CỐ VẤN KHỞI NGHIỆP
CÔNG VIỆC & CHƯƠNG TRÌNH
Trần Trí Dũng; vebimo@gmail.com
Huế ∞ 12-11-2020

Trao đổi tích cực
Làm việc nhóm
Không có Đáp án

Sáng tạo

Đổi mới sáng tạo

Đổi mới Sáng tạo
Mới + Hữu ích +Thương mại hóa (bán được)

Người khởi nghiệp... Khát vọng
tạo giá trị
Chấp nhận
bất trắc
Năng lực biến
cơ hội thành
hiện thực

Người khởi nghiệp “ngụy trang”
oRất nhiều ý tưởng
oVô vàn đề xuất
oKhông muốn rủi ro
oKhông muốn thực thi
oCố gắng ở phía an toàn
o Cần một cơ chế chọn lọc
o Ước muốn của người khởi nghiệp “ngụy trang”:
thoát đời khởi nghiệp
o Lợi ích: chất xúc tác hiệu quả
o Tác hại với xã hội:
 Quan niệm sai về khởi nghiệp
 Không còn nguồn lực cho những người khởi
nghiệp chân chính
Cách nào nhận diện?
1. Hỏi
o Đã làm gì? Kết quả?
2. Nghe
o Hiểu, đối chiếu,.. Hỏi tiếp

Cách nào nhận diện?
1. Hỏi
o Đã làm gì? Kết quả?
2. Nghe
o Hiểu, đối chiếu,.. Hỏi tiếp

Disciplined Entrepreneurship: 24 Steps to A Successful
Startup – by Bill Aulet (MIT), Willey 2013
KHỞI NGHIỆP LÀ QUÁ TRÌNH LAO ĐỘNG KỶ LUẬT

Đầu tiên… Quan trọng hơn cả tiền

Cố vấn Dẫn dắt làm gì?
Người lắng nghe & đặt câu hỏi
Người truyền cảm hứng
Giảng viên
Huấn luyện viên
Nhà tư vấn
Đối tác Kinh doanh
Nhà Đầu tư
 Không phải ông Bụt

Cố vấn dẫn dắt
(Mentor)
Huấn luyện viên
(Coach)
Mục tiêu Phát triển năng lực giải
quyết vấn đề và lãnh
đạo
Hướng dẫn giải
quyết vấn đề cụ
thể bằng cách
cùng làm việc
Quan hệ Dài hạn Ngắn hạn
Tự nguyện Hợp đồng
Phạm vi công việc Thay đổi theo quá trình
phát triển của hoạt
động kinh doanh
Mô tả công việc
Ưu tiên Mối quan hệ. Năng lực Giải pháp. Kết quả
Kỹ thuật Lắng nghe
Đặt câu hỏi
Giải quyết vấn đề

Cố vấn Dẫn dắt
 Mối quan hệ tự nguyện và dài hạn:
 6 đến 12 tháng
 Sự tin tưởng
 Cố vấn dẫn dắt giúp người khởi nghiệp phát triển:
1. Năng lực giải quyết vấn đề
2. Năng lực lãnh đạo
 Hai nguồn lực quan trọng:
1. Sự khôn ngoan
2. Vốn xã hội: quan hệ kinh doanh

Cố vấn khởi nghiệp mang lại lợi ích gì?
Cố vấn dẫn dắt mang lại lợi ích gì?
Đánh giá của
Mentor Mentee
Cung cấp kiến thức, kinh nghiệm 26% 28%
Cơ hội tiếp cận mạng lưới kinh doanh 27% 30%
Tạo động lực thúc đẩy 22% 20%
Giúp xây năng lực ra quyết định 15% 16%
Trợ giúp tài chính 8% 6%

Cố vấn dẫn dắt làm gì?
7 phút
• Chia nhóm ba người
• Mentee tham vấn mentor với câu hỏi “cố vấn dẫn dắt làm gì?”
• Người thứ ba quan sát

ĐẶT CÂU HỎI
Câu hỏi:
o Tại sao? Ai? Cái gì? Khi nào? Như
thế nào?
o Còn gì nữa không?
Một câu hỏi tốt mở ra một
hướng suy nghĩ mới.
Câu hỏi cần xuất phát từ mối
quan tâm thực sự tới vấn đề
mà người khởi nghiệp đang
phải đối diện.
Người cố vấn khéo léo lựa chọn
câu hỏi để dòng chảy thông tin
được liên tục.
LẮNG NGHE
“Lắng”  “Nghe”
Động viên

• Vẫn nhóm ba người
• Mentor và mentee đổi vị trí và tham vấn
• Người thứ ba quan sát
Cố vấn dẫn dắt không làm gì?
7 phút

Annie Duke: “Một quyết định có tốt
hay không phụ thuộc vào cách thức
đưa ra quyết định đó, không phải
kết quả của quyết định đó.”

