3. VOCABULARIO LATÍN-ESPAÑOL
(Se incluyen todos los términos que aparecen en Familia Rōmāna
y en Colloquia Persōnarum)
A ad-iuvāre -iūvisse -iūtum ⇒ ayudar
ad-mīrārī [1] dep ⇒ admirar, maravillarse
ā/ab/abs prp + abl ⇒ de, desde, después
de, por admīrātiō -ōnis f ⇒ admiración
ab-dūcere -dūxisse -ductum ⇒ retirar, ad-mittere -mīsisse -missum ⇒ admitir,
quitar, llevarse dar entrada
ab-errāre [1] ⇒ alejarse, extraviarse ad-nectere -nexuisse -nexum ⇒ unir, pegar
ab-esse ab-sum ā-fuisse ⇒ estar ausente, ad-ōrāre [1] ⇒ adorar
estar alejado adulēscēns -entis m ⇒ adolescente, joven
ab-icere -iō -iēcisse -iectum ⇒ echar de sí, ad-vehere -vēxisse -vectum ⇒ transportar,
arrojar importar
ab-īre -eō -iisse -itum ⇒ alejarse, partir ad-venīre -vēnisse -ventum ⇒ llegar
abs v. ā/ab/abs adversus/-um prp + ac ⇒ en dirección a,
absēns -entis adj ⇒ ausente contra
abs-tinēre -uisse -tentum ⇒ mantener lejos adversus -a -um ⇒ opuesto, desfavorable
ac v. atque/ac aedificāre [1] ⇒ edificar, construir
ac-cēdere -cessisse -cessum ⇒ aedificium -ī n ⇒ edificio
acercarse (a) aeger -gra -grum ⇒ enfermo
accendere -cendisse -cēnsum ⇒ encender aegrōtāre [1] ⇒ estar enfermo
ac-cidere -cidisse ⇒ suceder, acaecer aegrōtus -a -um ⇒ enfermo
ac-cipere -io -cēpisse -ceptum ⇒ recibir aequē adv ⇒ igualmente
ac-cubāre -cubuisse -cubitum ⇒ estar aequinoctium -ī n ⇒ equinoccio
echado a la mesa, estar tendido aequus -a -um ⇒ igual, tranquilo
ac-cumbere -cubuisse -cubitum ⇒ echarse āēr -eris m ⇒ aire
a la mesa, tenderse, recostarse aestās -ātis f ⇒ estío, verano
ac-currere -currisse -cursum ⇒ acudir, aestimāre [1] ⇒ estimar, valorar
llegar corriendo aetās -ātis f ⇒ edad
ac-cūsāre [1] ⇒ acusar affectus -ūs m ⇒ estado de ánimo
ācer -cris -cre ⇒ ardiente, enérgico af-ferre at-tulisse al-lātum ⇒ traer, llevar,
acerbus -a -um ⇒ agrio, amargo causar
aciēs -ēī f ⇒ ejército en orden de batalla af-ficere -iō -fēcisse -fectum ⇒ afectar
acūtus -a -um ⇒ afilado, agudo af-fīrmāre [1] ⇒ afirmar
ad prp + ac ⇒ a, hacia, hasta, junto a age -ite + imp ⇒ ¡ea!, ¡vamos!
ad-dere -didisse -ditum ⇒ añadir ager -grī m ⇒ campo, territorio
ad-esse ad-sum af-fuisse ⇒ estar presente, agere ēgisse āctum ⇒ llevar, hacer,
asistir ocuparse (de)
ad-hūc adv ⇒ todavía, aún agmen -inis n ⇒ ejército en marcha
ad-icere -io -iēcisse -iectum ⇒ añadir, agnus -ī m ⇒ cordero
aumentar agricola -ae m ⇒ agricultor
ad-īre -eō -iisse -itum ⇒ dirigirse, ir (a) ain’ ⇒ ¿es posible?, ¿de verdad?
ad-iungere -iūnxisse -iūnctum ⇒ agregar āiō ais ait āiunt ⇒ decir
3
4. āla -ae f ⇒ ala aperīre -uisse apertum ⇒ abrir
albus -a -um ⇒ blanco apertus -a -um ⇒ abierto
alere aluisse altum ⇒ nutrir, sustentar apis -is f ⇒ abeja
aliēnus -a -um ⇒ ajeno, de otro ap-pārēre -uisse -pāritum ⇒ aparecer
ali-quandō adv ⇒ alguna vez appellāre [1] ⇒ llamar, hablar a
ali-quantum adv ⇒ bastante ap-pōnere -posuisse -positum ⇒ poner
ali-quī -qua -quod ⇒ algún, alguna (adj) (encima), servir
ali-quid ⇒ algo ap-portāre [1] ⇒ llevar, traer, aportar
ali-quis -quid ⇒ alguno, alguien (pron) ap-prehendere -disse -ēnsum ⇒ asir,
ali-quot indecl ⇒ algunos prender, agarrar
aliter adv ⇒ de otro modo ap-propinquāre [1] + dat ⇒ acercarse
alius -a -ud ⇒ otro Aprīlis -is (mēnsis) ⇒ abril
aliī... aliī ⇒ unos... otros apud prp + ac ⇒ junto a, con
al-licere -iō -lēxisse -lectum ⇒ atraer aqua -ae f ⇒ agua
alter -era -erum ⇒ uno, el otro (de dos) aquila -ae f ⇒ águila
altum -ī n ⇒ alta mar arānea -ae f ⇒ araña, telaraña
altus -a -um ⇒ alto, elevado, profundo arāre [1] ⇒ arar, labrar
amāns -antis m ⇒ amante arātor -ōris m ⇒ labrador
amāre [1] ⇒ amar arātrum -ī n ⇒ arado
ambulāre [1] ⇒ ir a pie, pasear arbitrārī [1] dep ⇒ pensar, juzgar, creer
amīca -ae f ⇒ amiga, novia arbor -oris f ⇒ árbol
amīcitia -ae f ⇒ amistad arcessere -īvisse -ītum ⇒ llamar, hacer
amīcus -ī m ⇒ amigo venir
amīcus -a -um ⇒ amigo, amistoso arcus -ūs m ⇒ arco
ā-mittere -mīsisse -missum ⇒ perder ārdēre arsisse arsum ⇒ arder, estar
amnis -is m ⇒ río, arroyo ardiendo
amoenus -a -um ⇒ hermoso, agradable arduus -a -um ⇒ escarpado, elevado
amor -ōris m ⇒ amor argenteus -a -um ⇒ de plata
amphitheātrum -ī n ⇒ anfiteatro argentum -ī n ⇒ plata
an ⇒ o, o bien arma -ōrum n pl ⇒ armas
ancilla -ae f ⇒ esclava, criada armāre [1] ⇒ armar, aparejar
angustus -a -um ⇒ angosto, estrecho armātus -a -um ⇒ armado
anima -ae f ⇒ soplo, aire, vida, alma ars artis f ⇒ habilidad, arte
anim-ad-vertere -tisse -sum ⇒ prestar as assis m ⇒ as (moneda de cobre)
atención a, observar a-scendere -isse -scēnsum ⇒ subir (a),
animal -ālis n ⇒ ser viviente, animal trepar
animus -ī m ⇒ espíritu, alma asinīnus -a -um ⇒ de asno
annus -ī m ⇒ año asinus -ī m ⇒ asno, burro
ante prp + ac ⇒ delante de, antes de a-spergere -spersisse -spersum ⇒ esparcir,
adv ⇒ antes añadir
anteā adv ⇒ antes a-spicere -iō -spexisse -spectum ⇒ mirar
ante-hāc adv ⇒ antes, hasta ahora at conj ⇒ pero
ante-quam conj ⇒ antes de, antes que āter -tra -trum ⇒ negro, oscuro
antīquus -a -um ⇒ antiguo, viejo atomus -ī f ⇒ átomo
ānulus -ī m ⇒ anillo, sortija atque/ac conj ⇒ y;
anus -ūs f ⇒ vieja que, como (comparativo)
4
5. ātrium -ī n ⇒ atrio (sala principal de la bonum -ī n ⇒ el bien, lo bueno
casa) bonus -a -um ⇒ bueno
attentus -a -um ⇒ atento bōs bovis m/f ⇒ buey
audācia -ae f ⇒ audacia, osadía bracchium -ī n ⇒ brazo
audāx -ācis adj ⇒ audaz, osado brevī adv ⇒ en breve
audēre ausum esse semidep ⇒ osar, brevis -e ⇒ breve, corto
atreverse a
audīre -īvisse -ītum ⇒ oír, escuchar
au-ferre abs-tulisse ab-lātum ⇒ llevarse, C
quitar
cachinnus -ī m ⇒ carcajada
au-fugere -fūgisse ⇒ huir, escaparse
cadere cecidisse cāsum ⇒ caer
augēre auxisse auctum ⇒ acrecentar,
aumentar caecus -a -um ⇒ ciego
Augustus -ī (mēnsis) ⇒ agosto caedere cecīdisse caesum ⇒ golpear,
herir, matar
aureus -a -um ⇒ de oro, áureo
caedēs -is f ⇒ matanza, carnicería
aurīga -ae m ⇒ cochero
caelum-ī n ⇒ cielo
auris -is f ⇒ oreja
calamus -ī m ⇒ caña (para escribir)
aurum -ī n ⇒ oro
calceus -ī m ⇒ calzado, zapato
aut conj ⇒ o
calidus -a -um ⇒ caliente
aut... aut ⇒ o... o, o bien... o bien
calor -ōris m ⇒ calor
autem conj ⇒ pero, en cambio
campus -ī m ⇒ llanura, campo
autumnus -ī m ⇒ otoño
candidus -a -um ⇒ blanco brillante
auxilium -ī n ⇒ auxilio, socorro
canere cecinisse cantum ⇒ cantar, sonar
auxilia -ōrum n pl ⇒ tropas auxiliares
canis -is m/f ⇒ perro, perra
avārus -a -um ⇒ ávido, codicioso, avaro
cantāre [1] ⇒ cantar
ā-vertere -tisse -sum ⇒ alejar, desviar
cantus -ūs m ⇒ canto, sonido
avis -is f ⇒ ave, pájaro
capere -iō cēpisse captum ⇒ coger, tomar,
avunculus -ī m ⇒ tío materno
capturar
capillus -ī m ⇒ cabello
B capitulum -ī n ⇒ capítulo
caput -itis n ⇒ cabeza, capital
baculum -ī n ⇒ bastón carcer -eris m ⇒ cárcel, prisión
bālāre [1] ⇒ balar cardō -inis m ⇒ quicio, gozne
balneum -ī n ⇒ baño carēre caruisse + abl ⇒ carecer de
barbarus -a -um ⇒ bárbaro, extranjero carmen -inis n ⇒ canto, poema
bāsium -ī n ⇒ beso carō carnis f ⇒ carne
beātus -a -um ⇒ feliz, dichoso carpere -psisse -ptum ⇒ recoger, arrancar,
bellum -ī n ⇒ guerra pacer
bellus -a -um ⇒ gracioso, bonito cārus -a -um ⇒ caro, querido
bene adv ⇒ bien castra -ōrum n pl ⇒ campamento
