Social and Ethical reflections on Companion Robotics
Smart Homes Magazine - Januari 2011
1. v a k m a g a z i n e v o o r d o m o t i c a & s l i m w o n e n
Nummer 1 / 2011
Prijs: € 9,95
31 maart 2011
Evoluon, Eindhoven
Congres Domotica en
Energiemanagement
SOR en Niko Projects
Stand van zaken na
Smart Homes Award 2008
Interview DO-iT
Remco Klaassen
Smart Homes Award 2010
Deken Baekershof, Schijndel
Test
Philips ‘Blade’
LCD-monitor
Partnerbijeenkomst
Hunter Douglas
Test
Atlantic Technology
AT-1 H-PAS
Verslag
CES 2011
Smart HomeS magazine - november 2009 1
3. sMaRt hoMEs MagaziNE iNhoUd
NUMMER 1 - MaaRt 2011
Congres DomotiCa & energiemanagement 6
31 maart 2011, Evoluon – Eindhoven
DomotiCa op afstanD 13
13 DomotiCapaviljoen op Zorg & iCt
16-18 maart, Jaarbeurs – Utrecht
17
Deken Baekershof, te sChijnDel 22
Winnaar Smart Homes Award 2011
‘BlaDe’ lCD-monitor van philips 25
22 partnerBijeenkomst hunter Douglas
BeDrijfsBeZoek sor
26
30
interview remCo klaassen 42
Vakgroep Do-IT
26 slimme Zorg – slimme oplossingen 44
atlantiC teChnology at-1 h-pas 46
Ces 2011 54
42
advERtEERdERiNdEx
AMX 60 HEyCop 31
ASSA Abloy 59 lEErToUWEr 40
bEDrIJfSprofIElEn 33 nIko HoME ConTrol 2
b.E.G. 36 polk AUDIo 53
44
bUVA 24 SCHnEIDEr ElECTrIC 16
CES nEDErlAnD 28 VAn TIl DoMoTICA 50
D-ToUCH 32 VErCoMA 10
Elbo 24 VnU EXHIbITIonS 4
Smart HomeS magazine - maart 2011 3
4. 16 t/m 18 maart 2011
Jaarbeurs Utrecht
nl
org- en-ict.
r www.z oegang.
Ga naa r gratis t
voo
Hét platform voor de laatste ontwikkelingen op
het gebied van ICT in de zorg.
Zorg & ICT is gelijktijdig met:
Smart Homes - Nationaal Kenniscentrum Domotica & Slim Wonen
Domotica Paviljoen • Domotica & Slim Wonen Route • Elke dag 5 boeiende lezingen
Standnummer 09.A078
Met medewerking van:
Mediapartners: Mede mogelijk gemaakt door:
6. smart homes magazine congres
Congres DomotiCa en
energiemanagement
31 maart 2011, evoluon einDhoven
in de beginjaren 90 leek domotica alleen ge- lerlei aspecten van het gebruik van domotica, het slim ongaan met licht en verlichting. Kortom,
schikt om ramen automatisch te sluiten en de iCt en slimme netwerken. er wordt ingegaan op een aanrader voor diegenen die zich de komende
thermostaat naar beneden te brengen, wanneer zowel lessen uit praktijkprojecten, de invoering jaren bezig willen houden met doorontwikkeling
we het huis uitgingen of de zonwering van zelf van de slimme meter en slimme netwerken, de en toepassing van domotica en iCt ten behoeve
naar beneden te lieten gaan wanneer de zon integratie van W en e binnen de woningbouw als van energiemanagement in de woning.
teveel scheen. maar heel lang was er nauwe-
lijks of geen belangstelling voor deze relatief
dure oplossingen. nu, bijna 20 jaar later, heeft Prijs bezoekers Stichting Smart Homes
de iCt zijn intrede gedaan in het managen en De kosten voor het congres bedragen € 295 nationaal Kenniscentrum voor
onderhouden van Cv-ketels, warmteterugwin- per persoon. indien u meer collega’s aanmeldt, Domotica & slim Wonen
systemen, betere en comfortabelere klimaatsy- dan krijgen deze € 45 korting! Partners van Duizelseweg 4a, 5521 aC eersel
stemen, etc. maar ook ziet men nu eindelijk de smart homes ontvangen standaard korting: Postbus 8825, 5605 lv eindhoven
mogelijkheden om energieverbruik te meten en zij betalen € 175. alle prijzen zijn per persoon www.smart-homes.nl
terug te koppelen naar de bewoner. nu zien we en exclusief BtW, maar inclusief lunch, con-
ook pas de noodzaak van het sterk reduceren gresmap, netwerkborrel en parkeren. u kunt
van energieverbruik door woningen, het gebruik zich aanmelden via het inschrijfformulier op
van duurzame energiebronnen en komt zelfs de de website:
energieproducerende woning steeds meer in www.smart-homes.nl
beeld. om dan ook nog een naadloze symbiose
met de nabije elektrische auto mogelijk te maken, Contactgegevens
zijn slimme netwerken zowel binnen als buiten Contactpersoon: de heer t. van leent
de woning nodig. het verspreid over de dag ge- telefoon +31 (0)497 514 984
bruiken van goedkopere duurzame energie, het t.vleent@smart-homes.nl
leveren aan derden, etc. zijn nieuwe topics voor Contactpersoon: mevrouw Y. van der ven
de komende tijd. telefoon +31 (0)497 514 984
y.vdven@smart-homes.nl
Dit congres belicht de stand van zaken rond al-
6 Smart HomeS magazine - maart 2011
7. Plenair oCHtend Programma triciteitsbesparing: naar schatting kan in 2020 11.30 – 12.00 uur
ruim 20% bespaard worden ten opzichte van de Slimme meter en domotiCa: Stand van
09.30 – 10.00 uur de business-as-usual. De maatschappelijke be- zaken en appliCatieS aCHter de meter.
ontvangSt met bezoek aan de informa- reidheid lijkt hiervoor ook aanwezig. maar ook andries van der meulen en mattijs van der Weg – liander
tiemarkt de ontwikkeling van iCt biedt nieuwe kansen. Wat is de stand van zaken rond de invoering van
Prof. Blok geeft als voorzitter van de Werkgroep de slimme meter. Zowel netbeheerders als ener-
10.00 - 10.10 uur elektriciteitsbesparing van Creatieve energie gieleveranciers zijn stakeholders bij de slimme
opening door dagvoorzitter een uitvoerig overzicht van de urgentie en de meter, maar welke toepassingen komen en zijn
Harry Crijns – Crijns Consultance mogelijkheden. er eigenlijk voor de consument beschikbaar in
Korte inleiding: combinatie met die slimme meter?
- integratie van verschillende disciplines en ap- 10.40 – 11.10 uur De consumenteninterface en haar toepassingen.
plicaties in een domotica systeem. WaarSCHuWende lampen en verleidende
- voorwaarden voor succes en de toegevoerde robotS: effeCtieve beïnvloeding van 12.00 – 12.30 uur
waarde voor de gebruikers. energiebeSparend gedrag door perSua- verandering iS nodig: energietranSitie in
- standaardisatie van de communicatie, intuïtieve Sive teCHnology. de gebouWde omgeving
bediening en informatie verstrekking. Jaap Ham – technische universiteit eindhoven Jan terlouw – platform energietransitie gebouw-
- geïntegreerde professionele ondersteuning op in deze presentatie wordt een overzicht gegeven de omgeving
afstand een voorwaarde. van een onderzoeksproject dat bestudeert hoe energietransitie is onontkoombaar. in de ge-
- Decentrale energie opwekking met bijbeho- energiebesparend gedrag gestimuleerd kan wor- bouwde omgeving zullen we veel energie
rende smart grids een serieuze katalysator voor den door robots, avatars (mensachtige gezichten moeten besparen met betere isolatie, zuinigere
domotica systemen. op een beeldscherm), lampen die van rood naar apparaten, minder energieverspillend gedrag
groen veranderen en andere persuasive techno- en veel duurzame energieopwekking. maar het
10.10 – 10.40 uur logy. Dit project wordt uitgevoerd door de tech- kan, en we gaan het in gang zetten!
elektriCiteitSbeSparing: urgent aCtion nische universiteit eindhoven, smart homes en
required de universiteit van tilburg. Dit onderzoek maakt 12.30 – 12.40 uur
kornelis blok – ecofys, hoogleraar duurzame gebruik van een combinatie van technieken uit afSluiting dagvoorzitter met aankondi-
energie universiteit utrecht de kunstmatige intelligentie (agent-technologie) ging parallelSeSSieS
het totale elektriciteitsgebruik in nederlandse en inzichten uit de sociale psychologie.
