้รับเบี้ยยังชีพแบบขั้นบันได 56%31% 13% 60-69ปี 70-79ปี 80ปีขึ้นไป 60-69ปี 4,133,163 คน 70-79ปี 2,403,819 คน 80ปีขึ้นไป 956,245 คน รวม 8,170,909 คน จำนวนผู้สูงอำยุ ปี 2555 จำนวน 8,170,909 คน แบ่งเป็นช่วงอำยุ ดังนี้ สถำนกำรณ์ผู้สูงอำยุ ปี 2555

10. ความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในครอบครัว มีความห่างเหิน เนื่องสาเหตุจากสภาพเศรษฐกิจและสังคม ส่งผลให้ ความสัมพันธ์ของสมาชิกที่เคยแน่นแฟ้ น กลายเป็ น ความสัมพันธ์แบบหละหลวม เช่น บุตรหลานหลังจาก แต่งงานแล้ว ก็แยกออกไปสร้างบ้านเรือนอยู่ต่างหาก และ สาเหตุจากความยากจน ที่ต้องออกไปทางานอยู่ห่างไกลต่าง ถิ่น จึงไม่ได้อยู่ใกล้ชิดพ่อแม่ สภาพการณ์การดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุในสังคมไทย

11. คนชราถูกทอดทิ้งให้อยู่ตามลาพัง ปล่อยให้เป็ นภาระของ สังคม จึงทาให้ผู้สูงอายุมีสภาพปัญหาที่สาคัญ สรุปได้ดังนี้  ๑) ด้านร่างกาย อวัยวะต่างๆรวมทั้งจิตใจของผู้สูงอายุเกิด ความเสื่อมถอยนามาซึ่งโรคภัยไข้เจ็บ  ๒) ด้านจิตใจ ความเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจของผู้สูงอายุ ที่พบมาก ได้แก่ การแสดงออกถึงความว้าเหว่ ช่วยตัวเอง ไม่ได้ รู้สึกว่าตัวเองไม่มีค่า หรือถูกรังเกียจทอดทิ้งจาก ครอบครัว ตลอดจนปัญหาความสัมพันธ์ระหว่างผู้สูงอายุกับ สมาชิกในครอบครัว สภาพการณ์การดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุในสังคมไทย

12.  ๓)ด้านสังคมและการอยู่ร่วมกัน เช่น การสูญเสียบทบาท ทางสังคม การเป็ นผู้นา การต้องออกจากตาแหน่งหน้าที่การ งาน รายได้ลดลง ทาให้ผู้สูงอายุมีการเปลี่ยนแปลงวีถีการ ดาเนินชีวิตใหม่ที่ใช้เวลาในการเตรียมตัวและการปรับตัว ๔)ด้านเศรษฐกิจและรายได้ เมื่อเกษียณอายุการงาน ทาให้ ผู้สูงอายุมีรายได้ลดลงในขณะเดียวกันสภาพร่างกายที่เสื่อม ถอย มีโรคภัยไข้เจ็บ จะต้องใช้จ่ายเงินเป็ นค่ารักษาพยาบาล เพิ่มมากขึ้น ดังนั้น ผู้สูงอายุควรจะต้องมีวางแผนการดาเนิน ชีวิต ด้านเศรษฐกิจให้รอบคอบ เพื่อที่จะได้ไม่มีปัญหา การเงินมาทาให้กลุ้มใจ สภาพการณ์การดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุในสังคมไทย

13. ปัญหาคนชราถูกทอดทิ้ง

14. หลักไตรลักษณ์ แปลว่าลักษณะที่ทั่วไป หรือเสมอเหมือนกันแก่สิ่ง ทั้งปวง ได้แก่ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา “สังขารทั้งหลายไม่เที่ยงหนอ มีความเกิดขึ้นและเสื่อมสลายไป ธรรมดาเกิดขึ้นแล้วย่อมดับไป ความสงบวางแห่งสังขารเหล่านั้น เป็ นสุข” (ที.ม. (ไทย) ๑๐/๒๒๑/๑๖๘.) “สังขารทั้งหลายมีความเสื่อมสลายไปเป็ นธรรมดา เธอทั้งหลายจง ทาหน้าที่ ให้สาเร็จด้วยความไม่ประมาทเถิด” (ที.ม. (ไทย) ๑๐/๑๘๕/๑๓๑.) หลักพุทธธรรมเพื่อการดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุ หลักธรรมที่ส่งเสริมการพัฒนาและแก้ไขปัญหาด้านร่างกาย