beneficium -ī n ⇒ beneficio, favor cāsus -ūs m ⇒ caída, caso
bēstia -ae f ⇒ animal, bestia catēna -ae f ⇒ cadena
bēstiola -ae f ⇒ animal pequeño, insecto cauda -ae f ⇒ cola
bibere bibisse ⇒ beber causa -ae f ⇒ causa, motivo
bīnī -ae -a ⇒ dos (cada uno) gen + causā ⇒ a causa de, por razón de
bis adv ⇒ dos veces meā causā ⇒ por mi causa
5
6. cautus -a -um ⇒ precavido, prudente claudus -a -um ⇒ cojo
cavēre cāvisse cautum ⇒ guardarse de, clausus -a -um ⇒ cerrado
tener cuidado con clāvis -is f ⇒ llave
cēdere cessisse cessum ⇒ irse, retirarse, clēmēns -entis adj ⇒ dulce, clemente
ceder cocus -ī m ⇒ cocinero
celer -eris -ere ⇒ rápido, veloz coep- v. incipere
celsus -a -um ⇒ alto, elevado cōgere co-ēgisse co-āctum ⇒ forzar,
cēna -ae f ⇒ comida, cena obligar
cēnāre [1] ⇒ comer cōgitāre [1] ⇒ pensar
cēnsēre -uisse cēnsum ⇒ juzgar, pensar cognōmen -inis n ⇒ sobrenombre, apodo
centēsimus -a -um ⇒ centésimo cognōscere -nōvisse -nitum ⇒ conocer,
centum ⇒ cien reconocer
cēra -ae f ⇒ cera cohors -rtis f ⇒ cohorte, grupo de soldados
cerebrum -ī n ⇒ cerebro colere coluisse cultum ⇒ cultivar
cernere crēvisse crētum ⇒ distinguir, collis -is m ⇒ colina, collado
discernir col-loquī -locūtum esse dep ⇒ conversar
certāmen -inis n ⇒ combate, contienda colloquium -ī n ⇒ conversación, coloquio
certāre [1] ⇒ combatir, disputar collum -ī n ⇒ cuello
certē adv ⇒ seguramente, al menos colōnus -ī m ⇒ campesino, colono
certō adv ⇒ seguramente, sin duda color -ōris m ⇒ color
certus -a -um ⇒ cierto, seguro columna -ae f ⇒ columna
cessāre [1] ⇒ tardar, cesar, interrumpir comes -itis m ⇒ compañero
cēterī -ae -a ⇒ los otros, los demás comitārī [1] dep ⇒ acompañar
cēterum adv ⇒ por lo demás, pero com-memorāre [1] ⇒ hacer mención de,
cēterus -a -um ⇒ restante recordar
charta -ae f ⇒ papel commūnis -e ⇒ común
cibus -ī m ⇒ comida, cebo cōmoedia -ae f ⇒ comedia
cingere cīnxisse cīnctum ⇒ rodear, ceñir com-parāre [1] ⇒ comparar
circā prp + ac ⇒ alrededor de, cerca de, com-plectī -plexum esse dep ⇒ abrazar
aproximadamente com-plēre -plēvisse -plētum ⇒ llenar,
circēnsēs -ium m pl ⇒ juegos de circo completar
circēnsis -e ⇒ del circo com-plūrēs -a ⇒ varios, muchos
circiter adv ⇒ alrededor, cerca de com-putāre [1] ⇒ calcular, contar
circum prp + ac ⇒ alrededor de, cerca de cōnārī [1] dep ⇒ intentar, esforzarse
circum-dare -dedisse -datum ⇒ circundar, con-currere -currisse -cursum ⇒ acudir
cercar corriendo, encontrarse
circum-silīre -uisse ⇒ saltar alrededor condiciō -ōnis f ⇒ condición
circus -ī m ⇒ circo cōn-ficere -iō -fēcisse -fectum ⇒ hacer,
cis prp + ac ⇒ de este lado de acabar
citerior -ius ⇒ que está más acá cōn-fīdere + dat ⇒ confiar en
citrā prp + ac ⇒ a este lado de cōn-fitērī -fessum esse dep ⇒ confesar
cīvis -is m/f ⇒ ciudadano, conciudadano con-iungere -iunxisse -iunctum ⇒ juntar,
clāmāre [1] ⇒ gritar reunir
clāmor -ōris m ⇒ clamor, griterío coniūnx -iugis m/f ⇒ cónyuge, marido o
clārus -a -um ⇒ claro, brillante mujer
classis -is f ⇒ flota cōn-scendere -disse -scēnsum ⇒ subir (a),
claudere clausisse clausum ⇒ cerrar ascender, elevarse
6
7. cōn-sequī -secūtum esse dep ⇒ seguir, crēdere -didisse -ditum + dat ⇒ creer (en),
alcanzar confiar
cōn-sīdere -sēdisse -sessum ⇒ sentarse crēscere crēvisse crētum ⇒ crecer
cōnsilium -ī n ⇒ consejo, decisión, plan, cruciāre [1] ⇒ atormentar, torturar
propósito crūdēlis -e ⇒ cruel
cōn-sistere -stitisse ⇒ ponerse, detenerse cruentus -a –um ⇒ ensangrentado,
cōn-sōlārī [1] dep ⇒ consolar sangriento
cōnsonāns -antis f ⇒ consonante cruor -ōris m ⇒ sangre
cōnspectus -ūs m ⇒ vista crūs -ūris n ⇒ pierna
cōn-spicere -spexisse -spectum ⇒ ver, crux -ucis f ⇒ cruz
observar cubāre cubuisse cubitum ⇒ estar echado,
cōnstāns -antis adj ⇒ constante, firme estar tendido
cōn-stāre -stitisse + ab/gen ⇒ costar cubiculum -ī n ⇒ dormitorio, alcoba
cōnstāre ex ⇒ constar de culīna -ae f ⇒ cocina
cōn-stituere -uisse -tūtum ⇒ determinar, culter -trī m ⇒ cuchillo
decidir cum prp + abl ⇒ con
cōn-sūmere -sūmpsisse -sūmptum ⇒ cum conj ⇒ cuando, puesto que, como
consumir, agotar, pasar (el tiempo) cum prīmum + perf ⇒ tan pronto como
con-temnere -tempsisse -temptum ⇒ cūnae -ārum f pl ⇒ cuna
despreciar cūnctus -a -um ⇒ todo, entero; pl todos
con-tinēre -tinuisse -tentum ⇒ contener cupere -iō cupīvisse cupītum ⇒ desear
continuō adv ⇒ en seguida cupiditās -ātis f ⇒ deseo
contrā prp + ac ⇒ contra cupidus -a -um (+ gen) ⇒ deseoso, ávido
con-trahere -trāxisse -tractum ⇒ contraer, cūr adv ⇒ ¿por qué?
fruncir cūra -ae f ⇒ cuidado
contrārius -a -um ⇒ contrario cūrāre [1] ⇒ cuidar, preocuparse de
con-turbāre [1] ⇒ turbar, desordenar currere cucurrisse cursum ⇒ correr
con-venīre -vēnisse -ventum (ad + ac; dat) currus -ūs m ⇒ carro
⇒ convenir, ir bien, reunirse cursus -ūs m ⇒ carrera, curso, rumbo
con-vertere -tisse -sum ⇒ volver, cūstōdīre -īvisse -ītum ⇒ custodiar,
transformar, convertir guardar
convīva -ae m/f ⇒ comensal, convidado
convīvium -ī n ⇒ festín, banquete
con-vocāre [1] ⇒ llamar, convocar D
cōpia -ae f ⇒ abundancia, cantidad
cōpulāre [1] ⇒ atar, unir dare dedisse datum ⇒ dar
coquere coxisse coctum ⇒ cocer, guisar dē prp + abl ⇒ de, desde arriba
cor cordis n ⇒ corazón dea -ae f ⇒ diosa
cōram prp + abl ⇒ en presencia de dēbēre -uisse -itum ⇒ deber
cornū -ūs n ⇒ cuerno dēbilis -e ⇒ débil
corpus -oris n ⇒ cuerpo decem ⇒ diez
cor-rigere -rēxisse -rēctum ⇒ corregir, December -bris (mēnsis) ⇒ diciembre
enmendar decēre -uisse ⇒ convenir, ser apropiado
cotīdiē adv ⇒ diariamente, cada día deciēs adv ⇒ diez veces
crās adv ⇒ mañana (el día siguiente) decimus -a -um ⇒ décimo
crassus -a -um ⇒ gordo, grueso dēclīnāre [1] ⇒ declinar
7
8. de-esse dē-sum dē-fuisse ⇒ faltar, no dignus -a -um ⇒ digno
asistir diligēns -entis adj ⇒ diligente, cuidadoso
dē-fendere -isse -fēnsum ⇒ defender dīligere -lēxisse -lēctum ⇒ amar, apreciar
de-inde/ dein adv ⇒ después, luego dīmidius -a -um ⇒ medio
dēlectāre [1] ⇒ deleitar, complacer dī-mittere -mīsisse -missum ⇒ despedir
dēlēre -lēvisse -lētum ⇒ borrar, destruir dīrus -a -um ⇒ horroroso
dēliciae -ārum f pl ⇒ delicias, goce dis-cēdere -cessisse -cessum ⇒ alejarse
delphīnus -ī m ⇒ delfín de, irse
dēmere dēmpsisse dēmptum ⇒ quitar discere didicisse ⇒ aprender
dē-mōnstrāre [1] ⇒ mostrar, demostrar discipulus -ī m ⇒ alumno, discípulo
dēmum adv ⇒ sólo, por fin dis-iungere -iūnxisse -iūnctum ⇒ desunir,
dēnārius -ī m ⇒ denario (moneda de plata) separar
dēnī -ae -a ⇒ diez (cada uno) dis-suādēre -suāsisse -suāsum ⇒ disuadir,
dēnique adv ⇒ en fin, finalmente desaconsejar
dēns dentis m ⇒ diente diū, comp diūtius adv ⇒ hace tiempo,
dē-nuō adv ⇒ de nuevo durante largo tiempo
deorsum adv ⇒ abajo dīves -itis adj ⇒ rico
dēpōnēns -ntis ⇒ deponente (verbo) dīvidere -sisse -sum ⇒ separar, dividir
dē-rīdēre -rīsisse -rīsum ⇒ burlarse de, dīvitiae -ārum f pl ⇒ riquezas
reirse docēre -uisse doctum ⇒ enseñar, instruir
dē-scendere -disse -scēnsum ⇒ descender doctus -a -um ⇒ instruido, docto, sabio
dē-serere -seruisse -sertum ⇒ abandonar, dolēre -uisse dolitum ⇒ doler, afligirse
dejar dolor -ōris m ⇒ dolor
dēsīderāre [1] ⇒ echar de menos domī (loc) ⇒ en casa
dē-silīre -siluisse -sultum ⇒ saltar abajo domina -ae f ⇒ ama, dueña, señora
