ยามางุจิ ชู
เก่
งด้
วยศาสตร์
ชนะขาดด้
วยศิลป
์

บทนํา 4
บทที่ 1 ป
ั ญหาของตรรกะและเหตุผล 16
บทที่ 2 ตลาดของความต้
องการ 66
ด้
านอารมณ์
ขนาดมหึมา
บทที่ 3 ป
ั ญหาใหญ่
เมื่อสังคมเปลี่ยน 86
เร็วเกินไป
บทที่ 4 สมองกับเซ้
นส์ 108
บทที่ 5 ผสมผสานอารมณ์
ศิลป
์
เข้
ากับ 120
การใช้
ชีวิต
บทที่ 6 พลังของสัญชาตญาณ 138
บทที่ 7 เราจะขัดเกลาทักษะทางศิลป
์ 164
ได้
อย่
างไร
สารบัญ

4
บทนํา
RCA(RoyalCollegeofArt)แห่งปิระเทศัอังกฤษ์เปิ็นั
มีหาวัิทยาลี่ัยดิ้านัศัิลี่ปิะเพียงแห่งเดิียวัในัโลี่กที�สุามีารถมีอบ
วัุฒิิปิริญญาโทหรือปิริญญาเอกให้แก่ผูู้้จบการศัึกษ์า จาก
การจัดิอันัดิับมีหาวัิทยาลี่ัยเมีื�อปิี 2015 สุถาบันัแห่งนัี�ไดิ้รับ
เลี่ือกเปิ็นัอันัดิับ1ของโลี่กในัสุาขา“ศัิลี่ปิะแลี่ะการออกแบบ”
เจมีสุ์ ไดิสุันั ผูู้้ก่อตั�งบริษ์ัทไดิสุันัที�ผู้ลี่ิตนัวััตกรรมีเครื�องใชุ้
ไฟฟ้าชุั�นันัำาระดิับโลี่กก็เรียนัจบดิ้านัการออกแบบผู้ลี่ิตภัณฑ์
จากสุถาบันันัี�เชุ่นักันั
ชุ่วังไมี่กี�ปิีมีานัี�RCAกำาลี่ังเดิินัแผู้นัธุรกิจอันัชุาญฉัลี่าดิ
โดิยมีีบริษ์ัทต่างๆเปิ็นักลีุ่่มีลีู่กค้าสุำาคัญคุณคิดิวั่าRCAกำาลี่ัง
คิดิจะทำาอะไรครับ?
คำาตอบก็คือพวักเขากำาลี่ังจัดิอบรมีให้กับผูู้้บริหารของ
บริษ์ัทระดิับโลี่ก
ปิัจจุบันั RCA จัดิการอบรมีหลี่ากหลี่ายปิระเภทให้กับ
บรรดิาผูู้้บริหาร บริษ์ัทที�มีีชุื�อเสุียงไมี่วั่าจะเปิ็นับริษ์ัทรถยนัต์
ฟอร์ดิบริษ์ัทเครดิิตการ์ดิวัีซุ่าหรือบริษ์ัทผู้ลี่ิตยาแกลี่็กโซุสุมีิทไคลี่์นั
ต่างสุ่งวั่าที�ผูู้้บริหารที�จะต้องแบกรับอนัาคตของบริษ์ัทไปิศัึกษ์าที�นัี�

5
ถ้ามีองในัแวับแรก“มีหาวัิทยาลี่ัยดิ้านัศัิลี่ปิะระดิับโลี่ก”
กับ“บริษ์ัทชุั�นันัำา”ไมี่นั่ามีีอะไรมีาเชุื�อมีโยงกันัไดิ้แต่แนัวัคิดินัี�
กำาลี่ังเปิ็นัที�นัิยมีไปิทั�วัโลี่กครับ
นัิตยสุารดิ้านัเศัรษ์ฐกิจชุื�อดิังอย่าง ไฟแนนเชีียลไทมส์์
ตีพิมีพ์บทควัามีชุิ�นัหนัึ�งเมีื�อปิี 2016 ไวั้วั่า บริษ์ัทระดิับโลี่ก
หลี่ายแห่งเริ�มีสุ่งผูู้้บริหารไปิเรียนัที�สุถาบันัการศัึกษ์าดิ้านั
ธุรกิจแบบเดิิมีนั้อยลี่ง แต่เริ�มีสุ่งพวักเขาเข้าอบรมีการเปิ็นั
ผูู้้บริหารที�สุถาบันัการศัึกษ์าดิ้านัศัิลี่ปิะหรือมีหาวัิทยาลี่ัยดิ้านั
ศัิลี่ปิะเพิ�มีมีากขึ�นั
คนัที�กำาลี่ังคิดิวั่า“งานัยุ่งขนัาดินัี�ใครจะวั่างไปิพิพิธภัณฑ์
ศัิลี่ปิะกันั”อาจแปิลี่กใจที�เห็นัวั่าที�ผูู้้บริหารของบริษ์ัทระดิับโลี่ก
พากันัเข้าอบรมีที�มีหาวัิทยาลี่ัยศัิลี่ปิะกันัเยอะมีากแต่จริงๆแลี่้วั
เราเริ�มีเห็นัแนัวัโนั้มีนัี�มีาตั�งแต่ปิระมีาณสุิบปิีก่อนัแลี่้วั
นัิตยสุาร ฮาร์์วาร์์ด บิิส์ซิิเนส์ ร์ีวิว ลี่งบทควัามีชุิ�นัหนัึ�ง
ในัปิี 2008 ไวั้วั่า บริษ์ัทระดิับโลี่กเริ�มีมีองวั่าแนัวัคิดิที�ไดิ้
จากมีหาวัิทยาลี่ัยศัิลี่ปิะสุำาคัญกวั่าแนัวัคิดิเชุิงวัิเคราะห์ที�ไดิ้
จากหลี่ักสุูตรบริหารธุรกิจ (MBA) แบบดิั�งเดิิมี

