Minder Hinder-plan (volledig)

Inhoud

5 9 17
Een uitnodiging tot inspiratie Aalst neemt wrevel weg Mortsel: promotie en ondersteuning
door communicatie van lokale economie tijdens
wegenwerken

7 13
Woord vooraf
20
Mol: Inspraak werkt
Code zorgt voor minder hinder

15 23
De minder-hinderchecklist:
Inspiratielijst voor minder hinder Antwerpen werkt strategisch
plan minder hinder uit

26
Ondernemersbetrokkenheid
lost veel op

I Inspiratieboek Minder Hinder

28 36 44 52
Kiezen voor een Minder hinder als besteksbepaling: Signalisatie: niet verdwalen Colofon
bereikbaarheidsadviseur? een overtuigend argument? in een bos van borden

31 40 50
Ondernemend Bentille Efficiënte communicatie via Coördinatiepunt Wegenwerken
pakt de werken aan gemeentelijke websites brengt wegenwerken in kaart

33 42
Torhout gefaseerd bereikbaar Aquafin en partners werken hard
aan hinderbeperking

34
Ongehinderd winkelen
in Tongeren

Inspiratieboek Minder Hinder I

Een uitnodiging tot inspiratie

Wegenwerken behoren ontegensprekelijk tot ons straatbeeld. Ondernemers worden op een andere manier getroffen door
Ze zijn het zichtbaarste bewijs dat de overheid investeert in openbare werken dan buurtbewoners en toevallige passanten.
de openbare ruimte. Ook de gemeenten investeren mee in de Voor ondernemers kan hinder door werken de leefbaarheid
opwaardering van het openbare domein. Het gaat niet alleen van hun zaak ondermijnen.
om de aanleg van vlot toegankelijke en veilige wegen, maar ook De belangrijkste problemen zijn bekend: slechte bereik-
om de verwezenlijking van een aangenaam woon- en onder- baarheid voor klanten en leveranciers, onduidelijke signalisatie
nemingsklimaat. Jaarlijks besteden de gemeenten meer dan naar toch nog bereikbare handelszaken en bedrijven,
een half miljard euro aan infrastructuurwerken. Dat ze ook oog onzekerheid over de duur en de opvolging van soms lang
hebben voor de hinder die al die werkzaamheden veroorzaken, lijdt geen twijfel. In aanslepende werken, en een gebrek aan coördinatie tussen alle betrokkenen.
dit inspiratieboek vindt u voorbeelden van steden en gemeenten die werken aan Daarom is het van kapitaal belang altijd en tijdig rekening te houden met de
minder hinder. Maar de lijst is verre van compleet. Steeds meer gemeenten trach- weerslag van wegenwerken op alle betrokken bedrijven, van in de ontwerpfase tot
ten hinder bij wegenwerken te vermijden. Tal van maatregelen vonden de voorbije na afloop van de werkzaamheden. Een dergelijke aanpak is absoluut noodzakelijk
jaren ingang. In 2001 legden de gemeenten samen met de nutsbedrijven al afspra- om voor ondernemers de weerslag van openbare werken te beperken en dus
ken over de coördinatie van werken vast. De meeste gemeenten voeren een gericht aanvaardbaar te maken.
communicatiebeleid naar verschillende doelgroepen. Voor de uitvoering worden Dit handen inspiratieboek wil de bouwheer, de lokale overheid, maar ook de
in de bestekken faseringen en toegankelijkheidsbepalingen opgenomen. Deze en aannemers inspireren tot een ondernemersgericht denken in alle fasen van de
andere minder-hindermaatregelen stellen wij u in dit inspiratieboek voor. werken.

Mark Suykens Karel Van Eetvelt


Woord vooraf
Het inspiratieboek Minder Hinder kwam tot stand naar aanleiding van het project ‘geïntegreerde
aanpak minder hinder bij openbare werken’ dat een onderdeel is van het actieplan onder-
nemingsvriendelijke gemeente van de Vlaamse minister van Economie en de Vlaamse overheid.

In dit project werkt de VVSG samen met Unizo en VOKA aan enkele instrumenten die het minder-
hinderbeleid van de gemeenten en steden mee vorm kunnen geven. In dit inspiratieboek vindt
u een beschrijving van deze instrumenten. De minder-hinderchecklist is er één van. Daarnaast
publiceren we ook getuigenissen van steden en gemeenten die ervaring opbouwden met minder
hinder en die hun inzichten graag met u delen.

In dit project ondersteunden we ook gemeenten in hun communicatie over een specifiek
infrastructuur-project met de inzet van een bereikbaarheidsadviseur. Het relaas van hun
werkzaamheden, samen met enkele aanbevelingen, vindt u ook terug in dit boekje.

Ten slotte willen we ook ingaan op de minder-hinderopzet van het Vlaamse Gewest, met het
Coördinatiepunt Wegenwerken en de ervaringen van de nutssector.

Dit inspiratieboek is het sluitstuk van dit project, en tegelijk de aanzet om de ervaringen en goede
praktijkvoorbeelden blijvend uit te wisselen.

We hopen dat dit boekje u in uw gemeente nu al kan ondersteunen bij de voortzetting van uw
minder-hinderintenties.

Veel leesplezier.

Pieter Van Sande, stafmedewerker VVSG
Stef Broodcoorens, Unizo-vorming
Stuurgroep Project Minder Hinder


Aalst neemt wrevel weg door communicatie
Met enkele grootschalige stadsvernieuwingsprojecten staat Aalst
de komende jaren in de steigers. De werken zullen het beeld van
deze centrumstad grondig veranderen. Het ideale moment dus voor
een gesprek met schepen van Openbare Werken Ann Van de Steen
over het minder-hinderbeleid van de stad. ‘Tijdens de werken zal er
onvermijdelijk veel overlast zijn. Toch proberen we de hinder voor de
bewoners en ondernemers tot het strikte minimum te beperken.’

Informeren bij Vergadering met willen veranderen. En dat willen we
meerjarenplanning witte papieren uiteraard au sérieux nemen, want daar
zitten goede ideeën tussen.’
Het ergste wat
‘Een goed minder-hinderbeleid vertrekt ‘Voor elk groot werk houden we, ‘We zoeken wel nog naar het geschikte
steeds van informeren,’ vat de schepen nog voor we ook maar iets van het format om zo’n vergadering in goede je kunt doen is
aan. ‘Al lang voordat een aannemer aan ontwerp op papier hebben gezet, banen te leiden. We willen immers
de hinder minima-
de slag gaat, zijn de ondernemers en een eerste inspraakvergadering,’ vermijden dat wie het luidst roept, ook
bewoners al op de hoogte van de vervolgt Ann Van de Steen. het best bediend wordt. Soms is het liseren voor de start
werken. Dat begint al bij de opmaak ‘We vertrekken daarbij meestal ook niet evident om tegengestelde
van de werken, goed
van de meerjarenplanning van de stad. van de bestaande situatie van belangen te verzoenen. Vanuit het per-
Zodra een werk hierin wordt opgeno- de straat. We noemen dit onze spectief van handelaars is de vraag naar wetend dat het
men, informeren we alle inwoners. Op wittepapierenvergadering. Op deze meer parkeerplaatsen bijvoorbeeld
voor de mensen
onze website vermelden we alle werken vergadering krijgen de aanwezigen erg legitiem, maar dit kan wel indruisen
die zowel op lange als op korte termijn de kans om zich uit te spreken over tegen het algemeen belang met het tijdens de werken
zijn gepland. Ook in onze infokrant wat hun bevalt, maar vooral ook over accent op de kwaliteit van het ontwerp.
erg lastig zal
besteden we er al aandacht aan. Zo wat ze minder goed vinden aan hun Op zo’n moment wordt het een fragiele
weet een inwoner of ondernemer met- straat of buurt. Heel vaak hebben de evenwichtsoefening de contrasterende worden.
een of er de komende vijf jaar werken buurtbewoners een heel concreet visies te verzoenen. Gelukkig slagen we
op stapel staan in zijn omgeving.’ idee van wat ze aan hun omgeving daar meestal in.’