16. หลักพุทธธรรมเพื่อการดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุ ขันธ์ ๕ เป็ นส่วนประกอบ ๕ อย่างของชีวิต สิ่งทั้งหลายที่ มองเห็น ในรูปของส่วนประกอบต่างๆ ที่มาประชุมกันเข้า ตัวตนแท้ๆของสิ่งทั้งหลายไม่มี ดังนี้ ๑) รูป ได้แก่ ร่างกายและพฤติกรรมทั้งหมดของร่างกาย ๒) เวทนา ได้แก่ความรู้สึกสุข ทุกข์ หรือเฉยๆ ๓) สัญญา ได้แก่ ความกาหนดได้หรือหมายรู้ ๔) สังขาร คือ เครื่องปรุงของจิต เครื่องปรุงของความคิด ๕) วิญญาณ คือ ความรู้แจ้งอารมณ์ทางประสาททั้ง ๕ และทางใจ

18. อริยสัจ ๔ เป็ นหลักธรรมสาคัญที่ครอบคลุมคาสอนทั้งหมด ในพระพุทธศาสนา ลักษณะของคาสอนในพระพุทธศาสนา เป็ นการสอนความจริงที่เป็ นประโยชน์ ดังนี้  ๑) ทุกข์ คือ สภาพที่ทนได้ยาก  ๒) สมุทัย แปลว่า เหตุเกิดแห่งทุกข์  ๓) นิโรธ แปลว่าความดับทุกข์  ๔) มรรค คือ ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ หลักพุทธธรรมเพื่อการดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุ

19. หลักพุทธธรรมเพื่อการดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุ เบญจศีล (ข้อปฏิบัติที่ไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น) เบญจธรม (คุณธรรมที่เกื้อกูลตนเองและผู้อื่น) 1.ปาณาติปาตา เวรณี 1.เมตตากรุณา (ความรักใคร่ปรารถนาให้มี ความสุขความเจริญและความสงสารคิดช่วยให้ พ้นทุกข์ 2. อทินฺนาทานา เวรณี 2.สัมมาอาชีวะ (การหาเลี้ยงชีพในทางบริสุทธิ์) 3. กาเมสุมิจฺฉารา เวรณี 3.กามสังวร (การรู้จักยับยั้ง ควบคุมตนเอง ในทางกามารมณ์ ไม่ให้หลงใหลในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส 4. มุสาวาทา เวรณี 4.สัจจะ (ความซื่อสัตย์ ซื่อตรง) 5. สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณี 5.สติสัมปชัญญะ (ฝึกตนให้รู้จักยั้งคิดและรู้ตัวอยู่ เสมอว่า สิ่งใครควรทา สิ่งใดควรทา เป็นต้น ระวังตนมิให้เป็นมัวเมาประมาท

20. อิฏฐารมณ์ อนิฏฐารมณ์ ๑. ลาภ ๒. เสื่อมลาภ ๓. ยศ ๓. เสื่อมยศ ๕. สรรเสริญ ๔. นินทา ๗. สุข ๘. ทุกข์ หลักพุทธธรรมเพื่อการดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุ โลกธรรม ๘

21. บุญกิริยาวัตถุ เป็ นระบบวิธีของมรรค จัดรูปขั้นตอนใหม่เป็ นหลัก ทั่วไปมี ๓ ประการ ๑) ทาน คือ ทาบุญด้วยการให้ การสละ การเผื่อแผ่แบ่งปัน ๒) ศีล คือ ทาบุญด้วยการรักษาศีล ประพฤติปฏิบัติดีงาม และการ หาเลี้ยงชีพในทางสุจริต ความมีระเบียบวินัยและความมี กิริยามารยาทงดงาม ๓) ภาวนา คือ ทาบุญด้วยการเจริญภาวนา ด้วยการฝึ กปรือจิตและ ปัญญา การอบรมจิตใจให้เจริญขึ้น ด้วยคุณธรรมต่างๆ ให้เข้มแข็ง มั่นคงหนักแน่น และให้มีปัญญารู้เท่าทันสังขาร หลักพุทธธรรมเพื่อการดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุ

22. พรหมวิหาร ๔ แปลว่า ธรรมประจาใจพรหม ๑) เมตตา ความรัก คือ ความปรารถนาดีมีไมตรี ๒) กรุณา ความสงสาร คือ อยากช่วยเหลือผู้อื่นให้พ้นจากความทุกข์ ๓) มุทิตา ความเบิกบานพลอยยินดี เมื่อเห็นผู้อื่นอยู่ดีมีสุข ก็มีใจแช่ม ชื่น เบิกบาน ๔) อุเบกขา ความมีใจเป็ นกลาง (วางเฉย) คือ มองตามจริง โดยวาง ตนและปฏิบัติไปตามหลักการเหตุผล และความเที่ยงธรรม หลักพุทธธรรมเพื่อการดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุ

23. ขันติ โสรัจจะ เป็ นธรรมะอันทาให้งาม ๒ อย่าง ได้แก่ ๑) ขันติ ความอดทน หมายถึง การรักษาภาวะปกติของตน ไว้ได้ ในเมื่อถูกกระทบด้วยอารมณ์หรือสิ่งที่ไม่น่าปรารถนา ๒) โสรัจจะ ความเสงี่ยม หมายถึง การพยายามสงบใจ ทาใจ ให้เยือกเย็น เป็ นอาการที่เสริมขันติ ความอดทน หลักพุทธธรรมเพื่อการดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุ

24. แนวทางการใช้หลักพุทธธรรม เพื่อเตรียมตัวสู่วัยสูงอายุอย่างมีความสุข การเตรียมความพร้อมด้านร่างกาย (กายภาวนา) การเตรียมความพร้อมด้านจิตใจ (จิตภาวนา) การเตรียมความพร้อมด้านสังคมในการอยู่ร่วมกัน การเตรียมความพร้อมด้านเศรษฐกิจและรายได้ การดาเนินชีวิตประจาวัน ด้วยความไม่ประมาท

25. ในการเตรียมความพร้อมด้านร่างกาย ด้วยการพัฒนากาย โดยการรู้เท่าทันตามกฎไตรลักษณ์ รวมทั้งมีความเข้าใจ การประชุมกันเข้า ของ รูป-นาม ในขันธ์ ๕ ว่าสรรพสิ่ง ทั้งหลายที่เกิดขึ้นแล้ว ตั้งอยู่ และจะดับไปในที่สุด จะทาให้ ผู้สูงอายุไม่ยึดมั่นถือมั่น ไม่เข้าไปเกี่ยวข้องกับสิ่งทั้งหลาย ด้วยการใช้ตัณหาอุปาทาน และดาเนินชีวิตด้วยความไม่ ประมาท โดยมีขั้นตอนดังนี้ การเตรียมความพร้อมด้านร่างกาย (กายภาวนา)

26. ๑) การเตรียมใจไว้ล่วงหน้า ยอมรับความจริงตามหลักไตรลักษณ์ ว่า ทุกชีวิตจะต้องพบกับความตายอย่างแน่นอน ป็ นไปตามกฎแห่ง ธรรมชาติไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ ๒) การออกกาลังกายสม่าเสมอให้เหมาะสมกับวัย มีงานอดิเรกทา หรือการช่วยเหลืองานส่วนรวม ๓) การรับประทานที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย และให้ถูกหลักอนามัย ๔) การพักผ่อนให้เพียงพอ ด้วยการเข้านอนแต่หัวค่า ตื่นแต่เช้า ไม่ นอนดึกโดยไม่จาเป็ น การเตรียมความพร้อมด้านร่างกาย (กายภาวนา)

27. การเตรียมความพร้อมด้านจิตใจของผู้สูงอายุ ด้วยการรักษา ศีล ปฏิบัติธรรม เพื่อควบคุมความประพฤติอันดีงาม สุจริต ทั้งกาย วาจา การประกอบอาชีพในทางสุจริตด้วย รวมทั้ง การฝึ กฝนอบรมด้านศีล สมาธิ ปัญญา การทาความดีด้วย การบาเพ็ญบุญกิริยาวัตถุ และการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน เพื่อช่วยแก้ไขปัญหาความทุกข์ด้านจิตใจของ ผู้สูงอายุได้ อย่างดียิ่ง โดยมีขั้นตอนปฏิบัติ ดังนี้ การเตรียมความพร้อมด้านจิตใจ (จิตภาวนา)

