Ομιλία Γεωργίου Δεληγιάννη, 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διαχείρισης Κρίσεων
στον Τομέα της Υγείας, Divani Caravel, Παρασκευή, 07 Νοεμβρίου 2014
Στην παρουσίαση μας, πραγματευόμαστε ένα κρίσιμο θέμα. Το θέμα της ηγεσίας.
Ένα θέμα που πολλάκις και πλειστάκις, έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη, καθώς
ιστορικά και εν τω μέσω περιόδων σφοδρών κρίσεων, υπήρξε αναγκαιότητα για την
ανάδειξη ηγετών που θα έδιναν διεξόδους, κατευθύνσεις και πρόσημο. Που θα
αναλάμβαναν στις πλάτες τους το άχθος της ευθύνης, να χαράξουν το δικό τους
μονοπάτι και να παρασύρουν άλλους να βαδίσουν σε αυτό από κοινού.
Η ηγεσία, είναι ένα ζήτημα το οποίο βρίσκεται σε διαρκή επικαιρότητα, πολλώ δε
μάλλον την ώρα που είτε συλλογικά, είτε ατομικά εγείρονται τέτοιου μεγέθους
προκλήσεις, που επιτάσσουν την παρουσία ηγετικών προσωπικοτήτων, προκειμένου
να επιτευχθεί η πραγμάτωση των στόχων. Ηγεσία, σύμφωνα και με τους νεότερους
ερευνητές είναι η αποδεδειγμένη ικανότητα επιρροής μιας ομάδας ανθρώπων για την
εκούσια και πρόθυμη εκπλήρωση ενός έργου. Και για να έρθει ο προσδιορισμός
αυτός πιο κοντά στα καθ’ ημάς, αλλά και στην καθημερινή επιχειρησιακή λειτουργία
του εκάστοτε οργανισμού, πρέπει να επιχειρήσει κανείς να τη θεωρήσει, να την
αναλύσει και να τη συνθέσει, λογίζοντας τη ως ένα ανοικτό σύστημα, το οποίο έχει
«εισροές», προϋποθέτει μία διεργασία και εξάγει εκροές, οι οποίες, υφίστανται,
εξελίσσονται και αναπτύσσονται σε ένα «περιβάλλον».
Πολυάριθμες είναι οι προσεγγίσεις για το αιώνιο ερώτημα που ταλαιπωρεί
ορισμένους. Γεννιέσαι ηγέτης ή γίνεσαι ; Πολύς και ο λόγος περί ηγεσίας, σε
πλείστες εκφάνσεις του δημοσίου διαλόγου, στο διαδίκτυο και στα ευρέως
διαδεδομένα σε όλους social media, καθώς επίσης σε επιστημονικά συγγράμματα και
λογοτεχνικά δοκίμια. Παράλληλα, εξελίσσεται και ένα ιδιότυπο μπρα ντε φερ
ανάμεσα στους managers και στους leaders, ασχέτως αν σήμερα η κρισιμότητα των
περιστάσεων έχει απαίτηση από τον εκάστοτε manager, να υπερβεί εαυτόν και να
υιοθετήσει τη συμπεριφορά ενός leader, καθώς και από τον εκάστοτε leader, να
εναρμονιστεί με τον τεχνοκρατισμό των managers.

Είναι δεδομένο, ότι υπάρχουν διαφορές, οι οποίες επισημαίνονται κωδικά στη
διαφάνεια. Άλλες είναι πιο ευδιάκριτες και άλλες πιο δυσδιάκριτες στην καθημερινή
λειτουργία. Όμως η συνιστώσα διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι ο manager,
συνηθίζεται να τοποθετείται και να του ανατίθεται η διεύθυνση εντός τμήματος ή
μίας μονάδας. Ταυτόχρονα, με αυτή την ανάθεση του χορηγείται η ευθύνη και η
εξουσία, εντός φυσικά ενός καθορισμένου πλαισίου αρμοδιοτήτων, οι οποίες και
θωρακίζονται από την τυπική ή νόμιμη εξουσία που πηγάζει εκ της θέσεως του. Στον
αντίποδα και όσον αφορά τις ηγετικές φυσιογνωμίες τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Παρότι ενδεχομένως μπορεί να τοποθετηθεί κάποιος σε θέση ευθύνης, με τον ίδιο
τρόπο όπως και ο manager, διαθέτει εκείνο το συγκριτικό πλεονέκτημα που
εκπηγάζει από τα φυσικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του. Επί παραδείγματι την
ικανότητα να επηρεάζει, να συνεπαίρνει, να παρασύρει, να παροτρύνει, να μεταδίδει
και να μεταλαμπαδεύει, δίχως να αντλεί κατ’ ανάγκη δύναμη από την τυπική εξουσία
της θέσεως του. Πάντοτε με γνώμονα την αποδοτικότητα και την
αποτελεσματικότητα του παραγόμενου έργου. Άλλωστε, όπως είπε και ο γκουρού του
management, Peter Drucker, το Management, είναι η τέχνη του κάνει κανείς τα
πράγματα σωστά, ενώ η Ηγεσία, είναι η τέχνη του να κάνει κανείς τα σωστά
πράγματα !
Τρεις είναι οι βασικοί άξονες, στους οποίους εδράζονται οι πάσης φύσεως
παραλλαγές και μορφές νεωτερικών τρόπων ηγεσίας του σήμερα. Η αυταρχική
ηγεσία, όπου συνήθως οι ηγέτες έχουν τον πρωτεύοντα ρόλο και την πρωτοβουλία
των κινήσεων, χωρίς να είναι πολύ γενναιόδωροι ως προς την εμπιστοσύνη τους
απέναντι στους λοιπούς συνεργάτες τους. Δευτερευόντως, η συμμετοχική ηγεσία,
όπου προκρίνεται η ανταλλαγή ιδεών και απόψεων, καθώς επίσης και η περαιτέρω
συμμετοχή και ενεργοποίηση των εργαζομένων. Και κατά τρίτον η
φιλελευθερογεννής θεώρηση των πραγμάτων, κατά την οποία παρέχεται ελευθερία
στους υφισταμένους να πάρουν αποφάσεις, όπως επίσης τα εργαλεία και οι
απαιτούμενοι πόροι.
Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένες αρνητικές παράμετροι της ηγεσίας, στις οποίες
μπορεί να υπερθεματίσει και να εμβαθύνει κανείς και οι οποίες κηλιδώνουν το
προφίλ του ηγέτη και των απομυθοποιούν. Προκειμένου λοιπόν να μην πέφτει κανείς
στα μάτια των λοιπών συνεργατών του πρέπει να αποφεύγει την χειραγώγηση τους