buurtbewoners dagenlang tegen een Budget voor minder hinder
Tips voor minder hinder rommelige straat moeten aankijken,
dan geven we dat ook eerlijk toe. Het ‘De minder-hindermaatregelen wegen
1 Communiceer open en eerlijk. ergste wat je kunt doen is de hinder uiteraard op de uiteindelijke prijs van
2 Laat inwoners en ondernemers meedenken. minimaliseren voor de start van de de werken. Net daarom trekken we er
werken, goed wetend dat het voor de ook een budget voor uit. Als je wilt dat
3 Een goede werftoezichter is het aanspreekpunt
mensen tijdens de werken erg lastig zal de aannemers zorg hebben voor minder
voor bewoners en ondernemers. worden. Dergelijke communicatie komt hinder, dan moet je ze daar uiteraard
4 Reserveer een budget voor de minder-hindermaatregelen. als een boemerang terug in je gezicht.’ ook voor vergoeden. Verlang je van een
5 Deel de werken op in fases. aannemer dat hij voor de woningen en
handelspanden een mooi afgewerkt
Minder-hindermaatregelen bruggetje plaatst, dan trek je daar ook
de middelen voor uit. Minder-hinder-
Aalst besteedt ook tijdens de uit- maatregelen kosten dus geld, maar dat
Gedragen plannen, nen, zal de hinder ook sneller aanvaar- voeringsfase volop aandacht aan het hebben we er ook graag voor over.’
aanvaarde hinder den,’ aldus schepen Van de Steen. beperken van de hinder. ‘We delen de
meeste werken op in fases en nemen in
In het proces van draagvlak zoeken voor de bestekken zoveel mogelijk toeganke- Afweging maken
de werken en de onvermijdelijke hinder Boemerang vermijden lijkheidsbepalingen op. Een paar weken
die ermee gepaard gaat, is inspraak een voor de start van de werken krijgen de ‘Er bestaan tegenwoordig uitvoerings-
belangrijke en noodzakelijke stap. ‘Ook ‘Nadat de ontwerpplannen zijn vastge- bewoners en handelaars in de werfzone methodes die de hinder sterk kunnen
al willen we met de inspraakvergaderin- steld en de opdracht is gegund aan de een folder met alle informatie en con- beperken. Ik denk onder meer aan het
gen vooral de ontwerpplannen richting aannemer organiseren we steeds een tactgegevens van de uitvoerder. Er staat gebruik van doorpersingen, waardoor
geven of bijsturen, toch spelen ze een informatievergadering. Hierop lichten ook steeds een signalisatiebord op een het wegvak niet meer wordt openge-
essentiële rol in de minder-hinderaanpak we de plannen toe en geven we aan op goed zichtbare plek. Daarop zijn deze legd en alle doorgaand verkeer mogelijk
van de stad. Niet alleen helpt de input welke wijze de werken worden uitge- contactgegevens ook vermeld. Een blijft. Maar die technologie is erg duur
die we uit de inspraakvergaderingen ha- voerd. Om de verstandhouding tijdens cruciale rol spelen onze toezichters. Zij en voor een werk op het schaalniveau
len onze ontwerpers aan de tekentafel de werken te bevorderen is ook de aan- volgen de uitvoering van de werken op van de meeste gemeenten is ze niet van
vooruit bij de opmaak van een gedra- nemer op deze vergadering aanwezig.’ en zien erop toe dat de aannemer alle toepassing. Ook niet voor Aalst, toch
gen en aantrekkelijk plan, bovendien afspraken respecteert. Verder zijn ze een centrumstad. Tot nu toe voerden we
komt het het aanvaardingsproces voor ‘We trachten steeds een open en het aanspreekpunt voor de bewoners slechts een handvol doorpersingen uit.
de hinder tijdens de werken ten goede. eerlijke communicatie te voeren, gaan en handelaars. Indien er problemen Voor alle minder-hindermaatregelen
Een bewoner of ondernemer die geen moeilijke thema’s uit de weg,’ opduiken, zoeken zij samen met de aan- geldt trouwens dat je de extra kosten
betrokken is bij de opmaak van de plan- benadrukt Ann Van de Steen. ‘Als de nemer naar een oplossing.’ telkens moet afwegen tegen de verwach-

10 I Inspiratieboek Minder Hinder

te hinder. Voor een groot infrastructuur-
of rioleringswerk zetten we een arsenaal
aan minder-hindermaatregelen in. Voor
een ingreep met een beperkte duur en
hinder is dit uiteraard flink wat minder.’

Interne stroomlijning

‘Ten slotte hechten we ook veel belang
aan de interne stroomlijning. Een vlotte
informatie-uitwisseling en afstemming
tussen alle diensten die betrokken zijn
bij openbare werken is doorslaggevend.
Wegwerkzaamheden zijn niet alleen
het terrein van de dienst openbare
werken, ook onze diensten mobiliteit,
communicatie, ruimtelijke ordening
en zelfs onze stadspromotiedienst
spelen een belangrijke rol. Omdat
wegenwerken in veel gevallen tot omzet-
en klantenverlies voor ondernemers
leiden, zitten we ook samen met
de diensten van onze schepen van
Economie. Ondernemers zijn in elk
geval een specifieke doelgroep van ons
minder-hinderbeleid.’
‘Steeds meer pakken we ons minder-
hinderbeleid dus geïntegreerd aan. En
dat is nodig. Over vijf jaar krijgt deze
stad een modern gelaat. Ondertussen
willen we voor onze inwoners en
ondernemingen het leed zoveel mogelijk
beperken,’ besluit Ann Van de Steen.

Inspiratieboek Minder Hinder I 11

Mol: Inspraak werkt
Vier jaar lang hebben de graafmachines Mol bezet. Maar nu met de regen
het laatste grind weggespoeld is, heeft het stadscentrum opnieuw een
moderne en frisse aanblik. ‘Voor de start van de werken zat de schrik er
bij de inwoners en de handelaars goed in,’ bekent schepen van Openbare
Werken Hans Schoofs. ‘In een periode van vier jaar hebben we het
volledige centrumgebied onder handen genomen. Een erg risicovolle
onderneming, want we hadden weinig of geen ervaring met werken van
een dergelijke omvang.’

Inspraak mogelijk maken Deelfasen Bevoorrechte getuigen

Het vooruitzicht van vier jaar kranen en Mol besliste de werken op te splitsen ‘De handelaars werden bovendien
bouwwerven is allesbehalve aantrekkelijk in korte deelfasen. Zo bleef de hinder gesensibiliseerd om zelf mee te werken
voor inwoners en handelaars. ‘Wil je op per locatie beperkt in de tijd. ‘De aan het minder-hinderbeleid. Voor We konden ons
hun goodwill en steun kunnen rekenen, fasering van de werken verhoogde de elke deelfase werden bewoners en
niet veroorloven
dan neem je hen liefst zo snel mogelijk kostprijs van de werken aanzienlijk. handelaars ingezet als tussenpersonen.
mee in bad,’ ondervond Schoofs. ‘Een Maar dat woog niet op tegen de voor- Dat kon de voorzitter van een handels- dat ook maar één
informatievergadering voor de start van delen. Als gemeentebestuur konden we vereniging zijn of een cafébaas
handelszaak failliet
de werken volstaat dan niet. Van bij het ons niet veroorloven dat ook maar één die actief is in het buurtwerk. Een
prille begin hebben we alle betrokkenen handelszaak failliet ging ten gevolge van pluspunt, ‘ herinnert schepen Schoofs ging ten gevolge
inspraak gegeven. De inwoners en de de werken,’ aldus Hans Schoofs. ‘Som- zich. ‘Hierdoor kregen we een extra
van de werken.
handelaars konden zich uitspreken over mige grote ondernemingen wensten communicatiekanaal. Indien er iets fout
zowel het ontwerp van de plannen als de ook zelf hun steentje bij te dragen. Een liep, werden we via deze mensen snel
uitvoering ervan. Dit betekent niet dat ze warenhuis dat door de werken onbe- op de hoogte gebracht. Omgekeerd
mee aan de ontwerptafel zaten, maar hun reikbaar dreigde te worden, financierde konden we via deze “bevoorrechte
suggesties hebben wel geleid tot vele een deel van de minder-hindermaatre- getuigen” snel communiceren bij een
kleine aanpassingen aan de plannen.’ gelen mee.’ wijziging in de plannen.’


Tips voor minder hinder
1 Investeer in inspraak. Betrek de ondernemers erbij.
2 Visualiseer de plannen.
3 Focus op het resultaat van de werken.
4 Zet tussenpersonen in.
5 Organiseer een feestmoment na afloop.

Werken ≠ overlast Feest in de straat

Wat opvalt aan de aanpak van Mol is de Wel benadrukt schepen Schoofs dat er
ludieke invulling van het minder-hinder- ook af en toe problemen opdoken. ‘Ons
beleid. De werken in de Corbiestraat, de verkeerscirculatieplan liep aan het einde
uitgaansbuurt van Mol, werden onder van de werken in het honderd. Onver-
meer aangekondigd met cartoons op de wachts besloot het Vlaamse Gewest
achterkant van bierkaartjes. ‘Werken wor- om op een invalsweg van Mol ook met
den al te vaak geassocieerd met overlast. werken te beginnen. Hoe veel inspannin-
Toch mag dat niet de kernboodschap gen we ook deden om de sfeer positief
zijn in de communicatie van de werken. te houden, op zo’n moment verdrink je in
Veeleer dan ons toe te spitsen op de het ongenoegen. ’
overlast, trachtten we de nadruk te leg- Toch blikt Hans Schoofs tevreden terug.
gen op het resultaat van de werken. We ‘De verwachte onleefbaarheid van Mol
investeerden enkele duizenden euro’s bleef gelukkig uit. In 2006 openden we
in de opmaak van een 3D-visualisatie. de werken met een groot startevenement
Zo konden de mensen zich een beeld “Mol werkt”. Vier jaar later sloten we ze af
vormen van hoe het stadscentrum er na met een groot feest “Mol viert” om ieder-
afloop van de werken zou uitzien.’ een te bedanken voor zijn geduld.’


De minder-hinderchecklist
Inspiratielijst voor minder hinder
Eén handige brochure met honderd minder- Praktische informatie Een hulpmiddel voor minder hinder
hindermaatregelen die hun nut hebben bewezen Welke toegankelijkheidsmaatregelen tref je? Welke De checklist is opgesteld aan de hand van vragen,
in tientallen Vlaamse gemeenten. Dat is de doelgroepen betrek je bij je minder-hinderbeleid? waardoor veel gemeenten hem als hulpmiddel zullen
minder-hinderchecklist van de VVSG, VOKA Hoe voorkom je hinder door een goede coördinatie gebruiken bij de verslaggeving over de minder-
en Unizo. Hij biedt een overzicht van de meest en planning? Welke maatregelen neem je om de hinderaanpak van de wegenwerken. Zo dient de
courante maatregelen die de hinder voor de ondernemers te betrekken bij alle fasen van de checklist niet alleen als intern document, maar ook
inwoners en ondernemers sterk kunnen beperken. werken? Hoe communiceer je met je inwoners en als een manier om aan de ondernemers en inwoners
ondernemers? aan te geven welke maatregelen de gemeente
Bijzonder relevante vragen, waarop de minder- neemt.
hinderchecklist een antwoord wil geven. Geen grote In elk geval wil de checklist bijdragen tot een goede
theorieën, maar wel bruikbare, praktische informatie. minder-hinderaanpak bij wegenwerken in de
Vlaamse steden en gemeenten.
Voor wie?
Met een verzameling van alle mogelijke minder- De minder-hinderchecklist werd eind 2007 in een
hindermaatregelen is de checklist een nuttig brochure gegoten en aan alle Vlaamse steden en
instrument voor al wie in de gemeente te maken gemeenten bezorgd.
heeft met wegenwerken. U vindt de brochure ook op de website van de
De schepen van Openbare Werken kan met de VVSG, www.vvsg.be.
checklist snel een blik werpen op alle mogelijke
minder-hindermaatregelen. De checklist is geen volledige en definitieve lijst.
De personeelsleden van de technische dienst en de We werken hem graag bij met uw aanvullingen en
communicatie- en mobiliteitsambtenaren kunnen suggesties. Zo kunnen we hem up-to-date
de checklist gebruiken als geheugensteuntje bij de houden.
voorbereiding van de werken.