28. ๑) การบาเพ็ญบุญกิริยาวัตถุอยู่เป็ นนิจ และไม่ปล่อยใจให้ ฟุ้ งซ่าน ไปกับอดีตที่ทาให้เกิดทุกข์ ไม่ฟุ้ งซ่านไปกับอนาคตที่ ยังมาไม่ถึง ให้เพ่งเล็งอยู่กับปัจจุบัน และทาปัจจุบันให้ดี ที่สุด ๒) เจริญสติอยู่เสมอด้วยการปฏิบัติกรรมฐาน ให้มีสติ ควบคุมการกระทากิจการต่างๆ ทุกอิริยาบถ ทั้งทางกาย วาจาและใจ เพื่อการมีชีวิตที่อยู่อย่างยืนยาวด้วยความไม่ ประมาท การเตรียมความพร้อมด้านจิตใจ (จิตภาวนา)

29. การเตรียมความพร้อมในด้านการอยู่ร่วมกันในสังคมของ ผู้สูงอายุ ด้วยการรู้เท่าทันโลกธรรมอยู่ร่วมด้วยความรัก ความเมตตา สงเคราะห์เกื้อกูล เคารพในความเป็ นมนุษย์ และใช้ความอดทน โดยยึดหลัก โลกธรรม๘ พรหมวิหาร๔ สังคหวัตถุ๔ คารวะธรรม เว้นอคติ ๔ และมีขันติ โสรัจจะ ซึ่ง จะเป็ นแนวทางในการดาเนินชีวิต การอยู่ร่วมกันในสังคมกับ หมู่คณะได้อย่างปกติสุข โดยมีขั้นตอนการปฏิบัติดังนี้ การเตรียมความพร้อมด้านสังคมในการอยู่ร่วมกัน

30. ๑ ) ให้มองโลกในแง่ดีเสมอ การอยู่ร่วมกันเป็ นหมู่คณะที่มีความ แตกต่างกันต้อง เข้าใจกันเห็นใจกัน และให้อภัยในความผิดพลาด ของผู้อื่น ให้เกียรติ ไม่ให้ร้ายใคร และไม่คอยจับผิดใคร ๒) ดาเนินชีวิตด้วยการให้ทาน การบริจาคช่วยเหลือเอื้อ เฟื้ อเจือจุน ผู้อื่นที่ด้อยโอกาสและด้อยฐานะกว่า และแผ่เมตตาให้เป็ นนิจ ๓) การปล่อยวางภาระต่างๆไม่แบกภาระเอาไว้แต่เพียงลาพังคน เดียว และการยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น ๔) หลีกเลี่ยงสิ่งมี่จะก่อให้เกิดปัญหาทั้งปวง เช่น ไม่ก่อความขัดแย้ง กับผู้อื่นหรือกับหมู่คณะ และอยู่ร่วมกันด้วยการรู้รักสามัคคี การเตรียมความพร้อมด้านสังคมในการอยู่ร่วมกัน

31. การเตรียมความพร้อมด้านเศรษฐกิจและรายได้ของผู้สูงอายุ โดยจะต้องมุ่งมั่นในการงานให้สาเร็จตาม หลักธรรมอิทธิบาท ๔ และมีจุดมุ่งหมายแน่ชัดของชีวิตในบั้นปลาย จะเกิดอานิสงส์ทา ให้มีอายุยืนยาว ด้วยกายและจิตที่แข็งแรงอีกด้วย รวมทั้งการ ละเว้นจากอบายมุข ๖ ทางแห่งความเสื่อมทุกชนิด การดาเนินชีวิตอย่างไม่ประมาท และปฏิบัติตนตามหลักธรรม ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ เพื่อให้บรรลุจุดหมายที่เป็ นประโยชน์ ปัจจุบัน ด้วยการหมั่นแสวงหาทรัพย์ รู้จักวิธีรักษาทรัพย์ รู้จักหา คบกัลยาณมิตรและรู้จักใช้จ่ายทรัพย์อย่างชาญฉลาด เพื่อให้ สามารถดาเนินชีวิตอยู่ได้ในสภาวะที่ค่อนข้างจากัด การเตรียมความพร้อมด้านเศรษฐกิจและรายได้