dē-sinere -siisse -situm ⇒ dejar, cesar dominus -ī m ⇒ amo, dueño, señor
dē-sistere -stitisse -stitum ⇒ desistir de, domum adv ⇒ a casa
cesar de domus -ūs f, abl -ō ⇒ casa
dē-spērāre [1] ⇒ desesperar (de) dōnāre [1] ⇒ dar, regalar
dē-spicere -iō -spexisse -spectum ⇒ mirar dōnec conj ⇒ mientras, en tanto que
abajo, desdeñar, menospreciar dōnum -ī n ⇒ don, regalo
dē-tergēre -tersisse -tersum ⇒ enjugar, dormīre -īvisse -ītum ⇒ dormir
limpiar dorsum -ī n ⇒ dorso, lomo
dē-terrēre -uisse -itum ⇒ apartar, desviar dubitāre [1] ⇒ dudar
dē-trahere -trāxisse -tractum ⇒ arrancar, dubius -a -um ⇒ indeciso, dudoso
sacar, quitar du-centī -ae -a ⇒ doscientos
deus -ī m, pl deī/diī/dī ⇒ dios dūcere dūxisse ductum ⇒ conducir, guiar,
dē-vorāre [1] ⇒ tragar, engullir dirigir; uxōrem dūcere ⇒ casarse (un
dexter -tra -trum ⇒ derecho hombre con una mujer)
dextra -ae f ⇒ la (mano) derecha dulcis -e ⇒ dulce
dīcere dīxisse dictum ⇒ decir, llamar, dum conj ⇒ mientras, en tanto que
hablar dum-modo conj ⇒ con tal que
dictāre [1] ⇒ dictar dumtaxat adv ⇒ sólo, por lo menos
dictum -ī n ⇒ palabra duo -ae -o ⇒ dos
diēs -ēī m/f ⇒ día, fecha duo-decim ⇒ doce
dif-ficilis -e ⇒ difícil duo-decimus -a -um ⇒ duodécimo
digitus -ī m ⇒ dedo duo-dē-trīgintā ⇒ veintiocho
8
9. duo-dē-vīgintī ⇒ dieciocho ēsse edō ēdisse ēsum ⇒ comer
dūrus -a -um ⇒ duro et conj ⇒ y, también
dux ducis m ⇒ guia, general et... et ⇒ tanto... como
et-enim conj ⇒ y en efecto
etiam adv ⇒ además, también, aún
E etiam atque etiam ⇒ una y otra vez
ē v. ex/ē non solum... sed etiam ⇒ no sólo... sino
eā adv ⇒ por allí también
ēbrius -a -um ⇒ ebrio, borracho etiam si conj ⇒ aunque, aun si
ecce adv ⇒ he aquí, aquí está etiam-nunc adv ⇒ todavía
ēducāre [1] ⇒ educar et-sī conj ⇒ aunque, si bien
ē-dūcere -dūxisse -ductum ⇒ hacer salir ē-volāre [1] ⇒ volar, salir volando
ef-ficere -iō -fēcisse -fectum ⇒ producir, ē-volvere -visse ēvolūtum ⇒ desplegar,
lograr abrir
ef-fugere -iō -fūgisse ⇒ huir, escapar ex/ē prp + abl ⇒ de, desde
ef-fundere -fūdisse -fūsum ⇒ verter, ex-audīre -īvisse -ītum ⇒ oír, enterarse
derramar ex-citāre [1] ⇒ despertar, excitar
ego mē mihi/mī mē-cum ⇒ yo, mí, me, ex-clāmāre [1] ⇒ gritar, exclamar
conmigo ex-cōgitāre [1] ⇒ imaginar, inventar
ē-gredī -ior ēgressum esse dep ⇒ salir ex-cruciāre [1] ⇒ torturar, atormentar
ēgregius -a -um ⇒ egregio, eminente ex-currere -currisse -cursum ⇒ salir
ē-icere -iō -iēcisse -iectum ⇒ echar fuera corriendo
ē-līdere -līsisse -līsum ⇒ elidir, suprimir ex-cūsāre [1] ⇒ excusar, disculpar
ē-ligere -lēgisse -lēctum ⇒ elegir exemplum -ī n ⇒ ejemplo, modelo
emere ēmisse ēmptum ⇒ comprar exercitus -ūs m ⇒ ejército
ēn interj ⇒ he aquí, ea!, vamos! ex-haurīre -sisse -stum ⇒ vaciar, apurar
enim conj ⇒ en efecto, pues exiguus -a -um ⇒ pequeño, exiguo
ēnsis -is m ⇒ espada ex-īre -eō -iisse -itum ⇒ salir, irse
eō adv ⇒ (hacia) allí ex-īstimāre [1] ⇒ juzgar, pensar
epigramma -atis n ⇒ epigrama exitus -ūs m ⇒ salida, fin
epistula -ae f ⇒ carta, misiva ex-ōrnāre [1] ⇒ adornar
eques -itis m ⇒ jinete ex-plānāre [1] ⇒ allanar, explicar
equidem adv ⇒ ciertamente, por mi parte ex-pōnere -pōsuisse -positum ⇒ exponer,
equitātus -ūs m ⇒ caballería depositar, desembarcar
equus -ī m ⇒ caballo ex-pugnāre [1] ⇒ conquistar, expugnar
ergā prp + ac ⇒ hacia, para con ex-pugnātiō -ōnis f ⇒ conquista, asalto
ergō conj ⇒ por tanto, luego, así pues ex-spectāre [1] ⇒ esperar, aguardar
ē-ripere -iō -ripuisse -reptum ⇒ arrebatar, ex-tendere -disse -tentum ⇒ extender
robar extrā prp + ac ⇒ fuera de
errāre [1] ⇒ errar, vagar
ē-rubēscere -rubuisse ⇒ enrojecer
F
ē-rumpere -rūpisse -ruptum ⇒ precipitarse
fuera faber -brī m ⇒ artesano, herrero,
erus -ī m ⇒ amo, dueño, señor carpintero
esse sum fuisse futūrum esse/fore ⇒ ser, fābula -ae f ⇒ cuento, fábula, drama
estar, haber fābulārī [1] dep ⇒ hablar, charlar
9
10. facere -iō fēcisse factum ⇒ hacer fīnis -is m ⇒ límite, fin
faciēs -ēī f ⇒ rostro, cara flāre [1] ⇒ soplar
facile adv ⇒ fácilmente flectere flexisse flexum ⇒ doblar
facilis -e, sup -illimus ⇒ fácil flēre flēvisse flētum ⇒ llorar
factum -ī n ⇒ hecho, acción flōs -ōris m ⇒ flor
fallāx -ācis adj ⇒ falaz, engañador flūctus -ūs m ⇒ ola, oleaje
fallere fefellisse falsum ⇒ engañar fluere flūxisse flūxum ⇒ fluir
falsus -a -um ⇒ falso, engañoso flūmen -inis n ⇒ río, torrente
falx -cis f ⇒ hoz, podadera fluvius -ī m ⇒ río
fāma -ae f ⇒ noticia, fama foedus -a -um ⇒ feo, desagradable
famēs -is f ⇒ hambre folium -ī n ⇒ hoja
familia -ae f ⇒ familia, esclavos forās adv ⇒ afuera
fārī fātum esse dep ⇒ hablar foris -is f ⇒ puerta
fatērī fassum esse dep ⇒ confesar forīs adv ⇒ fuera
fatīgāre [1] ⇒ fatigar fōrma -ae f ⇒ forma, belleza
fātum -ī n ⇒ hado, destino, muerte fōrmōsus -a -um ⇒ hermoso, bello
favēre fāvisse fautum + dat ⇒ ser forsitan adv ⇒ quizá, acaso
favorable, favorecer fortasse adv ⇒ quizá, acaso
Februārius -ī (mēnsis) ⇒ febrero forte adv ⇒ por casualidad, acaso
fēlīcitās -ātis f ⇒ felicidad, dicha fortis -e ⇒ fuerte, valiente
fēlīx -īcis adj ⇒ feliz, dichoso fortūna -ae f ⇒ fortuna, suerte
fēmina -ae f ⇒ mujer forum -ī n ⇒ plaza pública, foro
fenestra -ae f ⇒ ventana fossa -ae f ⇒ foso
fera -ae f ⇒ fiera frangere frēgisse frāctum ⇒ romper,
ferē adv ⇒ casi, alrededor de, unos quebrar
ferōx -ōcis adj ⇒ fogoso, salvaje, feroz frāter -tris m ⇒ hermano
ferre ferō tulisse lātum ⇒ llevar, soportar fremere -uisse -itum ⇒ gruñir, rugir, etc.
ferreus -a -um ⇒ de hierro, férreo frequēns -entis adj ⇒ numeroso, frecuente
ferrum -ī n ⇒ hierro fretum -ī n ⇒ estrecho, brazo de mar
fertilis -e ⇒ fértil frīgēre -- -- ⇒ tener frío, helarse
ferus -a -um ⇒ salvaje frīgidus -a -um ⇒ frío, helado
fessus -a -um ⇒ fatigado, cansado frīgus -oris n ⇒ frío
-ficere -iō -fēcisse -fectum < facere frōns -ontis f ⇒ frente
fīdere fīsum esse + dat ⇒ confiarse frūgēs -um f pl ⇒ frutos
fidēs -eī f ⇒ confianza, fe, lealtad fruī fructum esse dep + abl ⇒ gozar,
fidēs -ium f pl ⇒ lira disfrutar
fidicen -inis m ⇒ tocador de lira frūmentum -ī n ⇒ grano
fīdus -a -um ⇒ fiel, leal frūstrā adv ⇒ en vano
fierī fīō factum esse dep ⇒ ser hecho, fuga -ae f ⇒ fuga
hacerse, suceder fugere -iō fūgisse ⇒ huir, escapar
fīgere fixisse fixum ⇒ fijar fugitīvus -a -um ⇒ fugitivo
fīlia -ae f ⇒ hija fulgur -uris n ⇒ relámpago
fīliola -ae f ⇒ hijita fūmus -ī m ⇒ humo
fīliolus -ī m ⇒ hijito fundere fūdisse fūsum ⇒ verter, derramar
fīlius -ī m ⇒ hijo funditus adv ⇒ hasta el fondo, a fondo
fīlum -ī n ⇒ hilo fundus -ī m ⇒ fondo, finca
fīnīre -īvisse -ītum ⇒ limitar, poner fin
10
11. fūr -is m ⇒ ladrón H
fūrtum -ī n ⇒ robo, hurto
habēre -uisse -itum ⇒ tener, poseer,
futūrus -a -um (v. esse) ⇒ futuro, venidero
reputar; sē habēre ⇒ ser, encontrarse (de
un modo)
habitāre [1] ⇒ habitar
G
hāc adv ⇒ por aquí
gallus -ī m ⇒ gallo hasta -ae f ⇒ asta, lanza
gaudēre gavīsum esse semidep ⇒ gozar, haud adv ⇒ no
alegrarse haurīre hausisse haustum ⇒ sacar
gaudium -ī n ⇒ gozo, alegría herba -ae f ⇒ hierba
geminus -a -um ⇒ gemelo herī adv ⇒ ayer
gemma -ae f ⇒ piedra preciosa, gema heu interj ⇒ ¡ah!, ¡ay!
gemmātus -a -um ⇒ con piedras preciosas heus interj ⇒ ¡eh!, ¡hola!