MINDER HINDER
CHECKLIST

Mortsel: promotie en ondersteuning
van lokale economie tijdens wegenwerken
In 2004-2005 werd de Antwerpsestraat in Mortsel volledig heraangelegd.
‘Een heel complexe heraanleg,’ verduidelijkt burgemeester Ingrid
Pira, ‘want niet alleen is de Antwerpsestraat een heel belangrijke
verkeersader, het is ook een van de twee belangrijkste winkelassen
van onze stad. De heraanleg was zonder meer nodig om een vlottere
doorstroming van het openbaar vervoer te verzekeren. Ook fietspaden
en stoepen werden onder handen genomen. De Antwerpsestraat moest
opnieuw een heel aantrekkelijke en gezellige winkelstraat worden.’

‘Ongeruste handelaars, morrende over de stand van zaken en over de ver- waartoe de stad het initiatief nam. stand van zaken over de werken en een
inwoners, verschillende betrokkenen dere planning. Ook de klanten kregen De werkgroep kwam ongeveer tien planning voor de volgende periode.
zoals De Lijn, het Vlaamse Gewest, de de nodige informatie over de mogelijk- maanden voor de start van de werken Elly Van den Broek, Unizo-adviseur: ‘We
nutsmaatschappijen… Het was vanaf heden om zo vlot en aangenaam mo- voor het eerst bijeen. In de werkgroep werkten samen met de verschillende
het begin duidelijk dat wij een actieve gelijk naar de winkels in de werfzone te zetelden afgevaardigden van het partners maatregelen uit om de bereik-
rol zouden moeten opnemen gedu- kunnen komen. Voor promotie beslisten stadsbestuur, vertegenwoordigers baarheid van de handelszaken optimaal
rende het hele proces. Onze grootste we om eigen initiatieven van de hande- van handelaars, Unizo, de politie, de te houden. Zo werd er met de aan-
zorg was de hinder voor de inwoners laarsverenigingen en van de adviesraad werfcommunicator en iemand van nemer gekeken naar een opslagplaats
en zeker voor de ondernemers zo veel Lokale Economie te ondersteunen. Soms De Lijn. De aannemer gaf telkens een waar het materiaal tijdens het weekend
mogelijk te beperken. Daarom hebben financieel, soms administratief en met
wij de coördinatie van het minder- inzet van personeel.’
hinderbeleid naar ons toe getrokken.’
‘Centraal in onze aanpak stonden com- Werkgroep Hinder De stad Mortsel trok de coördinatie van
municatie en promotie,’ legt Pira uit. het minder-hinderbeleid naar zich toe.
‘De handelaars kregen permanent en via De minder-hinderacties werden
diverse kanalen betrouwbare informatie uitgewerkt in een werkgroep Hinder


Werfcommunicator werkzaamheden op korte termijn en
De grote impact van de werken, het de eventuele hinder die daarmee
De handelszaken werkten ook
grote aantal betrokkenen op de werf, verbonden was. Ook de omleidingen
zelf promotieacties uit. de economische belangen van de werden erin aangekondigd.
ondernemers vereisten een werfcom-
municator. Het was zijn specifieke taak Aanspreekpunten
omwonenden, klanten en handelaars Alois Ceulemans van de handelaars-
opgeborgen werd. Ook onduidelijke ganiseerd over de definitieve plannen. permanent te informeren, overleg vereniging Luythagen beschrijft zijn
signalisatie werd via de werkgroep Er was onder meer een film te zien tussen de verschillende partijen te or- ervaringen: ‘De twee Mortselse
gemeld en aangepast.’ met een simulatie van het uiteindelijke ganiseren en gemakkelijk te voorkomen handelaarsverenigingen duidden
Kapper Alois Ceulemans: ‘Als handels- resultaat. Alle inwoners van Mortsel, hinder uit te sluiten. een handelaar aan als aanspreekpunt
zaken werkten we in overleg met de Edegem, Hove, Boechout en Berchem De uitvalsbasis van de voor de ondernemers. Hij had als
stad ook gezamenlijke acties uit om werden hierop uitgenodigd. werfcommunicator was een infokantoor taak de communicatie tussen de
onze klanten aan te zetten toch naar hun in de werfzone. Daar konden bewoners opdrachtgevers van de werken en de
vertrouwde winkel te blijven komen.’ Informatieavonden en ondernemers op verschillende handelaars te verzorgen, vragen en
Vlak voor het begin van de omleidingen dagen terecht voor informatie, om opmerkingen van de ondernemers
In 2006 kreeg de stad Mortsel de werden twee informatieavonden problemen te melden, plannen en te verzamelen, deel te nemen aan
Unizo-erkenning Genomineerde georganiseerd voor de Mortselse schetsen in te kijken enzovoorts. de vergaderingen van de werkgroep
voor de Laureaat Ondernemende ondernemers en de marktkramers. De werfcommunicator was ook vaak Hinder... En op verzoek namen wij ook
Gemeente. ’Mortsel heeft laten zien dat De leidende ambtenaar, de werf- aanwezig op de werfzone zelf en was deel aan werfvergaderingen.’
een stad of gemeente een belangrijke communicator en de aannemer gaven daardoor gemakkelijk aanspreekbaar
en gewaardeerde rol kan spelen voor, informatie over de geplande werken, en van elke nieuwe ontwikkeling op de Promotie parkeeraanbod
tijdens en na de werken, waarvoor zij de fasering, de verkeerssituatie, hoogte. Eventuele problemen werden Mortsel beschikt over veel parkeer-
op het eerste zicht niet verantwoordelijk de milderende maatregelen en de dan ook snel opgelost. mogelijkheden in de omgeving van het
is,’ verduidelijkt Jerry Crombez, Unizo- werfcommunicatie. winkelcentrum. Toch kenden de klanten
adviseur Lokale Economie, de nominatie. Nieuws- en bewonersbrieven die niet of onvoldoende. Daarom
Website Alle inwoners en ondernemers kregen werden kort voor de werken 25.000
De website bevatte actuele informatie regelmatig een nieuwsbrief in de bus. parkeerplannen op prentkaartformaat
De minder-hinderacties over de stand van zaken op de Hij bevatte algemene informatie over de verspreid via handelaars, marktkramers
werf, over de handelaars, over de voortgang van de werken en de verdere en stedelijke diensten. De handelaars
Tentoonstelling aanspreekpunten van en voor planning van de werkzaamheden. kregen er nog een affiche over de
Enkele weken voor de start van de ondernemers, over de bereikbaarheid Dan waren er ook nog bewonersbrieven parkeerplannetjes bovenop.
werkzaamheden werd in het stadhuis (verkeerssituatie, omleidingen), over met heel concrete, meer plaatselijke Daarnaast publiceerde de stad Mort-
van Mortsel een tentoonstelling geor- parkeerplaats enzovoort. informatie over komende sel het overzicht van alle openbare


parkeerterreinen in het commerciële volle spaarkaart (tien stempels van
centrum vier keer in De Zondag. tien verschillende handelaars op de
Eenvoudige parkeersignalisatie leidde Antwerpsestraat) kreeg de trouwe
de bezoeker al van op alle invalswegen klant een gratis tienrittenkaart van
naar de verschillende parkeerterreinen. De Lijn.
Tot slot verspreidde de stad een
parkeerbrochure bij de inwoners met Promotie in huis-aan-huisblad
daarin alle nuttige informatie over De partners van het project ‘heraanleg
parkeeraanbod, -tarieven, -controles, Antwerpsestraat’ (De Lijn, de stad
-abonnementen en dergelijke. Mortsel en het Vlaamse Gewest)
financierden mee de promotiekosten
Promotiecampagne voor het getroffen handelscentrum in
‘’t Stad begint in Mortsel’ is een lang- het Mortselse huis-aan-huisblad.
lopende professionele promotie-
campagne voor Mortsel als regionaal
winkelcentrum. De campagne Nieuwjaarskaarten
had een duidelijke huisstijl die in met gebakje
alle communicatie en tijdens alle
promotieactiviteiten werd gebruikt. Halfweg de werken bedankten de
verschillende partners van het project
Aandacht voor de fietser alle handelaars van de werfzone met
De stad Mortsel en de Fietsersbond een nieuwjaarskaart en een gebakje
maakten samen een fietsfolder met een voor hun medewerking en geduld
overzicht van alle veilige fietspaden tijdens de werken. Tegelijkertijd
en -routes van en naar Mortsel. Van kregen de handelaars informatie
deze folder werden via winkels, over de winterstop die tijdens deze
de Fietsersbond zelf, verschillende eindejaarsperiode op de werf
stadsdiensten en Infopunt 10.000 gerespecteerd wordt.
exemplaren verspreid.
Van voorbereiding tot toetje heeft
Promotie openbaar vervoer Mortsel een puik voorbeeld gegeven
Met een speciale promotieactie werden van hoe hinder en ergernis bij
klanten aangemoedigd het openbaar openbare werken bestreden kunnen
vervoer te nemen. In ruil voor een worden.