huishoudens blijft maar stijgen, gemiddeld 12.40 – 13.30 uur
ongeveer 1,6 % per jaar. er moet dus echt wat 11.10 – 11.30 uur lunCH met bezoek aan de informatie-
veranderen. er is een groot potentieel voor elek- pauze markt
Harry Crijns, uw dagvoorzitter
Parallelsessie 1, thema: Smart grids
mijn professionele loopbaan kent een
constante en wel: energiebesparing in
gebouwen. 13.30 – 13.40 uur
Deze constante is in de loop der jaren, inleiding door de voorzitter Harry
maatschappelijk gezien, alleen maar CriJnS – CriJnS ConSultanCe
belangrijker geworden. in het begin
was het vooral de techniek; hoe kun- 13.40 – 14.10 uur
nen we onderdelen efficiënter maken. Smart gridS, tHe enabler of tHe energy
snel werd al duidelijk dat het niet om tranSition
de onderdelen ging maar om het hele frits verheij – kema
systeem en dat het systeem ook niet te smart grids (of smart energy) is een essentieel
eng moet worden ingekapseld. Door onderdeel van onze toekomstige energievoor-
deze kennis, opgedaan eind jaren 80, ziening. het maakt de grootschalige inpassing
is communicatie en niet techniek, de van duurzame energiebronnen mogelijk, zorgt
eerst prioriteit geworden. open communicatie systemen tussen de verschillende applicaties in het voor een betrouwbaar en betaalbaar gebruik
gebouw, maakt het verschil, ook in de energiewereld. hiermee ben ik dan ook een groot deel van mijn van nieuwe technologische toepassingen zoals
professionele leven mee bezig geweest, in de industrie als wel in normalisatie en wettelijke regelge- de elektrische auto, en creëert mogelijkheden
ving. als we het gebied energiebesparing en gebouwen nu overzien staat communicatie nog steeds voor het aanbieden van nieuwe diensten aan
op nummer één. eindgebruikers en aan andere partijen in een
‘smart energy omgeving’. in de presentatie wor-
Dit congres is daar een duidelijk voorbeeld van. iedere lezing gaat het om keuzes, keuzes die niet den enkele recente ontwikkelingen en ervaringen
eenduidig zijn maar wel belangrijk voor de volgende kleine en of grote stap naar waar we heen willen gedeeld met de aanwezigen.
met energiebesparing in gebouwen; een goed en aangenaam binnenklimaat verkregen met duurzame
energie, en voor zo laag mogelijke kosten.
Smart HomeS magazine -maart 2011 7
8. 14.10 – 14.40 uur
Parallelsessie 2, thema: aert swaens, waarin een toelichting zal worden
Smart gridS en Smart HomeS: tWee kan- lessen uit 0-woningen gegeven hoe dit kan worden bereikt en welke
ten van dezelfde medaille praktische ervaringen hiermee zijn opgedaan.
Joris knigge – enexis 13.30 – 13.40 uur
ontwikkelingen in de energievoorziening leidden inleiding door de voorzitter erik bek – eb 14.40 – 15.00 uur
tot behoefte aan meer flexibiliteit. Waar deze beHeer pauze met bezoek aan de informatie-
flexibiliteit in het systeem toe te voegen of te markt – mogeliJkHeid voor tranSfer
vinden? in de techniek? Bij de consument? of een 13.40 – 14.10 uur
combinatie van beide? over deze onderwerpen nulWoning Wordt pluSWoning 15.00 – 15.30 uur
zal Joris Knigge vanuit het perspectief van een ronald Serné – nulwoning.nl de Weg naar betaalbaar energieneu-
regionale netbeheerder zijn presentatie houden een nulwoning hoeft niet autonoom te zijn: ’s traal bouWen
en toekomstbeelden schetsen. zomers kan bijvoorbeeld de hoeveelheid energie ad van rijsewijk – dubotechniek bedrijven
teruggeleverd worden aan het elektriciteitsnet Dat we niet meer om duurzaamheid heen kunnen
14.40 – 15.00 uur die ’s winters daaruit verbruikt wordt. in 2007 is een feit. De overheid wil naar energieneutraal
pauze met bezoek aan de informatie- begon ronald serné met de bouw van zijn eigen bouwen in 2020. De ePC-eisen worden steeds
markt – mogeliJkHeid voor tranSfer nulwoning. inmiddels is hij zo ver dat de nulwo- strenger. De eerste energieneutrale projecten
ning een pluswoning wordt: de woning levert zijn al gerealiseerd. ad van rijsewijk zal een
15.00 – 15.30 uur ook de energie om een auto 48.000 km/jaar te toelichting geven op het door Dubotechniek
Cloud poWer: de implementatie van klein- laten rijden. ronald serné vertelt welke keuzes gerealiseerde project ‘De goede aarde’ te Boxtel.
SCHalige energiebedriJven hij maakte om tot dit resultaat te komen. De doelstelling van Dubotechniek is betaalbaar
Hans vrinds – Capgemini energieneutraal bouwen.
het concept van smart grids bestrijkt een breed 14.10 – 14.40 uur
gebied met betrokken partijen uit alle sectoren de Stekker eruit? – energyHouSe plan de 15.30 – 16.00 uur
van de energie-industrie: producenten, netbe- mirre veldHoven duurzaam bouWen… Hoe doe Je dat?
heerders, leveringsbedrijven en consumenten. ruud van Splunder – Woningstichting aert Swaens gerard van der duim – vdm Woningen
De kosten en baten van smart grids zijn echter er wordt een presentatie gehouden over een vanaf de jaren negentig houdt vDm zich bezig
niet gelijkmatig verdeeld over de betrokkenen proef. energyhouse B.v., Woningstichting aert met energiezuinig bouwen. in de loop der jaren
zodat het proces van implementatie langdurig swaens en de gemeente veldhoven streven er- heeft het bedrijf projecten gerealiseerd van ePC
is en de uitkomst voor de diverse partijen on- naar om een huis los van het bestaande gas- en 0,8 tot - 0,12. Daarnaast heeft men ervaring met
zeker. het Cloud Power concept verschilt van elektranet in zijn eigen energiebehoefte te laten de eerste passiefhuizen tot de eerste Cradle to
smart grids in de zin dat het sterk gericht is op voorzien. een presentatie door woningstichting Cradle wijk. in roosendaal wordt een duurzaam
de consumenten. Cloud Power streeft naar het
realiseren van de voordelen van smart grids voor
consumenten op de korte termijn. Cloud Power
15.30 – 16.00 uur mogelijkheden om een bijdrage te leveren aan een duurzame energievoor-
Slimme netten in brabant ziening voor huishoudens zijn tot op heden beperkt. Dit komt door hoge
Jan roggeband – brainport development kosten en/of lange terugverdientijden voor investeringen. Capgemini ont-
(spreker nog niet bekend) – provincie noord-bra- wikkelt in samenwerking met texel energie, de gemeente texel en alliander
bant het Cloud Power model voor ‘energy communities’. Deze communities
vanuit een ambitie bij betrokken gemeenten maken het mogelijk individuele en gemeenschappelijke doelstellingen op
en woningbouwcorporaties zet de regio breed het gebied van duurzaamheid te realiseren tegen elektriciteitsprijzen die
in op energiebesparing en verduurzaming van overeenkomen met de huidige markt. De community maakt gebruik van
energiegebruik. het uitgangspunt is de ener- individuele en gemeenschappelijke duurzame opwekcapaciteit waarbij
giebehoefte, de gewoonten en gebruiken van opgewekte energie binnen de community wordt uitgewisseld.
individuele burgers en consumenten. verder streeft de community naar een verbruikspatroon dat zo
nauw mogelijk aansluit bij de beschikbaarheid van energie uit
16.00 – 16.15 uur eigen duurzame bronnen.
afSluitende diSCuSSie het concept van Cloud Power onderscheidt zich op diverse
manieren van soortgelijke initiatieven: deelname is vrijwillig
16.15 – 17.30 uur terwijl deelnemers zelf invulling kunnen geven aan hun bijdrage
netWerkborrel op de informatiemarkt op basis van economische en/of ecologische drijfveren.
De operationele kosten van Cloud Power zijn laag terwijl de
vaste kosten worden beperkt door ze over verschillende com-
munities te verdelen. het Cloud Power model leent zich naast
gebruik bij huishoudens ook voor andersoortige gemeenschap-
pen zoals woningbouwverenigingen, gemeentes en afnemers
met meerdere aansluitingen.
8 Smart HomeS magazine - maart 2011
9. renovatie project van 134 woningen uitgevoerd,
waarbij een woning in 5 dagen van g-label naar
a++ wordt gerenoveerd en de bewoners in de
woning kunnen blijven wonen. De presentatie
geeft daardoor ook een kijk in de praktijk van
duurzaam bouwen.