Cố vấn có chuyên môn tài chính làm việc
việc cùng startup ứng dụng công nghệ
thực tế ảo
o Startup không dám chắc
còn sống được bao lâu.
o Các sáng lập không có
lương.
o Đội ngũ chịu nợ lương, nợ
bảo hiểm xã hội
 Startup tự tin giờ không thể
chết được
 Quỹ tiền mặt dư 03 tháng
lương và bảo hiểm
 Khách hàng chủ động tìm
đến. Thường xuyên xuất
hiện trên truyền hình quốc
gia

Giảng viên chưa có
kinh nghiệm kinh
doanh có nên làm cố
vấn dẫn dắt?

Kể chuyện. Người cố vấn sử dụng các câu chuyện để
gợi ý và dẫn dắt người khởi nghiệp liên tưởng tới
thực tiễn của mình.

Ai làm cố vấn dẫn dắt
Nhà Quản lý
Doanh nghiệp
26%
Giảng viên
Đại học
11%
Nhà Tư vấn
Chuyên môn
23%
Doanh nhân
thành đạt
27%
Nhà đầu tư
11%
Khác
2%

• Tư duy phản biện. Người cố vấn và người
khởi nghiệp cùng nhau sử dụng tư duy
phản biện tích cực để phân tích, đánh giá
và tìm giải pháp.

Giải quyết vấn đề. Người cố vấn giới thiệu và hướng dẫn người khởi nghiệp sử
dụng các kỹ thuật giải quyết vấn đề - chẳng hạn: chia nhỏ để xử lý, lật ngược lại giả
thiết, xem xét vấn đề từ nhiều vị trí. Qua đó, người cố vấn dẫn dắt người khởi
nghiệp tìm ra giải pháp cho mình.

Làm việc với số liệu và dữ liệu. Số
liệu và dữ liệu mà người khởi
nghiệp và cố vấn phải cùng nhau
tiếp nhận là rất nhiều và đa dạng.
Xử lý tốt những thông tin này giúp
thấu hiểu vấn đề và từ đó tìm ra
giải pháp phù hợp
Abraham Wald: Logical error
known as Survival Bias
Xác định và loại bỏ những điều có
thể tạo ra thất bại nên làm hơn là
tìm hiểu điều gì làm nên thành
công.

Tìm quy luật của dãy số
Quy luật của dãy số đã được viết ra trước
Nêu số tiếp theo, nếu đúng với quy luật thì viết thêm vào, nếu không
đúng với quy luật thì loại bỏ
2, 4, 8,..

Xây dựng cộng đồng cố vấn khởi nghiệp là gieo hạt mầm giá trị văn hóa
về niềm tin vào sự cần thiết phải làm những việc tốt đẹp cho cộng đồng.
• Đặt câu hỏi. Một câu hỏi tốt mở ra một hướng suy nghĩ mới. Câu
hỏi cần xuất phát tự mối quan tâm thực sự tới vấn đề mà người
khởi nghiệp đang phải đối diện. Người cố vấn khéo léo lựa chọn
câu hỏi để dòng chảy thông tin được liên tục.
• Kể chuyện. Người cố vấn sử dụng các câu chuyện để gợi ý và dẫn
dắt người khởi nghiệp liên tưởng tới thực tiễn của mình.
• Giải quyết vấn đề. Người cố vấn giới thiệu và hướng dẫn người
khởi nghiệp sử dụng các kỹ thuật giải quyết vấn đề - chẳng hạn:
chia nhỏ để xử lý, lật ngược lại giả thiết, xem xét vấn đề từ nhiều vị
trí. Qua đó, người cố vấn dẫn dắt người khởi nghiệp tìm ra giải
pháp cho mình.
• Tư duy phản biện. Người cố vấn và người khởi nghiệp cùng nhau
sử dụng tư duy phản biện tích cực để phân tích, đánh giá và tìm
giải pháp.
• Làm việc với số liệu và dữ liệu. Số liệu và dữ liệu mà người khởi
nghiệp và cố vấn phải cùng nhau tiếp nhận là rất nhiều và đa dạng.
Xử lý tốt những thông tin này giúp thấu hiểu vấn đề và từ đó tìm ra
giải pháp phù hợp

Vì sao nên quan tâm trở
thành cố vấn dẫn dắt?
• Tái nạp năng lượng khởi nghiệp & đổi mới sáng tạo
• Cập nhật công nghệ
• Tiếp cận mô hình kinh doanh mới
• Tìm kiếm nhân tài
• Tìm kiếm cơ hội kinh doanh và đầu tư