Code zorgt voor minder hinder
Een tweehonderdtal Vlaamse gemeenten onder- verschillende partijen samen na op welke wijze de code bevat nog een hele reeks andere uitvoerings-
tekenden in 001 samen met de nutsbedrijven werken van de nutsbedrijven zo goed mogelijk kun- maatregelen. Naast de gebruikelijke maatregelen
de Code voor Infrastructuur- en Nutswerken nen aansluiten bij de werken van de gemeente en hoe zijn dat ook afspraken over de communicatie. De
langs Gemeentewegen. Hierin werden afspraken ze zo min mogelijk aanpassingen aan de bestaande nutsbedrijven houden de gemeente niet alleen op
vastgelegd die leiden tot een betere coördinatie leidingen kunnen uitvoeren. In het ideale scenario de hoogte van de geplande nutswerken, ook de
en afstemming van de infrastructuur- en nutswerken de nutsbedrijven en de gemeenten met een hulpdiensten moeten geïnformeerd worden. De be-
werken. Veel meer dan een bindende overeen- gemeenschappelijke sleuf. woners en ondernemers worden door het nutsbedrijf
komst is de code een gentlemen’s agreement minstens 48 uur voor de start van de werken ingelicht.
tussen beide partijen met ambitieuze afspraken. Sperperiode
De voornaamste betrachting van de code is de Een van de belangrijkste verdiensten van de code is Eenvormige afspraken
hinder voor de inwoners en ondernemingen het vastleggen van een sperperiode. Bewoners en Voor het eerst werden eenvormige afspraken vastge-
zo beperkt mogelijk te houden. Daartoe ondernemers krijgen hierdoor de garantie dat er legd tussen de nutsbedrijven en de Vlaamse steden
legt hij onder meer afspraken vast over de gedurende twee jaar na de oplevering niet opnieuw en gemeenten. Het voordeel daarvan was zo overdui-
afstemming en coördinatie van de werken, de wordt gewerkt in hun straat. Hiermee wil men voor- delijk dat de code zelfs als inspiratiebron diende voor
uitvoeringsmaatregelen en het respecteren van komen dat het gerenoveerde rijvak om de haverklap de opmaak van een Protocol voor de nutswerken op
een sperperiode van twee jaar. wordt opengegooid. In wezen wijkt men van deze de gewestwegen. De gemeenten en nutsbedrijven on-
sperperiode alleen af in dringende gevallen en bij dertekenden in feite alleen een intentieverklaring, toch
Informatie uitwisselen kleine herstellingswerken en aansluitingen. ligt de grote meerwaarde van de code in het feit dat
In de eerste plaats is er het principe van de informa- hij een regulerend kader voor alle infrastructuur- en
tie-uitwisseling waarbij zowel de nutsbedrijven als Minder-hindermaatregelen nutswerken op de gemeentewegen vastlegt. Zo weten
de gemeenten zich engageren om zo snel mogelijk De code legt ook een rist minder-hindermaatregelen zowel de nutsbedrijven als de gemeenten voortaan
informatie te verstrekken over de geplande werken. op. Zo moeten woningen en ondernemingen steeds met welke afspraken ze rekening moeten houden.
De bedoeling is dat de werken zo veel mogelijk op bereikbaar zijn. Inritten of doorgangen naar garages
elkaar worden afgestemd. worden maximaal 48 uur onderbroken. Voor het be- Code in de praktijk
gin van het weekend of een vakantieperiode worden Ook al onderschreven twee derde van de gemeenten
Werkzaamheden op elkaar afstemmen alle sleuven aangevuld en mag de weg voor niet meer de code, hij is niet overal even sterk ingeburgerd.
Het tweede essentiële beginsel is dat van de coör- dan 50 meter opgebroken liggen. We vinden ook In sommige gemeenten werd hij in 2001 door het
dinatie. Op drie coördinatievergaderingen gaan de afspraken terug over het opbraakmateriaal. Maar de bestuur ondertekend, maar sijpelde de informatie


niet door naar de mensen die hem moeten toepassen.
Andere gemeenten hanteren de code alleen als een
leidraad, in plaats van als een strikt regelgevend kader.
In uitzonderlijke gevallen legden gemeenten eigen
reglementen vast, ook al ondertekenden ze in 2001
de code.

Om dit te verhelpen en de code beter bekend te
maken bij zowel de gemeenten als de nutsbedrijven
stelde de VVSG eind 2007 een brochure op in
samenwerking met de Vlaamse Raad van Nutsbedrijven.
Daarin worden de belangrijkste bepalingen van de
code toegelicht. Alle gemeenten en nutsbedrijven
kregen deze brochure.

In een latere fase kan er onderzocht worden of het
zinvol is afspraken uit de code vast te leggen in een
decretaal kader. Zonder te raken aan de gemeentelijke
autonomie om de nutsbedrijven strengere regels op
te leggen, zouden een aantal minimumafspraken uit de
code gelicht kunnen worden die de partijen sterker
binden. Om dit te realiseren moet er in elk geval Essentiële elementen uit de code
een brede consultatieronde plaatsvinden met alle
1 Afstemmen van nuts- en infrastructuurwerken
betrokkenen, zowel de nutsbedrijven als de gemeenten.
2 Een vlotte en snelle uitvoering van de werken
U vindt de huidige code en de laagdrempelige 3 Zo min mogelijk hinder voor inwoners en ondernemers
brochure over de code terug op de website van 4 Communicatie naar de inwoners en de ondernemers
de VVSG. 5 Een sperperiode van twee jaar


Antwerpen werkt strategisch plan minder hinder uit
‘Minder hinder is een attitude,’ verklaart Igor Lavaert, project-
verantwoordelijke minder hinder van de Stad Antwerpen. ‘In elk
stadium van de werken passen we specifieke minder-hindermaatregelen
toe. Dit is uiteraard zo in de fase vóór de werken en tijdens de uitvoering,
maar ook na de werken schenken we aandacht aan minder hinder.’

Goed plannen en Informeren, communiceren, Sperperiode van vijf jaar
voorbereiden evalueren
Na de werken respecteert Antwerpen Minder hinder
‘Vóór de werken nemen we in de Een constante tijdens elke fase is een een sperperiode van vijf jaar waar-
bestekken concrete minder-hinder- goede communicatie. ‘We proberen de binnen een straat niet opnieuw mag omvat een reeks
maatregelen op. We kiezen voor mensen niet alleen te informeren over worden opgebroken. ‘We willen van maatregelen
uitvoeringsmaatregelen en technische de werken, maar trachten ze er ook bij te hiermee vermijden dat een renovatie die gespreid zijn
methodes die de hinder kunnen betrekken. Voor specifieke doelgroepen meteen teniet wordt gedaan door een
beperken. Verder gaan we in deze fase zoals ondernemers organiseren we zelfs nieuw werk, waardoor de bewoners over de verschil-
na hoe we ieder werk het best kunnen afzonderlijke communicatie. Communi- wéér door de modder moeten.’ lende fasen van
afstemmen op andere werken. Bij deze ceren over wegenwerken is een perma- openbare werken
planning houden we rekening met de nente opdracht. Bij elke wijziging in de
evenementen die in de stad worden plannen informeren we de bewoners. Knelpunten inventariseren en tot doel hebben
georganiseerd. Ook zoeken we uit hoe We hebben ook een meldpunt waar de lasten die aan
we de omleggingen het best kunnen or- iedereen met klachten terecht kan. Maar ‘We doen al veel voor minder hinder,’ deze hinder zijn
ganiseren en we trachten het signalisa- de communicatie eindigt niet wanneer aldus Igor Lavaert. ‘Toch zijn er nog
tieplan zo goed mogelijk uit te werken. de werken klaar zijn. Voor de evaluatie allerlei knelpunten. Daarom gieten we verbonden tot
We zien er vanuit de stad ook op toe van grotere werken vragen we de me- op dit moment ons minder-hinderbeleid een minimum
dat alle afspraken over de minder- ning van de inwoners en ondernemers. in een strategisch plan. Verschillende te beperken.
hindermaatregelen en de vooropgestel- Op die manier trachten we ons minder- werkgroepen hebben de knelpunten al
de timing strikt worden gerespecteerd.’ hinderbeleid steeds te optimaliseren.’ geïnventariseerd. Onze communicatie


is bijvoorbeeld nog te veel gericht op netbeheerders omdat er nog steeds Actualisering code bestekken. Dit document bevat nu nog
de hinder en niet op het resultaat van werken kunnen plaatsvinden omwille te weinig minder-hinderclausules. Boven-
de werkzaamheden. De aannemers van hoogdringendheid. ‘In de eerste plaats zetten we een dien staan ze verspreid, waardoor het
hanteren ook geen eenvormige com- project op dat de bestaande code voor overzicht verloren gaat. Bij de aanpassing
municatie. Daarnaast is er onvoldoende ‘De aannemers leven de minder-hin- infrastructuur- en nutswerken moet van het moederbestek zullen de minder-
elektronische informatie. Tot slot bleek dermaatregelen ook niet steeds na. In actualiseren. De voorbije jaren brachten hinderclausules die de VVSG eind 2007
dat we te weinig aandacht besteden aan principe kunnen we op zo’n moment de we aan de code al een aantal wijzigingen opstelde als leidraad dienen.’
gerichte communicatie naar de grote werken ambtshalve stilleggen, maar in de aan op maat van onze stad. Volgend
ondernemingen.’ praktijk doen we dat nauwelijks.,’ beseft jaar willen we samen met de Raad voor
Igor Lavaeret. ‘Tussen de diensten die Nutsbedrijven van Antwerpen kijken Procesmatig werken
Andere werkgroepen bogen zich zich bezighouden met de opmaak van hoe we nog bijkomende afspraken kun-
over de planning van de werken en de ontwerpen van de eigen werken en nen maken.’ ‘We hebben in de stad ook een
de kwaliteit van de uitvoering. Ook al uitvoering ervan kunnen we de informa- procedurehandboek voor het openbaar
gebeuren er grote inspanningen voor tie nog beter stroomlijnen.’ domein. Hierin wordt het proces van de
de coördinatie met de werken van Minder-hinderclausules openbare werken beschreven, vanaf de
andere bouwheren zoals het gewest Uit de inventarisatie van de knelpunten in de bestekken plannen tot de uiteindelijke uitvoering.
en de nutsbedrijven, het kan beter. distilleerde de stad Antwerpen enkele De bedoeling is dit handboek nog aan te
Ook de sperperiode van vijf jaar werd projecten die vanaf 2008 worden ‘Het moederbestek van de stad Antwer- vullen met een draaiboek minder hinder.
vaak niet gerespecteerd door de gerealiseerd. pen fungeert als basis bij de opmaak van Op die manier willen we de minder-
hindermaatregelen structureel opnemen
in de planning van alle werken.’