16.00 – 16.15 uur
afSluitende diSCuSSie
16.15 – 17.30 uur
netWerkborrel op de informatiemarkt
Parallelsessie 3, thema domotica: markt – mogeliJkHeid voor tranSfer de W installaties in de moderne hedendaagse
koppeling e&W 15.00 – 15.30 uur gebouwen.
integratie van duurzame energieSySte-
men in de Huidige inStallatieS 16.00 – 16.15 uur
13.30 – 13.40 uur Wim van der valk – ingenieursbureau Wv nieuwe afSluitende diSCuSSie
inleiding door de voorzitter laurenS energie
timmerS – breiJer groep De lezing gaat over de inpassing (integratie) van 16.15 – 17.30 uur
duurzame energiesystemen in de werktuigbouw- netWerkborrel op de informatiemarkt
13.40 – 14.10 uur kundige en elektrotechnische installaties voor
Smart living geeft meerWaarde aan zowel de woningbouw, de utiliteit, de zorg, als de
WoonComfort industrie. Door een goede inpassing c.q. afstem-
Jan-dirk van de laar – mansveld projecten & Services ming van de duurzame energiesystemen met
Parallelsessie 4, thema:
het koppelen van installaties gaat verder dan de werktuigbouwkundige en elektrotechnische
het verbinden van systemen. laten we de ge- installaties kunnen de investerings- en exploita- Slim omgaan met licht
bruiker van de installatie niet vergeten. Per slot tiekosten worden verlaagd, de energie efficiëntie
van rekening is hij/zij diegene die het gemak worden verhoogd en het beheer van de diverse 13.30 – 13.40 uur
gaat ervaren. logische functionele bruikbare systemen worden verbeterd. een goed beheer van inleiding door de voorzitter baS gooS-
koppelingen bieden een meerwaarde aan woon- duurzame installatie is verder in de praktijk van Sen – StiCHting Smart HomeS
comfort. een gebruiker is leidend als het gaat om belang om de vooraf afgegeven systeempresta-
de koppelingen en niet de techniek. op deze ties in de praktijk te verwezenlijken. verder zijn 13.40 - 14.10 uur
manier geeft de installatie een positieve impuls naast de technische aspecten ook de voorlichting, energiebeSparing met beter liCHt – tipS en
aan het wooncomfort. de contractuele en financiële aspecten belangrijk valkuilen
voor een succesvol duurzaam project. goede peter d’Herdt – Wetenschappelijk en technische
14.10 – 14.40 uur overeenkomsten (over en weer) en de juiste (ener- Centrum voor het bouwbedrijf
intelligente zonliCHtregulering voor gie) tarieven zijn mede bepalend. De verlichting vormt een belangrijk aandeel in het
Comfort èn energiebeSparing energieverbruik van gebouwen. De druk vanuit de
Wouter beck – Hunter douglas europe 15.30 – 16.00 uur milieu- en energieproblematiek om dit verbruik
het slim gebruik in de gebouwde omgeving van Samen Werken, Samen SCoren verder te beperken, stijgt. anderzijds worden de
zonne-energie in haar puurste vorm – als licht en robert Hendriks – volt elektro groep & de heer comforteisen voor verlichting steeds groter: ‘well-
warmte, reduceert de hoeveelheid energie die menno richardson – van til domotica being’, sfeer en gezondheid worden steeds belang-
nodig is voor verwarmen, koelen en verlichten. Zoveel mogelijkheden maar ook valkuilen. gaat rijker en daarbij speelt verlichting een cruciale rol.
Dit kan door zonwering in combinatie met ver- u zelf de wensen van uw opdrachtgever invul- Deze presentatie gaat in op nieuwe lichtbronnen
warming, koeling en verlichting intelligent aan len of een offerte uitbrengen naar aanleiding van (leD’s), aangepaste externe optieken, intelligente
te sturen. Dat de kwaliteit van het binnenklimaat een bestek? Probeert u alle valkuilen te omzeilen? sturing en optimaal gebruik maken van daglicht.
daar niet onder hoeft te lijden en sterker nog maakt u door samenwerking met een ervaren col-
prima hand in hand kan gaan met deze besparin- lega de wensen van uw opdrachtgever waar, houdt 14.10 – 14.40 uur
gen, zal in deze presentatie worden toegelicht. u er ook nog een belegde boterham aan over? Hoe domotiCa Het liCHt in onS leven ver-
volt elektro groep en van til Domotica tonen u de andert
14.40 – 15.00 uur meerwaarde van een succesvolle samenwerking Wesly boom – Welvaarts elektro bv
pauze met bezoek aan de informatie- op het gebied van koppelingen tussen de e en De gloeilamp heeft indertijd ons leven aanzienlijk
Smart HomeS magazine -maart 2011 9
10. Deurcommunicatie 2.0
Met het Golmar TCP/IP-deurvideosysteem optimaliseert u vandaag
al de woning van morgen. Bij de entree zorgt de V-Touch voor
zowel bewoners, bezoekers als beheerders voor ongekend veel
mogelijkheden. Bewoners communiceren via de strak vormgegeven
monitor van Golmar.
Nagenoeg alle nieuwe gebouwen zijn voorzien van TCP/IP-techniek. Golmar heeft
daarvoor een toekomstproof deurvideosysteem ontwikkeld. Gebruikers die hoge
eisen stellen aan gemak en veiligheid worden hun wenken bediend:
- berichtenservice
- beeldgeheugen
- basis domotica-applicaties
Dit systeem maakt gebruik van het (aanwezige) breedband netwerk. Een separate
infrastructuur is dus niet nodig. Monitoren en panelen worden PoE gevoed.
P2P communicatie tussen de units.
Ultieme vorm van prestige en gebruiksgemak
De V-Touch is design uit eigen huis en kan daardoor in
vele uitvoeringen op maat geproduceerd worden. De
grafische en technische mogelijkheden zijn haast onbeperkt.
Bijvoorbeeld lettertoevoeging in geval van optoppen of
splitsen van woningen, het op afstand muteren via internet
V-Touch/IP of de gratis MPEG-4 berichtenservice voor bewoners.
Futuristische
TCP/IP-monitoren in toepassingen,
minimalistisch design
toegankelijk
Klaar voor de toekomst met
de nieuwe PoE monitoren van voor de
M200 M201
Golmar. De strak vormgegeven
woningmarkt
monitoren hebben standaard een tft-kleurenbeeldscherm,
berichtenservice en beeldgeheugen. Ook zijn er domotica-
applicaties beschikbaar. Alle communicatie gaat volgens het
TCP/IP-protocol, met alle voordelen van dien: het systeem
maakt gebruik van het (bestaande) breedband netwerk of
bijvoorbeeld een GSO-LAN kabel. Daarnaast is het ongekend
flexibel: de uitbreidingsmogelijkheden zijn onbeperkt.
De uitgebreide productspecificaties leest u op vercoma.nl.
Neem contact met ons op voor vrijblijvend advies. Wij zijn bereikbaar op
telefoonnummer 075 – 621 76 28. De mogelijkheden zijn vaak verrassend
innovatief binnen de gestelde budgettaire en technische kaders.
vercoma.nl
…thinks outside the box!
11. verbeterd. Dezelfde revolutie staat ons nu te wachten 15.30 – 16.00 uur 16.00 – 16.15 uur
met domotica & licht. Wesly Boom informeert u over ligHt management SyStemen zijn ….. afSluitende diScuSSie
de laatste ontwikkelingen op het gebied van licht- rene driessen – osram
sturingen met domotica. Hij heeft het niet meer over Het juiste licht – in de juiste hoeveelheid op de 16.15 – 17.30 uur
het inschakelen van een lamp maar over het afroepen juiste plaats – op het juiste moment netwerkborrel oP de informatiemarkt
van sferen die onze gemoedsrust doen verbeteren
en daarbij ook nog eens energie besparen.
14.40 – 15.00 uur Gezond licht op de werkplek en tegelijk energie besparen?
Pauze met bezoek aan de informatie- Onderzoek heeft bewezen dat mensen, die voornamelijk op hun
markt – mogelijkHeid voor tranSfer werkplek met daglicht werken minder stress gevoelig zijn, alerter
reageren en kwalitatief beter werk verrichten.
15.00 – 15.30 uur Daarnaast is gebleken dat onder de geschetste werkomstandigheden
energie beSParen met licHt? – tegenStel- mensen met 50% daglicht, betere prestaties leveren als met 100%
ling of fictie? verlichting gebaseerd op fluorescentieverlichting. Genoemd onder-
meutzner – mld/mlo en bestuurder fitlicht.nl zoek is gedaan door Dr. Witting van het bekende lichtlaboratorium
Energie efficiënt en duurzaam licht is een van de BBL te Aldrans. Daglicht is een lichtmedium dat tot een gezonde
mogelijkheden om binnen de bebouwde om- werksituatie leidt en de arbeidsproductiviteit verhoogt. De standaard
geving fossiele energie te besparen. Is dat een ramen laten geen UV-licht door; we worden immers niet bruin achter
fictie of een realistisch uitgangspunt? Daglicht het glas. Er bestaat in bijzondere gevallen wel de mogelijkheid
bestuurt bij de mens de biologische klok en zorgt UV-doorlatend glas (bacteriën dodend) in onze gevelstructuren
dat o.a. de vitamine-D-productie in het lichaam te integreren. Daglicht is voor de utiliteitsbouw een zeer interessant medium, het is ‘gratis’ verkrijgbaar.
op gang blijft. Door moderne domotica kunnen Daglicht is nodig voor het functioneren van het menselijk bioritme, verlicht onze werkomgeving en
we binnen onze huis- en werkomgeving syste- bespaart fossiele energie. Om ook de ongemakken, verblindingen en warmteontwikkeling van het da-
men toepassen die ervoor zorg dragen dat zo veel glicht te kunnen beheersen, zijn domotica systemen ontwikkeld welke door bestuurbare regeling van
mogelijk ‘goede’ energie efficiënte verlichting de helderheid en retro reflectie techniek ervoor zorg dragen dat er een aangenaam werkklimaat wordt
aanwezig is en werknemers functioneel gebruik gewaarborgd. Door de inzet van daglicht systemen kan in de utiliteit meer dan 70% aan fossiele energie
kunnen maken van het ‘gezonde’ licht. worden bespaard.