6
แดิเนัียลี่ พิงค์ เขียนัไวั้ในัหนัังสุือขายดิีเรื�อง High
Concept วั่า ธุรกิจจำานัวันัมีากกำาลี่ังเปิลี่ี�ยนัวัิธีแข่งขันัจาก
การสุร้างควัามีแตกต่างดิ้านัการใชุ้งานัมีาเปิ็นัการสุร้างควัามี
แตกต่างดิ้านัอารมีณ์ควัามีรู้สุึก คุณค่าของปิริญญาในัยุคนัี�
ไมี่เหมีือนัสุมีัยก่อนัเราเริ�มีมีองวั่าคนัจบหลี่ักสุูตรบริหารธุรกิจ
เริ�มีหาไดิ้ง่ายเพราะมีีคนัจบเยอะมีากแต่กลี่ับมีีคนัจบหลี่ักสุูตร
สุร้างสุรรค์ศัิลี่ปิะ (MFA) แค่ไมี่กี�คนั
ยิ�งไปิกวั่านัั�นั เมีื�อปิระมีาณสุิบปิีก่อนั มีหาวัิทยาลี่ัย
สุแตนัฟอร์ดิเริ�มีให้ควัามีสุำาคัญกับ “Design Thinking” หรือ
แนัวัคิดิเชุิงออกแบบมีากขึ�นั แนัวัคิดินัี�จะเชุื�อมีโยงควัามีคิดิ
สุร้างสุรรค์กับควัามีเปิ็นัผูู้้นัำาเข้าดิ้วัยกันั ซุึ�งแตกต่างจาก
แนัวัคิดิเดิิมีที�มีักใชุ้“ตรรกะแลี่ะเหตุผู้ลี่”ในัการแก้ปิัญหาชุ่วัง
หลี่ายปิีหลี่ังนัี� สุถาบันัการศัึกษ์าดิ้านัธุรกิจในัยุโรปิเหนัือก็หันั
มีายกให้ “ควัามีคิดิสุร้างสุรรค์” เปิ็นัหัวัใจสุำาคัญของหลี่ักสุูตร
แทนัเชุ่นักันั
กระแสุนัิยมีนัี�แสุดิงให้เห็นัวั่า บร์ิษััทชั�นนำาอยาก่ให้
ว่าที�ผู้้้บร์ิหาร์ของตนมีความคิด้สร์้างสร์ร์ค์และความ
ละเอียด้อ่อนทางอาร์มณ์ แลี่ะในัปิัจจุบันัสุถาบันัการศัึกษ์า
ทั�วัโลี่กก็เริ�มีพัฒินัาหลี่ักสุูตรเพื�อตอบสุนัองควัามีต้องการนัี�

7
คนัในัแวัดิวังศัิลี่ปิะพูดิถึงการเปิลี่ี�ยนันัี�มีาสุักระยะแลี่้วั
เพื�อนัผู้มีสุ่วันัใหญ่ที�ทำางานัในัวังการศัิลี่ปิะมีานัานัเลี่่าวั่า
ในัชุ่วังหลี่ายปิีมีานัี� คนัที�มีาพิพิธภัณฑ์ศัิลี่ปิะเริ�มีมีีบางอย่างที�
เปิลี่ี�ยนัไปิ
ยกตัวัอย่างเชุ่นั พิพิธภัณฑ์ศัิลี่ปิะเมีโทรโพลี่ิทันัในันัคร
นัิวัยอร์กหรือเทต แกลี่เลี่อรีในักรุงลี่อนัดิอนั จะจัดิกิจกรรมีให้
ควัามีรู้กับผูู้้ชุมี ระหวั่างที�รับชุมีงานัศัิลี่ปิะ ภัณฑารักษ์์จะคอย
อธิบายเรื�องที�นั่าสุนัใจของผู้ลี่งานัศัิลี่ปิะในัเชุิงปิระวััติศัาสุตร์
ศัิลี่ปิะเกร็ดิควัามีรู้เกี�ยวักับการสุร้างสุรรค์ผู้ลี่งานัแลี่ะนััยแฝง
ต่างๆ ซุึ�งคนัในัแวัดิวังกลี่่าวักันัวั่าผูู้้ชุมีที�เข้าร่วัมีกิจกรรมี
ปิระเภทนัี�เปิลี่ี�ยนัไปิจากเดิิมีมีาก
หลี่ายปิีหลี่ังนัี� เรามีักเห็นันัักธุรกิจในัชุุดิสุูทเข้าปิะปินั
ในัแถวักับบรรดิานัักท่องเที�ยวัหรือนัักเรียนันัักศัึกษ์าเพื�อเข้า
ร่วัมีกิจกรรมีของพิพิธภัณฑ์ศัิลี่ปิะเมีโทรโพลี่ิทันัในัตอนัเชุ้าตรู่
พวักเขามีีภารกิจรัดิตัวั แต่ก็ยังสุลี่ะเวัลี่าก่อนัไปิทำางานัเพื�อ
เข้าชุมีแลี่ะเรียนัรู้งานัศัิลี่ปิะ
ผู้มีสุงสุัยเหลี่ือเกินัวั่าทำาไมีบริษ์ัทระดิับโลี่กถึงนัิยมีสุ่ง
วั่าที�ผูู้้บริหารไปิเรียนัศัิลี่ปิะ?พวักเขากำาลี่ังมีองหาอะไรกันัแนั่?
มีาร่วัมีค้นัหาคำาตอบนัั�นัไปิพร้อมีกันัเลี่ยครับ