Tips voor minder hinder Interventieploeg
minder hinder
1 Minder hinder is een attitude in elke fase van de werken.
2 Gekende problemen en knelpunten dienen als basis bij de opmaak van ‘Een ander project omvat de opzet van
een strategisch plan. een interventieploeg minder hinder.
3 Overleg met interne en externe actoren is noodzakelijk om draagvlak te creëren. Die zou dan uitrukken wanneer er pro-
blemen van hinder en overlast op het
4 Maak een meldpunt voor klachten en opmerkingen over wegenwerken
openbaar domein worden gesignaleerd.
en het openbaar domein. De kosten van de interventieploeg
5 Minder hinder is een continu verbeteringsproces. zullen worden aangerekend aan diegene
die de hinder veroorzaakte.’


Project communicatie
wegenwerken

‘Een belangrijk project van onze minder-
hinderstrategie is dat van de com-
municatie. We willen voortaan op een
eenduidige manier over wegenwerken
communiceren. Zo willen we modelbrie-
ven opstellen, die door alle aannemers
gebruikt moeten worden. Daarnaast wil-
len we op de website van de stad een
overzicht geven van alle werken op het
openbaar domein in Antwerpen.’

‘De komende maanden gaan we
met alle betrokken stadsdiensten
de verschillende projecten op gang
trekken. Voor elk project is er een
verantwoordelijke aangeduid. Als
projectverantwoordelijke minder
hinder tracht ik dit proces te faciliteren
en kruisverbanden mogelijk te maken,’
besluit Igor Lavaert.

‘In elk geval moeten we ons minder-
hinderbeleid voortdurend bijsturen.
Dat veronderstelt dat we met alle
betrokkenen, zowel intern als extern,
blijven overleggen. Net daarom
hebben we zoveel aandacht voor de
interne stroomlijning van de stedelijke
diensten. Het minder-hinderbeleid van
de stad Antwerpen is dus een continu
verbeterproces.’


Ondernemersbetrokkenheid lost veel op
Een goede basis bare werken op de hoogte zijn en suggesties kunnen andere inspraak en andere informatiemomenten dan
Openbare werken en zelfstandige ondernemers, geven. Zij willen immers de gevolgen voor het bedrijf die voor inwoners. Gemeenten die werk maken van
het is niet altijd een geslaagde combinatie. Open- – ook de financiële – kunnen beoordelen. Cruciaal is betrokkenheid, benadrukken de positieve effecten
bare werken veroorzaken bij ondernemers vrijwel een goede communicatieaanpak met doorgedreven van de werken. Betrokkenheid leidt tot engagement
altijd een omzetdaling, zelfs als hun zaak buiten de inspraak en participatie van ondernemers. en draagt bij tot hogere kwaliteit. Een positieve
eigenlijke werfzone ligt. Ondernemers zien openbare aanpak creëert een dynamiek die verder gaat dan de
werken in hun gemeente dus nog minder graag komen werken zelf en die ook bijdraagt tot het imago van de
dan inwoners. Zij zijn er immers op een andere manier Ondernemersbetrokkenheid is essentieel! gemeente.
bij betrokken. Inwoners hebben last van de modder Ondernemersbetrokkenheid betekent een construc- Ondernemers actief laten participeren aan het
of het stof en vinden het vervelend dat ze tijdelijk niet tieve dialoog met een luisterend oor voor de opmer- minder-hinderbeleid loont. Het buigt het protesteren
in hun garage kunnen. Voor ondernemers staat er kingen van de ondernemers en met uitleg waarom vanaf de zijlijn om naar een volwaardig engagement bij
veel meer op het spel. Een bedrijf dat bijna onbereik- bepaalde zaken wel of niet kunnen. Dit vereist ook een het lokale leven.
baar is voor klanten, leveranciers en medewerkers,
dreigt stil te vallen, met inkomstenverlies tot gevolg.
En dat terwijl alle kosten blijven. Een faillissement als
rechtstreeks gevolg van openbare werken is geen
uitzondering.

Openbare werken zijn noodzakelijk. Ook onderne-
mers beseffen dat. Maar zij verwachten dat ze efficiënt
worden uitgevoerd en dat ze met zo weinig mogelijk
hinder voor hun bedrijf verlopen. Fasering van de
werken, gerichte communicatie, overzichtelijke signa-
lisatie en andere minder-hindermaatregelen kunnen
daarbij het verschil maken.

Ervaring leert dat het draagvlak voor de geplande
werken sterker wordt als ondernemers of hun verte-
genwoordigers al van in de planningsfase van open-


Hoe ondernemers het best bij de werkzaamheden Uitvoeringsfase werkgroep zeker aan te raden. Deze groep wordt
betrokken worden, is afhankelijk van de aard van de In deze fase ligt de nadruk op de ononderbroken bij voorkeur samengesteld met ondernemers of
werf, de impact op het economische leven, het aantal communicatie met de zelfstandige ondernemers. een representatieve vertegenwoordiging van
ondernemers in de werfzone, de aanwezigheid van Zeker wanneer er dingen mislopen of de uitvoering ondernemers, met een vertegenwoordiger van de
ondernemersverenigingen enzovoort. vertraagt, is het beter dit zo snel mogelijk te melden. opdrachtgever, de aannemer, sleutelfiguren namens
Ondernemers weten heel goed dat werken niet altijd het gemeentebestuur en een vertegenwoordiger van
vlekkeloos verlopen. Tijdige en correcte informatie de politiezone. Sommige gemeenten nemen ook een
Ondernemers meenemen doorheen helpt hen om snel de gepaste maatregelen te vertegenwoordiger van de bewonersgroepen op.
het hele minder-hinderbeleid treffen: een leverancier verwittigen over mogelijke
problemen bij levering, de klanten inlichten enzovoort. Deze werkgroep heeft een belangrijke inter-
Ontwerpfase Uit ervaring is al ruimschoots gebleken dat durven mediaire functie tussen opdrachtgever, aannemer,
Meestal worden ondernemers niet echt bij het communiceren over problemen ondernemers in gemeentebestuur en de ruimere groep van onder-
ontwerpen van de vooropgestelde werken betrokken. de overtuiging sterkt dat de gemeenten ook hun nemers en mogelijke andere gehinderde partijen.
Ze worden pas aan het einde van de ontwerpfase belangen waarnemen.
geïnformeerd. Het is nochtans meer dan lonend om Hoe groter de betrokkenheid van ondernemers Een van de bijzondere opdrachten van de werkgroep
ondernemers al direct naar hun mening te vragen. Zij bij de werken, hoe vlotter de gemeente hen kan is de strategische momenten te bepalen waarop de
kunnen dan bijvoorbeeld informatie geven over het aanspreken om mee te werken bij het uitwerken brede groep ondernemers wordt aangesproken. Dit
leveren van goederen of de vereiste toegankelijkheid van een bestemmingssignalisatie, het organiseren kan op de inspraak- en informatievergaderingen die
voor hun bedrijf. De bijdrage van ondernemers kan van feestelijkheden bij het einde van de werken, het voorontwerp, ontwerp of fasering bespreken.
veel discussie en tegenkanting vermijden wanneer de opzetten van commerciële acties om de omzetdaling
werken eenmaal in uitvoering zijn. te beperken… Sommige gemeenten laten een afgevaardigde van de
ondernemers bepaalde werfvergaderingen bijwonen.
Bestekfase Voordeel daarvan is dat deze vertegenwoordiger
Ook in deze fase is het belangrijk de stem van onder- Werkgroep? rechtstreeks de bezorgdheden van de ondernemers
nemers te horen. Vooral de verschillende minder- Het helpt om ondernemersbetrokkenheid te kan inbrengen en dat hij kan terugkoppelen naar de
hindermaatregelen en de fasering worden het best realiseren via een werkgroep. Zo heeft de gemeente ondernemers. Maar ook dat hij van op de eerste rij
met hen besproken. Dat ondernemers zien dat hun een vast aanspreekpunt dat haar kan helpen een verneemt welke technische moeilijkheden er bestaan,
gemeente effectief werk maakt van de verschillende minder-hinderaanpak te realiseren. en waarom bepaalde voorstellen niet realiseerbaar
maatregelen in het bestek, leidt tot een groter draag- Bij werken waarvan nogal wat ondernemers zijn. Deze intermediaire rol kan ook door een
vlak voor de werken. hinder ondervinden, is de installatie van een bereikbaarheidsadviseur opgenomen worden.


