Vai trò của cố vấn (mentor) trong hệ sinh thái khởi nghiệp

1. Vai trò của cố vấn trong
hệ sinh thái khởi nghiệp
Trần Trí Dũng; vebimo@gmail.com
Huế ∞ 20-06-2020

3. Trao đổi tích cực
Làm việc nhóm
Không có Đáp án

4. Anh, chị mong đợi điều gì
trong ngày làm việc hôm nay?
I thank you
I love you
I am sorry
Please forgive me

5. Cố vấn
Khởi nghiệp
Đổi mới Sáng tạo
Dịch vụ nền tảng
Tác động rõ ràng:
Doanh thu tăng 3,5 lần
Cơ hội gọi vốn thành công tăng 7 lần
Hạt mầm giá trị văn hóa về niềm tin vào sự cần thiết
phải làm những việc tốt đẹp cho cộng đồng.

6. • Startup hoạt động ra sao?
• Startup cần sự trợ giúp gì?
Đầu tiên…
Quan trọng hơn cả tiền

7. Lợi ích từ quan hệ cố vấn dẫn dắt
Đánh giá của
Mentor Mentee
Cung cấp kiến thức, kinh nghiệm 26% 28%
Cơ hội tiếp cận mạng lưới kinh doanh 27% 30%
Tạo động lực thúc đẩy 22% 20%
Giúp xây năng lực ra quyết định 15% 16%
Trợ giúp tài chính 8% 6%

8. Cố vấn Khởi nghiệp là..
Người lắng nghe & đặt
câu hỏi
Người truyền cảm hứng
Giảng viên
Huấn luyện viên
Nhà tư vấn
Đối tác Kinh doanh
Nhà Đầu tư
 Không phải ông Bụt

9. Cố vấn Khởi nghiệp
 Mối quan hệ tự nguyện và dài hạn:
 6 đến 12 tháng
 Cố vấn giúp người khởi nghiệp phát triển:
1. Năng lực giải quyết vấn đề
2. Năng lực lãnh đạo
 Hai nguồn lực quan trọng:
1. Sự khôn ngoan
2. Vốn xã hội: quan hệ kinh doanh

10. “Cố vấn khởi nghiệp là mối quan hệ tự nguyện và dài hạn
(thường từ 6 đến 12 tháng) giữa cố vấn (mentor) với người
khởi nghiệp (entrepreneur), trong đó, người cố vấn sử dụng kỹ
thuật đặt câu hỏi, chia sẻ hiểu biết và kinh nghiệm, các mối
quan hệ kinh doanh để dìu dắt người khởi nghiệp phát triển
năng lực giải quyết vấn đề, năng lực lãnh đạo, tăng trưởng
công việc kinh doanh.”

11. Cố vấn Khởi
nghiệp (mentor)
Huấn luyện viên Giảng viên Tư vấn Cố vấn (advisor)
Mục tiêu Phát triển năng
lực giải quyết vấn
đề và lãnh đạo
Hướng dẫn giải
quyết vấn đề cụ
thể bằng cách
cùng làm việc
Giới thiệu cách
giải quyết vấn đề
cụ thể
Giải quyết vấn đề
cụ thể
Cho lời khuyên về
vấn đề cụ thể
Quan hệ Dài hạn Ngắn hạn Ngắn hạn Ngắn hạn Thấp
Tự nguyện Hợp đồng Hợp đồng Hợp đồng
Phạm vi công việc Thay đổi theo quá
trình phát triển
của hoạt động
kinh doanh
Mô tả công việc Mô tả công việc Mô tả công việc Do cố vấn đưa ra
Nghệ thuật Cân bằng

12. Ai làm Cố vấn
Khởi nghiệp?
Nhà Quản lý
Doanh nghiệp
26%
Giảng viên
Đại học
11%Nhà Tư vấn
Chuyên môn
23%
Doanh nhân
thành đạt
27%
Nhà đầu tư
11%
Khác
2%

14. RẤT NÊN..
• Nếu: giảng viên có mong muốn phát triển năng lượng khởi nghiệp của
chính mình
• Cố vấn dẫn dắt & Giáo dục: Quá trình tương tác hai chiều
• Vấn đề bất đối xứng thông tin: Quan hệ cố vấn dẫn dắt mang lại lợi ích gì?