8
สําหรับผู
้
อ่
าน
ที่ภารกิจรัดตัว
ทำาไมคนเก่่งร์ะด้ับโลก่จำึงสนใจำเร์ียนร์้้ด้้าน “ศิลป์์”
ก่ันมาก่ขึ�น?
ผู้มีอยากสุรุปิคำาตอบต่อ “คำาถามีสุำาคัญ” ในัหนัังสุือ
เลี่่มีนัี�เพื�อผูู้้อ่านัที�มีีภารกิจรัดิตัวั เนัื�อหาตรงนัี�เปิ็นัแค่การเกริ�นั
นัำาไปิถึงบทอื�นัๆ ในัหนัังสุือที�เราจะมีาพูดิคุยกันัเท่านัั�นัครับ
บริษ์ัทระดิับโลี่กสุ่งวั่าที�ผูู้้บริหารไปิเรียนัดิ้านัศัิลี่ปิะที�
สุถาบันัชุั�นันัำา แลี่ะคนัเก่งๆ ที�ทรงควัามีรู้ในันัิวัยอร์กกับลี่อนั
ดิอนัเข้าร่วักิจกรรมีของพิพิธภัณฑ์ในัยามีเชุ้าตรู่ สุาเหตุไมี่ใชุ่
เพื�อวัางท่าเปิ็นัผูู้้ทรงภูมีิ แต่พิวก่เขาก่ำาลังพิัฒนาทัก่ษัะด้้าน
ศิลป์์ของตัวเองเพิื�อเตร์ียมพิร์้อมก่ับโลก่ยุคใหม่
พวักเขาเข้าใจดิีวั่าก่าร์ตัด้สินใจำโด้ยให้ความสำาคัญ
ก่ับศาสตร์์ หร์ือวิธิีคิด้ที�มุ่งเน้น “ก่าร์วิเคร์าะห์” “ตร์ร์ก่ะ”
และ “เหตุผู้ล” เหมือนที�ผู้่านมา ก่ำาลังมีคุณค่าลด้ลงในโลก่
ทุก่วันนี�ที�สลับซัับซั้อนและไร์้เสถีียร์ภาพิมาก่ขึ�น
พวักเขาคิดิแลี่ะทำาแบบนัั�นัดิ้วัยเหตุผู้ลี่อะไรกันัแนั่?
ตอนัเขียนัหนัังสุือเลี่่มีนัี�ผู้มีไดิ้สุัมีภาษ์ณ์บริษ์ัทแลี่ะผูู้้คนั

9
มีากมีาย แลี่้วัผู้มีก็สุรุปิคำาตอบซุึ�งมีีจุดิร่วัมีออกเปิ็นั 3 ข้อไดิ้
ดิังต่อไปินัี�ครับ
ข้อแร์ก่ ในโลก่สมัยใหม่ เร์าเห็นข้อจำำาก่ัด้ในก่าร์คิด้
ด้้วยตร์ร์ก่ะและเหตุผู้ลชัด้เจำนขึ�นเร์ื�อยๆ ในัปิัจจุบันั
คนัจำานัวันัมีากเรียนัรู้แลี่ะฝึกฝนัการคิดิวัิเคราะห์ดิ้วัยตรรกะ
แลี่ะเหตุผู้ลี่ จนักลี่ายเปิ็นัวั่า “คำาตอบที�ถูกต้อง” กลี่ายเปิ็นั
ของธรรมีดิาที�มีีอยู่เกลี่ื�อนักลี่าดิไปิหมีดิ แลี่ะสุูญเสุียคุณค่า
ของมีันัลี่งไปิ
ในัสุมีัยก่อนัเรามีองวั่าทักษ์ะการวัิเคราะห์แลี่ะคิดิอย่าง
มีีเหตุผู้ลี่คือคุณสุมีบัติสุำาคัญของ “คนัเก่ง” แต่พอสุิ�งเหลี่่านัี�
ทำาให้เรา “ไดิ้คำาตอบที�ถูกต้องเหมีือนักับคนัอื�นั” จึงเกิดิเปิ็นั
ปิัญหาสุำาคัญวั่าเราเสุียควัามีแตกต่างไปิ หนัังสุือเลี่่มีนัี�จะ
พูดิถึงจุดิสุมีดิุลี่ระหวั่างศัาสุตร์แลี่ะศัิลี่ปิ์ ซุึ�งถ้าเราคิดิแลี่ะ
ตัดิสุินัใจดิ้วัย “ศัาสุตร์” มีากเกินัไปิ ปิัญหานัี�จะเกิดิขึ�นัอย่าง
แนั่นัอนั
นัอกจากนัี� โลี่กปิัจจุบันัไมี่ไดิ้ง่ายดิายเพียงพอที�จะใชุ้
“ศัาสุตร์”มีาวัิเคราะห์ทุกอย่างอีกต่อไปิ ผู้มีขอพูดิถึงคำาวั่า
“VUCA” ซุึ�งกองทัพอเมีริกาใชุ้พูดิถึงโลี่กในัปิัจจุบันั คำานัี�
ย่อมีาจาก Volatility (ควัามีผู้ันัผู้วันั), Uncertainty (ควัามี

10
ไมี่แนั่นัอนั), Complexity (ควัามีซุับซุ้อนั) แลี่ะ Ambiguity
(ควัามีคลีุ่มีเครือ)
ในัโลี่กที�มีีลี่ักษ์ณะข้างต้นั ถ้าเราพึ�งพาตรรกะแลี่ะ
เหตุผู้ลี่เพียงอย่างเดิียวัควัามีสุามีารถในัการแก้ไขปิัญหาแลี่ะ
ควัามีคิดิสุร้างสุรรค์จะกลี่ายเปิ็นัอัมีพาต
ทักษ์ะการคิดิอย่างมีีตรรกะซุึ�งที�ผู้่านัมีาเชุื�อกันัวั่าดิีที�สุุดิ
คือการมีองปิัญหาให้เปิ็นันัามีธรรมี โดิยมีองมีันัเปิ็นัควัามี
สุัมีพันัธ์เชุิงเหตุผู้ลี่ที�ไมี่ซุับซุ้อนั แลี่้วัจึงค่อยคิดิหาวัิธีแก้ไข
แต่ถ้าปิัญหาเริ�มีซุับซุ้อนัขึ�นั แลี่้วัควัามีสุัมีพันัธ์เปิลี่ี�ยนัแปิลี่ง
ตลี่อดิเวัลี่า วัิธีแก้ไขปิัญหาแบบเดิิมีจะใชุ้ไมี่ไดิ้ผู้ลี่
ในัโลี่กที�เปิ็นัอย่างนัี� ถ้าคุณพึ�งพาตรรกะแลี่ะเหตุผู้ลี่
เพียงอย่างเดิียวั คุณจะตัดิสุินัใจอะไรไดิ้ยากมีาก คุณจะมีัวั
หาข้อมีูลี่แลี่ะคิดิหาเหตุผู้ลี่อย่างไมี่รู้จบ แต่ผู้่านัไปินัานัเท่าไร
ก็ไมี่มีีหลี่ักปิระกันัวั่าจะหาควัามีสุมีเหตุสุมีผู้ลี่ไดิ้
ในัโลี่กที�ทุกสุิ�งพัวัพันักันัยุ่งเหยิง วัิธีคิดิอย่างมีีตรรกะมีี
แต่จะใชุ้ไมี่ไดิ้ผู้ลี่ เราจึงต้องการ “สุัญชุาตญาณ” ที�จะเข้าใจ
ภาพรวัมีของสุิ�งรอบตัวั แลี่ะคิดิอย่างสุร้างสุรรค์ท่ามีกลี่าง
ควัามีไมี่แนั่นัอนัแลี่ะสุถานัการณ์ที�เปิลี่ี�ยนัแปิลี่งตลี่อดิเวัลี่า

