Skarpetki towarzyszą nam w życiu codziennym od setek lat. Nie przywiązujemy zazwyczaj do nich zbyt dużej wagi i często podchodzimy do nich lekceważąco. Jednak skarpetki to bardzo ważny element garderoby, od którego zależy nasz komfort podczas poruszania się, a także prawidłowa temperatura organizmu. Jak wyglądały skarpetki kilkaset lat temu? Z czego były produkowane?

1. Skarpety
NA PRZESTRZENI WIEKÓW

2. Skarpetki towarzyszą nam w życiu codziennym od setek
lat. Nie przywiązujemy zazwyczaj do nich zbyt dużej wagi i
często podchodzimy do nich lekceważąco. Jednak
skarpetki to bardzo ważny element garderoby, od którego
zależy nasz komfort podczas poruszania się, a także
prawidłowa temperatura organizmu. Jak wyglądały
skarpetki kilkaset lat temu? Z czego były produkowane?
Historia skarpet
WPROWADZENIE

3. Według ekspertów skarpetki istniały już w epoce kamienia łupanego
(Stone age) i były wykonane ze skóry zwierzęcej i wiązane dookoła
kostki.
Historia skarpet
PIERWSZE SKARPETY
Najstarsze dziergane skarpety
znaleziono w Egipcie. Ich datę
pochodzenia szacuje się na 300-
500 lata naszej ery. Zostały
wykonane techniką naalbinding,
która przypomina szycie lub
plecenie sieci rybackich.
Najstarsza zachowana para skarpet, David Jackson

4. Historia skarpet
STAROŻYTNA GRECJA

5. O skarpetkach prawdopodobnie pierwszy raz
napisał grecki poeta Hezjod w VIII wieku przed
naszą erą. Jego opis dotyczył tak zwanych
piloi, czyli skarpet ze splątanych zwierzęcych
włosów.
Historia skarpet
STAROŻYTNA GRECJA

6. Historia skarpet
STAROŻYTNY RZYM

7. Z kolei Rzymianie do II wieku naszej ery w roli
skarpet używali pasów skóry lub plecionych
tkanin, które owijali dookoła stóp. Później
zaczęli nosić udones. Były one szyte z
plecionych tkanin i zakładane na stopę.
Historia skarpet
STAROŻYTNY RZYM

8. Historia skarpet
ŚREDNIOWIECZE I WIEK XVI

9. Wraz z pojawieniem się dziewiarstwa w Europie zaczęto nosić dziergane
rajtuzy. Kobiety ukrywały je pod sukniami do XX wieku, natomiast mężczyźni je
eksponowali np. spod krótkich okryć wierzchnich.
Rajtuzy służyły do okrywania męskich nóg od czasów średniowiecza do XVII
wieku n.e. Na początku były dopasowane, wełniane i okrywały również stopy,
tak jak robią to dzisiejsze rajstopy.
Na początkach wieku XV rajtuzy często były różnobarwne - jedna nogawka w
jednym kolorze, a druga w innym, lub nawet jedna w dwóch różnych kolorach.
Do XVI w. rajtuzy zostały podzielone na dwie części:
● bryczesy - okrywające górną część nóg i sięgające poniżej kolana,
● pończochy - zakładane na stopy i okrywające łydki.
Historia skarpet
ŚREDNIOWIECZE I WIEK XVI

10. Historia skarpet
ŚREDNIOWIECZE I WIEK XVI
Szczegół zTriumph of May, Francesco
del Cossa Ferrara, około 1470
Szegół z obrazu Sandro Botticell, około 1470 Obraz Françoisa Clouet, około 1556

11. Została stworzona przez Williama Lee,
angielskiego wynalazcę, w 1589 roku.
Pozwalała na sześć razy szybszą
produkcję skarpet niż gdyby robić to
ręcznie. Jej zasada działania pozostaje
w użytkowaniu do dzisiaj. Na początku
za jej pomocą można było produkować
tylko skarpety z wełny, jednak
usprawnienia pozwoliły również na
produkcję z jedwabiu. Produkcja
maszynowa wyparła ręczną na dobre
dopiero w XIX wieku.
Historia skarpet
PIERWSZA MASZYNA DZIEWIARSKA
Maszyna dziewiarska, John Beniston

12. W XVIII wieku modne było posiadanie skarpet
przyzdobionych skomplikowanymi haftami. Co
więcej można w nich było znaleźć specjalne
wyściółki, mające za zadanie nadać łydce
bardziej okrągły i muskularny kształt.
Historia skarpet
MODNE SKARPETY W XVIII w.