gena -ae f ⇒ mejilla, carillo hic haec hoc ⇒ este, éste
gēns gentis f ⇒ raza, nación, pueblo hīc adv ⇒ aquí
genū -ūs n ⇒ rodilla hiems -mis f ⇒ invierno
genus -eris n ⇒ género, especie hinc adv ⇒ de aquí
gerere gessisse gestum ⇒ llevar, tener, hinnīre ⇒ relinchar
hacer hodiē adv ⇒ hoy
glaciēs -ēī f ⇒ hielo holus -eris n ⇒ hortaliza, verdura
gladiātor -ōris m ⇒ gladiador homō -inis m ⇒ hombre, persona
gladiātōrius -a -um ⇒ de gladiador hōra -ae f ⇒ hora
gladius -ī m ⇒ espada horrendus -a -um ⇒ horrendo, espantoso
glōria -ae f ⇒ gloria horrēre -uisse ⇒ estar erizado, temblar,
glōriōsus -a -um ⇒ glorioso, jactancioso tener horror a
gracilis -e ⇒ grácil, esbelto hortārī [1] dep ⇒ animar, exhortar
gradus -ūs m ⇒ paso, grado, peldaño hortus -ī m ⇒ jardín, huerto
Graecus -a -um ⇒ griego hospes -itis m ⇒ huésped
grammatica -ae f ⇒ gramática hostis -is m ⇒ enemigo
grammaticus -a -um ⇒ gramatical, de hūc adv ⇒ acá, (hacia) aquí
gramática hūmānus -a -um ⇒ humano
grātia -ae f ⇒ favor, agradecimiento humī (loc) ⇒ a tierra, en tierra
gen (/meā) + grātiā ⇒ por, por causa de humilis -e ⇒ bajo, humilde
grātiam habēre ⇒ estar agradecido humus -ī f ⇒ tierra, suelo
grātiās agere ⇒ dar las gracias
grātus -a -um ⇒ grato, agradecido
gravida adj f ⇒ embarazada I
gravis -e ⇒ pesado
iacere -iō iēcisse iactum ⇒ echar, arrojar,
gremium -ī n ⇒ regazo, seno
lanzar
grex -egis m ⇒ rebaño, manada
iacēre -uisse ⇒ yacer, estar echado
gubernāre [1] ⇒ pilotar, gobernar, dirigir
iactāre [1] ⇒ arrojar, agitar
gubernātor -ōris m ⇒ timonel
iactūra -ae f ⇒ acción de arrojar, pérdida
gustāre [1] ⇒ gustar, probar
iam adv ⇒ ya, ahora
iānitor -ōris m ⇒ portero
iānua -ae f ⇒ puerta
Iānuārius -ī (mēnsis) ⇒ enero
11
12. ibi adv ⇒ allí in prp + abl ⇒ en (dentro de), entre
-icere -iō -iēcisse -iectum < iacere prp + ac ⇒ a, hacia, en, hasta, contra
īdem eadem idem ⇒ el mismo incendium -i n ⇒ incendio
id-eō adv ⇒ por esto in-certus -a -um ⇒ incierto
idōneus -a -um ⇒ apropiado, idóneo in-cipere -iō coepisse coeptum ⇒ empezar,
īdūs -uum f pl ⇒ Idus, el 13 (o 15) del mes comenzar
iecur -oris n ⇒ hígado in-clūdere -clūsisse -clūsum ⇒ encerrar
igitur conj ⇒ así pues, pues incola -ae m/f ⇒ habitante
ignārus -a -um ⇒ ignorante in-colere -coluisse -cultum ⇒ habitar,
ignis -is m ⇒ fuego poblar
ignōrāre [1] ⇒ ignorar, desconocer incolumis -e ⇒ incólume, sano y salvo
ignōscere ignōvisse ignōtum + dat ⇒ inconditus -a -um ⇒ confuso, desordenado
perdonar inde adv ⇒ de allí, desde entonces
ignōtus -a -um ⇒ desconocido index -icis m ⇒ lista, índice
ille -a -ud ⇒ aquel in-dignus -a -um ⇒ indigno, vergonzoso
illac adv ⇒ por allí in-doctus -a -um ⇒ ignorante, indocto
illīc adv ⇒ allí, en aquel lugar induere -uisse -ūtum ⇒ ponerse, vestir
illinc adv ⇒ de allí indūtus + abl ⇒ vestido (con)
illūc adv ⇒ (hacia) allí, allá industrius -a -um ⇒ activo, laborioso
illūstrāre [1] ⇒ alumbrar, iluminar in-ermis -e ⇒ inerme, desarmado
imāgō -inis f ⇒ imagen in-esse -fuisse ⇒ estar en, encontrarse en
imber -bris m ⇒ lluvia in-exspectātus -a -um ⇒ inesperado
imitārī [1] dep ⇒ imitar īnfāns -antis m/f ⇒ niño, niña, bebé
im-mātūrus -a -um ⇒ inmaduro, temprano īn-fēlīx -īcis adj ⇒ desgraciado, infeliz
immō adv ⇒ no, por el contrario, antes īnferior -ius comp ⇒ más bajo, inferior
bien īnferus -a -um ⇒ de abajo, inferior
im-mortālis -e ⇒ inmortal Īnferī -ōrum m pl ⇒ los infiernos
im-pār -aris adj ⇒ desigual īnfēstus -a -um ⇒ infestado, amenazado
im-patiēns -entis adj ⇒ impaciente īn-fīdus -a -um ⇒ infiel, desleal
im-pendēre - - + dat ⇒ amenazar, īnfimus -a -um sup ⇒ el más bajo, ínfimo
cernerse sobre īn-flectere -flexisse -flexum ⇒ doblar,
imperāre [1] + dat ⇒ mandar, ordenar declinar
imperātor -ōris m ⇒ general (en jefe) īn-fluere -flūxisse -fluxum ⇒ desembocar
imperium -ī n ⇒ mando, orden, imperio īnfrā prp + ac ⇒ debajo de, abajo
impetus -ūs m ⇒ embestida, ataque ingenium -ī n ⇒ naturaleza, carácter
im-piger -gra -grum ⇒ activo, diligente ingēns -entis adj ⇒ ingente, enorme
im-plēre -plēvisse -plētum ⇒ llenar in-hūmānus -a -um ⇒ inhumano
im-plicāre -uisse -itum ⇒ enredar, in-imīcus -ī m ⇒ enemigo (particular)
envolver in-imīcus -a -um ⇒ enemigo, hostil
impluvium -ī n ⇒ impluvio (aljibe en el initium -ī n ⇒ principio, comienzo
'atrio') iniūria -ae f ⇒ injusticia
im-pōnere -posuisse -positum ⇒ poner, in-iūstus -a -um ⇒ injusto
colocar (en) inopia -ae f ⇒ escasez, falta
im-primere -pressisse -pressum ⇒ apretar, inquit inquiunt, inquam ⇒ dice, dicen, digo
apoyar sobre, imprimir īn-scrībere -psisse -ptum ⇒ escribir sobre,
im-probus -a -um ⇒ malo, malvado inscribir, grabar
īmus -a -um sup ⇒ el más bajo, ínfimo īnscrīptiō -ōnis f ⇒ inscripción
12
13. īn-struere -strūxisse -strūctum ⇒ colocar, iūs iūris n ⇒ derecho, justicia
alinear iūre adv ⇒ con derecho, con razón
īnstrūmentum -ī n ⇒ instrumento, iūstus -a -um ⇒ justo
utensilio iuvāre iūvisse iūtum ⇒ ayudar, complacer
īnsula -ae f ⇒ isla iuvenis -is m ⇒ joven
integer -gra -grum ⇒ intacto, entero iūxtā prp +ac ⇒ junto, cerca
intellegere -lēxisse -lēctum ⇒ comprender
inter prp + ac ⇒ entre, durante
inter sē ⇒ uno a otro, entre sí, se K
inter-dum adv ⇒ alguna vez, a veces
kalendae -ārum f pl ⇒ Kalendas, día 1 del
inter-eā adv ⇒ entretanto
mes
inter-esse -fuisse ⇒ estar en medio de
kalendārium -ī n ⇒ calendario
inter-ficere -iō -fēcisse -fectum ⇒ matar
interim adv ⇒ entretanto
internus -a -um ⇒ interno L
inter-pellāre [1] ⇒ interrumpir
inter-rogāre [1] ⇒ preguntar, interrogar lābī lāpsum esse dep ⇒ resbalar, caer,
intrā prp + ac ⇒ dentro de deslizarse
intrāre [1] ⇒ entrar (en) labor -ōris m ⇒ trabajo, fatiga
intuērī intuitum esse dep ⇒ mirar, labōrāre [1] ⇒ trabajar, esforzarse
contemplar labrum -ī n ⇒ labio
intus adv ⇒ dentro labyrinthus -ī m ⇒ laberinto
in-validus -a -um ⇒ inválido, débil lac lactis n ⇒ leche
in-vehere -vēxisse -vectum ⇒ importar, lacertus -ī m ⇒ brazo, músculo del brazo
transportar lacrima -ae f ⇒ lágrima
in-venīre -vēnisse -ventum ⇒ encontrar, lacrimāre [1] ⇒ llorar
hallar lacus -ūs m ⇒ lago
in-vidēre -vīdisse -vīsum + dat ⇒ envidiar laedere -sisse -sum ⇒ herir, hacer daño
invidia -ae f ⇒ envidia laetārī [1] dep ⇒ alegrarse
in-vocāre [1] ⇒ invocar laetitia -ae f ⇒ alegría, gozo
iocōsus -a -um ⇒ jocoso, festivo laetus -a -um ⇒ contento, alegre
ipse -a -um ⇒ mismo, en persona laevus -a -um ⇒ izquierdo
īra -ae f ⇒ ira, cólera lāna -ae f ⇒ lana
īrātus -a -um ⇒ irritado, enojado largīrī -ītum esse dep ⇒ dar copiosamente
īre eō iisse itum ⇒ ir, marchar, pasar largus -a -um ⇒ liberal, generoso
is ea id ⇒ él, éste, este latēre -uisse ⇒ estar escondido, ocultarse
iste -a -ud ⇒ ese Latīnus -a -um ⇒ latino
ita adv ⇒ así, de este modo Latīnē adv ⇒ en latín
ita-que conj ⇒ por esto, por consiguiente lātrāre [1] ⇒ ladrar
item adv ⇒ igualmente, asimismo latus -eris n ⇒ costado, flanco, lado
iter itineris n ⇒ viaje, marcha, vía lātus -a -um ⇒ ancho
iterum adv ⇒ otra vez, de nuevo laudāre [1] ⇒ loar, alabar, elogiar
iubēre iussisse iussum ⇒ mandar, ordenar laus laudis f ⇒ alabanza, elogio
iūcundus -a -um ⇒ agradable lavāre lāvisse lautum ⇒ lavar, bañar
Iūlius -ī (mēnsis) ⇒ julio lectīca -ae f ⇒ litera, silla de manos
iungere iūnxisse iūnctum ⇒ unir, juntar lectulus -ī m ⇒ cama, camastro
Iūnius -ī (mēnsis) ⇒ junio lectus -ī m ⇒ cama, lecho
13
14. lēgātus -ī m ⇒ embajador, legado M
legere lēgisse lēctum ⇒ leer
maerēre -- -- ⇒ estar triste, afligirse
legiō -ōnis f ⇒ legión
maestus -a -um ⇒ triste, afligido
legiōnārius -a –um ⇒ legionario
magis adv ⇒ más
leō -ōnis m ⇒ león
magister -trī m ⇒ maestro
levāre [1] ⇒ alzar, levantar
magnificus -a -um ⇒ magnífico,
levis -e ⇒ ligero, leve espléndido
lēx lēgis f ⇒ ley magnus -a -um ⇒ grande
libellus -ī m ⇒ libro māior -ius comp ⇒ mayor, más grande
libenter adv ⇒ de buena gana Māius -ī (mēnsis) ⇒ mayo
liber -brī m ⇒ libro male adv ⇒ mal
līber -era -erum ⇒ libre maleficium -ī n ⇒ mala acción, crimen
līberāre [1] ⇒ liberar mālle mālō māluisse ⇒ querer más,
libēre -uisse: libet + dat ⇒ placer, agradar, preferir
gustar malum -ī n ⇒ mal, calamidad
līberī -ōrum m pl ⇒ hijos mālum -ī n ⇒ manzana
lībertās -ātis f ⇒ libertad malus -a -um ⇒ malo, malvado
lībertīnus -ī m ⇒ liberto mamma -ae f ⇒ mamá
licēre -uisse: licet + dat ⇒ estar permitido māne indecl n ⇒ (la) mañana
ligneus -a -um ⇒ de madera adv ⇒ por la mañana
lignum -ī n ⇒ madera manēre mānsisse mānsum ⇒ permanecer,
līlium -ī n ⇒ lirio quedar(se)
līmen -inis n ⇒ umbral, entrada manus -ūs f ⇒ mano
līnea -ae f ⇒ cuerda, cordel, línea mare -is n ⇒ mar
lingua -ae f ⇒ lengua, lenguaje margarīta -ae f ⇒ perla
littera -ae f ⇒ letra maritimus -a -um ⇒ de mar, marítimo
lītus -oris n ⇒ litoral, playa, costa marītus -ī m ⇒ marido, esposo
locus -ī m, pl -ī (m) /-a (n) ⇒ lugar, sitio Mārtius -ī (mēnsis) ⇒ marzo
longē adv ⇒ lejos, con mucho māter -tris f ⇒ madre
longus -a -um ⇒ largo māteria -ae f ⇒ materia
loquī locūtum esse dep ⇒ hablar mātrōna -ae f ⇒ matrona
lūcēre lūxisse ⇒ brillar mātūrus -a -um ⇒ maduro
lucerna -ae f ⇒ lámpara māximē adv ⇒ sobre todo
lucrum -ī n ⇒ ganancia, lucro māximus -a -um ⇒ el mayor, el más
luctārī [1] dep ⇒ luchar grande
lūdere lūsisse lūsum ⇒ jugar medicus -ī m ⇒ médico
lūdus -ī m ⇒ juego, escuela medium -ī n ⇒ medio, centro