Kỷ luật, Cam kết, Thực thi
Tạo một bối cảnh thoải mái
Làm rõ kỳ vọng
Xác định vấn đề
Tìm kiếm giải pháp
Quyết định hành động
Thách thức và thuận lợi
Kết quả và đo lường kết quả

Mô hình Kinh doanh
Cái gì được cung cấp cho khách hàng?
Bằng cách nào giá trị được tạo
ra và chuyến tới khách hàng?Ai là phân khúc khách
hàng mục tiêu?
Tại sao hoạt động kinh
doanh có lợi nhuận?
Tuyên bố giá trị
Mô hình doanh thu
Chuỗi giá trị
Mô hình Kinh doanh trình bày cách thức công ty tạo ra giá trị và
chuyển hóa các giá trị đó thành tiền
Cái gì?
Tại
sao?
Thế
nào?
Ai?

Làm việc nhóm:
Xây dựng chương trình cố
vấn dẫn dắt tại đơn vị
• Các nhóm thảo luận và chuẩn bị
trong 45 phút
• Từng nhóm trình bày trong 10
phút + 10 phút hỏi đáp

Tạo Nhận thức & Xây dựng Kỳ vọng Thích hợp
Sự kiện Kết nối & Định hướng
Sự kiện Ghép cặp
Giám sát & Hỗ trợ
Tốt nghiệp & Phát triển Quan hệ
Xây dựng Cộng đồng với các Cựu Thành viên
Đánh giá & Điều chỉnh
Các bước xây dựng Chương trình Cố vấn Khởi nghiệp

Tạo Nhận thức & Xây dựng Kỳ vọng Thích hợp
oKỳ vọng thích hợp – cho cả mentor và mentee – là nền tảng cho
quan hệ gắn bó lâu dài
oMời những người quan tâm, đặc biệt là doanh nhân, tới các sự
kiện để gặp gỡ cộng đồng khởi nghiệp:
Chuẩn bị tốt về nội dung. Tránh lãng phí thời gian của khách mời
Tạo không gian thoải mái và thân thiện
Chia sẻ câu chuyện. Giải thích các thách thức. Không nói quá.

Sự kiện Kết nối & Định hướng
oTập trung vào mục tiêu của sự kiện:
Quan hệ cố vấn khởi nghiệp là nội dụng chủ đạo
Có thêm nhiều người quan tâm trở thành cố vấn khởi nghiệp
Có thể nhiều nhà sáng lập muốn tham gia chương trình
oMời cả cố vấn và nhà sáng lập tới tham dự
oTạo thời gian để mọi người trao đổi và tìm hiểu về nhau

Sự kiện Ghép cặp
oMục đích: xác định các cặp mentor-mentee thích hợp làm việc cùng nhau
oKhiến mọi người tham dự phải thực sự nghiêm túc cân nhắc xem ai là
người họ muốn cùng làm việc trong 6 đến 12 tháng tới
oHai hoặc ba buổi gặp đầu tiên là rất quan trọng:
Trao đổi với mentor và mentee sau mỗi buổi gặp
Sắp xếp để những mentor có kinh nghiệm trao đổi với những người mới tham gia

Giám sát & Hỗ trợ
o Mục tiêu của giám sát là hỗ trợ và cải thiện chất lượng quan hệ cố vấn dẫn dắt
o Các chỉ tiêu định lượng là cần thiết: “10,000 giờ bay”
o Tác động thực tế nhất là sự thay đổi của nhà sáng lập
o Sẵn sàng hỗ trợ cố vấn và nhà sáng lập với các nguồn lực hiện có
o Khi cần giả quyết một vấn đề:
Quan hệ cố vấn khởi nghiệp là quá trình kỷ luật. Hãy vận dụng các quy tắc của chương trình.
Tôn trọng cả cố vấn và nhà sáng lập
Quá trình trao đổi thông tin minh bạch và liên tục

Tốt nghiệp & Phát triển Quan hệ
oCơ hội để ghi nhận và thể hiện sự trân trọng với các cố vấn khởi nghiệp
oCơ hội để cố vấn và nhà sáng lập mở rộng mạng lưới quan hệ và tiếp cận cơ hội mới
oChuẩn bị cho cố vấn và nhà sáng lập bước vào giai đoạn hợp tác mới: đối tác kinh
doanh, nhà đầu tư

Đánh giá & Điều chỉnh
oĐây là quá trình nội bộ
oMục tiêu: cải thiện chất lượng dịch vụ
oKiên nhẫn. Mắc sai lầm không phải là vấn đề.

Xây dựng Cộng đồng với các Cựu Thành viên
oCựu thành viên = Tài sản của Chương trình Cố vấn Dẫn dắt
oCựu thành viên: Cố vấn & Nhà sáng lập
oMột chương trình khác với cam kết dài hạn hơn

43