Smart HomeS magazine -maart 2011 11
12. De slimme meter en domotica: stand van Energyhouse ‘de Mirre’ Veldhoven Hoe kijkt E&B, Engineering en
zaken en applicaties achter de meter. Bouwbegeleiding, aan tegen een
Energyhouse (www.energy-house.nl) is een aut-
In Nederland is de voorbereiding voor kleinschali- arkisch energieconcept voor woningen, waarbij duurzame toekomst?
ge uitrol in volle gang. Nederlandse netbeheerders deze los van zowel het gas- als elektriciteitsnet in
hebben in verschillende pilots in de achterlig- hun eigen energiebehoefte kunnen voorzien. Na De installatie- en bouwbranche is begonnen aan
gende jaren meer dan honderdduizend wonin- de ontwikkeling van de proof-of-principle van dit een veranderingsslag die zijn weerga niet kent.
gen van slimme meters voorzien. Op Europese concept bracht Energyhouse B.V. samen met wo- De wereldbevolking kan niet doorgaan fossiele
schaal voorziet het 3rd energy package in een ningstichting Aert Swaens (www.aertswaens.nl) brandstoffen te verspillen voor het verwarmen
uitrol, waarbij 80% van de Europese huishoudens en Gemeente Veldhoven (www.veldhoven.nl) de van slecht geïsoleerde woningen. Naar verwach-
in 2020 van een slimme meter voorzien zal zijn. middelen bijeen om een woning op ware schaal- ting zullen onze fossiele brandstoffen over een
Voor energieleveranciers en netbeheerders ko- grootte te realiseren. In nauwe samenwerking aantal decennia zijn uitgeput. De tijd dat olie
men nieuwe mogelijkheden binnen bereik. Zo met een aantal uitvoerende partijen werd het niet meer de belangrijkste bron van energie is,
kan de leverancier energie aanbieden tegen een project in het voorjaar van 2010 opgeleverd. komt snel in zicht. Daarom is het nu tijd om de
prijs die afhankelijk is van het aanbod, tijdens Sindsdien wordt er praktijkervaring opgedaan toekomst onder handen te nemen.We zullen met
piekmomenten een hogere prijs dan wanneer er met het decentraal opwekken, opslaan en om- elkaar duurzaamheid centraal moeten stellen
overschot is. Door de energievraag slimmer en zetten van energie uit zonlicht en aardwarmte. om de doelstellingen te gaan behalen. Duur-
gelijkmatiger over de dag te verdelen hoeven de Allereerst is de woning heel goed geïsoleerd zaamheid is een begrip dat in onze samenleving
elektriciteit- en gasnetten van de netbeheerders én geventileerd en daarnaast voorzien van o.a. niet meer is weg te denken. Het besef groeit dat
minder snel verzwaard te worden. Zonder dat daar zonnepanelen, accu’s, een zonneboiler en een we zuinig moeten zijn met onze aarde. Er wordt
een meteropnemer voor nodig is, wordt straks warmtepomp. Getest wordt of de woning 365 van ons allen verwacht dat wij als maatschappij
zesmaal per jaar een overzicht van energieverbruik dagen los van het gas- en elektranet in de eigen invulling geven aan het begrip duurzaamheid.
aan de consument verzorgd. energiebehoefte zou kunnen voorzien. De eerste Duurzaamheid is een kwestie van doen. De ‘knop’
Maar waar zitten nu echt de voordelen voor de zes maanden zijn de energiesystemen ingeregeld moet om. We hebben al lang genoeg gepraat in
consument, welke nieuwe toepassingen mag de en getest. Vanaf het najaar 2010 worden de re- termen van problemen, faalkosten, opwarming
consument verwachten? Zal de consumenten- sultaten ook objectief gemeten. van de aarde en nog vele andere zaken als het
interface van de slimme meter de consument Inmiddels werkt Energyhouse aan de opscha- gaat om ons milieu, maar nu is het tijd voor oplos-
helpen energie te besparen en de toepassing van ling van duurzame energieconcepten voor de singen. Hoe dan? Door gezamenlijk de handen
domotica te faciliteren? woningbouw, onder meer in projecten in Cuijk ineen te slaan en verantwoordelijkheid te nemen.
Displays die het verbruik op heldere wijze inzich- en Eindhoven. Ook met
telijk maken, mogelijk gecombineerd of als ver- Aert Swaens wordt geke- E&B: “De tijden van hobbyen en extra kosten
vanging van de conventionele CV thermostaat. ken om gezamenlijk tot op de koop toe nemen zijn voorbij. Duurzame
Besparingstips gebaseerd op het daadwerkelijke een opschaling te kunnen energie is rendabel.”
gebruik van de consument, een energiecontract komen. Oplossing: We zullen met elkaar moeten zor-
speciaal afgestemd op persoonlijk energiever- gen voor een professionele samenwerking. Dit
bruik. Elektrische apparaten als wasdroger die door projectma-
starten op het moment dat tig, integraal en
energie goedkoop is. conceptmatig te
We vertellen er graag meer gaan samenwer-
over op 31 maart tijdens het ken over alle dis-
congres Domotica. ciplines heen.
Andries van der Meulen
en Matthijs van der Weg –
Lliander.
Domotica en Smart Grids – Frits Verheij (KEMA)
Duurzame energie staat al een aantal jaren op de agenda van overheden. Van oudsher in ‘Brussel’ en – in mindere mate – in
‘Den Haag’. Opvallend is echter het aantal lokale en regionale initiatieven in de laatste 1-2 jaar. Niet alleen gemeenten en
provincies, maar ook kleine bedrijven, instellingen, coöperaties en individuen hebben dit onderwerp opgepakt en een
breed scala aan projecten opgezet. ‘Small is beautifull’ uit 1973 van de Engelse econoom E.F. Schumacher lijkt wel helemaal
terug van weggeweest.
In de transitie naar een duurzame energievoorziening spelen de energiegebruikers een belangrijke rol, en niet alleen huis-
bewoners maar ook beheerders van bedrijventerreinen, kantoren, etc. Een pro-actieve bijdrage aan bijvoorbeeld de eigen
energievoorziening wordt niet alleen als een trend, maar ook als een noodzaak gezien. En Smart Grids – ik noem dit zelf
liever Smart Energy – heeft daarin een faciliterende rol. Hiermee zal bijvoorbeeld de eindgebruiker in staat zijn om de regie
te voeren over zijn eigen energiehuishouding. Domotica past in dit beeld.
12 Smart HomeS magazine - maart 2011
13. smart homes magazine
martijn Kregting
DOMOTICA OP AFSTAND:
BRANCHE BEPERKT ZICHZELF
DOMOTICA OP AFSTAND IS NIET NIEUW: ZORG OP AFSTAND, HET OP LOCATIES BUITENSHUIS BEDIENEN VAN DOMOTICA-APPARATUUR. DE
SNELLE OPKOMST VAN MOBIEL INTERNET EN DE ExPLOSIEVE GROEI VAN HET GEBRUIK VAN SMARTPHONES BIEDEN ECHTER VEEL NIEUWE
MOGELIjKHEDEN OM DE MARKT VOOR DOMOTICA VERDER TE ONTGINNEN. VOORWAARDE IS WEL DAT DEZE MARKT VOLWASSEN WORDT
IN DE BENADERING VAN KLANTEN.
Vraag naar oVeral toegang
Kortom: de doorbraak van snel vast en mobiel
breedband en de nieuwe generatie ‘connected’
domoticaproducten (voor verbinding met IP)
maken het steeds eenvoudiger om apparatuur
in huis vanaf elke locatie te bedienen. De vraag
ernaar groeit ook, want de gebruiker wil overal ‘in
control’ zijn: vanaf kantoor, onderweg, op vakantie.
Smartphones, mobiele websites en mobiele apps
bieden die mogelijkheid.