16. Vì sao quan tâm?
• Tái nạp năng lượng khởi nghiệp & đổi mới sáng tạo
• Cập nhật công nghệ
• Tiếp cận mô hình kinh doanh mới
• Tìm kiếm nhân tài
• Tìm kiếm cơ hội kinh doanh và đầu tư

17. Những chuyển đổi tích cực
của người cố vấn khởi nghiệp
• Chị Lê Thanh Lâm, Phó Tổng Giám đốc Sài Gòn Food
• Chuyển từ “áp đặt” sang “đặt câu hỏi và gợi mở”
• Trong Gia đình:
• Nói chuyện cởi mở và trở thành bạn thân của con gái
• Trong Công ty:
• Xây năng lực quyết định cho nhân viên
• Tăng tinh thần trách nhiệm và hiệu quả công việc

18. “Khúc mắc” khi nhận lời mời làm cố vấn khởi nghiệp
 “Tôi không có thời gian”
 2 tiếng * 12 tháng = 24 tiếng = 01 ngày/năm
 “Tôi giỏi trong lĩnh vực chuyên môn của mình”
 Cố vấn dẫn dắt không làm thay việc, không giải quyết vấn đề. Cố vấn dẫn dắt có sự khôn ngoan và
kinh nghiệm trong xử lý các vấn đề.
 “Tôi không thể chịu trách nhiệm về kết quả kinh doanh của người được bảo trợ.”
 Hiển nhiên là không. Cố vấn dẫn dắt giúp xây dựng năng lực lãnh đạo.

19. Vì sao những doanh nhân thành đạt luôn sẵn sàng
trở thành cố vấn khởi nghiệp?
Trân trọng và nỗ lực lan tỏa giá trị tốt đẹp

20. Xây dựng cộng đồng cố vấn khởi nghiệp
• Tỷ lệ chuyển đổi: 30% (VMI 2018)
 Kết hợp thực hành ngay trong quá trình đào tạo
• Nhu cầu hợp tác và tận dụng nguồn lực giữa các chương trình và đơn vị
hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST
• Nỗ lực giám sát và đo lường kết quả giúp cải thiện hiệu quả và chất
lượng
 Vai trò giám sát, hỗ trợ, đo lường kết quả của đơn vị tổ chức
• Trân trọng và sử dụng hiệu quả thời gian của cố vấn
 Chương trình hỗ trợ có mục tiêu cụ thể và quy tắc tổ chức
 Sổ tay hướng dẫn VMI
• Cộng đồng cố vấn khởi nghiệp tại chỗ
• Cố vấn khởi nghiệp không phải một nghề

21. Cố vấn khởi nghiệp làm gì?
• Đặt câu hỏi và Lắng nghe
• Tại sao? Ai? Cái gì? Khi nào? Như thế
nào?
• Động viên và nuôi dưỡng động lực
• Cố vấn dẫn dắt có nguồn lực đặc biệt:
• Sự khôn ngoan và trải nghiệm
• Mạng lưới kinh doanh, quan hệ
• Giữ mối quan hệ trung thực
• Phát triển các nguyên tắc nền tảng của mối
quan hệ

22. Cố vấn Khởi nghiệp:
Người đặt câu hỏi và lắng nghe
• Cố vấn Đỗ Thu Giang, Giám
đốc CTCP Thế hệ Xanh:
• “Những người sáng lập đã
tự tìm được những nguyên
nhân và rút ra bài học cho bản
thân. Chúng tôi chỉ cùng nhau
xem xét lại quá trình kinh
doanh của họ.”
• “Đến nay đây thực sự là một
trải nghiệm thú vị, và tất cả
chúng tôi đều không biết đích
đến của cuộc hành trình”

23. Cố vấn Khởi nghiệp:
Người xây dựng năng lực
giải quyết vấn đề & lãnh đạo
• Cố vấn Phan Đình Tuấn Anh, Sáng lập
Angel4Us
• Nguyễn An Lành, sáng lập BonPas Bakery
• “Sau 6 tháng, tôi nhận ra rằng đó là tư
duy logic và là một phương pháp giải
quyết vấn đề trong sự hướng dẫn từ
mentor. Và điều quan trọng nhất là thói
quen tư duy mà mentor đã dạy cho tôi
xuyên suốt các buổi cố vấn, giúp cho tôi
tự động xác định vấn đề và cách tôi tiếp
cận nó sau này.”