11
ข้อสองคนในป์ัจำจำุบันมี“ความต้องก่าร์ทางอาร์มณ์”
มาก่ขึ�น
โรเบิร์ต วัิลี่เลี่ียมี โฟเกลี่ ผูู้้ไดิ้รับรางวััลี่โนัเบลี่สุาขา
เศัรษ์ฐศัาสุตร์ บอกวั่า เมีื�อโลี่กเราเจริญรุ่งเรืองแลี่ะมีั�งมีีขึ�นั
ผูู้้คนัสุ่วันัใหญ่ก็จะแสุวังหาปิัจจัยพื�นัฐานัต่างๆ ไดิ้ง่ายขึ�นั
ทั�งที�เมีื�อก่อนัเคยมีีปิระชุากรเพียงหยิบมีือที�ไดิ้สุัมีผู้ัสุนัั�นัทำาให้
“ควัามีต้องการทางอารมีณ์” ขยายไปิสุู่ผูู้้คนัเกือบทั�งโลี่ก
เปิ็นัครั�งแรกในัปิระวััติศัาสุตร์มีนัุษ์ยชุาติ
สุำาหรับคนัที�จะปิระสุบควัามีสุำาเร็จในัโลี่กสุมีัยใหมี่
“อารมีณ์ควัามีรู้สุึก” จึงสุำาคัญยิ�งกวั่าการคิดิวัางแผู้นัดิ้วัย
ตรรกะที�เย็นัเฉัียบกลี่ยุทธ์พิเศัษ์ทางการตลี่าดิราคาที�นั่าดิึงดิูดิ
หรือกระทั�งสุินัค้าแลี่ะบริการที�เหนัือชุั�นักวั่า
ตามีแนัวัคิดิ “ควัามีต้องการ 5 ระดิับของมีนัุษ์ย์” ของ
อับราฮััมี มีาสุโลี่วั์ คนัเรามีีควัามีต้องการหลี่ายระดิับ ก่อนัอื�นั
เราจะอยาก “ท้องอิ�มีแลี่ะนัอนัหลี่ับ” จากนัั�นัเมีื�อเราสุนัอง
ควัามีต้องการนัี�สุำาเร็จเราจะมีีควัามีต้องการที�ระดิับสุูงขึ�นัเริ�มี
ตั�งแต่ “ควัามีมีั�นัคงปิลี่อดิภัย” “ควัามีรักแลี่ะสุังคมี” “ควัามี
ภาคภูมีิใจในัตัวัเอง” ไปิจนัถึงควัามีต้องการสุูงสุุดิคือ “การไดิ้
พัฒินัาศัักยภาพของตนั”

12
เมีื�อคนัเราไปิถึงควัามีต้องการขั�นัสุูงสุุดิ สุินัค้าแลี่ะ
บริการที�ตอบโจทย์คนัในัขั�นันัี�จะกำากวัมีแลี่ะไมี่ชุัดิเจนั เพราะ
ควัามีต้องการสุูงสุุดิของคนักลีุ่่มีนัี�จะมีาจากแรงบันัดิาลี่ใจหรือ
อารมีณ์ควัามีรู้สุึกมีากกวั่าวััตถุที�จับต้องไดิ้ นัั�นัแสุดิงวั่าธุรกิจ
บริโภคทั�งหมีดิจะเปิลี่ี�ยนัเปิ็นัธุรกิจดิ้านัอารมีณ์ควัามีรู้สุึกคนัที�
เข้าใจเรื�องนัี�แลี่ะมีี “เซุ้นัสุ์” ที�จะเข้าใจผูู้้อื�นั คือคนัที�จะปิระสุบ
ควัามีสุำาเร็จในัโลี่กยุคใหมี่
ข้อสาม ก่ฎเก่ณฑ์์ทางสังคมตามก่าร์เป์ลี�ยนแป์ลง
ของโลก่ไม่ทัน
เมีื�อโลี่กหมีุนัเร็วัขึ�นั กฎเกณฑ์ทางสุังคมีจึงไลี่่ตามีหลี่ัง
อยู่ตลี่อดิเวัลี่า กฎหลี่ายเรื�องกำาลี่ัง “ลี่้าสุมีัย” ไปิอย่างรวัดิเร็วั
โดิยเฉัพาะกฎที�เขียนัขึ�นัเปิ็นัลี่ายลี่ักษ์ณ์อักษ์รแลี่ะบังคับให้เรา
ทำาตามีโดิยไมี่ตั�งคำาถามีเราจะเห็นัไดิ้จากตัวัอย่างข่าวัฉัาวัของ
บริษ์ัทไลี่ฟ์ดิอร์ (Livedoor) แลี่ะบริษ์ัทดิีนัา (DeNA)
ถ้าเราไมี่อยากเปิ็นัเหยื�อของกฎระเบียบ เราต้อง
ไมี่พึ�งพาเฉัพาะกฎระเบียบหรือกฎหมีายที�บัญญัติเปิ็นั
ลี่ายลี่ักษ์ณ์อักษ์ร แต่ต้องใชุ้ “อารมีณ์ควัามีรู้สุึก” มีาชุ่วัยในั
การตัดิสุินัใจดิ้วัย