Ruim 10 procent van de Nederlandse bevolking
heeft inmiddels een data-abonnement voor de
smartphone – los van mobiel internet voor de
laptop. Voor deze gebruikers, of het nu een smart-
phone (iPhone, Android-toestel, Blackberry, HTC
et cetera) of een tablet-pc is: het doel dat zij los
operatorS: geen belangStelling
IT en domotica komen steeds verder samen. Domotica kan online via een website bediend worden, of via Operators lijken zich nog niet te interesseren
speciale apps. voor het aanbieden van domotica-diensten
H
op basis van hun netwerk, of om hiervoor
et locatie ongebonden bedienen apparatuur in huis te activeren en te bedienen, of samen te werken. KPN laat kort weten niets
van domotica-apparatuur in huis of om videobeelden van (beveiligings)camera’s te met domotica te doen. Kabelaanbieder Ziggo
kantoor, biedt grote voordelen. Het bekijken. Vast breedband internet biedt snelheden reageert uitgebreider.
concept van domotica zelf verandert tot 120Mbps (kabel-Docsis 3.0) en glasvezel nog “Wij zelf doen niets op het gebied van dom-
niet. Wat verandert is waar en hoe de bediening meer (tot 200Mbps). Zelfs met koper (xDSL) zijn otica op afstand en gaan dat ook niet doen.
plaatsvindt. De tweede generatie domotica is al snelheden tot 40Mbps te bereiken. Het bedienen van slimme apparatuur in huis
bijna standaard voorzien van een ethernetaanslui- Mobiel breedband internet staat aan de vooravond is primair iets van de gebruiker”, stelt Gradus
ting. Audio/video, verwarming-, airco-, alarm- en van de ‘volgende generatie’ netwerken. Zijn nu Vos, woordvoerder van Ziggo. “Wij leveren
andere systemen kunnen worden gekoppeld met UMTS en HSPA (met snelheden tot 7,2Mbps) de bandbreedte en deze is zo groot dat het be-
internet. Zo kan men onderweg of op kantoor het standaard in Nederland, in 2010 zijn en in 2011 dienen van apparatuur waar vandaan ook
domoticasysteem beheren via pc, smartphone worden licenties voor draadloos spectrum ver- geen enkel probleem is.”
of tablet, camerabeelden volgen of een aanwe- kocht waarmee technologie mogelijk is zoals Bandbreedte is in Nederland volgens Vos niet
zigheidssimulatie opstarten, zodat het lijkt alsof HSPA+, LTE en WiMax. Onder meer KPN en Tele2 de remmende factor in de ontwikkeling van
men thuis is. hebben 2,6GHz-licenties verworven en zijn gaan domotica. Veel meer is dat de complexiteit
proefdraaien met LTE, dat al tot 100Mbps biedt. In van deze apparatuur. “Het vergt kennis van
tecHnologie faciliteert veel verstedelijkte gebieden, of op drukke locaties netwerken, routers, et cetera. Daarnaast is de
De technologie maakt ook steeds meer mogelijk (luchthavens, horeca), is het bovendien steeds domotica-standaard die ervoor zorgt dat alles
voor domotica op afstand. Snelheid en capaciteit vaker mogelijk om WiFi te gebruiken als alternatief met elkaar samenwerkt nog niet zo oud.”
vormen geen belemmering meer om op afstand voor mobiel internet.
Smart HomeS magazine -maart 2011 13
14. groeiende aandacht voor en gebruik van domo-
tica op afstand. Leertouwer zelf leverde vier jaar
geleden al een eerste zakelijk project uit en twee
jaar terug de eerste particuliere toepassingen.
Toch is mobiele technologie niet allesbepalend
voor de verdere ontwikkeling van het gebruik van
domotica. Functionaliteit en gebruiksgemak zijn
belangrijker, benadrukt van der Boon.
“Zo wil je bij een mobiele interface dezelfde look
en feel als in het gebruik thuis. Nog belangrijker is
de functionaliteit. je kunt je bad nu ook onderweg
vol laten lopen. Alles is mogelijk, maar is het ook
nuttig? Zaken zoals het bedienen van de klimaat-
regeling, de verlichting, beveiligingssystemen of
AV- en multimedia-apparatuur vallen daar wel
onder. Voor de rest kunnen leveranciers en ontwik-
kelaars leuke apps bedenken, maar meer dan een
Domotica op afstand: mobiele technologie en mobiele devices maken het mogelijk overal vandaan hype is dat niet.”
domotica-apparatuur te bedienen
meer partijen
overal toegang tot alles hebben. Tot informatie, vanuit Tokio bekijken wie er bij hem thuis voor De opkomst van de smartphone en bijbehorende
tot muziek en video (content) – of tot domotica- de deur staat en bepalen of die persoon naar bin- apps zorgt voor een drempelverlaging in het ge-
toepassingen. Een praktijkvoorbeeld is een ap- nen mag. Binnen de utiliteitsomgeving wordt bruik van domotica. Doordat apparatuur nu vanuit
plicatie van UPC waarmee iPhone-gebruikers ook al gebruik gemaakt van communicatie via elke locatie te bedienen is, neemt het gebruiksge-
hun hard-disc recorder kunnen programmeren. geïntegreerde simkaarten, machine-to-machine- mak toe. Datzelfde geldt voor het aantal partijen op
Snelheid, capaciteit en ‘overal toegang tot alles’ communicatie, om zo zonder fysieke tussenkomst de markt. je ziet volgens René van Loon, directeur
komen zo bij elkaar. brandmeldsystemen te koppelen aan het centrale van domotica-specialist Entron, zelfs dat applica-
gebouwbeheerssysteem.” tieontwikkelaars zoeken naar domoticasystemen
nieuwe toepaSSingen als afzetmarkt.
Er bestaan al jaren zakelijke en particuliere moge- tecHnologie niet alleSbepalend Dat betekent wel dat bij integrale oplossingen
lijkheden voor domotica op afstand – IP-security De explosieve ontwikkeling van mobiele tech- geen enkele partij meer alles in huis heeft om de
is een veelgenoemd voorbeeld. De snelle ont- nologie en het gebruik van apps zorgt voor een gewenste oplossing te leveren. Van Loon: “ICT-
wikkeling van mobiele technologie maakt veel
nieuwe toepassingen mogelijk, stelt Maarten van
der Boon, hoofd communicatie Leertouwer en
NIEUWE OPLOSSINGEN
voorzitter van de UNETO-VNI vakgroep Do-IT, die
zich met domotica tussen installatiebranche en IT- de upc-applicatie Voor de ipHone/ipad
sector bezighoudt. Van der Boon houdt zich zowel Opnemen op afstand is in een maand tijd 40.000 keer gedownload. Op 17 december 2010 lanceerde UPC
voor de branche als bij Leertouwer bezig met dom- de eerste versie, de tweede versie is er ook al. Met de app kunnen UPC-klanten met een abonnement op
otica. Hij benadrukt dat nieuwe technologie – snel digitale televisie opnames op hun UPC Mediabox op afstand instellen. Zowel via een website als via een
mobiel internet – én nieuwe toestellen – smartp- iPhone/iPad app kan een gebruiker zijn mediabox met DVR op afstand programmeren via de EPG.
hones zoals de iPhone en Android-toestellen en nu
ook tablet-pc’s –van invloed zijn op hoe domotica Netwerkleverancier netgear is onder meer actief op de (Amerikaanse) markt voor home security.
ontwikkeld en verkocht wordt. Op de elektronicabeurs CES in Las Vegas in januari 2010 presenteerde Netgear zijn nieuwe IP-security
“Nieuwe mobiele technologie betekent meer dan portfolio, voor consumenten en kleine bedrijven. Voornaamste USP is de mogelijkheid om alles via
alleen op elke locatie je verlichting, beveiliging internet vanaf elke locatie en met elk device te bedienen. Netgear mikt ook op service providers, die
of klimaatsysteem kunnen bedienen. Met name er nieuwe diensten mee kunnen ontwikkelen. Monitoring en alarmering op afstand biedt volgens de
apps zorgen er voor dat mensen veel eenvoudiger producent veel voordelen. Dat is niet mogelijk via het oude dial-up netwerk waar een home security
bepaalde zaken kunnen aansturen in huis. Apps systeem tot nu toe vaak in hangt.
zijn lichter in het laden op je smartphone dan
een online interface, zodat de snelheid van het Hdi heeft op de IFA-beurs in september 2010 de Dune Pro aangekondigd, een high-end mediaspeler
gebruik hoger ligt. Video blijft zwaar in gebruik, met de nodige domotica-functies. Zo zou de Dune Pro opnames van beveilingscamera’s kunnen op-
maar de capaciteit van netwerken wordt ook slaan en streamen. Via de Connected Home Services-interface kan domotica-apparatuur aangestuurd
steeds hoger.” worden, waaronder verlichting, airconditioning, het vergrendelen van deuren en ramen, het regelen
Mobiele technologie biedt dus een belangrijke van de verwarming. De Connected Home Services kunnen ook via een mobieltje aangestuurd kunnen
aanvulling op het gebruik van domotica. Van der worden, terwijl systeem- en alarmmeldingen via sms verstuurd kunnen worden.