και ταυτόχρονα να προκρίνει αντί να εμποδίζει, την ανάδειξη των αξιοτέρων και σε
μελλοντικό χρόνο των διαδόχων, βάζοντας στην άκρη την όποια θυμική έξαρση
αλαζονείας και άλλων παρεμφερών αρνητικών στοιχείων.
Και στον τομέα της υγείας, ο οποίος διάγει τη δική του κρίση και η οποία χρήζει
αντιμετωπίσεως, είναι επιβεβλημένοι οι ηγέτες. Ηγέτες που θα κρατούν ψηλά τη
σημαία της ηθικής και που είναι όντως γνώστες και ικανοί να διακονήσουν το χώρο.
Ειδάλλως το βατερλώ, όπως συνέβη και στην περίπτωση του κυρίου της διαφάνειας,
δύσκολα θα αποφευχθεί.
Ηγεσία σημαίνει ευθύνη. Ευθύνη στην ανάθεση των καθηκόντων. Ευθύνη για την
εξασφάλιση των αναγκαίων και απαραίτητων προϋποθέσεων, μέσων και συνθηκών
για την εκτέλεση της εκάστοτε ανατεθείσας αποστολής.
Ηγεσία σημαίνει γνώση. Γνώση των δυνατοτήτων των στελεχών. Να ξέρει κανείς τι
όπλα έχει στη διάθεση του. Τι είδους βέλη έχει στη φαρέτρα του. Και κυρίως τι τους
ωθεί να πάνε να κάνουν, αλλά και από τι πρέπει να τους προφυλάξει.
Ηγεσία σημαίνει όραμα. Όραμα που πρέπει να κοινωνηθεί και να εμπνευστεί. Όραμα
που πρέπει να καταστεί καθαρό προκειμένου να γίνει κατανοητή και η αναγκαιότητα
υπηρετήσεως του. Όραμα που θα ρίχνει άπλετο φως στα κρίσιμα διακυβεύματα, αλλά
και στα μακροπρόθεσμα οφέλη των δύσκολων και επίπονων αποφάσεων.
Η ηγεσία χρειάζεται ένα μείγμα ικανοτήτων. Ικανότητες που απαιτούν οι περιστάσεις
και ικανότητες που έχουν ανάγκη οι υφιστάμενοι να βλέπουν στο πρόσωπο ενός
ηγέτη. Στο διάγραμμα της διαφάνειας, δεσπόζουσα θέση κατέχει η παρακίνηση και εν
γένει η έμπνευση ! Στοιχεία που αποτελούν ζωογόνο στοιχείο, κεντρομόλο και
κινητήριο δύναμη για όλους τους υπολοίπους.
Ο ηγέτης, οφείλει να είναι ακέραιος και ειλικρινής, προκειμένου να κερδίσει την
εμπιστοσύνη των υπολοίπων, κεφαλαιοποιώντας στη συνέχεια το ηθικό πλεονέκτημα.
Από τον ηγέτη, ζητούνται και απαιτούνται ικανότητες ανάλυσης και επίλυσης των
δυσνόητων δεδομένων και των σημαντικών προβλημάτων και τέλος αξιώνονται οι
μακροπρόθεσμες στοχεύσεις και οι σαφείς κατευθύνσεις.
Οι παρούσες συνθήκες και το ταξίδι των μεταρρυθμίσεων στην υγεία, απαιτούν κάτι
παραπάνω από αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης. Απαιτούν ηγεσία κρίσεων,

η οποία θα διενεργεί μία βαθιά ενδοσκόπηση και θα έχει το σθένος να επιχειρεί
ανασκευή των ενδεχόμενων λαθών, την επίμονη επανεξέταση και τον
προσανατολισμό σε win-win καταστάσεις. Σε αυτή τη χρονική συγκυρία δεν έχει
νόημα να μιλάμε για τους προηγούμενους φταίχτες ή τους κατ’ επίφασιν σωτήρες,
αλλά για αυθεντικούς ηγέτες, που αν οι ενέργειες τους εμπνέουν τους άλλους, ώστε
να ονειρεύονται περισσότερο, να δημιουργούν περισσότερο και να φτάνουν
ψηλότερα.