1. Kennisbijeenkomst
Bedrijfsoverdracht
16 mei 2013

2. Van bedrijf naar kapitaal
Vóór en na de bedrijfsoverdracht
drsJ.J.A. Knol, 06 - 8197 2288

3. 1. Verkoop klaar maken van uw onderneming
2. Bedrijf verkocht: wat nu?
Agenda

4. Spreker: Jeroen Knol
Financieel directeur voor uw privé vermogen
 Financieel planner / vermogensregiseur
 Sparring-partner
 Advisering over vermogensstrategie,
zowel zakelijk als privé
 Afstemming en aansturing banken en
externe adviseurs
 Zorg dragen voor concrete uitvoering:
“Het is goed geregeld”
Investerings-
strategie
Structurering
vermogen
Onderneming
&
opvolging

5. Overdrachtproces
En dan ???
 Wanneer te beginnnen?
 NU !
 8 tot 10 jaar voordat u wilt stoppen
Voorbereiding
benaderen
kopers
Onderhandelen
Due
Dilligence
Deal !

6. Emotionele bezwaren
1.Verkoop klaar maken
 Verlies van controle en macht
 Verlies van identiteit
 Vooringenomenheid t.a.v. planning
 Geen pijnlijke keuzes willen maken
 Angst voor pensionering
 Creëer “veilige” omgeving
 Start met een Noodopvolgingsplan

7. Waarom verkopen?
1.Verkoop klaar maken
 Hoogste prijs of continuïteit van de onderneming?
 Maak motieven helder: koper wil het weten!
 Motief bepaalt type koper en daarmee voorbereiding:
 Familie / personeel / MBO
 MBI
 Strategische of Financiële Koper
 Zorg voor plan B!

8. Organisatie governance
1.Verkoop klaar maken
 Wat wilt u overdragen?
 Waarin is de koper
geïnteresseerd?
 Bent u bereid om mee te
financieren?
 Behoud van
zeggenschap/betrokkenheid ?
Aandelen-
bezit
Zeggen-
schap
Dagelijkse
leiding

9. Optimalisatie structuur
1.Verkoop klaar maken
 Scheiding privé- en
ondernemingsvermogen
 Verkoop inclusief of exclusief
uw bedrijfspand?
 Afscheiding merkenrechten,
patenten, octrooien?
 Knip in meerdere
ondernemingen?
Tussen
holding
BVBedrijfspand
Onderneming
Pensioen
Beleggingen

10. Financiering superdividend
1.Verkoop klaar maken
Voordelen onderneming:
 Verbeteren kerncijfers
 Normalisatie balans
 Verlagen toekomstige koopsom
 Financiering opvolger
 Verhogen kostenbewustzijn binnen
onderneming
Voordelen ondernemer:
 Risicoscheiding privé en zakelijk vermogen
 Financiële onafhankelijkheid
 Veilig stellen pensioen
 Stap richtingVBI: rente aftrekbaar,
rendement onbelast
Dividend
Werkkapitaal-
financiering

11. Verdere voorbereidingen
1.Verkoop klaar maken
 Bedrijfseconomisch: van fiscale winst naar commerciële winst
-Wijziging waarderingssystemathieken
-Vrijval “verborgen” winsten
- Normalisatie voor privé zaken
-Verbeteren kerncijfers
 Organisatie: van persoonlijke naar zakelijke goodwill
-Versterken management
-Vastlegging ondernemingsstrategie en businessplannen
- Maak een SWOT-analyse!

12. Verkoop klaar maken DGA
2. Bedrijf verkocht: wat nu?
 Persoonlijk:
⁻ Is er leven na de verkoop?
⁻ Invulling uitgestelde wensen / dromen?
 Financiële doelstellingen
- Inkomen
- Kapitaalbehoud
 Secundaire doelstellingen:
- Overdracht volgende generatie
- Tweede woning, boot of kunst?
- Nieuwe investeringen?
- Maatschappelijke doelen, Charity management, SocialVenturing?