Kiezen voor een bereikbaarheidsadviseur?
Een mix van rollen teerder zijn. ‘Ondernemers kunnen heel ten volle kunnen spelen, dan leg je het
scherp reageren als ze zich genegeerd best van bij het begin allerlei nuttige
De bereikbaarheidsadviseur is zowat de of niet begrepen voelen,’ verduidelijkt contacten. Dit zijn de contacten met de
verpersoonlijking van het minder-hin- Stef Broodcoorens. ‘Conflicten zijn echte ondernemers zelf, zowel individueel
derbeleid. Hij bekijkt de geplande wer- energievreters en kunnen onwerk- als via ondernemersverenigingen, met
ken door de bril van de ondernemers bare verhoudingen creëren. Duidelijke de bouwheer, de nutsmaatschappijen,
en vormt de schakel tussen de onderne- informatie en afspraken zijn daarom het gemeentebestuur, de betrokken
mers en alle actoren van een werk. essentieel.’ medewerkers van de gemeente, zeker
Daarenboven is de bereikbaarheids- met de communicatiemedewerker, de
Wat de bereikbaarheidsadviseur adviseur een inspirator. Elke werf is aannemer…’
precies doet, is afhankelijk van de aard anders. Vaak kunnen er creatieve oplos-
en de omvang van de werf. Dit wordt op singen gevonden worden om de hinder De belangrijkste taak is het voorkomen
voorhand afgesproken met de verschil- zoveel mogelijk te beperken of om het van hinder. De bereikbaarheidsadviseur
lende partners van de werken. leed wat te verzachten (bv. promotio- consulteert hiervoor in de vooront-
nele acties). werpen ontwerpfase de betrokken
Volgens Unizo-medewerker Stef Brood- Tot slot kun je de bereikbaarheids- ondernemers en de plaatselijke onder-
coorens vervult de bereikbaarheidsadviseur zien als de bewaker van het nemersverenigingen. Hij vraagt hen niet
adviseur een viertal rollen: ‘Om te begin- minder-hinderbeleid. Hij of zij waakt alleen naar hun bekommernissen, maar
nen is de bereikbaarheidsadviseur een erover dat bij elke nieuwe fase van de informeert ook naar constructieve voor-
communicator. Hij neemt een centrale werken opnieuw aandacht wordt be- stellen. Op basis van deze consultatie
Een bereikbaar- positie in tussen de verschillende par- steed aan het beperken van de hinder adviseert de bereikbaarheidsadviseur
tijen: de opdrachtgever, de bewoners, voor ondernemers. De best mogelijke bij de verdere opmaak van het ontwerp
heidsadviseur de zelfstandige ondernemers, de over- bereikbaarheid van alle aanpalende of en het bestek. Belangrijk hierbij is de on-
neemt een centrale heid. Hij moet dan ook voortdurend getroffen ondernemingen is daarbij de dernemers voortdurend op de hoogte
communiceren met alle partijen om tot focus. te houden van de evoluties.
plaats in tussen zo adequaat mogelijke oplossingen te
de verschillende komen. Hij adviseert de werfpartners Zorgen voor goede communicatie over
ook over de manier waarop je kunt Een diversiteit in taken de werken is een even belangrijke taak.
partijen. communiceren met de ondernemers.’ De juiste informatie verstrekken en
Daarnaast moet een bereikbaarheids- Unizo-bereikbaarheidsadviseur Axel continu communiceren over de voort-
adviseur ook een goede conflicthan- Ronse spreekt uit ervaring: ‘Wil je je rol gang van de werken is essentieel om


De bereikbaarheidsadviseur consulteert
in de ontwerpfase de betrokken onder-
nemers. Hij vraagt hen niet alleen naar hun
bekommernissen, maar informeert ook
naar constructieve voorstellen.

de gevolgen van hinder in te perken. heidsadviseur, zodat de aannemer of
De bereikbaarheidsadviseur helpt de bouwheer ze snel kan oplossen.
betrokken gemeente en de bouwheren Het is nu wel duidelijk dat de be-
te communiceren met de ondernemers. reikbaarheidsadviseur heel vaak een be-
Dit kan op basis van een communicatie- middelende taak heeft. Als de proble-
plan dat systematiek in de communicatie men niet zo eenvoudig op te lossen zijn,
brengt. Zijn advies varieert van acties is zijn taak des te belangrijker. Wat is het
voor de algemene communicatie met probleem, wat zijn mogelijke oplossin-
ondernemers tot crisiscommunicatie. gen, wat bemoeilijkt de oplossing? Het
De bereikbaarheidsadviseur kan zelf is een voortdurend zoeken naar even-
instaan voor de communicatie, maar wicht tussen individuele problemen bij
uiteraard kan de communicatiemede- de ondernemer en de voortgang van
werker van de gemeente of stad die de werken.
ook verzorgen.
De bereikbaarheidsadviseur kan trou-
De bereikbaarheidsadviseur zal voort- wens niet wachten tot de problemen
durend oplossingen moeten zoeken op hem afkomen. Het is zijn taak om
voor kleine en grote problemen. Het mogelijke problemen te voorzien en
belangrijkste is dat de ondernemer preventief actie te ondernemen. Eén
deze problemen op een eenvoudige voorbeeld hiervan is de ontwikkeling
manier kan melden bij de bereikbaar- van een bewegwijzeringssysteem waar-


Het is een voortdurend zoeken naar
evenwicht tussen de belangen van
de ondernemers en de voortgang van
de werken.

door klanten en leveranciers gemakkelijk beschikken, informatiesessies kunnen ook. In de praktijk betekent dit actief oplossingsgericht zijn, duidelijk
de weg naar alle gehinderde onderne- geven en met groepen kunnen werken. kunnen anticiperen op uitgesproken standpunten kunnen overbrengen,
mingen vinden. Hij kan de ondernemers Echt kunnen luisteren en zich kunnen en onuitgesproken behoeften van objectief kunnen oordelen, een
ook informeren over de verschillende inleven in wat de ander zorgen baart, de ondernemers, een sterk netwerk stevige portie stressbestendigheid
compensatiemaatregelen (vergoeding, is een tweede vereiste competentie: opzetten en duurzame en wederzijds achter de hand hebben om vlot te
uitverkoop, lening…). Of hij kan samen durven doorvragen, ingaan op reacties, nuttige contacten onderhouden. kunnen omspringen met een verhoogd
met de handelaars en de ondernemers- openstaan voor de boodschap van de werkvolume zonder aan efficiëntie in
verenigingen ideeën voor acties uitwer- ander… Kunnen organiseren is ook een must te boeten, actie willen ondernemen
ken om omzetverlies te vermijden. Dikwijls betekent het ook iemand voor een bereikbaarheidsadviseur. Hij in crisissituaties, kunnen omgaan met
anders kunnen overtuigen, enthousiast moet allerlei vergaderingen plannen, negatieve boodschappen…
maken voor een bepaalde mening of een agenda opmaken, prioriteiten Enige flexibiliteit is ook nooit weg: een
Profiel van de actie, zorgen dat een overeenkomst ook vastleggen, maar ook de administratie bereikbaarheidsadviseur moet bereid
bereikbaarheidsadviseur effectief wordt afgesloten. Een groot voeren tijdens het project, het budget zijn tot avondwerk want ondernemers
De mix van rollen en taken vereist deel van de communicatie gebeurt in het oog houden, uitnodigingen en ondernemersverenigingen
ook uiteenlopende vaardigheden schriftelijk. Helder kunnen schrijven, versturen enzovoort. hebben overdag niet altijd tijd om te
en competenties. Zo moet de verslagen kunnen maken, een perstekst vergaderen, werk zien en in handen
bereikbaarheidsmanager stevig in zijn opstellen, duidelijke nota’s kunnen Tot slot vraagt de functie ook een durven nemen, geen instructies
schoenen staan: hij moet in staat zijn schrijven, het wordt allemaal van hem aantal persoonlijkheidsvereisten zoals afwachten, met creatieve voorstellen
ideeën en meningen in begrijpelijke verlangd. zelfstandig een takenpakket kunnen komen, kortom initiatief nemen.
taal en op een gestructureerde manier afwerken, voldoende matuur zijn
aan anderen duidelijk te maken, hij De bereikbaarheidsadviseur legt en autoriteit uitstralen, een groot Een bereikbaarheidsadviseur is dus van
moet over de nodige diplomatie gemakkelijk relaties en onderhoudt ze incasseringsvermogen hebben en geen kleintje vervaard.


Ondernemend Bentille pakt de werken aan
‘Wat Bentille zo bijzonder maakt, is dat het wegdek en het openbaar domein zou zijn en dat de klanten hierdoor moei- besproken en de mogelijke impact voor
het deels in de gemeente Sint-Laureins volledig te vernieuwen. Het grootste lijk tot bij de winkels zouden geraken.’ de ondernemers geschetst.’
en deels in de gemeente Kaprijke ligt, op deel van de dorpskern werd aangepakt. Tijdens deze informatievergadering
het kruispunt van de gewestwegen N456 Het was voor beide gemeenten duidelijk Samen met de ondernemers door stelde men voor om een werkgroep op
en N434. Er wonen zowat negenhonderd dat Bentille voor de ingrijpendste wer- de werken te richten. Bereikbaarheidsadviseur Stef
mensen, van wie een negentigtal onder- ken in zijn geschiedenis stond.’ Volgens Wim Geirnaerdt beslisten Broodcoorens die de werken in Bentille
nemers. Het is bij uitstek een buurtver- beide gemeenten al van bij het begin opvolgde: ‘Elke ondernemer kon deel
zorgend winkelcentrum, maar ook de Wim Geirnaerdt, directeur Unizo Regio de ondernemers goed te informeren en uitmaken van deze werkgroep, maar
mensen uit de naburige gemeenten Gent-Meetjesland: ‘Op de eerste infor- bij de werken te betrekken. ‘Van bij de uiteindelijk engageerden zich alleen
komen er graag winkelen,’ schetst Marc matievergadering was er al meteen grote ontwerpfase werd samen met de aan- enkele sleutelfiguren. Ook ondernemers
Termote, Unizo-secretaris van Kaprijke- ongerustheid bij de ondernemers. De nemer een informatievergadering voor van buiten de eigenlijke werfzone die
Sint-Laureins. ‘Naar aanleiding van riole- handelaars vreesden dat het doorgaande handelaars ingericht. Hierop werd de gevolgen van de werken wel zouden
ringswerken beslisten beide gemeenten de verkeer voor lange tijd onmogelijk de timing en fasering van de werken voelen, werkten mee in de werkgroep.


de weerslag van elke werkfase zou
zijn op de ondernemingen. Ook de
maatregelen om de impact zoveel
mogelijk te beperken werden
hierin beschreven. Elk van deze
maatregelen werd doorgesproken
met de gemeenten, de aannemer en
de bouwheer. Bovendien leverde de
audit een belangrijk document voor de
communicatieaanpak voor de bedrijven.’