13
ตอนักูเกิลี่เข้าซุื�อบริษ์ัทสุตาร์ทอัพดิ้านัAIสุัญชุาติอังกฤษ์
ที�ชุื�อดิีพมีายดิ์ (DeepMind) มีีการตั�งคณะกรรมีการจริยธรรมี
ขึ�นัภายในับริษ์ัทเพื�อปิ้องกันัเหตุไมี่คาดิคิดิที�AIอาจอาลี่ะวัาดิ
ขึ�นัมีา กูเกิลี่คิดิวั่าในัเมีื�อ AI วัิวััฒินัาการแลี่ะเปิลี่ี�ยนัแปิลี่ง
อย่างรวัดิเร็วั ถ้ามีัวัรอให้สุังคมีภายนัอกออกข้อบังคับ ก็อาจ
ชุักชุ้าเกินัไปิ
เมีื�อควัามีพร้อมีดิ้านักฎหมีายไลี่่ตามีโลี่กไมี่ทันั บาง
ครั�งเราต้องตัดิสุินัใจดิ้วัยควัามีรู้สุึกของตัวัเอง โดิยไมี่ยึดิแต่
กฎหมีายลี่ายลี่ักษ์ณ์อักษ์รโดิยไมี่ลี่ืมีหูลี่ืมีตา
จนัถึงจุดินัี�คุณคงพอเข้าใจแลี่้วันัะครับ วั่าทำาไมีบริษ์ัท
ระดิับโลี่กต้องสุ่งวั่าที�ผูู้้บริหารไปิเข้าอบรมีดิ้านัปิรัชุญาแลี่ะ
ศัิลี่ปิะอย่างสุถาบันั RCA แลี่ะทำาไมีคนัเก่งระดิับโลี่กต่างก็
เอาเปิ็นัเอาตายกับการพัฒินัาทักษ์ะดิ้านั “อารมีณ์” แลี่ะ
“ศัิลี่ปิะ” มีาก
ปิัญหาที�เราจะเผู้ชุิญต่อจากนัี�ไมี่อาจแปิลี่งเปิ็นั
ค่าตัวัเลี่ขไดิ้ง่ายๆ แลี่ะไมี่สุามีารถแยกแยะให้ชุัดิเจนัดิ้วัย
ตรรกะอย่างเดิียวั พวักเขาจึงฝึกปิรือทักษ์ะการตัดิสุินัใจในั
ระดิับสุูงสุุดิเพื�อตัดิสุินัใจแก้ปิัญหาเหลี่่านัั�นัไดิ้อย่างทันัต่อ
เวัลี่าแลี่ะเหมีาะสุมีนัั�นัเอง

14
ลองคิดว่
าชีวิตทุกวันของเราคือ
“ผลงานศิลปะ”
คนัจำานัวันัมีากคิดิวั่ามีุมีมีองดิ้านั“ศัิลี่ปิ์”แค่จำาเปิ็นัต่อ
การสุร้างสุรรค์หรือการรับชุมีผู้ลี่งานัศัิลี่ปิะอย่างเชุ่นัดินัตรีหรือ
ภาพเขียนั แลี่ะไมี่มีีปิระโยชุนั์กับเรื�องอื�นัๆ เลี่ย แต่ชุีวัิตคนัเรา
จะอยู่ไกลี่จากศัิลี่ปิะขนัาดินัั�นัเลี่ยเหรอ?
ผู้มีคิดิวั่าถ้าเราอยากให้สุังคมีดิียิ�งขึ�นัในัอนัาคต เรา
นั่าจะมีองวั่าชุีวัิตปิระจำาวัันัของเราทุกวัันันัั�นัเปิรียบไดิ้กับ
“การสุร้างสุรรค์งานัศัิลี่ปิะ”
โจเซุฟ บอยสุ์ นัักคิดิชุาวัเยอรมีันั เสุนัอแนัวัคิดิชุื�อ
“การแกะสุลี่ักสุังคมี” (Social Sculpture) เขามีองวั่าพวักเรา
แต่ลี่ะคนัต่างเปิ็นัศัิลี่ปิินัที�กำาลี่ังร่วัมีกันัสุร้างสุรรค์ผู้ลี่งานัที�
เรียกวั่าโลี่ก ดิังนัั�นัเราควัรใชุ้ชุีวัิตแต่ลี่ะวัันัดิ้วัยภาพในัใจวั่า
อยากทำาให้โลี่กนัี�เปิ็นัอย่างไร
ถ้าเราคิดิไดิ้แบบนัี� เราก็จะมีีกำาลี่ังใจในัการใชุ้ชุีวัิต
มีากขึ�นั ถึงแมี้ระหวั่างที�เราใชุ้ชุีวัิตต่อสุู้ดิิ�นัรนัท่ามีกลี่างโลี่ก
ที�โหดิร้าย เราก็จะไมี่ยอมีแพ้แลี่ะไมี่สุูญเสุียควัามีหวัังวั่า
จะเปิลี่ี�ยนัโลี่กนัี�ให้ดิีขึ�นัไดิ้อย่างไร
ถ้าคุณเปิ็นันัักธุรกิจ ก็ลี่องมีองโปิรเจ็กต์ที�ตัวัเองมีี
สุ่วันัร่วัมีเปิ็นัผู้ลี่งานัศัิลี่ปิะแลี่ะตนัเองเปิ็นัศัิลี่ปิินัดิูสุิครับ หรือ

15
ถ้าคุณเปิ็นัเจ้าของกิจการ ก็ลี่องมีองวั่าบริษ์ัทของตัวัเองเปิ็นั
ผู้ลี่งานัของตนัผูู้้เปิ็นัศัิลี่ปิินัไดิ้เชุ่นักันั
เมีื�อเราใชุ้ชุีวัิตดิ้วัยแนัวัคิดิแบบนัี� พวักเราจะกลี่าย
เปิ็นักลีุ่่มีศัิลี่ปิินัผูู้้มีีสุ่วันัร่วัมีในัการแกะสุลี่ักสุังคมี สุ่วันั
“ชุีวัิตปิระจำาวัันั” ของเราก็จะเปิ็นักิจกรรมีที�สุั�งสุมีเพิ�มีพูนัขึ�นั
เรื�อยๆ จนัสุร้างสุรรค์โลี่กในัอนัาคตข้างหนั้า พวักเราทุกคนั
ก็คือ ศัิลี่ปิินัี�จะคอยแกะสุลี่ักสุังคมี แลี่้วัเราก็จะไดิ้ปิระโยชุนั์
จากการพัฒินัาควัามีสุามีารถทางศัิลี่ปิ์อย่างแนั่นัอนั