lūdī magister ⇒ maestro de escuela medius -a -um ⇒ del medio, central
lūgēre lūxisse lūctum ⇒ afligirse, estar de mel mellis n ⇒ miel
luto melior -ius comp ⇒ mejor
lūna -ae f ⇒ luna mellītus -a -um ⇒ dulce, de miel
lupus -ī m ⇒ lobo membrum -ī n ⇒ miembro
lūx lūcis f ⇒ luz, día meminisse + gen/ac ⇒ recordar, acordarse
memorāre [1] ⇒ mencionar
memoria -ae f ⇒ memoria, recuerdo
mendum -ī n ⇒ error
14
15. mēns mentis f ⇒ mente, espíritu modus -ī m ⇒ modo, manera
mēnsa -ae f ⇒ mesa nūllō modō ⇒ de ningún modo
mēnsa secunda ⇒ postre moenia -ium n pl ⇒ murallas
mēnsis -is m ⇒ mes molestus -a -um ⇒ molesto, desagradable
mentiō -ōnis f ⇒ mención mollīre -īsse –ītum ⇒ ablandar,
mentīrī -ītum esse dep ⇒ mentir reblandecer
mercātor -ōris m ⇒ mercader, comerciante mollis -e ⇒ blando, tierno
mercātōrius -a -um ⇒ mercante monēre monuisse monitum ⇒ advertir,
mercēs -ēdis f ⇒ salario, alquiler recordar, aconsejar
merēre meruisse meritum ⇒ ganar, mōns montis m ⇒ monte, montaña
merecer mōnstrāre [1] ⇒ indicar, señalar
mergere -sisse -sum ⇒ hundir, sumergir, mōnstrum -ī n ⇒ monstruo, prodigio
anegar mora -ae f ⇒ tardanza, demora
merīdiēs -ēī m ⇒ mediodía, sur mordēre momordisse morsum ⇒ morder
merum -ī n ⇒ vino puro morī -ior mortuum esse dep ⇒ morir
merus -a -um ⇒ puro, sin mezcla mors mortis f ⇒ muerte
merx -rcis f ⇒ mercancia mortālis -e ⇒ mortal
metere messum ⇒ recolectar, cosechar mortuus -a -um (< morī) ⇒ muerto
metuere -uisse mētutum ⇒ temer, tener mōs mōris m ⇒ costumbre
miedo movēre mōvisse mōtum ⇒ mover
metus -ūs m ⇒ miedo, temor mox adv ⇒ pronto, luego
meus -a -um, voc mī ⇒ mi, mío mulier -eris f ⇒ mujer
mīles -itis m ⇒ soldado multī -ae -a ⇒ muchos
mīlitāre [1] ⇒ ser soldado, hacer el multitūdō -inis f ⇒ multitud, gran número
servicio militar, enrolarse multō + comp ⇒ mucho, muy
mīlitāris -e ⇒ militar multum adv ⇒ mucho
mīlle, pl mīlia -ium n ⇒ mil mundus -ī m ⇒ mundo, universo
mīlle passuum ⇒ milla (= 1.480 m.) mundus -a -um ⇒ limpio, nítido
minārī [1] dep + dat ⇒ amenazar mūnīre -īsse -ītum ⇒ fortificar
minimē adv ⇒ de ningún modo mūnus -eris n ⇒ regalo
minimus -a -um sup ⇒ el más pequeño, mūrus -ī m ⇒ muralla, muro
mínimo Mūsa -ae f ⇒ Musa
minister -trī m ⇒ servidor, criado mūtāre [1] ⇒ cambiar, intercambiar
minor -us (-oris) comp ⇒ más pequeño, mūtus -a -um ⇒ mudo
menor mūtuus -a -um ⇒ prestado; mūtuum
minuere -uisse -ūtum ⇒ disminuir, reducir dare/sūmere ⇒ prestar/tomar prestado
minus adv ⇒ menos
mīrābilis -e ⇒ maravilloso
mīrārī [1] dep ⇒ extrañarse (de) N
mīrus -a -um ⇒ asombroso, sorprendente
nam conj ⇒ pues, porque
miscēre -uisse mixtum ⇒ mezclar
-nam ⇒ ¿... pues?
misellus -a -um ⇒ pobre, pobrecillo
namque conj ⇒ pues, porque
miser -era -erum ⇒ mísero, miserable
nārrāre [1] ⇒ narrar, contar
mittere mīsisse missum ⇒ enviar, echar
nārrātiō -ōnis f ⇒ narración
sanguinem mittere ⇒ sangrar
nāscī nātum esse dep ⇒ nacer
modo adv ⇒ sólo, hace poco
nāsus -ī m ⇒ nariz
modo... modo ⇒ ora... ora
15
16. natāre [1] ⇒ nadar nōmen -inis n ⇒ nombre (apellido)
nātūra -ae f ⇒ naturaleza nōmināre [1] ⇒ nombrar, llamar
nātus -a -um (< nāscī) ⇒ nacido nōn adv ⇒ no
XX annōs nātus ⇒ de 20 años de edad nōnae -ārum f pl ⇒ Nonas, el 5 (o 7) del
nauta -ae m ⇒ marinero mes
nāvicula -ae f ⇒ barca, bote nōnāgēsimus -a -um ⇒ nonagésimo
nāvigāre [1] ⇒ navegar nōnāgintā ⇒ noventa
nāvigātiō -ōnis f ⇒ navegación nōn-dum adv ⇒ aún no, todavía no
nāvis -is f ⇒ nave, embarcación nōn-gentī -ae -a ⇒ novecientos
-ne adv ⇒ ¿...?, si (interrogativo) nōn-ne adv ⇒ ¿(acaso) no...?
nē conj ⇒ para que no, que no nōn-nūllī -ae -a ⇒ algunos
nē... quidem ⇒ ni siquiera, tampoco nōn-numquam adv ⇒ alguna vez, a veces
nec v. ne-que/nec nōnus -a -um ⇒ nono, noveno
necāre [1] ⇒ matar nōs nōbīs ⇒ nosotros, nos
necessārius -a -um ⇒ necesario nōscere nōvisse nōtum ⇒ conocer, saber
necesse est ⇒ es necesario, hay que noster -tra -trum ⇒ nuestro
negāre [1] ⇒ negar, decir que no nostrum gen ⇒ de nosotros
neglegēns -entis adj ⇒ negligente, nota -ae f ⇒ señal, signo
descuidado nōtus -a -um ⇒ conocido
neglegere -ēxisse -ēctum ⇒ descuidar novem ⇒ nueve
negōtium -ī n ⇒ actividad, negocio November -bris (mēnsis) ⇒ noviembre
nēmō nēminem nēminī ⇒ nadie, ningún nōvisse (< nōscere) ⇒ conocer
nēquam adj indecl, sup nēquissimus ⇒ novus -a -um ⇒ nuevo
que nada vale, inútil, sin valor nox noctis f ⇒ noche
ne-que/nec conj ⇒ y no, ni nūbere nūpsisse nuptum + dat ⇒ casarse
neque... neque ⇒ ni... ni (una mujer con un hombre)
ne-scīre -scī(v)i -scītum ⇒ no saber, nūbēs -is f ⇒ nube
desconocer nūbilus -a -um ⇒ nuboso
neu v. nē-ve/neu nūdus -a -um ⇒ desnudo
neuter -tra -trum ⇒ ninguno de los dos nūgae -ārum f pl ⇒ simplezas, niñerías
nē-ve / neu conj ⇒ y no, o no nūllus -a -um ⇒ ninguno
nex necis f ⇒ muerte violenta, matanza num adv ⇒ ¿(acaso) ...?; si (interrogativo)
nīdus -ī m ⇒ nido numerāre [1] ⇒ contar
niger -gra -grum ⇒ negro numerus -ī m ⇒ número
nihil/nīl indecl ⇒ nada nummus -ī m ⇒ moneda, sestercio
nimis adv ⇒ demasiado numquam adv ⇒ nunca
nimium adv ⇒ demasiado nunc adv ⇒ ahora
nimius -a -um ⇒ demasiado grande nūntiāre [1] ⇒ anunciar, dar a conocer
nisi conj ⇒ si no, excepto, a no ser nūntius -ī m ⇒ mensajero, mensaje
niveus -a -um ⇒ níveo, blanco como nieve nūper adv ⇒ hace poco
nix nivis f ⇒ nieve nūtrīx -īcis f ⇒ nodriza, ama de cría
nōbilis -e ⇒ conocido, célebre, famoso nux nucis f ⇒ nuez
nocēre -uisse -itum + dat ⇒ dañar, ser
nocivo
nōlle nōlō nōluisse ⇒ no querer
nōlī -īte + īnf ⇒ ¡no ...! (mandato
negativo)
16
17. O orbis -is m ⇒ círculo, órbita
orbis terrārum ⇒ la tierra, el mundo
ō ⇒ ¡oh!
ōrdināre [1] ⇒ ordenar, regular
ob prp + ac ⇒ por, a causa de
ōrdō -inis m ⇒ orden, fila
oblīvīscī oblītum esse dep + gen/ac ⇒
olvidar(se) oriēns -entis m ⇒ oriente, este
ob-oedīre -īsse -ītum + dat ⇒ obedecer orīrī ortum esse dep ⇒ levantarse, salir,
nacer
obscūrus -a -um ⇒ oscuro
ōrnāmentum -ī n ⇒ joya, adorno
occidēns -entis m ⇒ occidente, oeste
ōrnāre [1] ⇒ equipar, adornar
oc-cidere -cidisse -cāsum ⇒ ponerse (el
sol), morir os ossis n ⇒ hueso
oc-cīdere -cīdisse -cīsum ⇒ matar, asesinar ōs ōris n ⇒ boca
occultāre [1] ⇒ ocultar, esconder ōscitāre [1] ⇒ bostezar
oc-currere -currisse -cursum + dat ⇒ ōsculārī [1] dep ⇒ besar
encontrarse con, acudir, presentarse ōsculum -ī n ⇒ beso
ōceanus -ī m ⇒ océano ostendere ostendisse ostentum ⇒ mostrar,
ocellus -ī m ⇒ ojito, ojo pequeño presentar
octāvus -a -um ⇒ octavo ōstiārius -ī m ⇒ portero
octin-gentī -ae -a ⇒ ochocientos ōstium -ī n ⇒ puerta, entrada
octō ⇒ ocho ōtiōsus -a -um ⇒ desocupado, ocioso
Octōber -bris (mēnsis) ⇒ octubre ōtium -ī n ⇒ tiempo libre, ocio
octōgintā ⇒ ochenta ovis -is f ⇒ oveja
oculus -ī m ⇒ ojo ōvum -ī n ⇒ huevo
ōdisse def ⇒ odiar
odium -ī n ⇒ odio
P
of-ferre ob-tulisse ob-lātum ⇒ ofrecer
officium -ī n ⇒ deber, obligación pābulum -ī n ⇒ pasto, forraje
ōlim adv ⇒ en otro tiempo, una vez paene adv ⇒ casi
omnis -e ⇒ todo, cada; pl todos (sust.) paen-īnsula -ae f ⇒ península
omnia n pl ⇒ todo pāgina -ae f ⇒ página
opera -ae f ⇒ trabajo, cuidado pallēre -uisse ⇒ estar pálido, palidecer
operīre -uisse opertum ⇒ cubrir pallidus -a -um ⇒ pálido
opēs -um f pl ⇒ medios, riquezas pallium -ī n ⇒ manto
oportēre -uisse: oportet ⇒ conviene, es palma -ae f ⇒ palma (de la mano)
necesario palpitāre [1] ⇒ palpitar, latir
opperīrī oppertum esse dep ⇒ esperar, pānis -is m ⇒ pan
aguardar papyrus -ī f ⇒ papiro
oppidum -ī n ⇒ ciudad pār paris adj ⇒ igual
op-pugnāre [1] ⇒ atacar parāre [1] ⇒ preparar, disponerse a
optāre [1] ⇒ desear parātus -a -um ⇒ pronto, dispuesto
optimus -a -um sup ⇒ el mejor, óptimo parcere pepercisse + dat ⇒ perdonar
opus -eris n ⇒ trabajo, obra parentēs -um m pl ⇒ padres (padre y
opus est ⇒ es necesario madre)
ōra -ae f ⇒ borde, costa parere -iō peperisse partum ⇒ dar a luz,
ōrāre [1] ⇒ rogar, suplicar, hablar parir, poner (un huevo)
ōrātiō -ōnis f ⇒ discurso, oración (gramat.) pārēre -uisse pāritum + dat ⇒ obedecer
parricīda -ae m ⇒ parricida
17
18. pars -rtis f ⇒ parte, dirección per-ficere -fēcisse -fectum ⇒ acabar,
particula -ae f ⇒ partícula terminar
partīrī -ītum esse dep ⇒ dividir, repartir pergere per-rēxisse per-rēctum ⇒
parum adv ⇒ poco, no bastante, apenas continuar, proseguir
parvulus -a -um ⇒ muy pequeño, párvulo perīculōsus -a -um ⇒ peligroso
parvus -a -um ⇒ pequeño perīculum -ī n ⇒ peligro
pāscere pāvisse pāstum ⇒ apacentar, per-īre -eō -iisse ⇒ perecer, perderse
satisfacer peristylum -ī n ⇒ peristilo (jardín interior)
passer -eris m ⇒ gorrión per-mittere -mīsisse -missum ⇒ permitir
passus -ūs m ⇒ paso (medida = 1,48 m.) per-movēre -mōvisse -mōtum ⇒ agitar,
pāstor -ōris m ⇒ pastor conmover
pater -tris m ⇒ padre perpetuus -a -um ⇒ constante, perpetuo
patēre patuisse ⇒ estar abierto per-sequī -secūtum esse dep ⇒ perseguir
patī -ior passum esse dep ⇒ sufrir, soportar persōna -ae f ⇒ personaje, persona
patiēns -entis adj ⇒ paciente per-suādēre -suāsisse -suāsum + dat ⇒
patientia -ae f ⇒ paciencia persuadir, convencer
patria -ae f ⇒ patria, país natal per-territus -a -um ⇒ aterrado, espantado
paucī -ae -a ⇒ pocos per-turbāre [1] ⇒ perturbar, desconcertar
paulisper adv ⇒ poco tiempo, un per-venīre -vēnisse -ventum ⇒ arribar,
momento llegar
paulō + comp ⇒ poco, un poco pēs pedis m ⇒ pie (medida = 30 cm.)