24. Cố vấn có chuyên môn tài chính làm việc
việc cùng startup ứng dụng công nghệ
thực tế ảo có được không?
o Startup không dám chắc
còn sống được bao lâu.
o Các sáng lập không có
lương.
o Đội ngũ chịu nợ lương, nợ
bảo hiểm xã hội
 Startup tự tin giờ không thể
chết được
 Quỹ tiền mặt dư 03 tháng
lương và bảo hiểm
 Khách hàng chủ động tìm
đến. Thường xuyên xuất
hiện trên truyền hình quốc
gia

25. 1. Kiên nhẫn
Công việc của cố vấn dẫn dắt là xây dựng năng lực giải quyết vấn đề và năng
lực lãnh đạo
Mối quan hệ giữa cá nhân với cá nhân
Mục tiêu: thay đổi, thâm chí là thay đổi con người
2. Tin tưởng và Cam kết
Niềm tin cần được xây dựng và củng cố
Học tập không ngừng
“Nói ít và Hỏi nhiều”
Đặt câu hỏi từ trái tim, không phải từ khối óc
Tránh áp đặt kinh nghiệm bản thân
3. Kỷ luật làm việc
Thời gian là nguồn lực quý báu
Làm bài tập ở nhà
Đặt mục tiêu cho lần gặp tiếp theo

28.  Đặt câu hỏi. Một câu hỏi tốt mở ra một hướng suy nghĩ mới. Câu hỏi cần xuất
phát tự mối quan tâm thực sự tới vấn đề mà người khởi nghiệp đang phải đối
diện. Người cố vấn khéo léo lựa chọn câu hỏi để dòng chảy thông tin được liên
tục.
 Kể chuyện. Người cố vấn sử dụng các câu chuyện để gợi ý và dẫn dắt người khởi
nghiệp liên tưởng tới thực tiễn của mình.
 Giải quyết vấn đề. Người cố vấn giới thiệu và hướng dẫn người khởi nghiệp sử
dụng các kỹ thuật giải quyết vấn đề - chẳng hạn: chia nhỏ để xử lý, lật ngược lại giả
thiết, xem xét vấn đề từ nhiều vị trí. Qua đó, người cố vấn dẫn dắt người khởi
nghiệp tìm ra giải pháp cho mình.
 Tư duy phản biện. Người cố vấn và người khởi nghiệp cùng nhau sử dụng tư duy
phản biện tích cực để phân tích, đánh giá và tìm giải pháp.
 Làm việc với số liệu và dữ liệu. Số liệu và dữ liệu mà người khởi nghiệp và cố vấn
phải cùng nhau tiếp nhận là rất nhiều và đa dạng. Xử lý tốt những thông tin này
giúp thấu hiểu vấn đề và từ đó tìm ra giải pháp phù hợp
Xây dựng cộng đồng cố vấn khởi nghiệp là gieo hạt
mầm giá trị văn hóa về niềm tin vào sự cần thiết
phải làm những việc tốt đẹp cho cộng đồng.

29. Mô Hình 6C mentoring
 Thời gian
 Địa điểm
 Chủ đề
 Làm rõ mong
muốn
 Xác định mục
tiêu: Điều gì
là quan trọng
nhất, why?
 Thách thức
 Trở ngại
 Hành động:
Bạn sẽ làm
gì?
 Buổi hẹn kế
tiếp.
 Khi nào?

31. Người khởi nghiệp Khát vọng
tạo giá trị
Dám chấp
nhận bất trắc
Nhận biết và
nắm bắt cơ hội

32. ĐMST = Phát minh * Thương mại hóa
 Đổi mới Sáng tạo:
 Phù hợp và Hữu dụng
 Sản phẩm mới và/hoặc
 Cách làm mới
 Thương mại hóa:
 Khách hàng
 Doanh thu
 Lợi nhuận
 Câu hỏi:
1. Vấn đề của ai?
2. Tốt đến thế nào là tốt?
3. Có lợi nhuận không?

33. Phẩm chất của Nhà sáng lập
1. Nhà đầu tư thiên thần:
Máu lửa
Biết lắng nghe
Chịu thay đổi
2. Quỹ đầu tư mạo hiểm:
Năng lực lãnh đạo
Tốc độ thực thi
Hiệu quả quản trị
3. Công ty/Tập đoàn:
Hòa hợp với văn hóa

34. 10 Lời khuyên cho
Nhà Đầu tư Thiên thần
1. Chỉ sử dụng nguồn vốn nhàn rồi
2. Phát triển vốn bằng năng lực cố vấn khởi nghiệp (mentor capital)
3. Chỉ đầu tư vào những gì bạn biết hoặc có thể hiểu được
4. Kỳ vọng: khó khăn gấp đôi và thuận lợi bằng một nữa những gì nghe được
5. Tìm những phần thường về tinh thần từ khoản đầu tư
6. Chỉ tiền mặt thu về mới có ý nghĩa
7. Thời gian là tài nguyên giá trị nhất
8. Quan hệ sau khi đầu tư bắt đầu từ khi làm due diligence và xây dựng các
điều khoản đầu tư
9. Giữ nguồn lực cho những vòng đầu tư tiếp theo
10. Cố vấn khởi nghiệp và “chờ đợi may mắn”