บทที่
1
ป
ั ญหาของตรรกะ
และเหตุผล

18 เก่งด้วยศาสตร์ ชนะขาดด้วยศิลป
์
ยุคสมัยที่ “ตรรกะ” และ “เหตุผล”
ไม่
พออีกต่
อไป
เวัลี่าเราต้องตัดิสุินัใจทำาอะไรสุักอย่างเรามีีวัิธีตัดิสุินัใจ
2 แบบ ไดิ้แก่ ใชุ้ “ตรรกะแลี่ะเหตุผู้ลี่” กับใชุ้ “อารมีณ์แลี่ะ
สุัญชุาตญาณ”
ตรรกะแลี่ะเหตุผู้ลี่คือการคิดิอย่างเปิ็นัลี่ำาดิับจนักระทั�ง
ไดิ้ข้อสุรุปิ สุ่วันัอารมีณ์แลี่ะสุัญชุาตญาณคือ การคิดิหา
ข้อสุรุปิโดิยกระโดิดิข้ามีตรรกะตั�งแต่ต้นั
ถ้าเรามีองย้อนัเวัลี่าตลี่อดิ 20 ปิีที�ผู้่านัมีา คนัญี�ปิุ�นั
สุ่วันัใหญ่จะตัดิสุินัใจเรื�องสุำาคัญโดิยใชุ้ “ตรรกะแลี่ะเหตุผู้ลี่”
ไมี่วั่าคนัตัดิสุินัใจจะเชุี�ยวัชุาญดิ้านันัั�นัหรือไมี่ก็ตามี หลี่ายคนั
อาจสุงสุัยวั่ามีีใครใชุ้“สุัญชุาตญาณกับอารมีณ์”ตัดิสุินัใจเรื�อง
สุำาคัญดิ้วัยเหรอ? มีีสุิครับ แลี่้วัผู้มีมีีตัวัอย่างมีาเลี่่าเยอะเลี่ย
บริษ์ัทโซุนัี�เปิ็นัหนัึ�งในับริษ์ัทที�ใชุ้ “อารมีณ์” เปิ็นัเกณฑ์
ในัการตัดิสุินัใจ พวักเขาจะพิจารณาวั่า “สุิ�งนัี�สุวัยหรือยัง?”
“สุิ�งนัี�สุนัุกหรือเปิลี่่า?” เวัลี่าจะคิดิค้นัสุินัค้าใหมี่หรือทำาอะไร
สุักอย่าง

19
บทที่ 1 ป
ั ญหาของตรรกะและเหตุผล
เวัลี่าโซุนัี�จะสุร้างโรงงานัสุิ�งแรกที�เขาคิดิคือจะทำายังไง
ให้โรงงานันั่าตื�นัเต้นัแลี่ะเพลี่ิดิเพลี่ินั เพื�อให้วัิศัวักรเก่งๆ
ไดิ้แสุดิงทักษ์ะอย่างสุุดิฝีมีือ หรือจะพูดิให้เข้าใจง่ายก็คือ
“เราจะทำาเรื�องสุนัุกๆ ไปิเรื�อยๆ อย่างไมี่หยุดิยั�ง” เมีื�อโซุนัี�มีี
เปิ้าหมีายแบบนัี�บริษ์ัทจึงตัดิสุินัใจเรื�องต่างๆวั่า“ควัรทำาแลี่ะ
ไมี่ควัรทำาอะไร” อยู่บนัควัามีคิดิวั่า “สุิ�งนัี�นั่าสุนัุกหรือยัง?”
หรือจะเรียกวั่าอารมีณ์อยู่เหนัือเหตุผู้ลี่ก็ไดิ้
วัอลี่์กแมีนัที�เปิ็นัผู้ลี่งานัชุิ�นัเอกของโซุนัี�ก็ถือกำาเนัิดิ
ขึ�นัมีาบนัโลี่กดิ้วัยอารมีณ์ของผูู้้ก่อตั�งอย่างอิบุกะ มีาซุารุ
เดิิมีทีวัอลี่์กแมีนัเปิ็นัสุินัค้าสุั�งทำาพิเศัษ์ ฝ�ายพัฒินัา
ผู้ลี่ิตมีันัขึ�นัแค่ชุิ�นัเดิียวัตามีคำาขอของอิบุกะ มีาซุารุ ปิระธานั
กิตติมีศัักดิิ�ในัสุมีัยนัั�นั อิบุกะอยากไดิ้เครื�องเลี่่นัเทปิขนัาดิเลี่็ก
แลี่ะคุณภาพดิีสุำาหรับฟังเพลี่งบนัเครื�องบินัเวัลี่าเขาเดิินัทาง
ไปิทำางานัต่างปิระเทศั แต่หลี่ังจากอิบุกะเอามีันัให้โมีริตะ
อากิโอะผูู้้ก่อตั�งแลี่ะเจ้าของบริษ์ัทร่วัมีดิูโมีริตะก็ถูกใจยกใหญ่
แลี่ะไฟเขียวัให้ผู้ลี่ิตมีันัทันัที
ในัยุคนัั�นั โซุนัี�เปิ็นับริษ์ัทใหญ่ที�โดิ่งดิังระดิับโลี่กแลี่้วั
แต่การตัดิสุินัใจพัฒินัาสุินัค้าที�ไมี่เคยมีีมีาก่อนัอย่าง
“เครื�องเลี่่นัเทปิพกพา” กลี่ับเกิดิขึ�นัจากบทสุนัทนัาง่ายๆ วั่า
“ดิูเครื�องนัี�สุิ” “เฮั้ย มีันัเจ๋งนัี�นัา” ซุึ�งเปิ็นัคนัลี่ะเรื�องกันัเลี่ย