32. โดยมีขั้นตอนปฏิบัติดังนี้ ๑) การใช้ชีวิตอย่างประหยัด ด้วยการไม่ก่อหนี้สินอันไม่จาเป็ น ให้ พอใจกับสิ่งที่ตนมีอยู่อย่างพอเหมาะพอสมกับอัตภาพ หรืออยู่อย่าง สันโดษ ๒) ควรทาตนให้เป็ นคนเลี้ยงง่าย อยู่ง่าย กินง่าย ไม่เรื่องมาก ไม่จู้จี้ จุกจิก ทาแต่สิ่งง่ายๆ ไม่ทาเรื่องง่ายให้เป็ นเรื่องยาก ควรทาอะไร ด้วยตนเอง โดยพึ่งพาผู้อื่นให้น้อยที่สุด ด้วยการไม่เป็ นภาระของ ผู้อื่น ๓) รู้จักประมาณตน เช่น รู้จักประมาณในการรับประทาน ที่เรียกว่า กินเพื่อให้ชีวิตดารงอยู่ได้ และการใช้จ่ายทรัพย์เท่าที่จาเป็ น การเตรียมความพร้อมด้านเศรษฐกิจและรายได้

33. ๑) ไม่ประมาทด้วยการเจริญไตรลักษณ์ เพื่อพัฒนาด้านปัญญาให้ รู้เท่าทัน ต่อสภาวะความจริงของสรรพสิ่งทั้งปวง ๒) ไม่ประมาทในโลกธรรม ๘ ทั้งที่เป็ นฝ่ ายดี น่าปรารถนา น่าพอใจ คือ ความมีลาภยศ สรรเสริญ และความสุข ในขณะเดียวกันพึง ระมัดระวัง มิให้เสียใจไปตามฝ่ ายที่ไม่ปรารถนาหรือฝ่ ายเกิดทุกข์ ๓) ไม่ประมาทในสังขารร่างกาย เพราะร่างกายเป็ นรังของโรค ทาให้ เกิดความทุกข์ ๔) ไม่ประมาทในสุขและทุกข์ ความสุขและทุกข์เป็ นธรรมดาของโลก ให้ปล่อยวางทาจิตใจให้ปลอดโปร่งโล่ง ไม่ยึดติด ไม่กังวล แล้วปฏิบัติ ตนให้พ้นทุกข์ อยู่ด้วยธรรมะ คือ การปฏิบัติธรรม จะมองเห็น สภาพแห่งกฎธรรมดา หรือกฎธรรมชาติ การดาเนินชีวิตประจาวัน ด้วยความไม่ประมาท

34. ผู้สูงอายุเป็ นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงหลายอย่างทั้งทางกาย และทางจิตใจ การเปลี่ยนแปลงทั้งในแง่ดี และแง่ร้าย การ รู้ทัน และการแก้ไขทันท่วงที เป็ นสิ่งสาคัญ โดยนาหลักพุทธ ธรรมมาเป็ นหลักยึดภายในจิตใจ พร้อมกับการปฏิบัติธรรม เพื่อเป็ นการเตรียมความพร้อมก่อนเข้าสู่วัยสูงอายุ  เมื่อความแก่ชรามาถึง การเตรียมตัวที่ดีย่อมทาให้เรามี ความสุขในการดาเนินชีวิต และลดการเป็ นภาระต่อคนใน ครอบครัวและสังคมได้ บทสรุป

35. ดูให้ดี ที่จะเห็น ว่าความแก่ เป็ นเพื่อนแท้ ของความตาย ไม่หน่ายหนี เมื่อความแก่ ล่วงกาล มานานปี ก็มอบเวน หน้าที่ ให้ความตาย ไม่ยกเว้น ใครๆ ไม่ลาเอียง มีให้ใคร หลีกเลี่ยง หรือเถียงได้ เพราะฉะนั้น เราท่าน ทั้งหญิงชาย รีบทาดี ก่อนตาย ให้ เคยมือ. (พุทธทาสภิกขุ) จบการนาเสนอ สวัสดีครับ/ค่ะ

37. ดาวน์โหลดไฟล์นี้ได้ที่ www.philosophychicchic.com สนุกกับการเรียนรู้ปรัชญาและศาสนาแบบชิคๆ เคียงคู่รอยยิ้ม

แนวทางการใช้หลักพุทธธรรมของผู้สูงวัย

แนวทางการใช้หลักพุทธธรรมของผู้สูงวัย

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances(20)

En vedette

En vedette(20)

Similaire à แนวทางการใช้หลักพุทธธรรมของผู้สูงวัย

Similaire à แนวทางการใช้หลักพุทธธรรมของผู้สูงวัย(20)

Plus de Padvee Academy

Plus de Padvee Academy(20)

แนวทางการใช้หลักพุทธธรรมของผู้สูงวัย