paulō ante/post ⇒ poco antes / después pessimus -a -um sup ⇒ el peor, pésimo
paulum adv ⇒ poco, un poco petasus -ī m ⇒ petaso, sombrero
pauper -eris adj ⇒ pobre petere -īvisse -ītum ⇒ dirigirse a, atacar,
pāx pācis f ⇒ paz buscar, pedir
pectus -oris n ⇒ pecho phantasma -atis n ⇒ fantasma, espectro
pecūlium -ī n ⇒ propiedades, bienes, philosophus -ī m ⇒ filósofo
ahorros piger -gra -grum ⇒ perezoso
pecūnia -ae f ⇒ dinero pila -ae f ⇒ pelota
pecūniōsus -a -um ⇒ rico, adinerado pīlum -ī n ⇒ venablo, dardo
pecus -oris n ⇒ ganado, rebaño pīpiāre [1] ⇒ piar, pipiar
pedes -itis m ⇒ soldado de infantería pīrāta -ae m ⇒ pirata
pēior -ius comp ⇒ peor pirum -ī n ⇒ pera
pellere pepulisse pulsum ⇒ rechazar, piscātor -ōris m ⇒ pescador
expulsar piscis -is m ⇒ pez
penna -ae f ⇒ pluma placēre -uisse -itum + dat ⇒ dar placer,
pēnsum -ī n ⇒ tarea, obligación agradar, deleitar
per prp + ac ⇒ a través, por plānē adv ⇒ claramente, enteramente
per sē ⇒ por sí mismo, solo plānus -a -um ⇒ claro, evidente
per-currere -currisse -cursum ⇒ recorrer, plaudere -sisse -sum + dat ⇒ aplaudir
atravesar (corriendo), correr plēnus -a -um + gen/abl ⇒ lleno
per-cutere -iō -cussisse -cussum ⇒ plērī-que plērae- plēra- ⇒ la mayor parte,
golpear, batir los más
per-dere -didisse -ditum ⇒ perder, plērumque adv ⇒ casi siempre,
arruinar, gastar generalmente
per-ferre -tulisse -lātum ⇒ soportar plōrāre [1] ⇒ llorar
plūrēs -a comp ⇒ más, más numerosos
18
19. plūrimī -ae -a sup ⇒ el mayor número prae-stāre -stitisse -stitum ⇒ prestar,
plūs plūris n comp ⇒ más, en mayor cumplir
cantidad praeter prp + ac ⇒ por delante de, excepto
plūs adv ⇒ más praeter-eā adv ⇒ además
pōculum -ī n ⇒ copa praeteritus -a -um ⇒ pasado
poena -ae f ⇒ castigo, pena prāvus -a -um ⇒ falso, malo
poēta -ae m/f ⇒ poeta precārī [1] dep ⇒ rogar, suplicar
poēticus -a -um ⇒ poético precēs -um f pl ⇒ súplicas
pollicērī -itum esse dep ⇒ prometer prehendere -hendisse -hēnsum ⇒ coger
pōnere posuisse positum ⇒ poner, colocar premere pressisse pressum ⇒ apretar
pōns pontis m ⇒ puente pretiōsus -a -um ⇒ valioso, de gran valor
populus -ī m ⇒ pueblo pretium -ī n ⇒ precio, valor
porcus -ī m ⇒ puerco, cochino prīdem adv ⇒ hace mucho tiempo
porta -ae f ⇒ puerta (de ciudad) prī-diē adv ⇒ el día antes
portāre [1] ⇒ llevar prīmō adv ⇒ al principio
portus -ūs m ⇒ puerto prīmum adv ⇒ primeramente
poscere poposcisse ⇒ pedir, reclamar prīmus -a -um ⇒ primero
posse possum potuisse ⇒ poder, ser capaz in prīmīs ⇒ principalmente
de prīnceps -ipis m ⇒ el primero, jefe
possidēre -sēdisse -sessum ⇒ poseer prīncipium -ī n ⇒ comienzo, principio
post prp + ac ⇒ detrás de, después de prior -ius ⇒ anterior, primero
adv ⇒ detrás, después, luego prius adv ⇒ antes
post-eā adv ⇒ en seguida, después prius-quam conj ⇒ antes que, antes de
posterior -ius comp ⇒ posterior, trasero prīvātus -a -um ⇒ privado, particular
posterus -a -um ⇒ siguiente prō prp + abl ⇒ por, en lugar de, en favor
posthāc adv ⇒ en adelante de, delante de
post-quam conj ⇒ después que, desde que probus -a -um ⇒ bueno, probo
postrēmō adv ⇒ en fin, finalmente prō-cēdere -cessisse -cessum ⇒
postrēmus -a -um ⇒ último adelantarse, avanzar
postulāre [1] ⇒ pedir, demandar procul adv ⇒ lejos
pōtāre [1] ⇒ beber prō-currere -currisse -cursum ⇒ avanzar
potestās -ātis f ⇒ poder, potestad corriendo
pōtiō -ōnis f ⇒ bebida prōd-esse prō-sum prō-fuisse + dat ⇒
potius adv ⇒ más bien aprovechar, ser útil, servir a
prae prp +abl ⇒ delante de, por proelium -ī n ⇒ batalla, combate
praecipuē adv ⇒ principalmente profectō adv ⇒ ciertamente
praedium -ī n ⇒ predio, hacienda prō-ferre -tulisse -lātum ⇒ sacar, producir
praedō -ōnis m ⇒ ladrón, pirata proficīscī -fectum esse dep ⇒ partir,
prae-esse -fuisse + dat ⇒ estar delante de, marcharse
estar al frente de prō-gredī -ior -gressum esse dep ⇒
prae-ferre -tulisse -lātum ⇒ preferir avanzar
praemium -ī n ⇒ recompensa, premio pro-hibēre -uisse -itum ⇒ alejar, impedir
prae-nōmen -inis n ⇒ nombre (de pila) prō-icere -iēcisse -iectum ⇒ arrojar
prae-pōnere -posuisse -positum + dat ⇒ prōmere prōmpsisse prōmptum ⇒ sacar
poner al frente de, anteponer prōmissum -ī n ⇒ promesa
praesēns -entis adj ⇒ presente prō-mittere -mīsisse -mīssum ⇒ prometer
19
20. prope prp + ac ⇒ cerca de quam-ob-rem adv ⇒ ¿por qué?
adv ⇒ casi, cerca quamquam conj ⇒ aunque
properāre [1] ⇒ apresurarse quandō adv ⇒ ¿cuándo?
propinquus -a -um ⇒ cercano conj ⇒ cuando, ya que
proprius -a -um ⇒ propio quantitās -ātis f ⇒ cantidad
propter prp + ac ⇒ por, por causa de quantum -ī n ⇒ cuánto, cuanto, como
propter-eā adv ⇒ por esto, por esta razón quantus -a -um ⇒ cuán grande, cuanto,
prō-silīre -uisse ⇒ saltar fuera como
prō-spicere -spexisse -spectum ⇒ mirar quā-propter adv ⇒ ¿por qué?
adelante, ver a lo lejos, observar quā-rē adv ⇒ ¿por qué?
prōtinus adv ⇒ en seguida, al momento quārtus -a -um ⇒ cuarto
prōvincia -ae f ⇒ provincia quasi adv ⇒ como, como si
proximus -a -um sup ⇒ el más cercano, quater adv ⇒ cuatro veces
próximo quatere -iō -- quassum ⇒ agitar, sacudir
prūdēns -entis adj ⇒ prudente, sagaz quaternī -ae -a ⇒ cuatro (cada uno)
pūblicus -a -um ⇒ público, del Estado quattuor ⇒ cuatro
pudēre: pudet mē + gen ⇒ me avergüenzo quattuor-decim ⇒ catorce
(de) -que conj ⇒ y
pudor -ōris m ⇒ vergüenza querī questum esse dep ⇒ quejarse,
puella -ae f ⇒ muchacha, niña lamentarse
puer -erī m ⇒ muchacho, niño quī quae quod ⇒ que, el que
pugna -ae f ⇒ pelea, combate quī quae quod (...?) ⇒ ¿qué...?
pugnāre [1] ⇒ combatir, luchar, pelear quia conj ⇒ porque
pugnus -ī m ⇒ puño quid n (v. quis) ⇒ ¿qué?, algo
pulcher -chra -chrum ⇒ bello, hermoso quid adv ⇒ ¿por qué?
pulchritūdō -inis f ⇒ belleza quī-dam quae- quod- ⇒ un cierto, un tal,
pullus -ī m ⇒ pollo, cachorro, cría uno
pulmō -ōnis m ⇒ pulmón quidem adv ⇒ sin duda, por lo menos
pulsāre [1] ⇒ golpear, empujar nē quidem ⇒ ni siquiera
pūnīre -īvisse -ītum ⇒ castigar quidnī adv ⇒ ¿por qué no?
puppis -is f ⇒ popa quid-quam ⇒ algo
pūrus -a -um ⇒ limpio, puro neque/nec quidquam ⇒ y nada
putāre [1] ⇒ pensar, creer, considerar quid-quid ⇒ cualquier cosa que
quiēscere -ēvisse -ētum ⇒ descansar,
reposar
Q quiētus -a -um ⇒ quieto, tranquilo, en
calma
quadrāgēsimus -a -um ⇒ cuadragésimo
quīn ⇒ ¿por qué no?
quadrāgintā ⇒ cuarenta
quīn-decim ⇒ quince
quadrin-gentī -ae -a ⇒ cuatrocientos
quīn-gentī -ae -a ⇒ quinientos
quaerere quaesīvisse quaesītum ⇒ buscar,
quīnī -ae -a ⇒ cinco (cada uno)
pedir preguntar
quīnquāgintā ⇒ cincuenta
quālis -e ⇒ ¿cuál?, ¿de qué modo?