20 เก่งด้วยศาสตร์ ชนะขาดด้วยศิลป
์
กับสุมีัยนัี� ทุกวัันันัี�พนัักงานัญี�ปิุ�นัต้องสุำารวัจตลี่าดิยกใหญ่
แลี่ะคิดิกลี่ยุทธ์ทางการตลี่าดิเปิ็นัปิึกเอกสุารหนัาเตอะ
เพื�อนัำาเสุนัอให้กรรมีการหลี่ายสุิบคนัพิจารณาก่อนัแถมีสุุดิท้าย
ก็ผู้ลี่ิตสุินัค้ายอดินัิยมีใดิไมี่ไดิ้ดิ้วัย
หลี่ังไดิ้ไฟเขียวัจากผูู้้ก่อตั�งทั�งสุองคนัเรียบร้อย คนัที�
อยู่หนั้างานักลี่ับค้านัหัวัชุนัฝาโดิยใชุ้ตรรกะแลี่ะเหตุผู้ลี่วั่า
“เครื�องเลี่่นัเทปิที�ไมี่มีีลี่ำาโพงแลี่ะบันัทึกเสุียงคงขายไมี่ออก
หรอก” พวักเขาอ้างอิงจากผู้ลี่สุำารวัจตลี่าดิตอนันัั�นัวั่า ลีู่กค้า
อยากไดิ้ลี่ำาโพงใหญ่ๆ แลี่ะคนัสุ่วันัใหญ่ซุื�อเครื�องเลี่่นัเทปิเพื�อ
อัดิรายการวัิทยุไวั้ฟัง
วัอลี่์กแมีนัของโซุนัี�เปิ็นัอีกตัวัอย่างหนัึ�งของการตัดิสุินัใจ
เรื�องธุรกิจบนัพื�นัฐานัของ “อารมีณ์” ซุึ�งตรงข้ามีกับอีกขั�วั
อย่างเหตุผู้ลี่นัั�นัเอง
ผู้มีขอยกอีกตัวัอย่างในัการตัดิสุินัใจดิ้วัย“สุัญชุาตญาณ”
ซุึ�งตรงข้ามีกับตรรกะเหตุผู้ลี่ ตัวัอย่างคลี่าสุสุิกเรื�องนัี�ก็คือ
สุตีฟ จ็อบสุ์
สุตีฟ จ็อบสุ์ พูดิถึง “สุัญชุาตญาณ” ไวั้วั่า

21
บทที่ 1 ป
ั ญหาของตรรกะและเหตุผล
ผู้้�คนในชีนบิทของอินเดียไม่ได�มีชีีวิตอย้่ด�วยตร์ร์กะแบิบิ
พวกเร์า แต่มีชีีวิตอย้่ด�วยส์ัญชีาตญาณ แล�วส์ัญชีาตญาณ
ของพวกเขาก็ส์ุดยอดและพัฒนาจนกลายเป็็นอันดับิหน่�ง
ของโลก ส์ัญชีาตญาณนั�นทร์งพลังมาก ผู้มคิดว่าทร์งพลัง
ยิ�งกว่าตร์ร์กะเหตุผู้ลเส์ียอีก มันมีอิทธิิพลต่องานของผู้มมาก
สุตีฟ จ็อบสุ์ มีักตัดิสุินัใจโดิยใชุ้สุัญชุาตญาณชุั�วัวัูบ
สุมีัยที�เขากลี่ับมีาอยู่แอปิเปิิลี่อีกครั�งจ็อบสุ์เพิ�มีไอแมีค(iMac)
อีก5สุีโดิยไมี่ไดิ้คิดิถึงค่าใชุ้จ่ายในัการผู้ลี่ิตหรือสุินัค้าคงเหลี่ือ
แต่เขาตัดิสุินัใจ “เดิี�ยวันัั�นัทันัที” ตามีที�นัักออกแบบเสุนัอเลี่ย
คนัที�เคยทำางานัดิ้านัการผู้ลี่ิตหรือการกระจายสุินัค้า
จะเข้าใจทันัทีวั่า การเพิ�มีสุินัค้าอีก 5 สุีจากเดิิมีแค่สุีเดิียวัจะ
ทำาให้งานัยุ่งยากขึ�นัแบบก้าวักระโดิดิ ตามีหลี่ักแลี่้วับริษ์ัท
ควัรวัิเคราะห์แลี่ะจำาลี่องสุถานัการณ์อย่างระมีัดิระวัังก่อนั
ตัดิสุินัใจแต่จ็อบสุ์ตัดิสุินัใจดิ้วัย“สุัญชุาตญาณแลี่ะอารมีณ์”
ไมี่ใชุ่ “ตรรกะแลี่ะเหตุผู้ลี่” สุุดิท้ายไอแมีคก็กลี่ายเปิ็นัสุินัค้า
ยอดินัิยมีแลี่ะถือเปิ็นัสุัญลี่ักษ์ณ์แห่งการฟ้�นัคืนัชุีพของ
แอปิเปิิลี่อย่างแท้จริง

22 เก่งด้วยศาสตร์ ชนะขาดด้วยศิลป
์
เวัลี่าตัดิสุินัใจเรื�องธุรกิจ คนัญี�ปิุ�นัชุอบใชุ้ “ตรรกะแลี่ะ
เหตุผู้ลี่” มีากกวั่า “สุัญชุาตญาณแลี่ะอารมีณ์” แต่จริงๆ แลี่้วั
การใชุ้ตรรกะแลี่ะเหตุผู้ลี่ไมี่ไดิ้แปิลี่วั่าเราเฉัลี่ียวัฉัลี่าดิกวั่าแต่
อย่างใดิกลี่ับกันัมีันัสุะท้อนัให้เห็นัวั่าคนัญี�ปิุ�นัชุอบไหลี่ไปิตามี
บรรยากาศัที�ผูู้้มีีอำานัาจสุร้างขึ�นั แลี่้วัก็ตัดิสุินัใจกันัแบบงงๆ
หรือจะเรียกวั่าเก่งแต่เปิลี่ือกนัอกก็วั่าไดิ้
เวัลี่าเราต้องตัดิสุินัใจเรื�องสุำาคัญ เราจะต้องเลี่ือก
ระหวั่าง“ตรรกะแลี่ะเหตุผู้ลี่”กับ“อารมีณ์แลี่ะสุัญชุาตญาณ”
คนัญี�ปิุ�นัมีักคิดิวั่าตรรกะเหนัือกวั่าสุัญชุาตญาณแลี่ะเหตุผู้ลี่
เหนัือกวั่าอารมีณ์ แต่ถ้าลี่องย้อนัมีองกลี่ับไปิในัอดิีต
การตัดิสุินัใจอันัยอดิเยี�ยมีหลี่ายครั�งกลี่ับตั�งอยู่บนั “อารมีณ์
แลี่ะสุัญชุาตญาณ” ไมี่นั้อยเลี่ย
ใช้
สัญชาตญาตได้
แต่
ห้
ามไร้
เหตุผล
ถึงผู้มีจะพูดิเชุียร์อารมีณ์แลี่ะสุัญชุาตญาณผู้มีก็ไมี่ไดิ้
บอกให้เมีินัตรรกะกับเหตุผู้ลี่นัะครับ ต่อให้สุัญชุาตญาณจะ
สุำาคัญแค่ไหนัเราก็ไมี่ควัรไร้เหตุผู้ลี่ถี้าเร์ามีตัวเลือก่มาก่มาย
ก่องอย้่ตร์งหน้า แล้วเร์าจำงใจำเลือก่ด้้วยสัญชาตญาณหร์ือ

