1. Psychodrama i socjodrama.
Psychodrama
- zaliczane są w niej wszystkie zabiegi
badawcze terapeutyczne i wychowawcze
posługujące się spontaniczną dramatyzacją,
- psychodrama polega na odtworzeniu
faktów wywierających wpływ nie tylko na
widza, ale i na aktora, z tym, że każdy widz
musi w pewnym momencie stać się
aktorem i vice versa,
Socjodrama
- oddziaływania socjodramatyczne są
stosowane także jako środek usuwający
zaburzenia w strukturze organizacji i dynamice
grupy, grożące jej rozkładem, powodujące
konflikty wewnątrz grupowe i związane z tym
zaburzenia w zachowaniu się członków grupy,
- celem tych oddziaływań jest eliminowanie,
korygowanie i wzbogacenie różnych funkcji
grupy,
- Gra jest improwizowana, a więc
ukierunkowana jedynie ogólnie określonym
zadaniem, a nie szczegółową instrukcją
reżyserską,
- mamy tu do czynienia z eliminowaniem,
korygowaniem i wzbogacaniem różnych funkcji
w grupie,
- mówiąc o psychodramie mamy na myśli,
podobnie jak w przypadku psychoterapii
atakującej swoistą grę,
- treścią socjodramy jest związek między
grupami a ich ideologiami np. konflikt między
grupami podkulturowymi lub społecznymi,
- chodzi w niej jednak o grę odtwarzającą w
sposób improwizowany określone
zachowanie się w danej sytuacji,
- powinna stwarzać sytuacje osobiście ważne
dla większości, jeśli nie dla wszystkich,
- trzy zasadnicze typy przeżyć:
• osobiste,
• interpersonalne,
• uspołeczniające,
- stanowi integralny element całego życia
uczestnika, powiązany z jego przeszłością,
teraźniejszością i rzutujący na jego
przyszłość,
- cztery podstawowe formy:
1. forma ilustrująca – uczestnik odtwarza
określoną sytuację, o której opowiadał,
2. forma schematyzowana – gra się według
określonej kolejności scen, jednakowej dla
wszystkich uczestników,
3. forma łączona – gra się według
scenariusza opracowanego przedtem przez
terapeutę i uczestnika,
4. forma dowolna – przebieg gry jest
określony od przypadku do przypadku,
według indywidualnego planu
terapeutycznego.
- warunki prawidłowego przebiegu wszystkich
zajęć jest kilka zasad którymi powinna
kierować się osoba prowadząca:
• nie może osądzać poglądów, opinii oraz
przekonań członków grupy,
•powinna być uczciwa w swoich refleksjach i
odczuciach oraz dzielić się nimi z grupą w
sposób taktowny,
•powinna budować wzajemne zaufanie,
- określona procedura prowadzenia zajęć:
• rozgrzewka (fizyczna lub umysłowa)
• wprowadzenie do ćwiczenia,
• wykonanie ćwiczenia,
• podsumowanie (omówienie efektów i
wzbudzenie reflekcji u członków grupy)
2. - pięć podstawowych elementów:
1. scena i wymiar przestrzeni powinien
odpowiadać liczebności zespołu,
2. uczestnik protagonista – ma grać na
scenie sam siebie w przeciwieństwie do
aktora, którego własne JA powinno zniknąć
w odgrywanej roli,
3. reżyser – powinien być przygotowany do
włączenia do akcji dramatycznej każdego
waż niniejszego symptomu, występującego
u uczestnika w czasie gry,
4. aktorzy pomocniczy – są do dyspozycji,
aby pomóc stworzyć sytuację dramatyczną,
5. publiczność – najodpowiedniejsza jest
zainteresowana grupa.
- techniki stosowane w psychodramie:
• Granie roli samego siebie – uczestnik gra
samego siebie w interakcji z kimś innym,
• Monolog – uczestnik znajduje się sam na
scenie i myśli głośno,
• Sobowtór jako „sumienie” – mamy do
czynienia, kiedy jeden z aktorów
pomocniczych, „alter ego” wczuwa się w
protagonistę, stara się wyrazić jego leki,
wrogość czy miłość, to, czego protagonista
nie potrafi uczynić.
•Wymiana roli – następuje, gdy w
odgrywanej scenie dochodzi do konfliktu
uczestnika z jakąś osobom z jego
otoczenia, uczestnik przejmuje rolę tej
osoby, a rolę uczestnika przejmuje aktor
pomocniczy.
•Zwierciadło – polega na tym, że aktorzy
pomocniczy prezentują portret uczestnika
w jego obecności.
RÓŻ NICE
3. - zasadniczym przedmiotem są
poszczególne jednostki,
- zasadniczym przedmiotem jest grupa,
- traktowana jest, jako metoda głębokiej
analizy zachowania się człowieka, której
celem jest wykrycie interpersonalnego
podłoża jego osobowości,
- zasadniczym przedmiotem socjodramy jest
grupa, a nie poszczególne jednostki,
- w psychodramie tworzy się grupę w celach
diagnostycznych, terapeutycznych i
wychowawczych,
- w socjodramie wprowadza się
improwizowane dramatyzacje do grup już
istniejących,
- psychodramę można więc spotkać w
klinice nerwic,
- w centrum zainteresowań znajduje się
osobowość każdego członka,
- socjodramę stosuje się np. w szkole, gdzie np.
wprowadza się improwizowaną dramatyzację,
jako jedną z form zajęć grupy klasowej,
- w socjodramie w centrum zainteresowań jest
sama grupa, jej działalność oraz efekty tej
działalności, ujmowane, jako działalność
zbiorowa.
CECHY WSPÓLNE
CELE
- zmiana wadliwych wzorców zachowań, zmierzająca do większej jej adekwatności
umożliwiającej poprawne przystosowanie społeczne,
- uzyskanie wglądu w problemy osób uczestniczących w zajęciach oraz umożliwienie im
zrozumienia własnych problemów i przez to stymulowanie zmian niew łaściwych zachowań,
- pośredniczenie w poznawaniu relacji interpersonalnych, jako stymulatora wyższego
jakościowo poziomu kontaktów międzyludzkich,
- wspomaganie rozwoju potencjałów,
- uaktywnianie procesów twórczych i poznawczych,
- trenowanie i utrwalanie określonych cech tożsamości,
- rozwijanie umiejętności kooperacji i pomocy innym osobom.
FAZY DZIAŁALNOŚCI
1. kształtowanie się zależności grupy – uczestnicy z jednej strony, są zaciekawieni
mającymi miejsce sytuacjami z drugiej zaś zostają zmuszeni sytuacyjnie do
wzajemnych relacji,
2. faza buntu – cechą charakterystyczną jest nasilający się konflikt między uczestnikami
zajęć oraz między uczestnikami a osobą prowadzącą oddziaływania,
4. 3. faza kooperacji – w trakcie dalszych zajęć zmniejsza się napięcie, a zwiększa spoistość
grupy,
4. faza aktywności – w niej zaczynają być realizowane zamierzone cele oddziaływań.
ŹRÓDŁO:
Konopczyński M., Metody twórczej resocjalizacji, PWN, Warszawa 2006