Boon: “Zo kan, een praktijkvoorbeeld, iemand
14 Smart HomeS magazine - maart 2011
15. app is of online, of je nu IP als protocol gebruikt of
ZORG OP AFSTAND KNx, voor de gebruiker geldt: het moet zo makkelijk
domotica – telematica in Het HuiSHou- mogelijk werken en het moet overal op werken,
den – rukt op in de zorgSector met dezelfde interface. Veel producenten werken
Naar verwachting zal integratie van woon- en nog met gesloten systemen. Via IP en KNx hebben
zorgtechnologie domotica goedkoper maken. we in 2010 de apparatuur van het met gesloten
De komende jaren willen aanbieders zaken re- standaarden werkende Bang&Olufsen opgenomen
aliseren zoals aansluitingen op het elektronisch in onze domotica-oplossing. Destijds uniek, nu
patiëntendossier en telemonitoring, (zoals het niet meer. Dat is de belangrijkste nieuwe rol van
op afstand meten van de bloeddruk). In de domotica-aanbieders: systemen, standaarden en
zorg duiken er steeds meer toepassingen op. diensten integreren en dat afstemmen op de wens Een bedrijf als NGenius biedt al de mogelijkheid om
De vergrijzing rukt op en er zijn straks minder van de klant.” zijn domotica-beheersoplossing te gebruiken via
handen voor een groeiende groep ouderen. smartphones en tablets.
Dankzij IP-technologie is integratie mogelijk grootSte drempel
van zorgtechnologie, zoals het verpleegroep- Mobiele technologie neemt volgens Van Loon en
systeem en val- en dwaaldetectie, en huis- of van der Boon de grootste drempel voor een ver- zijn te weinig professionele aanbieders met men-
gebouwautomatisering (communicatie, bevei- dere groei van domotica in ieder geval niet weg, sen die zich echt inleven in gebruikersbehoeften
liging en toegangscontrole). hoewel die de functionaliteit van domotica dichter in plaats van techniek, die kijken naar waarom
bij een groter publiek brengt en de bediening iemand domotica wil toepassen thuis of op kan-
integratie vereenvoudigt. Hoewel domotica qua concept toor. Er is een groeiende diversiteit in producten
Een recente ontwikkeling is een touchscreen- hetzelfde blijft, neemt de complexiteit toe. Van en aanbieders, maar te weinig dienstverleners.
bedieningsscherm dat draadloos (met WiFi) kan Loon hierover: “Niet de simpele apps die je samen Mobiele technologie biedt nog meer mogelijk-
communiceren en is uitgerust met beeld-tot- met een ontvanger zelf kunt installeren om dan op heden, maar daar heb je weinig aan zonder de
beeld telefonie, maar ook andere domotica- afstand je verlichting te bedienen. Dat zijn gadgets. juiste specialisten. Zo werken wij steeds meer
toepassingen kan omvatten, op maat voor Maar kijk je naar gebieden zoals beveiliging en zorg samen met installateurs die bij ons het vraagstuk
elke gebruiker. Daarnaast zijn voorbereidingen op afstand, daar zie je wel de groeiende complexi- neerleggen van welke infrastructuur past bij welke
getroffen voor aansluiting op het EPD (elektro- teit die komt kijken bij de opkomst in domotica gebruikersbehoefte.”
nisch patiëntendossier). Een volgende stap is van ICT en internet, datanetwerken en mobiele Van der Boon stelt dat nieuwkomers op de domoti-
het aansluiten van apparatuur voor het meten technologie, online of app-interfaces.” camarkt, zoals ICT-bedrijven of webdesigners, niet
van bijvoorbeeld bloeddruk, gewicht en ‘sui- alleen als concurrenten moeten worden gezien.
ker’. Zorgverleners kunnen deze gegevens op meer partijen “Het gaat om de juiste integratie van complemen-
afstand uitlezen (telemonitoring). Domotica op afstand maakt het aantal partijen ook taire aanbieders. Ik denk niet dat straks nieuwe
groter. Behalve installateurs, system integrators en partijen de strijd gaan winnen. De IT-wereld heeft
varianten daartussen, domotica-dienstverleners en de kennis van de juiste marketingaanpak en een
aanbieders zien domotica als mooie nieuwe afzet- IT-aanbieders, komen nu ook ontwikkelaars van focus op diensten, de installatiebranche heeft de
markt, maar staan voor het kennisvraagstuk van applicaties en websites erbij voor de bedienings- kennis om gebruikerswensen om te zetten naar de
wat gebruikers op domotica-gebied aan wensen interfaces. Weinig partijen hebben verstand van implementatie van de geïntegreerde technieken,
hebben. Installateurs hebben kennis van de tech- alles, dus is het noodzakelijk om zeker bij meer software-ontwikkelaars kunnen de juiste interfaces
niek, maar hebben moeite dat te vertalen naar wat complexe oplossingen samen te werken. maken. je hebt elkaars kennis nodig om de beste
een klant wil. Steeds meer installateurs groeien Van Loon: “Dat gebeurt al, maar nog te weinig. Er domotica-oplossing te blijven bieden.”
wel door naar de dienstverlenende hoek of zoe-
ken samenwerking met een specialist, waarbij
men ook aan system integrating doet en zelfs Voor wie kan domotica op afStand een intereSSante afzetmarkt betekenen?
advies geeft over welke totaaloplossingen het • Ontwikkelaars van applicaties
beste passen bij de wensen van een zakelijke of • Ontwikkelaars van (beheers-)oplossingen
particuliere gebruiker.” • Producenten en leveranciers van de hardware die devices verbindt met internet: netwerkap-
paratuur zoals WiFi, routers/modems, simkaarten
inStallatiebrancHe zoekende • Producenten van smartphones en tablets
De installatiebranche is nog zoekende naar hoe • Producenten van domotica-apparatuur (met mogelijkheden voor connectie met internet, via
ontwikkelingen op gebieden als ICT en mobiele WiFi of een simkaart)
technologie in te passen in hun bestaande domo- • Netwerkoperators en internet service providers die bovenop hun netwerken ook domotica-
tica-portfolio. Van der Boon: “Het gaat bij domotica diensten kunnen aanbieden
niet langer om installeren van techniek, maar om • ICT-aanbieders die geïntegreerde oplossingen kunnen aanbieden die hardware, software en
een optimale integratie van techniek en diensten. diensten verenigen
De vraag die centraal staat, is hoe je wensen van • Installateurs die zich op het snijvlak van ouderwets installatiewerk en ICT durven te begeven.
gebruikers het beste vertaalt naar de meest toe-
gankelijke beheerssystemen. Of dat nu via een
Smart HomeS magazine -maart 2011 15
17. smart homes magazine
DOmOTICaPavIlJOEn OP ZOrG & ICT 2011
ZOrG & ICT, 16 – 18 maarT
2011, JaarbEUrs UTrEChT
TIJDEns DE bEUrs ZOrG & ICT Zal smarT hOmEs ZICh PrEsEnTErEn mET EEn sPECIaal dere op domotica voor zorg-en welzijnsdiensten,
toegangscontrole en hoe een domoticaproject
‘DOmOTICa PavIlJOEn’. hIErmEE WIl smarT hOmEs hET OnDErWErP DOmOTICa TIJ-
aan te pakken.
DEns DEZE bEUrs ExTra bEnaDrUkkEn. hET PavIlJOEn fUnGEErT als EEn aansPrEEk-
vanaf het Domotica Paviljoen kunt u een spe-
PUnT vOOr allE bEZOEkErs DIE mEEr WIllEn WETEn van DOmOTICa. DOOr mIDDEl
ciale route lopen, die u naar diverse domotica
van DIvErsE lEZInGEn OP DEZE sTanD WOrDEn vErsChIllEnDE ThEma’s bElIChT. leveranciers leidt.
De beurs Het paviljoen
De beurs Zorg & ICT is uitgegroeid tot het jaarlijks Op het Domotica Paviljoen vindt u alles over Zorg & ICT 2011
ijkpunt voor ICT en innovatie binnen de zorg. De de ontwikkeling van slimme, begrijpelijke en Jaarbeurs Utrecht, hal 8 en 9
vakbeurs Zorg & ICT richt zich op ICT toepassin- toegankelijke (meestal technologische) oplos- 10.00 - 17.00 uur
gen en diensten in de zorgsector. Op de beurs singen en diensten in de persoonlijke woon- en woensdag 16 maart en donderdag 17
zijn onder andere noviteiten en innovaties op het leefomgeving. Wat zijn bijvoorbeeld de moge- maart 2011
gebied van ICT hardware, netwerken, infrastruc- lijkheden? En wat betekent dit voor de zorg? Op 10.00 - 16.00 uur
tuur, beveiliging, opslag, beheer, outsourcing, het paviljoen vindt dagelijks een aantal lezingen vrijdag 18 maart 2011
alarmsystemen en domotica te vinden. Gelijktij- plaats, die ingaan op de achtergronden van dom- Domoticapaviljoen Hal 9 stand A078
dig vindt in hal 9 t/m 12 van Jaarbeurs Utrecht otica en waar u al uw vragen aan experts kunt www.zorg-en-ict.nl
de vakbeurs ‘Zorgtotaal’ plaats. stellen. De presentaties richten zich onder an-
smart Homes magazine -maart 2011 3
18. MEErDAN
uW Huis vAN DE
toEKoMst
rEAlitEit Door
EENvouDig
bEDiENbArE Huis-
AutoMAtisEriNg
AuPiNg Als EErstE bEDDENProDuCENt
vollEDig CrADlE to CrADlE
FocuS op duurzaamHeid: ces wordt namelijk steeds groter, onder andere
bedden voor vandaag en morgen door toenemende schaarste aan grondstoffen
Koninklijke Auping bv kiest ervoor zijn bedrijfs- en materialen,” zegt Frank Auer, CEo van Auping.