23
บทที่ 1 ป
ั ญหาของตรรกะและเหตุผล
อาร์มณ์ ทั�งที�ตัวเลือก่นั�นคิด้มุมไหนก่็เสียเป์ร์ียบ นี�ไม่ใช่
ทั�งความบ้าหร์ือก่ล้า แต่มันคือ “โง่”
ที�ผู้มีอยากบอกก็คือ ถ้าคุณต้องเจอปิัญหาที�คิดิดิ้วัย
ตรรกะแลี่ะเหตุผู้ลี่แลี่้วัก็ยังไมี่ไดิ้คำาตอบชุัดิเจนั คุณควัรพึ�ง
“สุัญชุาตญาณ” จะดิีกวั่า มีีหลี่ายกรณีที�สุัญชุาตญาณแลี่ะ
อารมีณ์ชุ่วัยให้เกิดิการตัดิสุินัใจอันัยอดิเยี�ยมีจนันัำาไปิสุู่
ผู้ลี่ลี่ัพธ์ที�ดิีขึ�นักวั่าเดิิมีมีาก
นัี�ไมี่ใชุ่แค่ควัามีคิดิเห็นัของผู้มีคนัเดิียวั ถ้าคุณลี่อง
ศัึกษ์าเรื�องราวัในัอดิีต คุณจะพบวั่ามีีหลี่ายคนัที�ทำาเชุ่นั
เดิียวักันันัี�
ยกตัวัอย่างเชุ่นัมีัตสุึระเซุซุังนัักดิาบชุื�อดิังแห่งยุคเอโดิะ
นัอกจากฝีมีือดิาบจะเก่งกาจแลี่้วั เขายังแสุดิงฝีมีือดิ้านั
การเมีืองในัฐานัะขุนันัางใหญ่ดิ้วัยการฟ้�นัฟูภาวัะเศัรษ์ฐกิจ
ที�ฝ้ดิเคืองของแควั้นัให้กลี่ับมีาไดิ้ เขาผู้่านัปิระสุบการณ์ทั�ง
ควัามีสุำาเร็จแลี่ะลี่้มีเหลี่วัหลี่ายครั�งครั�งหนัึ�งเขาเคยกลี่่าวัไวั้วั่า
“มีีชุัยชุนัะที�นั่าพิศัวัง แต่ไมี่มีีควัามีพ่ายแพ้ที�นั่าพิศัวัง”
ก่อนัอื�นัเราลี่องดิูครึ�งแรกที�วั่า “มีีชุัยชุนัะที�นั่าพิศัวัง”
กันัก่อนั คำาวั่า “นั่าพิศัวัง” หมีายถึงไมี่สุามีารถอธิบายดิ้วัย
เหตุผู้ลี่ไดิ้ มีัตซุึระหมีายควัามีวั่าบางครั�งเขาก็ไมี่เข้าใจวั่า

24 เก่งด้วยศาสตร์ ชนะขาดด้วยศิลป
์
ทำาไมีถึงชุนัะ แลี่ะบางครั�งก็ไมี่มีีคำาอธิบาย ชุัยชุนัะแบบนัั�นัก็
มีีเชุ่นักันั
สุ่วันัครึ�งหลี่ังที�วั่า “ไมี่มีีควัามีพ่ายแพ้ที�นั่าพิศัวัง”
หมีายถึงเราสุามีารถอธิบายควัามีพ่ายแพ้ดิ้วัยเหตุผู้ลี่ไดิ้เสุมีอ
แสุดิงวั่าเวัลี่าแพ้ ย่อมีต้องมีีปิัจจัยบางอย่างที�นัำาไปิสุู่ควัามี
พ่ายแพ้นัั�นั
เวัลี่าเราตัดิสุินัใจเรื�องต่างๆ จะมีีหลี่ายครั�งที�เราไมี่
สุามีารถอธิบายการตัดิสุินัใจอันัยอดิเยี�ยมีดิ้วัยเหตุผู้ลี่ไดิ้
จริงๆ แลี่้วัคนัที�ทำาแบบนัั�นัไมี่ไดิ้ตัดิสุินัใจโดิยไร้เหตุผู้ลี่
แต่เขาก้าวัข้ามีเหตุผู้ลี่ไปิต่างหาก
หนัังสุือเลี่่มีนัี�ชุวันัคุณมีองหาจุดิสุมีดิุลี่ระหวั่าง“ศัาสุตร์”
แลี่ะ “ศัิลี่ปิ์” ในัชุีวัิต ธุรกิจ แลี่ะหนั้าที�การงานั เวัลี่าตัดิสุินัใจ
เรื�องใดิ เราควัรคิดิทั�งในัมีุมีตรรกะแลี่ะสุัญชุาตญาณถึงจะไดิ้
ปิระโยชุนั์สุูงสุุดิ
ควัามีคิดิที�วั่า “ตรรกะกับสุัญชุาตญาณต้องมีีสุิ�งใดิ
ดิ้อยกวั่า” เปิ็นัควัามีคิดิที�อันัตรายมีาก ควัามีคิดินัี�จะพาคุณ
ไปิเจออีกปิัญหาใหญ่นัั�นัคือ “คิดิโดิยเนั้นัตรรกะมีากจนั
เกินัไปิ”