quīnque ⇒ cinco
quālitās -ātis f ⇒ cualidad
quīnquiēs adv ⇒ cinco veces
quam ⇒ que, como, cuán
Quīntīlis -is (mēnsis) ⇒ julio
quam + sup ⇒ lo más ... posible
quīntus -a -um ⇒ quinto
quam-diū adv ⇒ ¿cuánto tiempo?, como
quis quae quid ⇒ quién, qué
20
21. quis quid (sī/num/nē ...) ⇒ alguien, regere rēxisse rēctum ⇒ gobernar, dirigir
alguno, algo rēgīna -ae f ⇒ reina
quis-nam quid-nam ⇒ quién (pues) regiō -ōnis f ⇒ región
quis-quam ⇒ alguien, alguno rēgnāre [1] ⇒ reinar, ser rey
nec/neque quisquam ⇒ y nadie, y rēgula -ae f ⇒ regla
ninguno re-linquere -līquisse -lictum ⇒ dejar
quis-que quae- quod- ⇒ cada, cada uno reliquus -a -um ⇒ restante, pl los otros
quis-quis ⇒ cualquiera que re-manēre -mansisse -mansum ⇒
quō adv ⇒ a dónde quedarse, permanecer
quod (= quia) ⇒ porque rēmigāre [1] ⇒ remar
quod n (v. quī) ⇒ que, lo que re-minīscī dep + gen/ac ⇒ recordar,
quō-modo adv ⇒ cómo acordarse (de)
quoniam ⇒ puesto que, porque re-mittere -mīsisse -missum ⇒ hacer
quoque adv ⇒ también volver, devolver
quot indecl ⇒ cuántos, como re-movēre -mōvisse -mōtum ⇒ alejar,
quot-annīs adv ⇒ todos los años retirar
quotiēs adv ⇒ cuántas veces rēmus -ī m ⇒ remo
repente adv ⇒ súbitamente, de repente
reperīre repperisse repertum ⇒ encontrar,
R hallar
re-pōnere -posuisse -positum ⇒ volver a
rāmus -ī m ⇒ rama poner
rapere -iō -uisse raptum ⇒ arrebatar, re-prehendere -disse -hensum ⇒ reprender
robar, llevarse
re-pugnāre [1] ⇒ resistirse, oponerse
rapidus -a -um ⇒ rápido
re-quiēscere -ēvisse -ētum ⇒ descansar
rārō adv ⇒ raramente
re-quīrere -quīsīvisse -quīsītum ⇒ buscar,
rārus -a -um ⇒ raro, escaso, poco preguntar
numeroso
rēs reī f ⇒ cosa, hecho, asunto
ratiō -ōnis f ⇒ razón, explicación
re-sistere -stitisse + dat ⇒ quedarse,
ratis -is f ⇒ balsa resistir
re-cēdere -cessisse -cessum ⇒ retroceder, re-spondēre -disse -spōnsum ⇒ responder
retirarse
respōnsum -ī n ⇒ respuesta
re-cipere -io -cēpisse -ceptum ⇒ recibir,
rēte -is n ⇒ red
acoger
re-tinēre -uisse -tentum ⇒ retener
recitāre [1] ⇒ leer en voz alta
re-trahere -trāxisse -tractum ⇒ hacer
re-cognōscere -nōvisse -nitum ⇒
volver
reconocer
re-venīre -vēnisse -ventum ⇒ volver
rēctus -a -um ⇒ recto, justo, correcto
revertī -vertisse -versum semidep ⇒
rēctā (viā) ⇒ en línea recta
volver
re-cumbere -cubuisse ⇒ acostarse
re-vocāre [1] ⇒ hacer volver, revocar
red-dere -didisse -ditum ⇒ devolver
rēx rēgis m ⇒ rey
red-imere -ēmisse -ēmptum ⇒ rescatar,
rīdēre rīsisse rīsum ⇒ reír, reírse de
redimir
rīdiculus -a -um ⇒ ridículo, cómico
red-īre -eō -iisse -itum ⇒ volver
rigāre [1] ⇒ regar, irrigar
re-dūcere -dūxisse -ductum ⇒ hacer
rīpa -ae f ⇒ ribera, orilla
volver
rīsus -ūs m ⇒ risa
re-ferre retulisse re-lātum ⇒ volver a
traer, devolver rīvus -ī m ⇒ arroyo
21
22. rogāre [1] ⇒ rogar, pedir scīlicet adv ⇒ por supuesto
rogitāre [1] ⇒ preguntar insistentemente scindere scidisse scissum ⇒ desgarrar,
Rōmānus -a -um ⇒ romano rasgar
rosa -ae f ⇒ rosa, rosal scīre scīvisse scītum ⇒ saber, estar
ruber -bra -brum ⇒ rojo instruido
rubēre -uisse ⇒ enrojecer, ruborizarse scrībere scrīpsisse scrīptum ⇒ escribir
rudis -e ⇒ rudo, bruto, inculto scūtum -ī n ⇒ escudo
rūmor -ōris m ⇒ rumor sē sibi sē-cum ⇒ se, sí, consigo, con él
rumpere rūpisse ruptum ⇒ romper mismo
rūrī (loc) ⇒ en el campo secāre -uisse sectum ⇒ cortar
rūrsus ⇒ de nuevo, otra vez secundum prp + ac ⇒ a lo largo de
rūs rūris n ⇒ el campo secundus -a -um ⇒ segundo, favorable
rūsticus -a -um ⇒ rústico, del campo sed ⇒ sino, pero
sē-decim ⇒ dieciséis
sedēre sēdisse sessum ⇒ estar sentado
S sella -ae f ⇒ silla
semel adv ⇒ una vez
sacculus -ī m ⇒ bolsa (para el dinero)
sēmen -inis n ⇒ grano, simiente
saccus -ī m ⇒ saco
semper adv ⇒ siempre
sacerdōs -ōtis m/f ⇒ sacerdote, sacerdotisa
senex senis m ⇒ hombre viejo, anciano
saeculum -ī n ⇒ siglo
sēnī -ae -a ⇒ seis (cada uno)
saepe adv ⇒ a menudo, muchas veces
sententia -ae f ⇒ opinión, sentido, frase
saevus -a -um ⇒ rabioso, cruel
sentīre sēnsisse sēnsum ⇒ sentir, pensar,
sagitta -ae f ⇒ flecha, saeta opinar
sāl salis m ⇒ sal septem ⇒ siete
salīre -uisse saltum ⇒ saltar September -bris (mēnsis) ⇒ septiembre
salūs -ūtis f ⇒ salud, salvación septen-decim ⇒ diecisiete
salūtem dīcere + dat ⇒ saludar septentriōnēs -um m pl ⇒ norte
salūtāre [1] ⇒ saludar septimus -a -um ⇒ séptimo
salvāre [1] ⇒ salvar septin-gentī -ae -a ⇒ setecientos
salvē -ēte ⇒ ¡salud!, ¡hola!, buenos días septuāgintā ⇒ setenta
salvēre iubēre ⇒ saludar sequī secūtum esse dep ⇒ seguir
salvus -a -um ⇒ salvo, sano serēnus -a -um ⇒ sereno, sin nubes
sānāre [1] ⇒ curar serere sēvisse satum ⇒ sembrar, plantar
sānē adv ⇒ ciertamente, realmente sērius -a -um ⇒ serio, grave
sanguis -inis m ⇒ sangre sermō -ōnis m ⇒ conversación, lenguaje
sānus -a -um ⇒ sano servāre [1] ⇒ conservar, salvar
sapere -iō sapiisse ⇒ tener juicio, saber servīre -īvisse -ītum + dat ⇒ ser esclavo
sapiēns -entis adj ⇒ sabio de, servir a
satis adv ⇒ bastante servitūs -ūtis f ⇒ esclavitud, servidumbre
saxum -ī n ⇒ roca servus -ī m ⇒ esclavo, siervo
scaena -ae f ⇒ escena ses-centī -ae -a ⇒ seiscientos
scaenicus -a -um ⇒ teatral sēsē ⇒ se, sí (pron. personal)
scalpellum -ī n ⇒ escalpelo, bisturí sēstertius -ī m ⇒ sestercio (moneda)
scamnum -ī n ⇒ banquillo seu v. sī-ve/seu
scelestus -a -um ⇒ malvado, criminal sevērus -a -um ⇒ severo
scelus -eris n ⇒ crimen sex ⇒ seis
22
23. sexāgintā ⇒ sesenta spectāre [1] ⇒ contemplar, mirar
sexiēs adv ⇒ seis veces spectātor -ōris m ⇒ espectador
Sextīlis -is (mēnsis) ⇒ agosto speculum -ī n ⇒ espejo
sextus -a -um ⇒ sexto spērāre [1] ⇒ esperar, confiar
sī conj ⇒ si spēs -eī f ⇒ esperanza
sīc adv ⇒ así, de este modo -spicere -iō -spexisse -spectum
siccus -a -um ⇒ seco spīrāre [1] ⇒ respirar
sīc-ut adv ⇒ como, así como stāre stetisse stātum ⇒ estar de pie, estar
signāre [1] ⇒ marcar, sellar quieto
significāre [1] ⇒ indicar, significar statim adv ⇒ en seguida, luego
significātiō -ōnis f ⇒ significación statuere -uisse -ūtum ⇒ determinar, fijar
signum -ī n ⇒ señal, sello, estatua stēlla -ae f ⇒ estrella
silentium -ī n ⇒ silencio sternere strāvisse strātum ⇒ tender,
silēre siluisse ⇒ callarse, guardar silencio extender
silva -ae f ⇒ bosque, selva stertere ⇒ roncar, dormir profundamente
similis -e ⇒ parecido, semejante stilus -ī m ⇒ punzón, estilo
simul adv ⇒ al mismo tiempo stipendium -ī n ⇒ paga, servicio militar
simul atque conj + perf ⇒ en cuanto stipendia merēre ⇒ ser soldado
sīn conj ⇒ pero si strepitus -ūs m ⇒ ruido
sine prp +abl ⇒ sin studēre -uisse + dat ⇒ afanarse, dedicarse
sinere sīvisse situm ⇒ dejar, permitir studiōsus -a -um + gen ⇒ aficionado,
singulī -ae -a ⇒ uno (cada uno), cada deseoso
sinister -tra -trum ⇒ izquierdo, studium -ī n ⇒ afición, afán, estudio
sinistra -ae f ⇒ la (mano) izquierda stultus -a -um ⇒ necio, tonto
sinus -ūs m ⇒ pliegue (de la toga) stupēre -uisse ⇒ quedarse atónito
sī-quidem ⇒ puesto que suādēre suāsisse suāsum + dat ⇒ aconsejar
sitis -is f ⇒ sed sub prp + abl/ac ⇒ bajo, debajo, al pie de
situs -a -um ⇒ situado sub-īre -eō -iisse -itum ⇒ ponerse bajo,
sī-ve/ seu ⇒ o si, o subir
s. ... s. ⇒ o... o, ya sea... ya sea subitus -a -um ⇒ súbito, repentino
sōl -is m ⇒ sol subitō adv ⇒ de repente, súbitamente
solēre -itum esse semidep ⇒ soler, sub-mergere -sisse -sum ⇒ sumergir,
acostumbrar hundir
solum -ī n ⇒ suelo, piso sub-urbānus -a -um ⇒ vecino a Roma
sōlum adv ⇒ sólo sūmere sūmpsisse sūmptum ⇒ tomar
sōlus -a -um ⇒ solo summus -a -um sup ⇒ el más alto/elevado
solvere solvisse solūtum ⇒ soltar, pagar, super prp + ac ⇒ sobre, encima de
cumplir; nāvem solvere ⇒ levar anclas, prp + abl ⇒ sobre, acerca de
zarpar superbus -a -um ⇒ soberbio, orgulloso
somnus -ī m ⇒ sueño super-esse -fuisse ⇒ quedar, sobrar
sonus -ī m ⇒ sonido superior -ius comp ⇒ más alto, superior
sordēs -ium f pl ⇒ suciedad superus -a -um ⇒ de arriba, superior
sordidus -a -um ⇒ sucio, sórdido supplicium -ī n ⇒ castigo, suplicio