processen volledig in te richten volgens het “Auping kiest ervoor een stap verder te gaan en
‘Cradle to Cradle’-principe (C2C). De Nederlandse volledig duurzaam te produceren. Niet omdat ‘Meerdan’ maakt uw leven makkelijker, veil-
beddenfabrikant is daarmee de eerste binnen we denken dat anderen dat willen, maar omdat iger en efficiënter door eenvoudig bedienbare
de beddenbranche die produceert binnen een we zelf vinden dat het moet. We willen bedden huisautomatisering die prachtig is vormge-
gesloten cyclus. Het doel is om alle producten maken voor vandaag en morgen.” geven.
de komende jaren 100% recyclebaar te maken stel u voor: u komt ’s avonds thuis, u houdt
en tegelijkertijd nog duurzamer en kwalitatief grondlegger uw tag voor de kaartlezer bij de voordeur, en
hoogstaander te produceren. voor de implementatie van het C2C-principe automatisch gaat de deur van het slot, het
werkt Auping samen met een van de grondleg- alarm schakelt uit, de sfeerverlichting gaat
bedden voor vandaag en morgen gers hiervan, Michael braungart en zijn instituut aan, de muziek gaat aan en de open haard
De C2C-gedachte past bij de duurzame produc- Environmental Protection and Encouragement gaat branden. Meerdan huisautomatisering
ten die Auping maakt. Auping investeert al langer Agency (EPEA). “voor de komende tijd hebben vervangt uw dagelijkse schakelrituelen door
in maatschappelijk verantwoord ondernemen. we een aantal concrete mijlpalen benoemd om voorgeprogrammeerde scènes. Maar met
Zo maakt de Nederlandse beddenfabrikant bij de filosofie onderdeel te maken van het DNA van Meerdan kunt u ook met één druk op de knop
het vervaardigen van zijn producten gebruik onze organisatie,” zegt Auer. “Naast de nieuw- al uw camera’s bekijken, of de veiligheidssitu-
van watergedragen lak, CFK-vrij schuim en bouw, zijn we bijvoorbeeld ook bezig met het atie in uw hele huis zien.
PEFC-hout. “Het mes snijdt aan twee kanten. De ontwikkelen van een programma om gebruikte
noodzaak voor een verantwoord bedrijfspro- matrassen in te zamelen voor recycling.” Jorus Everaerd, directeur: “We krijgen
ontzettend enthousiaste reacties op Meer-
dan huisautomatisering, omdat ons systeem
het mooiste en meest complete is dat men
Voor meer informatie heeft gezien. Maar zeker zo belangrijk vindt
www.cradletocradle.nl/ men de gebruiksvriendelijkheid. Met Meerdan
home/513_cradle-to- kunt u alle elektrische installaties en apparaten
cradle.htm in uw huis centraal besturen en beheren. op
een begrijpelijke manier. u bestuurt uw huis
met (afstand)bediening, touchscreen, mobiele
telefoon, (locale) PC of het vertrouwde wand-
schakelmateriaal. Meerdan is een innovatie op
bestaande zogenaamde domoticasystemen
die maakt het leven makkelijker, veiliger en
efficiënter maakt.”
Voor meer informatie www.meerdan.nl
18 Smart HomeS magazine - maart 2011
19. NIEUWS Smart homES magazINE
vEElZiJDigE rotEErbAAr touCH-PANEl
iN toPDEsigN vAN CrEstroN
uFo-4Er van Crestron, veelzijdige roteerbare dat gebruikt kan worden
touchpanels in een topdesign, bieden een onge- als tabletop toestel of als
kende range van mogelijkheden. ontdek de toe- ingebouwde docking
komst in touchpanel-technologie. Dit slimme toe- in de muur. uFo-4Er is
stel kan gebruikt worden zowel in portrait als in programeerbaar via sy-
landscape, in beide gevallen niet-inboetend aan stembuilder van Cres-
topkwaliteit op de 4,3” actieve, met aanraking- tron, simpl Windows of
bediende kleurendisplay. u bedient niet enkel al Adagio Composer van
uw slim-wonen-toepassingen met het ufo-4Er Crestron.
zoals klimaatcontrole, beveiliging en verlichting,
het uFo-touchpanel kan ook gebruikt worden als Voor meer
‘afstandsbediening’ voor het bekijken van film in informatie
HD-kwaliteit of het beluisteren van uw favoriete www.crestron.com
muziek. De graphics de uFo kunnen naar smaak
gepersonaliseerd worden. u kan uw uFo-4Er
opladen via het bijgeleverde dockingstation,
bEDiEN uW CrEstroN-systEEM MEt uW
APPlE iPHoNE oF APPlE iPAD
Je woning in de gaten houden, was nooit zo het iP-adres van uw systeem in en bevestig met op en gordijnen dicht… met Crestron een aan-
eenvoudig als met Crestron-technologie. Naast uw paswoord ter beveiliging. Er kunnen in één raking op het touch-panel verwijderd.
de ‘gebruikelijke’ slim-wonentoepassingen zo- enkele iPhone verschillende locaties ingegeven P-idock-pad zoals het dockingstation noemt, is
als verwarming, verlichting, energiebesparing worden en dus ook bediend worden. van zodra een stijlvol, glossy wit tablet op docking-stati-
en het beheren van je home-entertainment- de ‘Connections-pagina’ op uw iPhone afgeslo- on dat uw iPad omtovert in een gemakkelijk
systeem, biedt Crestron nu ook de mogelijkheid ten is, kan u aan de slag met dit fantastische hanteerbaar touchpanel. terwijl uw iPad in de
om dankzij een gratis op itunes downloadbare stukje software. updates gebeuren automatisch P-idock-pad bevestigd is, laadt het op en kan
applicatie, je woning vanop afstand te bedienen indien nodig, wanneer de ‘Crestron Control App’ u al uw multimedia-toepassingen en andere
met de iPad of de iPhone van Apple. gestart werd. slim-wonen applicaties bedienen.
indien u bijvoorbeeld tegen de avond zou mer- De ‘Crestron Control App’ kan gebruikt worden origineel is de P-idock-pad een nieuw ‘acces-
ken dat het onbehaaglijk koud zou zijn voor de op de originele iPhone, iPhone 3g, de iPad en soire’ bij het innoverende Prodigy-systeem,
tijd van het jaar, kan u via de ‘Crestron Control de iPod touch. maar uiteraard kan u dankzij de iPad al uw
App’ via uw iPad of iPhone de verwarming op Crestron is al meer dan 30 jaar de wereldwijde Crestron-gestuurde slim-wonen-toepassingen
afstand instellen. En passant ontsteekt u de referentie op het gebied van domotica. Cres- besturen. Klaar om te vertrekken? in één hand-
lichten en sluit u de gordijnen een beetje zodat tron stelt de technologie tot uw beschikking: beweging glijdt uw iPad uit de P-idock-pad en
een warme, huiselijke sfeer u toelacht wanneer verlichting, veiligheid, communicatie, klimaat, u bent weg.
u thuiskomt. Deze applicatie werd ontworpen internet en zoveel meer. bedien de wereld met
met de goedkeuring van Apple, deze applicatie een simpele aanraking van uw scherm Crestron- inbouw-dockingStation om uw ipad
is dan ook gratis te downloaden via alle itunes- keywords: eenvoud, comfort, toekomstgericht- naadlooS één te laten worden met de
stores wereldwijd. heid, veiligheid, besparing, sfeer, ontspannen, muur
klimaatbeheersing en zelfstandigheid. indien u uw iPad liever op een discretere manier
eenvoudig te inStalleren aanwezig laat zijn in uw woning, kan u tevens
Download de ‘Crestron Control App’ van de creStron lanceert Het eerSte docking- opteren voor het “in Wall Dock for iPad” van
itunes-store. lanceer de App met een simpele Station voor de ipad Prodigy, een handige frame waarin uw iPad,
druk op het touchscreen van uw iPhone om Crestron staat al meer dan 40 jaar voor vooruitstre- net zoals bij de P-idock-pad oplaadt en als
zo een link te leggen tussen uw iPhone en vende technologie en innovaties op het hoogst- basis kan dienen voor uw home-automation-
uw Crestron Controle systeem in uw woning. mogelijke technische niveau. Zoals u weet, kan systemen.
benoem simpelweg de naam van de locatie van u alle in uw woning aanwezige technologie via
uw Crestron Controle systeem (bijvoorbeeld Crestron-processors besturen via uw iPhone of Voor meer informatie www.crestron.com
thuis, appartement, werk, kantoor…), geef iPad. Filmpje starten, lichten dimmen, verwarming
Smart HomeS magazine -maart 2011 19
20. House of tomorrow today eerste active House in nederland
ENErgiElEvErENDE WoNiNg MEt CoMFortAbEl
EN HoogWAArDig biNNENKliMAAt
tele gebouw worden gevraagd mee te werken
aan het onderzoek, zodat er snel inzicht is in de
ervaringen van de bewoners en de gasten onder
verschillende omstandigheden.