13. Maak een business plan voor uzelf
2. Bedrijf verkocht: wat nu?
 Inkomensplanning
 Invulling inkomensdoelstelling
 Box 1 optimalisatie
 Vermogensallocatie
 Acceptabel beleggingsrisico?
 Spreiding risico’s
 Compartimentering
 Vermogensstructurering
 Beleggen in BV of in privé?
 Estate planning
 Testamentoptimalisatie
 Schenkingsplan
Investerings-
strategie
Structurering
vermogen
Praktische
zaken

14. Compartimentering van vermogen
2. Bedrijf verkocht: wat nu?
Staats-
obligaties
Bancair
vermogen
Directe
investeringen
Onroerend
goed
10 of 20 jaar
inkomen
INKOMEN INFLATIE
&
WENSEN
AFFINITEIT
&
“FUN”

15. Directe investeringen en OG
2. Bedrijf verkocht: wat nu?
 Bewuste keuzes
 Bekend & Begrijpelijk
 Betrokkenheid
B
B
B

16. Structurering BV of privé
2. Bedrijf verkocht: wat nu?
Vrijgestelde Beleggingsinstelling
 Onbelast beleggen in de BV:
vrijstelling vennootschapsbelasting
 Verhoging netto-rendement
 Vervelende voorwaarden,
maar in de praktijk oplosbaar
 Vanaf circa € 1.500.000
aan beleggingen en liquiditeiten

17. Estate planning
2. Bedrijf verkocht: wat nu?
Vermogensoverdracht bij overlijden
 Testament-advies
 Optimalisatie huwelijks voorwaarden
Vermogensoverdracht bij leven
 Schenkingsplan
Vermogensoverdracht aan goede doelen
 Fonds op naam
 ‘Eigen’ ANBI-stichting

18. Vragen?
drs. Jeroen J.A. Knol
06 – 8197 2288
knol@o4partners.nl

19. Rembrandt Fusies & Overname
Bedrijfsoverdracht: Een kwestie van doen!

20. 20
Introductie van de onderneming: Schuim Bier B.V.
• Familiebedrijf opgericht in 1921
• Omzet in 2012 van 6 mln EUR en nettowinst 5 ton EUR
• Kleine goed winstgevende nichespeler met potentie!

21. 21
Introductie van de hoofdrolspelers
Bouke (28)
Manager
operations
Wendy (31)
Marketing Manager
Fred (26)
ICT en
Adminstratie
Gerard Schuim (68)
Oprichter
Schuim Bier B.V.
Enig aandeelhouder

22. 22
Bedrijfsoverdracht van vader aan kinderen
• Toekomstvisie
• Waardebepaling
• Financiering
• Aandelenverhouding
• Aandeelhoudersovereenkomst

23. 23
Introductie van een nieuwe speler
Robert (33),
Surfer op Hawaï
Geen interesse in de
onderneming

24. 24
Effect van de derde zoon op de bedrijfsoverdracht
• Toekomstvisie
• Waardebepaling
• Financiering
?
?
Rabobank,
Betrouwbare partner
voor de financiering

25. 25
Geen (geїnteresseerde) kinderen;
wel geschikt en geїnteresseerd management
Participatie-
Maatschappij,
Verstrekker van
risicokapitaal
aan
ondernemingen
Management Schuim B.V.
• Financieel Manager, 15 jaar werkzaam bij en
sinds 5 jaar financieel directeur
• Algemeen directeur, 10 jaar actief in de
• onderneming, waarvan 3 jaar huidige functie
• Marketing Manager, 5 jaar werkzaam in de
onderneming

26. 26
Verkoop aan zittend management (MBO)
• Waardebepaling
• Prijs en voorwaarden
• Financiering
• Afronding

27. 27
Bedrijfsoverdracht aan een strategische partij
InterbrewGrolsch Lokale
brouwer
Heineken

28. 28
Bedrijfsoverdracht aan strategische partij
• Waardering van de
onderneming
• Zoeken van kopers
• Verschaffen informatie
• Biedingen
• Onderhandelingen
• Afronding
?
Potentiële kopers

29. 29
Bedrijfsoverdracht aan een externe manager (MBI)
MBI’er, 45
• Ex-manager operations Heineken
• Onderneming in retailsector
verkocht
• 5 ton EUR eigen kapitaal

30. 30
Bedrijfsoverdracht aan externe manager (MBI)
• Perfect match
• Reële waardering MBI’er
• Financiering
• Afronding

31. 31
Toegevoegde waarde Rembrandt
o Toegewijd
o Transparant
o Transactiegericht
o Zie ook: www.rembrandt-fo.nl
Rembrandt F&O

32. 32
Projectleiders
Ab van Urk
Partner
ab.vanurk@rembrandt-fo.nl
+31(0)205745111
Ron de vaan
ron.devaan@rembrandt-fo.nl
+31(0)40 789 0019
Ab van Urk
Partner
ab.vanurk@rembrandt-fo.nl
+31(0)205745111
Jan-Willem Ditters
jan-willem.ditters@rembrandt-fo.nl
+31(0)40 789 00 13
Ab van Urk
Partner
ab.vanurk@rembrandt-fo.nl
+31(0)205745111
Wilbert van Gerwen
wilbert.vangerwen@rembrandt-fo.nl
+ 31(0)407890010