soror -ōris f ⇒ hermana suprā prp + ac ⇒ encima de, sobre
spargere -sisse -sum ⇒ esparcir, dispersar adv ⇒ arriba, encima
speciēs -ēī f ⇒ aspecto, especie surdus -a -um ⇒ sordo
23
24. surgere sur-rēxisse sur-rēctum ⇒ tenuis -e ⇒ delgado, débil, tenue
levantarse ter adv ⇒ tres veces
sur-ripere -iō -ripuisse -reptum ⇒ robar tergēre -sisse -sum ⇒ enjugar, secar
sūrsum adv ⇒ arriba, hacia arriba tergum -ī n ⇒ espalda
suscitāre [1] ⇒ despertar, resucitar ternī -ae -a ⇒ tres (cada uno)
su-spicere -io -spexisse -spectum ⇒ terra -ae f ⇒ tierra, país
levantar la vista (a), mirar de abajo arriba terrēre -uisse -itum ⇒ asustar, espantar
sus-tinēre -uisse -tentum ⇒ sostener, terribilis -e ⇒ terrible
soportar tertius -a -um ⇒ tercero
suus -a -um ⇒ su, suyo testis -is m/f ⇒ testigo
syllaba -ae f ⇒ sílaba theātrum -ī n ⇒ teatro
tībiae -ārum f pl ⇒ flauta
tībīcen -inis m ⇒ tocador de flauta
T timēre -uisse ⇒ temer
tabella -ae f ⇒ tablilla (“cuaderno” de timidus -a -um ⇒ miedoso, tímido
cera) timor -ōris m ⇒ miedo, temor
tabellārius -ī m ⇒ cartero, mensajero tinnīre ⇒ sonar, tintinear, hacer sonar
taberna -ae f ⇒ tienda titulus -ī m ⇒ título
tabernārius -ī m ⇒ tendero toga -ae f ⇒ toga
tabula -ae f ⇒ tabla, tabla encerada togātus -a -um ⇒ togado, vestido de toga
tacēre -uisse -itum ⇒ callarse tollere sus-tulisse sub-lātum ⇒ levantar,
tacitus -a -um ⇒ callado, silencioso quitar
talentum -ī n ⇒ talento tonitrus -ūs m ⇒ trueno
tālis -e ⇒ tal, de tal género tot indecl ⇒ tantos
tam ⇒ tan, tanto totiēs adv ⇒ tantas veces
tam-diū adv ⇒ por tanto tiempo tōtus -a -um ⇒ todo, entero
tamen ⇒ sin embargo, con todo trā-dere -didisse -ditum ⇒ entregar, dar
tam-quam ⇒ como, igual que trahere trāxisse tractum ⇒ arrastrar
tandem adv ⇒ en fin, por fin tranquillitās -ātis f ⇒ calma, tranquilidad
tangere tetigisse tāctum ⇒ tocar tranquillus -a -um ⇒ sereno, tranquilo, en
tantum -ī n ⇒ tanta cantidad calma
tantum adv ⇒ tanto, sólo trāns prp + ac ⇒ por encima de, al otro
tantun-dem adv ⇒ tanto, lo mismo lado de
tantus -a -um ⇒ tan grande trāns-ferre -tulisse -lātum ⇒ llevar (a otro
tardus -a -um ⇒ lento, tardo, tardío sitio), trasladar
tata -ae m ⇒ papá trāns-īre -eō -iisse -itum ⇒ pasar (por
encima de), atravesar, cruzar
taurus -ī m ⇒ toro
tre-centī -ae -a ⇒ trescientos
tēctum -ī n ⇒ techo
trē-decim ⇒ trece
temerārius -a -um ⇒ irreflexivo,
imprudente tremere -uisse ⇒ temblar
tempestās -ātis f ⇒ tempestad trēs tria ⇒ tres
templum -ī n ⇒ templo trīcēsimus -a -um ⇒ trigésimo
tempus -oris n ⇒ tiempo trīclīnium -ī n ⇒ comedor
tenebrae -ārum f pl ⇒ oscuridad, tinieblas trīgintā ⇒ treinta
tenebricōsus -a -um ⇒ tenebroso trīnī -ae -a ⇒ tres, de tres en tres
tenēre -uisse tentum ⇒ tener, retener trīstis -e ⇒ triste
trīstitia -ae f ⇒ tristeza
24
25. tū tē tibi tē-cum ⇒ tú, te, ti, contigo ūsque ⇒ hasta, desde
tuērī tu(i)tum esse dep ⇒ proteger, mirar ut adv ⇒ como
por ut (+ subj) conj ⇒ que, para que
tum adv ⇒ entonces, después uter utra utrum ⇒ cuál de los dos
tumultuārī [1] dep ⇒ meter ruido, uter-que utra- utrum- ⇒ (cada uno de) los
alborotar dos
tumultus -ūs m ⇒ tumulto ūtī ūsum esse dep + abl ⇒ servirse de,
tunc adv ⇒ entonces usar, gozar de
tunica -ae f ⇒ túnica utinam ⇒ ojalá
turba -ae f ⇒ muchedumbre, multitud utrum... an ⇒ ¿...o ...? si... o
turbāre [1] ⇒ agitar, revolver ūva -ae f ⇒ uva
turbidus -a -um ⇒ agitado, tempestuoso uxor -ōris f ⇒ esposa, mujer
turgid(ul)us -a -um ⇒ hinchado
turpis -e ⇒ feo, desagradable, vergonzoso
tūtus -a -um ⇒ seguro, protegido V
tuus -a -um ⇒ tu, tuyo vacuus -a -um ⇒ vacío
tyrannus -ī m ⇒ tirano vāgīre -isse -ītum ⇒ berrear, gemir, llorar
valdē adv ⇒ mucho, muy
valē -ēte ⇒ adiós
U
valēre -uisse ⇒ ser fuerte, estar bien
ubi adv ⇒ dónde, donde valētūdō -inis f ⇒ salud
ubi prīmum + perf ⇒ tan pronto como validus -a -um ⇒ fuerte, vigoroso
ubī-que adv ⇒ en todas partes vallis -is f ⇒ valle
ūllus -a -um ⇒ algún, un, uno vāllum -ī n ⇒ vallado, empalizada
neque/nec ūllus ⇒ y ningún varius -a -um ⇒ vario, diverso
ulterior -ius ⇒ ulterior, más alejado vās vāsis n, pl -a -ōrum ⇒ vaso, vajilla
ultimus -a -um ⇒ último -ve ⇒ o
ultrā prp + ac ⇒ al otro lado de, allende vehere vēxisse vectum ⇒ llevar,
ululāre [1] ⇒ aullar transportar; equō vehī ⇒ cabalgar,
umbra -a f ⇒ sombra montar a caballo
umerus -ī m ⇒ hombro vel ⇒ o, o bien
ūmidus -a -um ⇒ húmedo, mojado velle volō voluisse ⇒ querer, desear
umquam adv ⇒ alguna vez vēlōx -ōcis adj ⇒ veloz, rápido
(tras negación) nunca, jamás vēlum -ī n ⇒ vela
ūnā adv ⇒ junto vel-ut ⇒ como
unde adv ⇒ de dónde, de donde vēna -ae f ⇒ vena
ūn-dē-centum ⇒ noventa y nueve vēn-dere -didisse -ditum ⇒ vender
ūn-decim ⇒ once venīre vēnisse ventum ⇒ venir
ūndecimus -a -um ⇒ undécimo venter -tris m ⇒ vientre
ūn-dē-trīgintā ⇒ veintinueve ventus -ī m ⇒ viento
ūn-dē-vīgintī ⇒ diecinueve venustus -a -um ⇒ gracioso, amable
ūniversus -a -um ⇒ entero vēr vēris n ⇒ primavera
ūnus -a -um ⇒ un, uno, solo verbera -um n pl ⇒ paliza
urbānus -a -um ⇒ de la ciudad, urbano verberāre [1] ⇒ azotar, golpear
urbs -bis f ⇒ ciudad verbum -ī n ⇒ palabra
ūrere ussisse ustum ⇒ quemar, abrasar
25
26. verērī -itum esse dep ⇒ temer, venerar, vincere vīcisse victum ⇒ vencer
respetar vincīre vīnxisse vīnctum ⇒ atar,
vērē adv ⇒ verdaderamente, realmente encadenar
vērō ⇒ en verdad, mas, pero vīnea -ae f ⇒ viña
neque/nec vērō ⇒ pero no vīnum -ī n ⇒ vino
versārī [1] dep ⇒ dar vueltas, hallarse, vir -ī m ⇒ hombre, marido
estar vīrēs -ium f pl ⇒ fuerza
versiculus -ī m ⇒ verso corto virga -ae f ⇒ bastón, vara
versus -ūs m ⇒ línea, verso virgō -inis f ⇒ muchacha, jovencita
versus: ad ... versus adv ⇒ en la dirección virtūs -ūtis f ⇒ valor, valentía
de, hacia vīs, ac vim, abl vī ⇒ violencia, vigor,
vertere -tisse -sum ⇒ hacer girar, volver poder
vērum ⇒ pero, sino viscera -um n pl ⇒ vísceras, entrañas
vērus -a -um ⇒ verdadero, n verdad vīsere vīsisse vīsum ⇒ ir a ver, visitar
vesper -erī m ⇒ (la) tarde vīta -ae f ⇒ vida
vesperī adv ⇒ por la tarde vītāre [1] ⇒ evitar
vester -tra -trum ⇒ vuestro vītis -is f ⇒ vid
vestīgium -ī n ⇒ huella vīvere vīxisse victum ⇒ vivir
vestīmentum -ī n ⇒ vestido, vestimenta, vīvus -a -um ⇒ vivo
ropa vix adv ⇒ apenas
vestīre -īvisse -ītum ⇒ vestir vocābulum -ī n ⇒ vocablo, palabra
vestis -is f ⇒ vestido, ropa vōcālis -is f ⇒ vocal
vestrum gen ⇒ de vosotros, vuestro vocāre [1] ⇒ llamar, invitar
vetāre -uisse -itum ⇒ prohibir volāre [1] ⇒ volar
vetus -eris ⇒ viejo, anciano voluntās -ātis f ⇒ voluntad
via -ae f ⇒ camino, via, calle vorāgō -inis f ⇒ remolino, vorágine
vīcēsimus -a -um ⇒ vigésimo vorāre [1] ⇒ devorar, engullir
victor -ōris m, adj ⇒ vencedor, victorioso vōs vōbīs ⇒ vosotros, os
victōria -ae f ⇒ victoria vōx vōcis f ⇒ voz
vidēre vīdisse vīsum ⇒ ver vulnerāre [1] ⇒ herir
vidērī pas ⇒ parecer vulnus -eris n ⇒ herida
vigilāre [1] ⇒ velar, estar despierto vultus -ūs m ⇒ rostro, cara
vigilia -ae f ⇒ vigilia, guardia nocturna
vīgintī ⇒ veinte
Z
vīlis -e ⇒ barato
vīlla -ae f ⇒ casa de campo, villa zephyrus -ī m ⇒ céfiro, viento del oeste
26
27. ABREVIATURAS
abl. ablativo pág. página
ac. acusativo p. ej. por ejemplo
act. activa part. participio
adj. adjetivo pas. pasiva
adv. adverbio perf. perfecto
cap. capítulo pers. persona
comp. comparativo pl., plur. plural
conj. conjunción plcpf. pluscuamperfecto
cons. consonante pos. posesivo
dat. dativo pres. presente
decl. declinación pron. pronombre
dep. deponente prp. preposición
etc. etcétera semidep. semideponente
f., fem. femenino sg., sing. singular
fut. futuro subj. subjuntivo
gen. genitivo sust. sustantivo
i.e. id est (es decir) sup. superlativo
imp. imperativo v. ver
imperf. imperfecto voc. vocativo
ind. indicativo [1] [2] [3] [4] 1ª, 2ª, 3ª, 4ª conjugación
indecl. indeclinable 1, 2, 3 1ª, 2ª, 3ª persona
inf. infinitivo − tema de presente
loc. locativo ∼ tema de perfecto
m., masc. masculino ≈ tema de supino
n., neut. neutro / o, o bien
nom. nominativo < procede de
27