Flexibele inricHting met Slimbouwen
slimbouwen richt zich vooral op de processen
rond een woning. Denk hierbij aan de voorbe-
reiding, de bouw en het gebruik van de woning.
in sterksel (gemeente Heeze-leende), nabij Eind- of de vochtigheidsgraad in de wasruimte te hoog Flexibiliteit is hierbij een sleutelbegrip. Daarom
hoven, wordt de eerste energiezuinige woning in oploopt. of dakramen sluiten als het begint te worden de installaties losgekoppeld van bouw-
Nederland met een hoog leefbaarheidniveau ge- regenen. kundige delen. Hierdoor loopt het bouwpro-
bouwd. Het experimentele huis draagt de naam ces meer gestroomlijnd en zijn waterleidingen,
House of tomorrow today (Hott). De ambitie van Hoge mate leeFbaarHeid stopcontactpunten en ventilatieroosters achteraf
Hott is scherp: een energieleverende woning Dat het comfort van de gebruikers om meer dan eenvoudig te verleggen om aan veranderende
neerzetten zonder concessies aan wooncomfort. het binnenklimaat draait, bleek onder andere wensen van bewoners te voldoen. ook nieuwe
De flexibiliteit van het project biedt de mogelijk- tijdens het eerste Active House experiment uit bewoners hoeven niet te beginnen aan ingrijpen-
heid om in te spelen op verschillende omstandig- het Model Home 2020 project van de vEluX de verbouwingen om het huis van hun wensen te
heden van de omgeving, die de ervaringen van groep. Daarom zijn de belangrijkste uitkomsten krijgen. Dat maakt de woning ook waardevaster.
bewoners beïnvloeden. De woning zal voorjaar uit Home for life in Aarhus, Denemarken mee- bovendien zorgt deze manier van bouwen door
2011 worden opgeleverd. genomen in het ontwerp van het Hott. Zo is minder gebruik van steeds schaarser wordende
daglichtopbrengst aan de voorkant van het pand bouwmaterialen.
in energiezuinige woningconcepten bleek een regelbaar in verband met privacy. Het is immers
grote energiebesparing soms ten koste te gaan niet prettig als voorbijgangers direct de keuken over Hott
van het binnenklimaat. Dergelijke woningen ge- of de woonkamer inkijken. op de bovenste ver- Hott is een initiatief van Prof. dr. ir. Jos lichten-
bruiken weinig energie, maar er is ook gebrek aan dieping van de woning is met dakramen gekozen berg, hoogleraar productontwikkeling aan de tu
daglicht en frisse lucht. Dit terwijl mensen tot voor maximale daglichttoetreding. Deze plekken Eindhoven, bedenker en voorzitter van de stich-
wel 90 procent van hun leven binnen gebouwen zijn prima toegankelijk voor zonlicht, maar niet ting slimbouwen en mede-eigenaar van inno-
door brengen, terwijl één op de drie gebouwen voor indringende blikken. De regelbaarheid van Experts dat innovatieve en duurzame ambities
een slecht binnenklimaat heeft. Dit kan leiden ramen en rolluiken is ook belangrijk. Zo dragen van klanten omzet in projecten. Hij werkt hierbij
tot allergieën, depressies en een verminderd daglichtopeningen ’s winters overdag bij aan samen met verschillende partijen, waaronder
vermogen om te leren. Daarom is het belangrijk energieopwekking, maar ’s avonds juist niet. Alle WvttK Architecten en vEluX Nederland, aan dit
dat de gebruikers al tijdens het ontwerp centraal door sensoren aangestuurde systemen zijn door project. Het Hott combineert de uitgangspunten
staan. de bewoners echter zelf te beheersen en hand- van Active House en slimbouwen. De bouw van
matig bij te stellen. de woning zal begin 2011 starten en ongeveer
gebruiker centraal met Active House drie maanden in beslag nemen.
Een dynamische schil van een gebouw kan hier Hott is naast een woonhuis ook een bed and
een belangrijke bijdrage aan leveren. sensoren breakfast. Na de ingebruikname van de woning Voor meer informatie
monitoren de binnen- en buitenkant van het worden de energieprestaties en leefbaarheid www.slimbouwen.nl /
Hott. Als het nodig is openen ramen geleidelijk van de woning in de praktijk onderzocht. ook de www.actiefbouwen.eu /
en traploos als de hoeveelheid Co2 in de kamer gasten die een tijdje verblijven in het experimen- www.wvttkarchitecten.nl
20 Smart HomeS magazine - maart 2011
21. NIEUWS Smart homES magazINE
iNFoCus litEsHoW iii;
DrAADloZE ADAPtEr CoMFortCAM
De liteshow iii is te gebruiken in combinatie met
ADvENturE
elk merk projector, flatpanel of ander scherm met CAMErA lEgt
een vgA-ingang. De adapter zorgt ervoor dat ge-
gevens, audio en video via een beveiligde draad-
AvoNturEN
loze verbinding met snelheden tot 150Mbps en EENvouDig vAst
met een bereik van 91 meter eenvoudig kunnen
worden gedeeld. voor een eenvoudige integratie
met professionele Av-installaties, beschikken de
nieuwe modellen van inFocus projectoren over
een ingebouwde aansluiting voor liteshow iii.
liteshow iii is compatibel met de nieuwste be-
sturingssystemen, waaronder Windows 7, Mac,
iPhone en Windows Mobile. Daarmee kunnen
deelnemers aan bijeenkomsten met behulp van
hun smart phone gemakkelijk informatie delen paratuur van vier verschillende deelnemers kan
op een groot projectiescherm. “De inFocus li- tegelijkertijd geprojecteerd worden. liteshow
teshow iii biedt een krachtige oplossing voor iii kan gebruikt worden in drie veilige configu- trebs bv heeft een water- en schokbestendige
draadloze verbinding en interactieve samenwer- raties; alleen als draadloze display, als draadloze kleuren video camera op de markt gebracht.
king”, aldus robert Detwiler, product manager bij display met een internetverbinding en tenslotte De hulpstukken voor bevestiging op een
inFocus. “Presentatoren kunnen extra dynamiek als draadloze display met een internetverbinding helm, aan de arm, aan het stuur of op het
aan vergaderingen of bijeenkomsten toe voegen en beveiligde toegang tot het netwerk. dashboard, maken de camera geschikt voor
door alle deelnemers, inclusief gebruikers van een video-opnamen van bijvoorbeeld auto- en
smart phone of tablet PC, eenvoudig aansluiting Wanneer een projector of een ander scherm met motorsport, mountainbiken, skaten, skiën,
te bieden voor het projecteren van informatie liteshow iii is aangesloten op een netwerk, dan bergsport en snorkelen (tot 3m). De camera is
uit hun apparatuur. Het draadloos verbinden kunnen de computers in dat netwerk – via lite- ook te gebruiken als webcam. Deze kleine en
van een notebook of smart phone via liteshow show iii – worden verbonden met het presenta- handzame camera met een ruim gezichtsveld
iii naar een projector is net zo eenvoudig als het tiescherm voor het delen van visuele informatie. van 80°, heeft een ingebouwde microfoon
verbinden met een draadloze hotspot.” Het leggen van die verbinding is net zo eenvou- en is direct aan te sluiten op PC of tv voor
dig als het verzenden van documenten naar een het bekijken van de avontuurlijke beelden.
eenvoudig, veilig en Flexibel netwerkprinter. Met een intern geheugen van 64Mb en een
Nieuwe functies voor samenwerking maken het Daarnaast kunnen de deelnemers aan een ver- meegeleverde sD kaart van 1gb heeft de
mogelijk om de apparatuur (zowel computers gadering direct actief deelnemen aan de presen- camera ruime opslagcapaciteit voor al uw
als draadloze apparatuur) van alle deelnemers tatie door gebruik te maken van de liteshow iii avonturen!
in een vergaderingruimte te verbinden aan één usb-drive. Zo verkrijgen ze een directe, draadloze De consumentenprijs van de Comfortcam
enkel presentatiescherm. De informatie uit de ap- verbinding zonder de noodzaak daarvoor eerst Adventure Camera wordt € 129,95 en de ca-
speciale software te moeten installeren. mera zal worden geleverd via onder andere
liteshow iii zorgt voor een snelle on-board vi- Makro, Mediamarkt, saturn en verschillende
deodecodering, zodat daarvoor niet de geheu- internetwinkels.
gencapaciteit van de computer gebruikt hoeft
te worden. Dit zorgt voor een snelle en onon-
derbroken weergave van HD video en audio,
ongeacht de snelheid van de verbinding of de
verwerkingscapaciteit van de computer.
De inFocus liteshow iii draadloze adapter kost
€ 195 excl. 19% btw.
Smart HomeS magazine -maart 2011 21