Wat betreft informatieverstrekking
vielen vooral de digitale nieuwsbrief
en de website www.werkenbentille.
be op. De digitale nieuwsbrief bood
concrete en actuele informatie over de
werken. De ondernemers hebben zelf
de website opgezet. Alle belangrijke
informatie over de werken was erop
terug te vinden, net als het wekelijkse
Het was een actieve, dynamische en nieuwsbrieven.’ Voor een duidelijk signa- en kregen ze informatie uit de eerste verslag met de belangrijkste punten van
positief ingestelde groep die de werken lisatiesysteem zocht men inspiratie in de hand. ‘Als bereikbaarheidsadviseur de werfvergadering.
gedurende de hele periode opvolgde goede praktijk van Zomergem. Met een had ik vooral een intermediaire rol
en de minder-hinderaanpak mee coör- overzichtelijk systeem werd individuele op deze werfvergaderingen,’ besluit De werken in Bentille betekenden
dineerde.’ bewegwijzering van de handelaars aan- Stef Broodcoorens. ‘Ik bracht de allerminst een verzwakking van het win-
gebracht. De gemeenten namen een deel bezorgdheden en opmerkingen van de kelcentrum. Integendeel, de handelaars
De werkgroep nam samen met de ge- van de kosten van het systeem op zich. ondernemers ter sprake en bemiddelde kwamen er versterkt uit. De website
meentebesturen verschillende initiatie- met de aannemer om de vaak kleine bijvoorbeeld had zo’n succes dat de
ven die het leed voor de ondernemers Op de werfvergaderingen was er problemen op te lossen.’ handelaars nu overwegen hem om te
konden verzachten. Marc Termote: ‘De steeds een vaste vertegenwoordiger ‘Op basis van een enquête en een vormen tot www.winkelenbentille.be
gemeenten organiseerden informatiever- van de ondernemers aanwezig. Op die terreinonderzoek stelden we een om zo de lokale handel in Bentille blij-
gaderingen en publiceerden periodieke manier kwamen hun wensen ter sprake impact-audit op. Deze gaf aan wat vend te promoten.


Torhout gefaseerd bereikbaar
Van begin 2007 tot medio 2009 wordt met de betrokken ondernemers hebben Communicatieplan
er gewerkt op de Vredelaan (R34). Dit we beslist de werken gefaseerd te laten Omdat de werken impact op de hele
is niet alleen de belangrijkste verkeers- verlopen. Zo wordt de bereikbaarheid regio hadden, was een planmatige com-
ader door Torhout, het is op regionaal voor auto- en vrachtverkeer het best municatieaanpak allerminst een luxe. De
niveau ook een belangrijke verdeel- en gegarandeerd en worden de werken aan bereikbaarheidsadviseur organiseerde
verbindingsweg met Oostende, Brugge een cruciaal kruispunt zo kort mogelijk een workshop om dit communicatieplan
en Roeselare. gehouden. Bepaalde deelfasen worden op te stellen. De deelnemers formuleer-
‘Er is op de R34 een belangrijke concen- niet gestart voordat andere fasen zijn den mee de doelstellingen, duidden de
tratie van bedrijven. Ze zijn er afhankelijk afgewerkt.’ verschillende doelgroepen aan, spraken
van en genereren tegelijk een belangrijke zich uit over de boodschap en kozen de
hoeveelheid zwaar vervoer,’ schetst An Het voorstel voor deze fasering werd te gebruiken communicatiemiddelen.
Wostyn, medewerker van de technische uitgewerkt door een studiebureau. Op
dienst van de stad Torhout. een inspraakvergadering met de onder- ‘De basis voor dit communicatieplan is
‘Precies vanwege de hinder die deze nemers, waarop ook de bouwheer, de de fasering zoals die in het bestek werd
werken voor deze bedrijven zou beteke- gemeente en het studiebureau aanwezig opgenomen,’ verduidelijkt Stef Brood-
nen, hebben we een bereikbaarheidsad- waren, werd dit afgetoetst met de wen- coorens. ‘Het grote voordeel is dat je
viseur ingeschakeld,’ verduidelijkt ze. ‘We sen van de ondernemers. ‘Ook de on- tegelijkertijd over de voortgang van de
hadden bijkomende expertise nodig om dernemers moeten zich kunnen vinden werken en over de nieuwe verkeers-
in het bestek voldoende minder-hinder- in het faseringplan. Bovendien wijzen zij situatie kunt communiceren. Op deze
maatregelen op te nemen en om een dikwijls op bijkomende knelpunten,’ legt manier werd er systematisch nagedacht
goed communicatieplan op te stellen.’ de bereikbaarheidsadviseur uit. over de te voeren communicatie, en
werd die niet aan het toeval of aan een
Het bestek: kiezen voor fasering Ook andere maatregelen werden in het ad-hoc-aanpak overgelaten.’
De bereikbaarheidsadviseur begeleidde bestek opgenomen om een maximaal
dit proces via verschillende werksessies haalbare bereikbaarheid tijdens de Torhout illustreert in elk geval hoe on-
met alle betrokkenen (technische dienst uitvoeringsfase te garanderen. Voor- dernemersgericht denken een belang-
gemeente, betrokken ondernemers, beelden daarvan zijn het uitvoeren van rijke rol kan spelen. En net dat is een be-
schepenen, informatiedienst gemeente, rioleringswerken tijdens het weekend langrijke voorwaarde om de werken en
bouwheer, Unizo…). Bereikbaarheids- en een tijdelijke asfaltverharding om be- de communicatie op een voor iedereen
adviseur Stef Broodcoorens: ‘In overleg paalde percelen toegankelijk te houden. aanvaardbare manier te organiseren.


Ongehinderd winkelen in Tongeren
Van voorjaar 2007 tot midden 2008 en zodra de buizen geplaatst zijn, moet
wordt in Tongeren het openbare de sleuf onmiddellijk weer aangevuld
domein rond het Julianusproject grondig worden met een steenslagfundering. Dat
aangepakt. Ook de Maastrichterstraat, staat ook zo in het bestek. In de timing
dé winkelstraat in Tongeren, krijgt naar van de werken wordt zelfs rekening
aanleiding van geplande rioleringswer- gehouden met allerlei commerciële
ken een stevige opknapbeurt. periodes. Zo worden er tijdens de
belangrijke eindejaarsperiode en de
‘We zijn ons sterk bewust van de impact winterkoopjes geen werken uitgevoerd.
die deze werken op ondernemers en We zorgden ervoor dat deze
bewoners hebben. Daarom hebben we belangrijke koopperiode tussen twee
al van in het begin een resem maatrege- werkfases in valt,’ verduidelijkt Natalie
len uitgewerkt die de hinder in de hand Houbrechts.
moeten houden. Zo kozen we voor een ‘Verder staat in het bestek dat de
aangepaste fasering, een doorgedreven aannemer steeds een berijdbare
coördinatie en communicatie én de verharding moet behouden.
aanstelling van een bereikbaarheidsad- Hij kan niet aan hinderende of
viseur als speerpunten,’ aldus Natalie toegankelijkheidsbeperkende
Houbrechts, bereikbaarheidsadviseur werkzaamheden beginnen kort vóór
van de stad Tongeren. een lange vakantieperiode, noch
mag hij onvoltooide werken verlaten
Handelszaken blijven voor een periode langer dan twee
bereikbaar werkdagen. Voetgangers moeten steeds
‘Het is van heel groot belang dat in behoorlijke omstandigheden langs
onze handelszaken voor de duur van de werf kunnen. De Maastrichterstraat,
de werken goed bereikbaar blijven. de belangrijkste winkelstraat, zal zo
Vandaar de fasering van de werken. kort mogelijk worden afgesloten voor
Zo mogen in de Maastrichterstraat de het doorgaande verkeer. Voetgangers
opbraakwerken maximaal 50 meter moeten op elk moment toegang hebben
voorop lopen op de rioleringswerken tot de winkels of de woningen.’