13. Historia skarpet
MODNE SKARPETY W XVIII w.
Elijah Boardman, Ralph Earl, 1789. Ludwik XIV, Nicolas de Largillère, 1711 Wielbiciel muzyki, Cornelis Troost, 1736

14. Historia skarpet
REWOLUCJA FRANCUSKA

15. Nadszedł czas rewolucji francuskiej i
bunt klasy pracującej. Nie mogła ona
sobie pozwolić na noszenie jedwabnych
bryczesów i pończoch, więc nosiła
spodnie zakrywające całe nogi. Ich
polityczny sukces przyczynił się również
do popularyzacji spodni. Mężczyźni
zaczęli je nosić na co dzień zamiast
bryczesów i pończoch, w związku z czym
spadło zapotrzebowanie na pończochy.
Pończochy zaczęły się stopniowo skracać
i być nazywane skarpetami.
Rewolucja Francuska
SANS - CULOTTES
Sans-culotte, Louis-Léopold Boilly (1761–1845)

16. Historia skarpet
PO REWOLUCJI
Portret Barona Schwitera, Eugène
Delacroix, około 1827
Portret Nicolas-Pierre Tiolier, François-
Édouard Picot, 1817
Rutger Jan Schimmelpenninck z żoną i
dziećmi (fragment), Pierre-Paul
Prud'hon (1801-02)

17. Prostokątna tkanina służąca do
owijania stóp, używana była dawniej w
Polsce, zamiast skarpet i pończoch.
Pod koniec czasów saskich (1697-1763)
zostały wyparte przez skarpety, jednak
nadal ceniono je w wojsku ze względu
na łatwość prania i lepsze utrzymywanie
ciepła. Nieprawidłowe założenie onucy
powodowało bolesne otarcia. W wojsku
przetrwały do lat 80.
Historia skarpet
ONUCE
Żołnierz w okopie suszy onuce, Czy Rosjanie
chcą wojny?, Gorelov Y.G, 1962

18. Damskie suknie zaczęły się powoli
skracać, stopniowo odsłaniając łydkę, a
później sięgając do kolana. Pończochy
znów wróciły do łask, tym razem jednak w
wersji dla kobiet. W 1938 pojawił się
nylon. Do tej pory skarpety i pończochy
były wykonywane z jedwabiu, bawełny lub
wełny. Pojawienie się nylonu dało początek
mieszaniu dwóch różnych przędz, które
kontynuowane jest do dzisiaj. Ceniono go
za elastyczność i wytrzymałość.
Historia skarpet
XX WIEK
Erik Liljeroth, Nordiska museet

19. Historia skarpet
XX WIEK
Aktorzy Douglas Fairbanks (w skarpetkach) i
Mary Pickford (w pończochach), lata 20
Dziecko w podkolanówkach,
Alexander Allison, 1921
Skarpetki do sandałów?, City of
Toronto Archives, 1937

20. Obecnie produkowane są w czterech podstawowych długościach:
● bardzo długie (zakolanówki),
● długie (podkolanówki),
● standardowe (ok. 8 cm ponad kostkę),
● stopki (do połowy kostki).
Materiał używany do ich produkcji zależy od przeznaczenia skarpet. Musi
zapewniać stopie jak największy komfort i możliwość oddychania. Skarpety
uniwersalne, eleganckie i sportowe produkowane są najczęściej z bawełny, z
dodatkiem włókien sztucznych takich jak poliamid czy lycra. W skarpetach
przeznaczonych do uprawiania sportów zimowych często wykorzystywana jest
wełna. Specjalne modyfikacje włókien, np. dodawanie jonów srebra mogą
zapewnić skarpetkom specjalne właściwości i nadają im cechy
technologicznego zaawansowania.
Historia skarpet
SKARPETY DZIŚ

21. PHP Derby
56-400 Oleśnica
ul. Moniuszki 19b
Polska
tel: (+48) 71 398 42 69
fax: (+48) 71 398 17 71
www.skarpetyderby.pl