Aanspreekpunt voor de aannemer en de winkeliers voor dat de informatie tijdig en accuraat in de ‘Bij een controle van ons minder-hinder-
ondernemers en omwonenden de belevering gegarandeerd blijft.’ gemeente te verspreiden.’ beleid aan de hand van de minder-
Om de betrokken inwoners en onder- hinder-checklist konden maar liefst zes-
nemers zo goed mogelijk te informeren Een minder-hinderbeleid De Tongerse aanpak is duidelijk op tig vinkjes in de ja-kolom gezet worden,’
over de werken organiseerde de stad met resultaat maat van de ondernemers gesneden. besluit Natalie Houbrechts tevreden.
Tongeren op verschillende momen- Het minder-hinderbeleid werkt, bena-
ten doelgroepgerichte informatie- en drukt de bereikbaarheidsadviseur: de
inspraakmomenten. ‘We deden dit in klanten blijven hun weg vinden naar
de ontwerpfase, vlak vóór en tijdens de winkels. ‘Tot nu toe hebben we nog
de uitvoeringsfase. Op de website van geen enkel faillissement als gevolg van
onze stad is er een speciale pagina met de werken en krijgen we relatief weinig
actuele informatie over de werken.’ klachten van de handelaars. Dit bete-
kent dat ondernemers en omwonenden
De eerste opdracht van bereikbaar- meestal goed geïnformeerd zijn en
heidsadviseur Natalie Houbrechts is het zich ruim op voorhand hebben kunnen
aanspreekpunt te zijn voor ondernemers voorbereiden. Iedereen weet wat er
en omwonenden: ‘Concreet betekent aan de hand is en waarom iets gebeurt.’
dit dat ik op alle werfvergaderingen de
vragen en zorgen van ondernemers en Werken aan minder hinder vraagt
burgers bespreek met de bouwheer en veel energie en tijd. ‘Soms lijkt
de aannemer, maar ook alle informatie het erop dat onze inspanningen
doorgeef aan de ondernemers. Zo heb- niet worden geapprecieerd,’
ben we op de vraag van de handelaars geeft Natalie Houbrechts toe.
gezocht naar alternatieve parkeermoge- ‘Informatievergaderingen verglijden
lijkheden. Het aanbod werd bekendge- soms wel eens tot klachtenbanken.’
maakt op de website, in persberichten
en via folders die de handelaars aan hun Ook de pers vraagt bijzondere
klanten konden meegeven. Tijdens de aandacht: ‘Toch is de pers vooral een
fase waarin de winkelzone volledig lam partner. Een actief informatiebeleid
wordt gelegd, zorgen we er samen met tegenover de pers kan helpen om


Minder hinder als besteksbepaling:
een overtuigend argument?
De wetgeving bevat vandaag geen uitgewerkte Wanneer hij zijn offerte indient, is de aannemer aannemers technisch gezien uit te sluiten van een
regelgeving om hinder te voorkomen. De weinige in de meetstaat verplicht al een budget voor procedure.
regels die bestaan, zijn er enkel op gericht de hinderbeperkende maatregelen te reserveren. Door Een typebestek kan ook voorschriften inhouden die
aangerichte schade (deels) te vergoeden of de deel te nemen aan een procedure in het kader van specifiek op een bepaalde opdracht van toepassing
gevolgen van werken financieel te milderen. de wetgeving overheidsopdrachten, verklaart hij zich zijn, bijvoorbeeld voor de communicatie over de
De bouwheer zal dus zelf een afdwingbaar immers akkoord met de bepalingen in het bestek. werken. Infrastructuur- en nutswerken hebben een
systeem moeten opzetten. De meest voor Wanneer blijkt dat de aannemer zich niet aan deze rechtstreekse invloed op het dagelijkse leven van
de hand liggende methode hiervoor, zijn voorschriften houdt, kan de bouwheer hem hiervoor in buurtbewoners, handelaars en bedrijven en zijn
specifieke besteksbepalingen waarin minder- gebreke stellen. Dat geldt voor onder meer technische daardoor zeer gevoelig.
hindermaatregelen worden opgenomen. gebreken, maar ook voor nalatigheden op het vlak
van de beperking van hinder. Indien hij hieraan geen Ervaring bundelen
positief gevolg geeft, kan de bouwheer maatregelen Aquafin bracht op vraag van de VVSG zijn minder-
treffen. Hij kan bijvoorbeeld boetes uitschrijven. hinderclausules op maat van de gemeenten en
vulde ze aan met die bepalingen uit de minder-
Objectieve criteria hinderchecklist die afdwingbaar zijn ten aanzien van
Binnen de wetgeving overheidsopdrachten is het de aannemers. Door de jarenlange ervaring van
juridisch niet evident om inschrijvingen van een Aquafin te bundelen met die van de gemeenten,
aannemer te weren op basis van eerdere slechte ontstaat met de minder-hinderclausules een
ervaringen. Slechte ervaringen kunnen namelijk niet inspirerend en bruikbaar instrument voor alle
als gunningcriteria gebruikt worden, en ook moeilijk gemeenten. De clausules hebben de vorm van een
als selectiecriteria. Enkel met specifieke bepalingen typeaanvulling aan het standaardbestek 250. U vindt
en/of vereisten in het bestek is het mogelijk sommige ze op de website van de VVSG.


Efficiënte communicatie via gemeentelijke websites
Gemeenten kiezen in hun communicatie met Zeker voor het bekendmaken van openbare werken,
burgers en ondernemers steeds uitdrukkelijker de mogelijke hinder en vooral de oplossingen waarin
voor een gemeentelijke website. Zo kunnen de gemeente voorziet, is de website een zeer geschikt Tien tips
ze informatie voor een breed publiek op een medium. De inwoners en de ondernemers kunnen op
eenvoudige manier ter beschikking stellen. elk moment van de dag op de website nakijken hoe 1. Maak van de website een dynamisch commu-
de werken vorderen, en de gemeentelijke administratie nicatiemiddel over alle openbare werken in
moet minder tijd steken in steeds terugkomende de gemeente. Communiceer zowel over wer-
vragen naar informatie over de werken. ken in uitvoering als over geplande werken.

Het is dus goed even stil te staan bij de opbouw 2. Houd de toegang tot de website eenvoudig.
van een specifieke website over de werken of van Zorg voor een eenvoudig en gemakkelijk te
een of meer webpagina’s over geplande openbare onthouden websiteadres. Kies ofwel voor
werken op de gemeentelijke site. Niet iedereen heeft een aparte ‘werken-website’ ofwel voor een
immers dezelfde informatie nodig. Zo kan het voor eenvoudige toegang (met één muisklik) van
een inwoner volstaan dat hij weet of hij tijdens de op het portaal van de gemeente.
werken in zijn garage kan, of zijn huis gemakkelijk te
bereiken is zonder al te veel stof of modder. Voor de 3. Maak de website voldoende bekend. Ver-
ondernemers is het dan weer belangrijk exact te weten spreid het websiteadres op ruime schaal (in
wanneer leveranciers goederen kunnen leveren, hoe zij kranten, lokale bladen, op een informatie-
via een alternatieve weg het bedrijf kunnen bereiken, bord aan de werken zelf…).
of de klanten via de wegomleggingen nog
bij de zaak kunnen of liever op een ander zullen gaan... 4. Reserveer per werf een aparte pagina, waarop
Inspirerende websites alle relevante informatie vermeld staat.
Enkel communiceren via de site is uiteraard ook niet
www.nieuwpoort.eu
aangewezen. Dringende of belangrijke informatie 5. Houd de website levendig en up-to-date.
www.samenmobiel.be
voor de betrokken onderneming gebeurt beter ook Een website wordt alleen geconsulteerd als
www.evergem.be, knop werken nog op een andere wijze. Een persoonlijke brief, een de informatie actueel blijft. Maak er een vast
www.herentals.be, knop werken e-mail, een informatiemoment of een telefoontje is dan punt van op de werfvergaderingen en spreek
www.bruggebereikbaar.be aangewezen. af wie de website actueel houdt.


6. Vermeld per werf zeker volgende elementen: 7. Maak bereikbaarheidsfiches per fase en per
- Wie is het aanspreekpunt bij uitstek voor infor- zone zo op dat ze downloadbaar zijn voor
matie, klachten, suggesties? bedrijven. Zij kunnen deze gebruiken om
- Hoe worden de werken uitgevoerd? Is er een werknemers, klanten en leveranciers in te
fasering en wat is de timing per fase? lichten.
- Welke hinder wordt er verwacht per fase?
Hoe worden de betrokken straten en pleinen 8. Koppel aan de website, zeker bij werken die
ingelicht? Op welke ondersteuning kunnen zij een langere periode in beslag zullen nemen,
rekenen en wie neemt dat op zich? ook een elektronische nieuwsbrief waarop
- Hoe is per fase de bereikbaarheid geregeld en bezoekers van de website zich kunnen abon-
via welke route lopen de omleidingen? Wie is neren. Op die manier blijven inwoners en
verantwoordelijk voor de signalisatie? Wordt die ondernemers steeds op de hoogte van de
bijgewerkt indien nodig? laatste wijzigingen in verband met de werken.
- Actuele informatie over de stand van zaken,
nieuws van de werfvergadering. 9. Geef op de website ook informatie over de
- Wie zijn de opdrachtgever en andere betrokke- compenserende, sociale en fiscale maatrege-
nen (aannemer, veiligheidscoördinator, nutsmaat- len waarmee de overheid benadeelde onder-
schappijen…)? Vermeld contactgegevens. nemingen ondersteunt (inkomenscompensa-
- Hoeveel kosten de werken? tievergoeding, renteloze lening…). Verwijs
- Contactgegevens van vertegenwoordigers uit daarbij naar de werkgeversorganisaties die
bedrijven of bewoners op de werfvergadering. ondernemers voort kunnen helpen.

Gebruik hiervoor korte inleidende teksten en bied 10. Meet het bezoekersaantal van uw website. Zo
doorklikmogelijkheden naar bijlagen of bron- kent u het bereik en de impact van de web-
documenten (plannen, projectnota’s…). site en kunt u eventueel aanpassingen doen.


Minder Hinder-plan (volledig)

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (6)

Similar to Minder Hinder-plan (volledig)

Similar to Minder Hinder-plan (volledig) (20)

Minder Hinder-plan (volledig)